กู้ไปใช้อะไรบ้าง คุ้มค่าหรือไม่ จำเป็นเร่งด่วนขนาดไหน หนี้สาธารณะจะเพิ่มขึ้นเท่าไหร่ ตรวจสอบได้หรือไม่

1. โครงกำร 2 ล้ำนล้ำน กับอนำคตประเทศไทย :
ควำมเสี่ยงต่อภำระหนี้
Background Presentation สำหรับงำนสัมมนำ
“โครงกำร 2 ล้ำนล้ำน กับอนำคตประเทศไทย”
24 เมษำยน 2556
โดย : ดร. เศรษฐพุฒิ สุทธิ วำทนฤพุฒิ | วรัณ ประดิ ษฐทัศนี ย์ | ศิ ริกญญำ ตันสกุล
ั

2. THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
2

3. หนี้ สำธำรณะที่เห็นตำมข่ำวนันมีขอบเขตตำมที่กระทรวงกำรคลังรำยงำน แต่กยง
้
็ ั
ไม่ได้รวมหนี้ อีกหลำยรำยกำรที่อำจสร้ำงภำระต่องบประมำณ
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
3

4. หนี้ สำธำรณะอำจจะไม่เท่ำกับหนี้ ที่มีโอกำสเป็ นภำระต่องบประมำณ
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
4

5. THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
5

6. ถ้ำไม่ดสดส่วนหนี้ สำธำรณะต่อ GDP แล้วจะดูอะไร
ู ั
... เรำควรดูภำระหนี้ ต่อรำยได้สทธิของรัฐ
ุ
สัดส่วนภำระกำรชำระดอกเบียต่อ
้
รำยได้รฐบำล ปี 2556
ั
สัดส่วนหนี้ รฐบำลต่อ GDP
ั
ปี 2556
224%
31%
อัตรำดอกเบีย
้
พันธบัตรรัฐบำล
อำยุ 10 ปี
ญี่ปน = 0.6%
ุ่
กรีซ = 11.4%
199%
11%
ญี่ปน
ุ่
ญี่ปน
ุ่
กรีซ
กรีซ
ทีมา : OECD Economic Outlook, Ministry of Finance – Japan, Ministry of Finance – Greece, TFF Analysis
่
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
6

7. แต่หากปรับแต่งสมมติฐานให้เคราะห์ซากรรมซัดเศรษฐกิจไทย
้
เราก็จะอยู่ในภาวะที่เสี่ยง ภาระหนี้ ในอนาคตก็จะกลับสูงขึนอย่างต่อเนื่ องจนน่ า
้
ใจหาย ..... และหากเกิดเหตุการณ์ ไม่คาดฝัน เราอาจจะไม่สามารถรับมือกับมันได้
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
7

8. อ่านรายละเอียดฉบับสมบูรณ์ได้จากรายงาน
“เราจะเป็ นกรีซในอนาคตหรือไม่ : 7 คาถามที่ควรรู้เกี่ยวกับหนี้ สาธารณะ”
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
8

9. สองคาถามที่ต้องตอบกับ “เงินกู้ 2 ล้านล้านบาท”
1 “ถูกที่”
2 “ถูกวิธี”
ต้องลงทุนให้
• ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศ
ต้องการ
• ต้องลงทุนในโครงการที่ค้มค่า
ุ
ต้องลงทุนให้
• วิเคราะห์เพื่อจัดสรรงบประมาณ
• ติดตาม
• ประเมินผล
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
9

10. สองคาถามที่ต้องตอบกับ “เงินกู้ 2 ล้านล้านบาท”
1 “ถูกที่”
ต้องลงทุนให้
THAILAND FUTURE FOUNDATION
• ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศ
ต้องการ
• ต้องลงทุนในโครงการที่ค้มค่า
ุ
Engage

Analyze

Inform
10

11. ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศต้องการ: โครงสร้างพืนฐานไทยไม่ได้แย่นัก
้
แต่ด้านที่ประเทศต้องการ คือ นวัตกรรมและพลังงาน
อันดับของไทย *
โครงสร้ำงพืนฐำน
้
กำรศึกษำ และ
กำรฝึ กอบรม
นวัตกรรม
พลังงำน
งบประมำณของกระทรวง โครงกำร 2 ล้ำนล้ำน
46
96,072 ล้านบาท
จาก 144 ประเทศ
60
2
ล้านล้านบาท
กระทรวงคมนาคม
460,075 ล้านบาท
จาก 144 ประเทศ
กระทรวงศึกษาธิการ
84
8,962 ล้านบาท
จาก 144 ประเทศ
กระทรวงวิทยาศาสตร์และ
เทคโนโลยี
0 บาท
166
1,999 ล้านบาท
0 บาท
0 บาท
กระทรวงพลังงาน
จาก 198 ประเทศ
หมายเหตุ : * อันดับทีมากแสดงว่าประเทศนันๆ มีความอ่อนแอในเรื่องนันๆ ยกเว้นในเรื่องพลังงานทีอนดับมากแสดงให้เห็นว่าเป็ นประเทศทีฟุ่มเฟื อยในการใช้พลังงานมาก
่
้
้
่ ั
่
ทีมา : The Global Competitiveness Report, World Economic Forum (2012), EIA (2011)
่
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
11

12. ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศต้องการ:
ด้วยการเพิ่ มนวัตกรรมและสร้ำงมูลค่ำเพิ่มให้กบสินค้ำ เช่น กำรสร้ำง Cluster ใหม่ๆ
ั
ตัวอย่ำง Rubber Valley in Qingdao, China
วัตถุประสงค์
• เพิ่มมูลค่ำเพิ่มและนวัตกรรมให้กบผลิตภัณฑ์
ั
• สร้ำงแบรนด์
• สร้ำงระบบ ECOSYSTEM ให้กบอุตสำหกรรมยำง
ั
รำยละเอียด
โครงกำร
• บริหำรจัดกำรโดย Qingdao Rubber Valley Co., Ltd ด้วยทุนจดทะเบียน RMB 100
Million (500 ล้ำนบำท)
• งบลงทุนทังหมด RMB 10 Billion (50,000 ล้ำนบำท)
้
ผลที่ได้รบ
ั
• Scientific research and education e.g., national lab, engineering technology center
• Pioneering incubation center
• Campus of Qingdao University of Science and Technology ซึ่งมีนักศึกษำเต็มเวลำ
28,000 คน บุคลำกรเต็มเวลำมำกกว่ำ 1,500 คน นักศึกษำจบด้ำนยำงโดยเฉพำะ
มำกกว่ำ 3,000 คนต่อปี
Source :Qingdao, Planning on the Construction of a Rubber Valley, Meeting Challenges through Industrial Agglomeration (2011); www.rubbervalley.com
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
12

13. ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในด้านที่ประเทศต้องการ:
ถ้ำไทยเปลี่ยนจำกกำรส่งออกยำงธรรมชำติเป็ นกำรส่งออกยำงรถกระบะ
ในปี 2555 มูลค่ำกำรส่งออกจะเพิ่มขึนจำก 131,000 เป็ น 848,000 ล้ำนบำท
้
เปรียบมูลค่ำกำรส่งออกยำงธรรมชำติ และยำงรถกระบะตำมสมมติฐำน
848
หน่ วย : พันล้ำนบำท
414
เพิ่มขึ้น 6 เท่า
131
69
62
ยางแผ่นรมควันชัน 3
้
น้ายาง
434
เพิ่มขึ้น 7 เท่า
มูลค่ำส่งออกยำงพำรำ
ปี 2555
มูลค่ำส่งออก
หำกแปลงเป็ นยำงรถยนต์
Note : * ราคาประมูล ตลาดกลางยางพาราสงขลา ณ วันที่ 22 เมษายน 2556 (ราคาน้ ายาง 71 บาท, ยางแผ่นรมควันชัน3 77 บาท)
้
** คานวณจาก ยางธรรมชาติ 5 กิโลกรัม สามารถผลิตยางรถยนต์ได้ 1 เส้น และราคายางรถยนต์ทใช้คานวณ 2,350 บาท ซึงเป็ นราคายางรถกระบะทีถูกทีสุดในหน้าเวปไซต์ Cockpit
่ี
่
่ ่
Source : ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สานักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร; The Nation, Need to change focus from raw rubber to value added
product; สถาบันวิจยยาง กรมวิชาการเกษตร; Cockpit
ั
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
13

14. ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในโครงการที่ค้มค่า
ุ
ตัวอย่าง : โครงการรถไฟความเร็วสูงกรุงเทพ-หนองคาย
มูลค่าลงทุน : 170,450 ล้านบาท
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
14

15. ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในโครงการที่ค้มค่า
ุ
รถไฟความเร็วสูง
กรุงเทพ-หนองคาย
สถานี ขนส่ง
กรุงเทพฯ สายเหนื อ/
ตะวันออกเฉี ยงเหนื อ
งบประมาณ
(ล้านบาท)
170,450
1,800
ผูโดยสาร
้
(คนต่อวัน)
41,000
91,000
(คำดกำรณ์ )
รถไฟ
ควำมเร็วสูงมี
ต้นทุนสูงกว่ำ
เกือบ 100 เท่ำ
แต่รองรับ
ผูใช้บริกำร
้
น้ อยกว่ำ
ครึ่งหนึ่ ง
หมายเหตุ :ประมาณการงบประมาณก่อสร้างหมอชิตแห่งใหม่ทรงสิต 1.8 พันล้านบาท
่ี ั
ทีมา: กระทรวงการคลัง และกระทรวงคมนาคม (2555), นโยบายการพัฒนา, การทดสอบความสนใจภาคเอกชนในการลงทุนโครงการรถไฟความเร็วสูง., เอกสารประกอบการ
่
พิจารณาร่างพระราชบัญญัตให้อานาจกระทรวงการคลังกูเงินเพือพัฒนาโครงสร้างพืนฐาน., กรมการขนส่งทางบก
ิ
้
่
้
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
15

16. ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
ต้องลงทุนในโครงการที่ค้มค่า
ุ
ผูโดยสำรรถไฟความเร็วสูงกรุงเทพ-หนองคาย 41,000 คนต่อวันเป็ นไปได้หรือไม่?
้
41,000
คนต่อวัน คือประมาณการจานวนผูโดยสารรถไฟความเร็วสูงสายกรุงเทพ้
หนองคาย ที่วิ่งผ่าน จังหวัดภาคอีสาน
7
20 จังหวัด
49,500
คนต่อวัน คือจานวนผูโดยสารสูงสุดต่อวันที่โดยสารเครื่องบินไป 8 จังหวัด
้
4,957 ภาคอีสาน
คนต่อวัน คือจานวนผูใช้บริการสถานี ขนส่งหมอชิตที่เดินทางไป
้
ภาคอีสาน *
41
เที่ยวต่อวัน คือจานวนเที่ยวรถไฟความเร็วสูงที่ต้องให้บริการ
(เพื่อให้ได้ผโดยสาร 41,000 คนต่อวันตามที่คาดการณ์ไว้)
ู้
หมายเหตุ : * คานวณจากสัดส่วนจานวนผูโดยสารของบริษทขนส่ง จากัดต่อผูใช้บริการสถานีขนส่งหมอชิตทังหมด
้
ั
้
้
ทีมา : กระทรวงการคลัง และกระทรวงคมนาคม (2555), นโยบายการพัฒนา, การทดสอบความสนใจภาคเอกชนในการลงทุนโครงการรถไฟความเร็วสูง. www.railway.co.th
่
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
16

17. ต้องลงทุนให้
“ถูกที่”
Airport Link : บทเรียนสาหรับรถไฟฟ้ าความเร็วสูง
หน่ วย : คนต่อวัน
จำนวนผูโดยสำรที่วำด
้
ฝันไว้ในปี 2555
• City Line
• Express Line
รวม
จำนวนผูโดยสำรจริง
้
เฉลี่ยในปี 2555
38,230
2,581
40,811
130,600
27,600
158,200
คำดกำรณ์
เกินจริง
10 เท่ำ
ทีมา : การรถไฟแห่งประเทศไทย กระทรวงคมนาคม. 2547. งานศึกษา วิเคราะห์ ทบทวน ปรับปรุง การศึกษาความเหมาะสมของโครงการระบบขนส่งทางรถไฟเชื่อมท่าอากาศยานสุวรรณภูม ิ
่
บริษท. รถไฟฟ้า รฟท. จากัด
ั
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
17

18. สองคาถามที่ต้องตอบกับ “เงินกู้ 2 ล้านล้านบาท”
2 “ถูกวิธี”
ต้องลงทุนให้
THAILAND FUTURE FOUNDATION
• วิเคราะห์เพื่อจัดสรรงบประมาณ
• ติดตาม
• ประเมินผล
Engage

Analyze

Inform
18

19. ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”



วิเครำะห์
เพื่อจัดสรร
ติดตาม
ประเมินผล
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
19

20. ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
ต้องวิเคราะห์โครงการเพื่อจัดสรร:
ประสบการณ์จากต่างประเทศ โครงการขนาดใหญ่มีการวิเคราะห์โครงการที่ให้
รายละเอียดครบถ้วน
ตัวอย่างจาก California High Speed Rail
• มีกำรศึกษำประสบกำรณ์
ในอดีต
• มีกำรวิเครำะห์ทำงเลือก
(Alternatives)
• มีกำรทำ Sensitivity
Analysis
• มีกำรทำ Risk Analysis
• มีกำรวำงแผนOperations
และกำรบริหำรจัดกำร
ทีมา : http://www.cahighspeedrail.ca.gov/
่
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
20

21. ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
ต้องวิเคราะห์โครงการเพื่อจัดสรร:
แต่สาหรับโครงการขนาดใหญ่ในไทย แทบไม่มีรายละเอียดเปิดเผยต่อสาธารณะ
โครงการรถไฟความเร็วสูงกรุงเทพ-หนองคาย :
2 หน้า
โครงการรถไฟความเร็วสูง 4 สาย :
16 หน้า
ทีมา : สมุดปกขาว : รายละเอียดโครงการภายใต้แผนงานตามยุทธศาสตร์การพัฒนาโครงสร้างพืนฐานด้านคมนาคมขนส่งของประเทศ กระทรวงการคลัง
่
้
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
21

22. ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
ต้องติดตาม :
ระบบ Monitoring ที่เราใช้เป็ นเพียงสิ่งที่บอกแค่ความก้าวหน้ าของโครงการ
ควำมก้ำวหน้ ำงำนโยธำ โครงกำรรถไฟฟ้ ำ
ในควำมรับผิดชอบของ รฟม. ณ สิ้นเดือนมีนำคม 2556
• ขำดรำยชื่อผู้รบผิดชอบ
ั
โครงกำรชัดเจน
• ขำดสำเหตุของควำมล่ำช้ำ
• ขำดกำรทบทวนต้นทุนของ
โครงกำรว่ำเป็ นไปตำม
แผนหรือไม่ รวมทังสำเหตุ
้
• ขำดกระบวนกำรติดตำม
ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชำญ
จำกภำยนอก
่
โครงกำรรถไฟฟ้ ำสำยสีมวงช่วงบำงใหญ่ – บำงซื่อ
แผนงำน
สัญญำที่ 1
สัญญำที่ 2
สัญญำที่ 3
สัญญำที่ 6
ภำพรวม
ผลกำร
ดำเนินงำน
+เร็วกว่ำ/
-ล่ำช้ำกว่ำแผน
71.55%
72.32%
67.46%
62.07%
-4.09%
-10.25%
47.21%
23.79%
63.96%
32.88%
18.89%
56.11%
-14.33%
-4.90%
-7.85%
ทีมา : รายงานความก้าวหน้างานโยธา โครงการรถไฟฟ้า โดย รฟม.
่
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
22

23. ต้องลงทุนให้
“ถูกวิธี”
ต้องมีการประเมินผล:
กลไกการประเมินโครงการหลังจากโครงการเสร็จสิ้น ยังไม่มีเจ้าภาพ
สตง.
ปปช.
ใคร?
ตรวจสอบในทางบัญชี และขันตอน
้
ตรวจสอบคอร์รปชัน
ั ่
ประเมินความคุ้มค่าโครงการ
ควรมีหน่ วยงำน
อย่ำง
Government
Accountability
Office ของ
อเมริกำ*
* Government Accountability Office (GAO) เป็ นองค์กรอิ สระที่ทำหน้ ำที่ตรวจสอบ
(Audit) ประเมิ น (Evaluate) และสอบสวน (Investigate) กำรใช้งบประมำณของรัฐบำล
ให้กบสภำคองเกรสของสหรัฐอเมริ กำ ในปี 2553 ผลงำนกำรตรวจสอบของ GAO ทำให้
ั
รัฐบำลกลำงประหยัดไปได้กว่ำ 1 ล้ำนล้ำนบำท
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
23

24. 5 ข้อที่รฐั ควรทาเพื่อลดความเสี่ยงทางการคลัง
1.
2.
3.
4.
5.
รัฐบาลควรเลิกนโยบายประชานิยมในแบบที่ไม่จากัดวงเงินงบประมาณ
ควรบริหารจัดการเงินลงทุนในโครงการพัฒนาโครงสร้างพืนฐานขนาดใหญ่อย่างมี
้
ประสิทธิภาพ โดยรัฐควรจะลดขนาดการกู้ยืมลง (Phasing) และชาระเงินต้นให้มากขึน เพื่อ
้
ลดความเสี่ยงในการชาระหนี้ และทาให้รฐต้องจัดลาดับความสาคัญว่าโครงการไหนสมควร
ั
ได้รบการจัดสรรงบประมาณเป็ นลาดับต้นๆ
ั
ควรมีการบริหารจัดการที่ชดเจน เริ่มตังแต่ว่าใครเป็ นผูลงทุน รัฐหรือเอกชน หรือเป็ นการ
ั
้
้
ร่วมทุน โดยหน่ วยงานใดจะทาหน้ าที่บริหาร และมีวิธีการบริหารอย่างไร
โครงการภาครัฐต่างๆ ที่มีการลงทุนขนาดใหญ่ ต้องมีระบบตรวจสอบและประเมินผล โดย
วางระบบพร้อมๆ กับการออกแบบโครงการ มีการจัดเก็บข้อมูล และมีผประเมินจาก
ู้
ภายนอก
ต้องสร้างกลไกความรับผิดรับชอบ (Accountability) ที่ชดเจน
ั
จะต้องมีผรบผิดรับชอบที่
ู้ ั
ชัดเจน และมีกลไกที่มีประสิทธิภาพในการนาผู้ที่เกี่ยวข้องมาลงโทษ เมื่อเกิดความเสียหาย
ไม่ว่าจะจากเจตนาทุจริตหรือความประมาทเลินเล่ออย่างร้ายแรง
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
24

25. ท่านสามารถดาวน์ โหลดเอกสารฉบับนี้ ได้จากเว็บไซด์
www.thailandfuturefoundation.org
THAILAND FUTURE FOUNDATION
Engage

Analyze

Inform
25