De aanslagen van 22 maart 2016 hebben ons geleerd dat we onze inlichtingendiensten moeten versterken. Dat is uiteraard een heel ander standpunt dan dat van Renaat Landuyt (SP.A) en Philippe Moureaux (PS) die in 2013 nog openlijk pleitten voor het afschaffen van de Veiligheid van de Staat (VSSE), de Staatsveiligheid dus in de volksmond. Volgens Landuyt harkt de VSSE ‘toch maar krantenknipsels en roddels bijeen’. Een bijzonder laag-bij-de-grondse aanval en vooral volledig verkeerd. ECHELON Even terug in de tijd. In 1998 barst de zogeheten ECHELON-zaak uit. De VSSE is niet op de hoogte van het bestaan van dit programma uitgaande van de Verenigde Staten waarbij onder meer Europees telefoon-, fax- en e-mailverkeer wordt onderschept. De VSSE wijt dit aan een gebrek aan personele en materiële middelen en aan het feit dat de bescherming van het Wetenschappelijk en Economisch Potentieel (WEP) haar net daarvoor als opdracht was toegewezen. De militaire inlichtingendiensten ADIV (Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid) was voor het uitbreken van de ECHELON-zaak wél op de hoogte van de samenwerking die bestond tussen de zogenaamde FIVE EYES (ook: FVEY, te weten VS, GB, Australië, Canada, Nieuw Zeeland). Tussen deze landen wordt gecapteerde data-communicatie quasi ongelimiteerd uitgewisseld. SWIFT Ook in 2006 was de VSSE vóór de berichtgeving in de pers niet op de hoogte van het feit dat Amerikaanse diensten op massale wijze gegevens van financiële transacties die via SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) werden uitgewisseld, konden inkijken. Dat proces verliep immers via Groot-Brittannië dat op basis van de RIPA-wetgeving (Regulation of Investigatory Powers Act) de encryptie-sleutels kon opvragen om de nationale veiligheid of de economische welvaart van het land te verdedigen.

1. Belgische inlichtingendiensten moeten net versterkt
worden
Thierry Debels
@thierryd
29/3/16
De aanslagen van 22 maart 2016 hebben ons geleerd dat
we onze inlichtingendiensten moeten versterken. Dat is
uiteraard een heel ander standpunt dan dat van Renaat
Landuyt (SP.A) en Philippe Moureaux (PS) die in 2013
nog openlijk pleitten voor het afschaffen van de
Veiligheid van de Staat (VSSE), de Staatsveiligheid dus
in de volksmond. Volgens Landuyt harkt de VSSE ‘toch
maar krantenknipsels en roddels bijeen’. Een bijzonder
laag-bij-de-grondse aanval en vooral volledig verkeerd.
ECHELON
1

2. Even terug in de tijd. In 1998 barst de zogeheten
ECHELON-zaak uit. De VSSE is niet op de hoogte van
het bestaan van dit programma uitgaande van de
Verenigde Staten waarbij onder meer Europees telefoon-,
fax- en e-mailverkeer wordt onderschept. De VSSE wijt
dit aan een gebrek aan personele en materiële middelen
en aan het feit dat de bescherming van het
Wetenschappelijk en Economisch Potentieel (WEP) haar
net daarvoor als opdracht was toegewezen.
De militaire inlichtingendiensten ADIV (Algemene
Dienst Inlichting en Veiligheid) was voor het uitbreken
van de ECHELON-zaak wél op de hoogte van de
samenwerking die bestond tussen de zogenaamde FIVE
EYES (ook: FVEY, te weten VS, GB, Australië, Canada,
Nieuw Zeeland). Tussen deze landen wordt gecapteerde
data-communicatie quasi ongelimiteerd uitgewisseld.
2

3. SWIFT
Worldwide Interbank Financial Telecommunication)
werden uitgewisseld, konden inkijken. Dat proces verliep
immers via Groot-Brittannië dat op basis van de RIPA-
wetgeving (Regulation of Investigatory Powers Act) de
encryptie-sleutels kon opvragen om de nationale
veiligheid of de economische welvaart van het land te
3

4. verdedigen.
VSSE
Misschien hebben beide bovenstaande elementen
Landuyt verleid tot het doen van zijn uitspraak in 2013.
Toch is dat niet het correcte beeld.
Hoe werken onze inlichtingendiensten écht? Dat gaat
uiteraard veel verder dan het bijeenharken van het
bijeenharken van krantenknipsels en roddels.
De internationale partners van de VSSE zijn de
(‘civiele’) Amerikaanse FBI en CIA en de British
Security Service (MI5) en de Secret Intelligence Service
(MI6).’ Er wordt wel niet rechtstreeks gewerkt met de
NSA en het GCHQ (Government Communications
Headquarters).
Wanneer via deze partners bepaalde inlichtingen de
VSSE bereiken en de VSSE deze eventueel aan de
parketten doorspeelt, dan is de oorspronkelijke bron
(bijvoorbeeld vanuit de NSA of het GCHQ) reeds
meerdere stappen verwijderd.
Ook is het zo dat de VSSE de ontvangen buitenlandse
gegevens niet zonder meer doorzendt naar andere
Belgische diensten. De informatie wordt in principe
geëvalueerd en eventueel aangevuld of genuanceerd.
ADIV
De Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid (ADIV), of
in het Frans Service Général du Renseignement et de la
Sécurité (SGRS), is de militaire inlichtingendienst van
België.
4

5. Er is ook medewerking door de ADIV aan internationale
programma’s waaraan ook de NSA deelneem
De medewerking beperkt zich tot het in zeer specifieke
en uitzonderlijke gevallen participeren aan intercepties
en tot het doorgeven van geïntercepteerde SIGINT-
informatie aan de NSA als partnerdienst in bi- of
multilateraal verband.
Sigint
Sigint of SIGINT is een samentrekking van Signals
Intelligence en zijn inlichtingen die verzameld worden
door het onderscheppen van elektronische signalen. Het
is hét specifieke terrein van de inlichtingendiensten.
SIGINT omvat onder andere COMINT
(Communications Intelligence), waarbij elektronische
communicatie tussen mensen onderschept wordt, een
essentieel onderdeel in de strijd tegen terrorisme.
Ook in ons land worden elektronische signalen
onderschept. Internationale samenwerking is kwantitatief
zeer belangrijk voor de Belgische SIGINT-afdeling. Een
grote meerderheid van de informatie die deze afdeling
onder de vorm van rapporten doorzendt naar in- of
externe klanten, is wel afkomstig van buitenlandse
partners.
Aanslagen voorkomen
Een tijdje terug werd de NSA onmiddellijk bijgetreden
toen die publiekelijk verklaarde dat er in België op basis
van zijn informatie drie aanslagen waren voorkomen.
Het toont aan dat de informatie van NSA en GCHQ
5

6. relevant is bij onze strijd tegen terrorisme.
Betere samenwerking tussen VSSE en ADIV
Gezien het feit dat de ADIV samenwerkt met de NSA en
de GCHQ is het logisch dat er op Belgisch niveau ook
een betere samenwerking moet komen tussen de VSSE
en de ADIV. Er is reeds een onderling
samenwerkingsakkoord (Protocolakkoord van 12
november 2004) dat er net op gericht is om spontaan
informatie door te geven die tot de bevoegdheidssfeer
van de andere dienst behoort.
In het protocol is ook de mogelijkheid opgenomen om
een zogenaamd ‘ad hoc samenwerkingsplatform’ op te
richten waarbinnen gezamenlijke analyses kunnen
worden opgesteld.
Besluit
Voor wie er na de aanslagen van 22 maart 2016 nog aan
mocht twijfelen: dit is een oorlogssituatie en binnen dat
kader moeten alle middelen ingezet worden om deze te
winnen. Het verleden heeft uitgewezen dat het
verzamelen en verwerken van informatie over de vijand
doorgaans leidt tot het winnen van deze oorlog. Dat moet
ook nu het geval zijn.
6

7. relevant is bij onze strijd tegen terrorisme.
Betere samenwerking tussen VSSE en ADIV
Gezien het feit dat de ADIV samenwerkt met de NSA en
de GCHQ is het logisch dat er op Belgisch niveau ook
een betere samenwerking moet komen tussen de VSSE
en de ADIV. Er is reeds een onderling
samenwerkingsakkoord (Protocolakkoord van 12
november 2004) dat er net op gericht is om spontaan
informatie door te geven die tot de bevoegdheidssfeer
van de andere dienst behoort.
In het protocol is ook de mogelijkheid opgenomen om
een zogenaamd ‘ad hoc samenwerkingsplatform’ op te
richten waarbinnen gezamenlijke analyses kunnen
worden opgesteld.
Besluit
Voor wie er na de aanslagen van 22 maart 2016 nog aan
mocht twijfelen: dit is een oorlogssituatie en binnen dat
kader moeten alle middelen ingezet worden om deze te
winnen. Het verleden heeft uitgewezen dat het
verzamelen en verwerken van informatie over de vijand
doorgaans leidt tot het winnen van deze oorlog. Dat moet
ook nu het geval zijn.
6