1. María Balteira
O seu nome real era María Pérez e foi a "soldadeira" máis famosa da nosa época
medieval. As soldadeiras eran mulleres que estaban adscritas á corte, e que tiñan como
oficio cantar e bailar. Por este traballo pagábanlles unha soldada e de aquí vén o nome
de soldadeira.
Naceu en Betanzos, probablemente na
localidade de Armea. Frecuentou as
cortes de Fernando II e maila de Afonso
X. Esta muller caracterizouse por levar
unha vida que se pode cualificar de
'desordenada' para o momento.
É a protagonista de quince cantigas de
escarnio escritas por dez trobadores
distintos, entre eles Afonso X O Sabio.
A través das citadas cantigas
descubrimos que María participou nunha
cruzada, non se sabe con certeza se foi
na que tivo lugar no 1248, ou na que
iniciou Xaime I de Aragón en 1269 e
coñecemos detalles do ritmo de vida que
levaba.
2. María Pita
(1565-1643)
Foi unha heroína da defensa de A
Coruña en 1589 contra a Armada
Inglesa dirixida polo corsario
Francis Drake.
Unha vez acabada a batalla,
axudou a recoller os cadáveres e
a coidar aos feridos. Xunto con
María Pita, outras mulleres (por
exemplo Inés de Ben ferida por
dúas balas inglesas) de A Coruña
axudaron a defender a cidade.
O rei Felipe II concedeulle unha
pensión que equivalía ao soldo dun
alférez máis cinco escudos
mensuais e concedeulle un permiso
de exportación de mulas de
España a Portugal.
3. Concepción Arenal
(Ferrol 1820 - Vigo 1893)
En 1841 entra, contra a vontade da súa nai, como
ointe na Facultade de Dereito da Universidade
Central (actual Universidade Complutense de
Madrid), vestindo roupas masculinas, posto que na
época a educación universitaria estaba vedada ás
mulleres. Vestida tamén de home, Concepción
participa en tertulias políticas e literarias,
loitando así contra o establecido na época para a
condición feminina.
En 1863 convírtese na primeira muller que recibe
o título de Visitadora de Cárceres de Mulleres,
cargo que ostentou ata 1865. Posteriormente
publicou libros de poesía e ensaio.
En 1872 funda a Constructora Benéfica, unha
sociedade que se dedica á construción de casas
baratas para obreiros.
Con ela nace o feminismo en España.
4. Rosalía de Castro
(1837- 1885)
Trátase da figura central do Rexurdimento da
literatura galega no século XIX, autora de Cantares
gallegos (1863), obra fundacional do mesmo ao ser
un dos primeiros libros enteramente escrito en
galego da Idade Contemporánea.
Merece ser considerada, xunto con Gustavo
Adolfo Bécquer, como a precursora da modernidade
poética impulsada pola crenza na pureza de formas
e ideas, na sinceridade, no denudamento retórico e
na experimentación rítmica e métrica.
A data de aparición de Cantares Gallegos
conmemórase todos os anos o Día de las Letras
Gallegas. Desde 1963 todos os 17 de maio,
celébrase en Galicia a efeméride de dita aparición
dedicando o día a un autor significativo para a
cultura galega.
Morreu de cancro aos corenta e oitoo anos na súa
casa de Padrón, que hoxe é un museo.
5. A “Bella Otero”
(1898-1965)
Agustina Otero Iglesias naceu na
parroquia de San Miguel de Valga.
Chegou a París coa ilusión de estudar
baile e dar os seus primeiros
espectáculos. A súa beleza e as súas
actuacións no Folies-Bergère lle
procuraron toda unha lexión de
admiradores, fascinados polo seu
aspecto de muller xitana, a pesar de
ser galega (circunstancia que ocultou
durante toda a súa vida).
Cara 1900, era unha sex-simbol da
“Belle Époque" parisina, triunfando nos
escenarios do teatro e nos do amor, e
dona dunha gran fortuna que gastaba
no Casino de Montecarlo e en xoias
espectaculares
Calcúlase que a súa fortuna ascendía a uns dezaséis millóns de dólares, o
que supoñía naquel tempo unha cifra exorbitante.
6. Maruja Mallo
(1902- 1995)
Foi unha pintora surrealista. Estudou na Real Academia de Belas Artes de San
Fernando ata 1926. Alí relacionouse con artistas, escritores e cineastas como
Salvador Dalí, Federico García Lorca,Luis Buñuel, María Zambrano o Rafael Alberti, co
cal manten unha relación. En 1927 forma parte da denominada Primeira Escola de
Vallecas con Alberto Sánchez, Benjamín Palencia, Luis Castellanos entre outros.
En 1932 obtén unha pensión da Xunta de Ampliación de Estudos para ir a París onde
coñece a René Magritte, Max Ernst, Joan Miró e Giorgio de Chirico e participa en
tertulias con André Breton e Paul Éluard. Alí comenza a súa etapa surrealista. A súa
pintura cambiou radicalmente e alcanzou a maestría, tanto que o mesmo Breton lle
comprou en 1932 o cadro titulado Espantallo, obra poblada de espectros que hoxe é
considerada unha das grandes obras do surrealismo.
7. Xulia Minguillón
Naceu en Lugo o 17 de xullo de 1906.
Os primeiros contactos coa pintura datan da época en que viviu cuns
tíos paternos en Burgos e en Valladolid, mentres estudaba o
bacharelato.
Desenvolve unha intensa actividade pictórica como retratista de
prestixiosos personaxes da sociedade galega .
É a única muller que obtivo a primeira medalla de Primeira Clase
nunha Exposición Nacional de Belas Artes. Foi a do ano 1941, grazas
á súa obra máis coñecida: A escola de Doloriñas.
8. María Casares
(1922-1996)
Actriz nacida na Coruña. Filla do
político galego Casares Quiroga.
Triunfou en Francia. Ingresou na
Comedia Francesa en 1951 actuou no
cine.
Musa de importantes escritores e
cineastas, entre eles Camus e Barrault,
protagonizou obras claves do
existencialismo.
En 1989 acada o premio Moliére á
mellor actriz de teatro e é nominada ós
César.En 1990 foi distinguida co
Premio Nacional de Teatro de Francia.
No ano de 1996, María Casares aceptará que os premios de teatro
de Galicia levasen o seu nome, a petición da Asociación de Actores,
Directores e Técnicos de Escea.
9. Marta Bobo
Ximnasta galega nada en Ourense o 18 de marzo de 1966.
Debutou con tan só 15 anos nos campionatos mundiais de Múnic, en 1971. O
seu maior logro deportivo foi o noveno posto acadado nos Xogos Olímpicos dos
Ánxeles 1984, converténdose na primeira olímpica española e galega que
competía na súa disciplina.
Unha vez retirada da ximnasia profesional traballou en Canadá como monitora,
para máis tarde regresar a Galicia para exercer coma profesora de expresión
corporal e didáctica da danza do INEF. Tamén é xuíza internacional nas
competicións de ximnasia rítmica.
10. Marta Bobo
Ximnasta galega nada en Ourense o 18 de marzo de 1966.
Debutou con tan só 15 anos nos campionatos mundiais de Múnic,
en 1971. O seu maior logro deportivo foi o noveno posto acadado
nos Xogos Olímpicos dos Ánxeles 1984, converténdose na
primeira olímpica española e galega que competía na súa
disciplina.
Unha vez retirada da ximnasia profesional traballou en Canadá
como monitora, para máis tarde regresar a Galicia para exercer
coma profesora de expresión corporal e didáctica da danza do
INEF. Tamén é xuíza internacional nas competicións de ximnasia
rítmica.