green chemistry in Telugu

3. హరిత రసాయన శాస్త్రం :-
పరాావరణానికిఏ మాతంర హాని కలుగకుండా రసాయన పదారాాలను
స్తంశేషల ంచుట మరియు విషపూరిత వారాాలు రాకుండా లేదా తకుువ
పరిమాణాలలో విడుదలయ్యా విధంగా వివిధ పదధతులను రూప ంద ంచే
శాస్త్రం.
పాల్ అనస్ాస్ హరిత రసాయన శాస్ాానికికొనిి పారథమిక
నియమాలను రూప ంద ంచాడు. కనుక ఇతనిని హరిత రసాయన శాస్త్ర
ప తామహునిగా పేరకునవచుును.

4. ప్రాథమిక నియమాలు:-
పాల్ అనాసాాస్ మరియు జాను వారిర్ అనేశాస్త్వరేత్లు కొనిి నియమాలను
రూప ంద ంచారు.
1. వారాఉప ఉతపనాిల పరిమాణానిి కనిషాసాాయ్కితగగంిచాి.
2. వారాం విడుదల ైన తరాాత దానిని తీస వేయడం లేదా తిరిగిఉపయోగించడం
కంటేఅస్తలు ఆ వారాం విడుదల కాకుండా చూడాి.
3. విష రహిత, పమరాదరహిత కిియాజనకాలను ఎంచుకోవాి. వాటినుండి
విషరహిత , అధ క పభరావవంతమ ైన కిియాజనాాలను రూప ంద ంచాి.
4. విషరహిత, తకుువ విషపూరిత రసాయన స్తంశేలషణలను రూప ంద ంచాి.
మరియు అధ క ద గుబడిప ందాి.
5. కాలుషా రహిత , స్తురక్షితమ ైన దారవణిని ఉపయోగించాి. ఉదా:- నీరు.
6. సాధారణంగా వేడిచేసేపదధతులకు బదులు మ ైకిో తరంగాలతోగానీ , అతి
ధానులతోగానీ తాడనం చేస చరా పూర్ిచేయాి.
7. స్తర ైన స్తమయంలో ఉతపనాిలను గుర్ంిచడం , విశేలషణ చేయడం దాారా
ఉప ఉతపనాిల ఏరాపటును నివారించవచుు.
8. రసాయన పమరాదాలు జరగకుండా రసాయన పదారాాల రూపంను
రూప ంద ంచడం.

7. హరిత సంశ్ేలషణ:-
ఉండాిిన లక్షణాలు.
1.% దిగుబడి/దిగుబడిశ్రతం :-
ద గుబడిశాతం అధ కంగా ఉంటేఅపుడు ఆ చరా హరిత చరా అవుతుంద .
పారయోగిక ఉతపని పరిమాణం
% ద గుబడి/ ద గుబడిశాతం = ____________________ X 100
స ైదధాంతిక ఉతపని పరిమాణం
ప ైఫారుులా నుండిఒక విషయం స్తపషాంగా తెలుస్త్ుంద. అదేమిటంటేఒక చరాలో ఒక
మోల్ కిియాజనకం పూర్ిగా ఒక మోల్ ఉతపనింగా మారితేఅటాిచరాలో ద గుబడిశాతం
100. ఈ చరాలో వారా పదారాం శాతం స్తునాి అనగా ఒకేఒక ఉతపనిం ఏరపడుతుంద .
కనుక % ద గుబడి100 ఉండేవిధంగా చరాను రూప ంద ంచాి.
2. % పరమాణు వినియోగం :-
ఒక చరా ఎంతమేరకు హరిత చరా అవుతుందో% పరమాణు వినియోగం దాారా
గుర్ంిచవచుు.
ఉతపని అణుభారం
% పరమాణు వినియోగం = ------------------------------------- X 100
ఉతపని అణుభారం +వారా పదారాం అణుభారం
చరాలో ఒక వేళ వారా పదారాం ఏరపడకుంటే% పరమాణు వినియోగం 100 అవుతుంద .

8. 3. % పరమాణు ఎకానమీ:-
R.A. ష లడను పరకారం
ఉతపని పరమాణువుల భారం
% పరమాణు ఎకానమీ = ---------------------------------- X 100
చరాలో వాడిన అనిి కిియాజనకాల భారం
చరాలో వినియోగించిన కిియాజనకాలనీి ఉతపనాిలుగా మారితేఆ చరాలో %
పరమాణు ఎకానమి 100 అవుతుంద .

9. సాధారణంగా రసాయన చరాలలో పునరమరిక చరాలు , స్తంకలన చరాలు హరిత చరాలు
అవుతాయ్.
1. పునరమరిక చరాలు (Rearrangement Reactions) :-
ఈ చరాలలో పరమాణు ఎకానమి శాతం 100 ఉంటుంద . ఎందుకంటేఈ రకమ ైన
చరాలలో పరమాణువులు లేదా స్తమూహాలు పునరమరిక చెంద వేరకక అమరిక గల
ఉతపనాినిి ఏరపరుస్ాయ్. ఈ చరాలో ఏ విధమ ైన ఉప ఉతపనాిలు ఏరపడవు. కనుక
% ఎకానమి 100 ఉంటుంద .
ఉదా:- కే లస్తను పునరమరిక. ఈ చరాలో ఎలే లల్ ఫ న ైల్ ఈథర్ 2-ఎలే ల్ల
ఫ నాల్ గా పునరమరిక చెందును.
OH
200ºC
4-5 atm

10. సంకలన చరయలు:-
ఈ చరాలలో కిియాజనకాలనీి ఒకదానితో ఒకటిస్తంకలనం చెంద కేవలం ఒక ఉతపనాినిి
మాతమరేఏరపరుస్ాయ్ . కనుక అనిి స్తంకలన చరాలలో % పరమాణు ఎకానమీ 100
ఉంటుంద .
1. CH3-CH=CH2+Br2 CCL4 CH3-CH-CH2
Br Br
1-Propene 1,2-di Bromo Propane
2. CH3-CH=CH2 + HBr CH3-CH-CH3
Br
1-propene 2-Bromo propane

11. పెరిసెైక్ేలక్ చరయలు:-
ఈ రకమ ైన చరాలలో పాత బంధాలు విచిునిం కావడం కొత్ బంధాలు ఏరపడడం ఏక కాలంలో
జరుగుతాయ్. వీటిలో కూడా ఉప ఉతపనాిలు ఏరపడవు. కనుక % ఎకానమి 100 గమనించ
వచుును.
ఉదా:- డీల్ి –ఆలడర్ చరా.