een onderzoek onder 556 DGA's uit het MKB naar hun visie op risico's en risicomanagement

1. Geef risico’s
geen kans
Onderzoeks-
resultaten van
556 DGA’s uit
het MKB
www.zichtadviseurs.nl

2. Bij ruim de helft van de
bedrijven blijken de
verzekerde bedragen
niet (meer) te kloppen!
Belangrijkste conclusie
Minder dan de helft van de MKB-ondernemers heeft bijna een kwart is de debiteurenstand – het totale nog
voldoende geld in kas om drie maanden lang de kosten te ontvangen bedrag – hoger dan de jaarwinst. Terwijl
te kunnen doorbetalen. Eén kleine tegenslag kan dan ondernemers zelf denken dat ze het heel goed geregeld
grote en zelfs fatale gevolgen hebben. Toch heeft bijna hebben. Het gevolg hiervan kan zijn dat de bedrijfs­
10% geen maatregelen getroffen tegen de risico’s van continuïteit direct in gevaar komt.
brand, 20% heeft niets geregeld bij ziekteverzuim en bij
Inleiding
Ondernemers realiseren zich onvoldoende welke invloed TNS NIPO-onderzoek worden gecombineerd met
bedrijfsrisico’s kunnen hebben op het voortbestaan bevindingen uit de dagelijkse praktijk. Deze laatste
van hun onderneming en zij nemen daar onvoldoende gegevens komen voort uit uitgebreide risicoanalyses
maatregelen tegen. die Zicht heeft gedaan bij ruim 100 MKB bedrijven,
onder de naam BedrijfsRisicoVerkenner. Voor deze
TNS NIPO heeft in opdracht van Zicht een onderzoek uitgebreide inventarisatie en analyse van de bedrijfs­
uitgevoerd om het risicobewustzijn bij ondernemers in risico’s bezoekt de risicoadviseur het bedrijf van de
kaart te brengen. De doelstelling was om meer inzicht ondernemer, om ter plekke alle mogelijke risico’s
te verkrijgen in de kennis, houding en gedrag van goed te kunnen beoordelen en waarderen.
ondernemers ten aanzien van de bedrijfsrisico’s, de
bedrijfsvoering en de continuïteit van hun onder­ De vergelijking tussen wat de ondernemer zegt in het
nemingen. Voor dit onderzoek heeft TNS NIPO TNS NIPO-onderzoek en de harde praktijkgegevens
556 directeuren-grootaandeelhouders (DGA’s) van van de BedrijfsRisicoVerkenner, laat een duidelijke
Nederlandse MKB-ondernemingen - met 5 tot 100 kloof zien. Zolang de ondernemer niet ziet welke
medewerkers - ondervraagd in een onderzoeksperiode risico’s hij daadwerkelijk loopt, is de continuïteit
van 9 t/m 20 september 2010. De uitkomsten van het van zijn bedrijf onnodig in gevaar.
2

3. De ambities
De meerderheid van de ondernemers ziet kansen en risico’s leren omgaan, nadat er (negatieve) gevolgen
heeft groeiambities. Men heeft minder oog voor de van bedrijfsrisico’s in hun omgeving zichtbaar werden.
risico’s die hiermee gepaard kunnen gaan. 85% van De ondernemingen met 21 tot 40 werknemers houden
de ondervraagden geeft omzet- en resultaatvergroting zich meer met innovatie- en risicobeheersing bezig
als prioriteit aan. Kostenbesparing staat op de tweede dan ondernemers met meer dan 40 of minder dan 21
plaats. 41% van de ondernemers heeft bewuster met medewerkers.
Wat staat momenteel het hoogst op uw prioriteitenlijst? n=556
Omzet en resultaatvergroting 85%
Kostenbesparing 67%
Invloed van de huidige economische situatie 27%
Risicobeheersing 21%
Innovatie 21%
Reorganisatie van mijn onderneming 13%
Bedrijfsopvolging 13%
Wet- en regelgeving 11%
Personeelsschaarste 10%
Nieuw kabinetsbeleid 9%
Internationaliseren 2%
Diversen 2%
Weet niet 1%
Gevoel versus feiten
De meerderheid van de ondervraagden heeft ‘het gevoel’ dat alle verzekeringen prima op orde zijn.
Deze ondernemers denken uitstekend te weten waarvoor ze verzekerd zijn en wat de juiste waarde van
hun bedrijfsmiddelen is.
Wat staat momenteel het hoogst op uw prioriteitenlijst?
Kunt u aangeven in hoeverre u het eens bent (helemaal) neutraal (helemaal)
met deze stellingen? oneens eens
1 k heb het gevoel dat ik mijn verzekeringen prima op orde heb
I 4% 8% 87%
2 k weet uitstekend waar ik wel en niet voor verzekerd ben
I 6% 13% 80%
3 k weet wat de waarde is van mijn bedrijfsmiddelen
I 7% 16% 76%
4 k ben eigenaar van de panden waarin mijn bedrijf is gevestigd
I 45% 4% 50%
5 ijn debiteurenstand is in de regel hoger dan mijn jaarwinst
M 55% 13% 25%
6 inds ik in mijn omgeving de gevolgen van bedrijfsrisico’s heb
S 19% 35% 41%
3

4. BedrijfsRisicoVerkenner, de feiten
In veel gevallen zijn de risico’s niet recent genoeg bedreiging voor de bedrijfscontinuïteit. Bij ruim de helft
of niet goed genoeg in kaart gebracht, waardoor van de bedrijven waar de BedrijfsRisicoVerkenner
bedrijfspanden, inventaris en goederen voor onjuiste gedaan is, waren de verzekerde bedragen niet (meer)
bedragen verzekerd zijn. Door onderverzekering passend voor de werkelijke situatie. Jaarlijks heeft
ontstaan er financiële risico’s als gevolg van schade, gemiddeld 10% van alle bedrijven in Nederland te
die al snel kunnen oplopen tot een paar ton. Een maken met diefstal of inbraak en 1,5% wordt gecon-
dergelijke greep uit de cashflow vormt een directe fronteerd met schade door brand.
Inzicht in risico’s en de gevolgen
De top 3 van risico’s waarvan de ondernemer wakker ligt zijn economische instabiliteit, ziekteverzuim en brand.
Zelf arbeidsongeschikt raken staat op nummer 4.
Risico’s hebben soms grote gevolgen voor de continuïteit van een onderneming. n=556
Over welke van onderstaande risico’s maakt u zich als ondernemer op dit moment
de meeste zorgen?
Economische instabiliteit 48%
Ziekteverzuim 36%
Brand 35%
Zelf arbeidsongeschikt worden 33%
Schade die ik bij anderen kan berokkenen 22%
Diefstal 17%
Arbeidsconflicten 16%
Schade door anderen aan mij 15%
Personeelsschaarste 13%
Personeelsverloop 11%
Bestuurdersaansprakelijkheid 8%
Iemand die mijn ideeën steelt 4%
Diversen 4%
Weet niet 2%
4

5. De verzekerde risico’s
Bijna iedereen heeft zich verzekerd tegen brand. Ook ziekteverzuim, schade die bij anderen kan worden
berokkend en diefstal staan hoog op het verzekeringslijstje.
Tegen welke risico’s heeft u maatregelen getroffen?
Brand 92%
Ziekteverzuim 79%
Schade die ik bij anderen kan berokkenen 74%
Diefstal 69%
Zelf arbeidsongeschikt worden 57%
Arbeidsconflicten 34%
Bestuurdersaansprakelijkheid 29%
Schade door anderen aan mij 22%
Niet betalende afnemers 13%
Iemand die mijn ideeën steelt 4%
Economische instabiliteit 2%
Personeelsverloop 2%
Personeelsschaarste 1%
Diversen 1%
Geen (van deze) 1%
Brand
Tegen brand is 92% van de ondernemers verzekerd. brandverzekering heeft, blijkt deze in de praktijk niet
Ruim een kwart van de ondernemers denkt dat 10 tot toereikend om alle directe en indirecte schade op te
25 procent van de bedrijven failliet gaat na een grote vangen.
brand. Waarschijnlijk als gevolg van het idee dat deze
ondernemingen brand(schade) niet goed verzekerd De helft van de bedrijven geeft aan een cashflow te
zouden hebben. hebben van ‘minder dan 3 maanden kostendekkend’.
Een kleine tegenslag kan dan al een bedreiging voor
In de praktijk pakt het ongunstiger uit bij brand de bedrijfscontinuïteit vormen.
De praktijk wijst uit dat een grote brand bij brand
bij meer dan de helft van de MKB-bedrijven tot een
faillissement leidt. Hoewel de ondernemer wel een
Over hoeveel cashflow beschikt u om eventuele tegenslagen op te vangen. n=556
1 maand kostendekkend 12%
1-2 maanden kostendekkend 21%
2-3 maanden kostendekkend 17%
3 maanden kostendekkend 39%
Weet niet 10%
5

6. Rijk rekenen
Slechts 57%* van de ondernemers heeft zich verzekerd tegen de financiële gevolgen van arbeidsongeschiktheid.
Bijna een kwart van de respondenten geeft aan het eigen inkomen niet verzekerd te hebben,
Welk deel van uw eigen inkomen is verzekerd? n=556
minder dan 25 procent 8%
25 tot 50 procent 11%
50 tot 75 procent 34%
75 tot 100 procent 24%
niet verzekerd 23%
Kunt u aangeven waarom uw eigen inkomen niet verzekerd is? n=127
Dit ga ik in een later stadium regelen 7%
Weet niet 8%
Diversen 23%
Ik heb de waardeopbouw van mijn 28%
onderneming als verzekering
Ik vind de premies hiervoor te hoog 34%
Redenen om dit niet te doen zijn de hoogte van de terwijl de praktijk leert dat die vaak niet zo eenvoudig
premies en de waardeopbouw in het bedrijf die als is. Zeker niet voor de prijs die nodig is om de financiële
verzekering wordt gezien. In veel gevallen staren gevolgen van arbeidsongeschiktheid op te vangen.
ondernemers zich blind op een eventuele verkoop,
Niet alle risico’s in het vizier
Ondernemers brengen sommige risico’s gewoonweg Het grootste deel hiervan (60%) is echter niet goed op de
niet in kaart, ze hebben het gevoel dat deze risico’s gevaren van milieuschade gewezen door zijn adviseurs
niet van invloed kunnen zijn op de bedrijfscontinuïteit en heeft hiervoor onvoldoende maatregelen getroffen.
of nemen aan dat ze in hun bedrijf niet voorkomen. Een milieuschadenrisico kan al snel oplopen tot een
Een voorbeeld hiervan is het risico van milieuschade. bedrag in tonnen en – zonder goede dekkingen – het
Ruim 80% van de bedrijven heeft met dit risico te voortbestaan van het bedrijf bij een calamiteit ernstig
maken, zo blijkt uit de BedrijfsRisicoVerkenner. in gevaar brengen.
6

7. Aansprakelijkheidsdekking niet meer bij de tijd.
Alle bedrijven hebben te maken met aansprakelijkheid. bestaande oplossing niet meer met de werkelijke
Dit risico manifesteert zich in alle ondernemingen situatie van de onderneming. Als gevolg van gaten
waar de BedrijfsRisicoVerkenner is uitgevoerd, echter in de dekking door de aansprakelijkheidsverzekering
in verschillende gradaties. Bedrijven veranderen door kunnen ondernemers onaangenaam worden verrast
de tijd en daarmee verandert in veel gevallen ook de door hoge kosten, die de bedrijfscontinuïteit in gevaar
aansprakelijkheid. Als dit door de adviseurs niet goed kunnen brengen. Een aansprakelijkstelling kan al snel
wordt geanalyseerd, voldoen bestaande risicodekkingen leiden tot hoge geëiste schadebedragen.
niet meer. In meer dan 70% van de gevallen klopt de
Vraag naar advies
Een opvallend resultaat is dat 19% van de DGA’s zich adviseur (73%), gevolgd door de assurantietussen­
door vrienden en familie over uiteenlopende zaken persoon (62%). Slechts 1% maakt gebruik van een
laat adviseren en dat deze ondernemers hier zelden risicoanalist. Veel ondernemers zijn – mede door
ontevreden over zijn. Zij laten zich op bepaalde de crisis - geconfronteerd met de zwakke plekken
deelterreinen ook adviseren door specialisten. en de risico’s in hun organisatie, waardoor de vraag
De accountant is hierbij de meest geraadpleegde naar risico-experts stijgt.
Welke van de onderstaande typen adviseurs gebruikt u? n=556
Accountant 73%
Assurantietussenpersoon 62%
Adviseur van de bank 45%
Financieel adviseur/administratiekantoor 39%
Brancheorganisatie 26%
Advocaat 21%
Collega-ondernemer 19%
Familie en vrienden 19%
IT adviseur 13%
Makelaar 6%
Coach 4%
Geen (van deze) 2%
Risicoanalist 1%
7

8. Hoe tevreden bent u over uw…? n (heel erg) niet tevreden (heel erg)
tevreden niet ontevreden ontevreden
Accountant 404 84% 10% 5%
Assurantietussenpersoon 346 85% 13% 3%
Adviseur van de bank 252 71% 21% 8%
Financieel adviseur/administratiekantoor 215 89% 8% 3%
Brancheorganisatie 147 80% 16% 4%
Advocaat 117 82% 14% 4%
Collega-ondernemer 106 87% 11% 0%
Familie en vrienden 104 85% 12% 1%
IT adviseur 74 84% 15% 1%
Makelaar 34 83% 15% 3%
Coach 23 96% 4% 0%
Risico-analist 8 76% 13% 13%
Actueel risicoadvies in de praktijk
Slechts iets meer dan de helft van de ondernemers brengt de bedrijfsrisico’s minimaal eens per twee jaar in
kaart. 17% heeft dat zelfs nooit gedaan.
Heeft u al uw bedrijfsrisico’s in kaart gebracht? n=544
Nee 17%
Ja, bij de start van mijn onderneming 5%
Ja, eenmalig 9%
Ja, periodiek, minder dan één keer per jaar 31%
Ja, periodiek, namelijk één keer per jaar 28%
Ja, periodiek, namelijk meerdere keren 6%
per jaar
8

9. Verzekeringen in de praktijk niet toereikend
Bedrijven zijn aan steeds snellere veranderingen onderhevig. In de praktijk blijken veel objecten niet meer voor
de juiste waarden verzekerd te zijn of blijkt de aansprakelijkheidsverzekering niet meer toereikend. De ondernemer
denkt dan goed verzekerd te zijn, maar komt er helaas pas bij calamiteiten achter dat dit niet zo is.
Bijna de helft van de ondernemers is van mening dat verzekeren iets is wat ze prima zelf kunnen regelen, eventueel
met de hulp van een specialist.
Bent u van mening dat verzekeren Ja, Met huidige Ja, Met goed Nee, Dit laat ik Overige
iets is dat u als ondernemer prima middelen en advies van een liever over aan
zelf en/of online kunt regelen? informatie kan specialist kan ik een adviseur
ik dit zelf dit prima zelf en/of specialist
Totaal 13% 32% 51% 4%
Ondernemingen met een omzet van 33% 38% 29% 0%
minder dan €100.000,-
Ondernemingen met een omzet 24% 26% 50% -0%
tussen €100.000,- en €250.000,-
Ondernemingen met een omzet 13% 23% 60% 4%
tussen €250.000,- en €500.000,-
Ondernemingen met een omzet 16% 34% 48% 2%
tussen €500.000,- en €2.000.000,-
Ondernemingen met een omzet 7% 37% 53% 3%
tussen €2.000.000,- en €10.000.000,-
Ondernemingen met een omzet 11% 36% 49% 4%
van meer dan €10.000.000,-
De BedrijfsRisicoVerkenner – veel risico’s op rood en oranje
De praktijk wijst uit dat Zicht met de BedrijfsRisico Risicoanalyse is dan ook een vak dat aan specialisten
Verkenner onvoorziene risico’s in beeld brengt en dat overgelaten moet worden. Vakmensen die in het bedrijf
risicobedragen op andere waarden gebracht moeten van de ondernemer de risico’s inventariseren en hier
worden. De ondernemer blijkt er tijdens het gesprek op basis van kennis goed over kunnen adviseren.
bij de BedrijfsRisicoVerkenner van overtuigd alles Vakmensen die dat overigens niet eenmalig doen,
prima in het vizier te hebben. Na de inventarisatie maar de risicosituatie samen met de ondernemer
en bij het advies bieden de uitkomsten vaak andere blijven monitoren. Alleen dan zijn alle risico’s
inzichten. Veel risico’s blijken op ‘rood’ en ‘oranje’ te inzichtelijk en op de juiste waarde te schatten.
staan, wat duidt op de noodzaak om maatregelen te
nemen. De BedrijfsRisicoVerkenner verschaft het juiste inzicht
door een inventarisatie ter plekke, een deskundig advies
en monitoring. Een aangename zekerheid voor iedere
ondernemer.
9

10. Praktijkcase
Een bedrijf haalde een nieuwe opdracht binnen en Uitbesteden van de opdracht was niet mogelijk,
deed daarom een grote investering in het machinepark. in verband met de nauwkeurigheid van de speciale
Voor de aanschaf van een speciale machine sloot de machine. De bedrijfsschade en de extra kosten om
ondernemer een financiering af bij de bank. Samen het herstel te bespoedigen waren ook niet verzekerd.
met zijn tussenpersoon maakte hij een risicoanalyse.
Daaruit kwam naar voren dat een machinebreuk­ De schade was aanzienlijk
verzekering, met een daaraan gekoppelde bedrijfs­ De opdrachtgever beëindigde het contract, omdat de
schade-/extra kostendekking (om de productie uit ondernemer niet aan zijn verplichtingen kon voldoen.
te besteden), noodzakelijk was om de continuïteit In de inkoopopdracht waren verschillende voorwaarden
van zijn bedrijf niet in gevaar te brengen. opgenomen zoals boetebedingen (penalty’s) voor te
late leveringen en de leveringsvoorwaarden van de
Risico’s leken goed afgedekt ondernemer waren schriftelijk terzijde geschoven.
De ondernemer vond de premie van de machinebreuk- Dit resulteerde in een schadeclaim, pure vermogens-
verzekering en de extra kosten echter te hoog en hij schade, van de opdrachtgever.
schatte zelf het risico van stilstand laag in. Daarnaast
kon hij terugvallen op garantie van de fabrikant en Gevolgen voor de bedrijfscontinuïteit
een onderhoudscontract. Bovendien had zijn machine- Door het verliezen van de opdracht en een zware
operator een uitgebreide bedieningscursus gehad vermogensschadeclaim kon het bedrijf na verloop
van de leverancier. van tijd niet meer aan zijn financiële verplichtingen
voldoen en werd er surseance van betaling aangevraagd.
In de praktijk pakte het anders uit Verschillende banken werden geraadpleegd maar vonden
Door een programmeerfout in het bewerkingsprogramma het financieringsrisico te groot in verband met de op
ontstond er een flinke schade aan de draaiende delen handen zijnde claim. Uiteindelijk is het bedrijf failliet
van de machine. Gereedschappen braken af en de lagers gegaan.
en tandwielen in de machine raakten ernstig beschadigd.
De nauwkeurigheid van de machine, die nodig was Bestuurdersaansprakelijkheid
om deze specifieke opdracht uit te voeren, kon niet De curator die werd aangesteld heeft de bestuurder
meer worden gehaald. Het was dus noodzakelijk om de van het bedrijf aansprakelijk geteld. De curator was
tand­ ielen en de lagers te vervangen. De onderdelen
w namelijk van mening dat het bedrijf failliet is gegaan
waren niet in Nederland op voorraad en moesten door het niet afsluiten van de juiste verzekeringen en
speciaal gemaakt worden door de fabrikant in Azië. het zomaar accepteren van de inkoopvoorwaarden.
Dit resulteerde in een te verwachten hersteltermijn Het is maar te hopen dat er wel een bestuurders­
van 5 maanden. De kosten voor het herstel werden aansprakelijkheids­ erzekering werd afgesloten.
v
geschat op ongeveer twee ton in euro’s en vielen niet
onder de garantie of het onderhoudscontract van de
leverancier en waren ook niet verzekerd.
10

11. Onderzoeksverantwoording
Voor het onderzoek is een steekproef getrokken uit TNS NIPObase Business, die uit 20.000 professionals bestaat.
De meting is uitgevoerd door middel van computer assisted web interviewing (CAWI) in de periode van 9 t/m 20
september 2010. In totaal zijn er 556 ondernemers geïnterviewd. De vragenlijst bestond uit negentien vragen,
uiteenvallend in vier segmenten: kennis, houding, gedrag en basisgegevens.
Subdoelgroep Totaal ondervraagden
Mannen 462
Vrouwen 94
5 - 9 medewerkers 306
10 - 19 medewerkers 141
20 - 49 medewerkers 78
49 medewerkers 31
Leeftijd ondernemer 35 jaar 40
Leeftijd ondernemer 35-45 jaar 169
Leeftijd ondernemer 45-55 jaar 203
Leeftijd ondernemer 55 jaar 144
Omzet € 100.000,- 21
Omzet tussen € 100.000,- en € 250.000,- 34
Omzet tussen € 250.000,- en € 500.000,- 119
Omzet tussen € 500.000,- en € 2.000.000,- 198
Omzet tussen € 2.000.000,- en € 10.000.000,- 102
Omzet € 10.000.000,- 61
BedrijfsRisicoVerkenner
Met de BedrijfsRisicoVerkenner van Zicht bent u zeker in welke mate een risico een bedreiging vormt voor
van een gedegen analyse. Onze risicoadviseur komt uw bedrijfscontinuïteit. Aan de hand van dit rapport
naar u toe en bekijkt ter plekke waar risico’s bestaan bespreken we met u hoe u deze risico’s kunt voor­
of kunnen ontstaan. We nemen alles grondig met u komen of vermijden, welke risico’s u zelf kunt en wilt
door en verwerken de resultaten in een overzichtelijk dragen en tegen welke risico’s u zich kunt verzekeren.
rapport, waarin u per risico met stoplichtkleuren ziet
Z.BZP.0611

12. Over Zicht
Zicht, risico- en verzekeringsadviseurs, biedt
onder­ emers en particulieren inzicht in hun
n
financiële situatie en adviseert hen over het
voorkomen, opvangen en verzekeren van
financiële risico’s.
Met onze jarenlange ervaring en dienstverlening
bieden we onze klanten inzicht, gemak, tijd- en
kostenbesparing en de zekerheid, dat het
goed geregeld is én blijft. Hierdoor kunnen
zij zich nog meer richten op het waar­ aken
m
van hun eigen ambities.
Zicht (en haar rechtsvoorgangers) bestaat meer
dan 100 jaar en is onderdeel van het Nationale-
Nederlanden concern; wij hebben hiermee een
betrouwbare en solvabele moedermaatschappij.
Wij kunnen in vrijheid producten van verschil-
lende aanbieders adviseren. Vanuit ruim 20
vestigingen en met circa 650 gemotiveerde
mede­ erkers staan wij dagelijks voor u klaar.
w
“Wij zijn u graag van dienst”.
www.zichtadviseurs.nl
Z.BRV.NIPO.0611