Presentation for the DH Summer School KULeuven - Panel 'DH and/in libraries'
Research Data Management en bibliotheken
1. RESEARCH DATA MANAGEMENT
IN DE HUMANITIES
en de rol van de bibliotheek
Saskia Scheltjens
faculteitsbibliothecaris Letteren & Wijsbegeerte
Commissie Wetenshappelijk Onderzoek (CWO) – FLW
24/04/2014
3. • Sterke toename van digitaal onderzoek met ‘data driven’ component
‘Potential for new research is enourmous’
Neelie Kroes, Europese Commissaris, Digital Agenda
in speciaal thema-nummer E-Data & Research Special Issue 2014
• ‘Datamining’ kan leiden tot nieuwe vormen van onderzoek
• Maar .... technologie zorgt ook voor specifieke problemen en
uitdagingen
• Daarvoor dient beleid te worden ontwikkeld op diverse niveau’s
• En allianties worden gezocht met centrale diensten binnen organisatie
Research Data en Technologie
324/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
4. ‘broad data’ = alle informatiemateriaal dat hoort in het onderzoeksproces
en wat leidt tot onderzoeksoutput
‘narrow data’ = informatie in een gestructureerd elektronisch formaat
dat kan worden geprocudeerd door een computer
De grens tussen beide soorten data is traditioneel niet erg duidelijk in
humanities onderzoek ...
Research Data ?
424/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
5. Verschilt wel en toch ook niet met data uit gamma & beta wetenschap
JA
• Relatief kleine datasets
• Vaak ‘hand-crafted’, verrijkt met eigen toevoegingen
• Gebrek aan uniformiteit en consistentie
NEE
• ‘Accessibility’
• Verifieerbaar
• Betrouwbaar
• Herbruikbaar
• Behoefte aan bewaring en beheer na afloop van project
• Duur (aanmaak, opslag, bewaring) met toenemende vraag
tot verdere valorisatie
Humanities Data
524/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
6. 6
Sudamith project University of Oxford -http://sudamih.oucs.ox.ac.uk
24/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
7. 7
Sudamith project University of Oxford -http://sudamih.oucs.ox.ac.uk
24/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
8. Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD)
www.wvd.ugent.be
www.woordenbank.be
• Project van prof. Jacques Van Keymeulen
• Opgezet in 1972 door prof. Willem Pée
• Intensieve samenwerking met grote groep vrijwilligers
• In 2012 ‘gered’ door een mediatieke actie waardoor in extremis
subsidies werden verkregen bij de Vlaamse Gemeenschap & NTU
• Data staat nu op server die privaat wordt gehuurd en onderhouden
• Data die zelf bij elkaar werd verzameld uit heterogene bronnen
• Data is online toegankelijk voor derden
Humanities Data – voorbeeld 1
824/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
9. Mamluk Political Prosopography Project (MP3)
www.mamluk.ugent.be
• Project van prof. Jo Van Steenbergen
• ERC Starting Grant 2009-2014
• Komt oorspronkelijk voort uit eigen doctoraatsonderzoek
• In Filemaker Pro
• Data staat nu op server die privaat wordt gehuurd en onderhouden
• Data die zelf bij elkaar werd verzameld uit heterogene bronnen
• Data is online beperkt toegankelijk voor derden mits aanvraag
paswoord
Humanities Data – voorbeeld 2
924/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
10. Database of Byzantine Book Epigrams (DBBE)
www.dbbe.ugent.be
• Project van prof. Kristoffel Demoen
& dr. Floris Bernard
• Hercules financiering 2011-2013
• Database in MySQL-PHP, ontwikkeld ism externe partij
• Staat nu op server van de faculteit
• Data die zelf bij elkaar werd verzameld uit heterogene bronnen
• Data is nog niet online toegankelijk voor derden
• Presentatie eindresultaten op Literary Studies Workshop 29/4/2014
Humanities Data – voorbeeld 3
1024/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
11. • Lange levensduur van sommige projecten
• Beginnen bijna altijd als uitbreiding van persoonlijk, individueel
onderzoek
• Samengestelde data die zelf verzameld werd, ipv gegenereerd
• Vaak incompleet / niet consistent / geïnterpreerd
• Vaak heel erg specifiek
• Soms bestemd voor persoonlijk gebruik, soms voor ruimer gebruik
• Zelden zijn projecten stabiel genoeg van opzet en ‘schaalbaar’ genoeg
om verder door te groeien
• Favoriete opslagmedium: eigen laptop, externe harde schijf, server van
ingehuurde externe partij, server van de faculteit
• Weinig gebruik van de algemene data opslagservices universiteit
• Weinig gebruik van de data-expertise van bibliotheken en archieven
Humanities Data - kenmerken
1124/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
12. 12
Sudamith project University of Oxford -http://sudamih.oucs.ox.ac.uk
24/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
13. Nederland
• Koninklijke Bibliotheek Nederland -> E-Depot sinds 2002
• DANS (Data Archiving And Networked Services)
UK
• Overkoepelend databaleid met verplichte data management
plannen bij aanvragen & neerleggen onderzoek
• DCC (Digital Curation Centre)
Europa
• Verplichte data management plannen bij aanvragen & neerleggen
Europese onderzoeksprojecten (cfr Horizon2020)
Research Data Policy - internationaal
1324/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
14. België
• Geen concrete plannen bij Wetenschapsbeleid op federaal niveau
Vlaanderen
• Momenteel is data management plan nog geen vereiste bij FWO
• ALS er al beleid is op dit vlak, dan wordt dit decentraal ontwikkeld
binnen de universiteiten zelf
Research Data Policy – België & Vlaanderen
1424/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
15. Algemeen
• Open Access mandaat, met een open Academische Bibliografie
• Ontwikkeling van een overkoepelende databank voor het beheer
van administratieve onderzoeksdata bij DOZA
• Samenwerking mt PSW rond datadeponering
• Voorlopig nog geen algemeen research data management beleid
Faculteit Politieke & Sociale Wetenschappen (PSW)
• Cfr Diederik Stapel schandaal in NL ....
• Werkgroep Datadeponering
• Faculteitsbrede conformatie aan de APA guidelines als onderdeel
van doctoraatsreglement & (mogelijk in de toekomst) bij ZAP
evaluaties
Research Data Policy – UGent
1524/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
16. Universiteitsbibliotheek
(‘Boekentoren’)
• BIBLIO Fedora repository
• Alle publicaties van UGent
auteurs in full-text digitaal
bewaard
• Bij voorkeur zo open mogelijk
toegankelijk, minstens binnen
de UGent
Research Data Policy – UGent x Bibliotheken
1624/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
17. • Uitbreiding functionaliteiten
BIBLIO met datadeponeringr
ch Data Policy – UGent
• Proefproject bij PPW 2013-2014
• Vanaf 2015 voor hele UGent
• Nu reeds in beta
Research Data Policy – UGent x Bibliotheken
1724/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
18. Missie
De Faculteitsbibliotheek Letteren en Wijsbegeerte wil op
toekomstgerichte wijze het actuele onderzoek en onderwijs
ondersteunen ten dienste van gebruikers.
Daarbij ligt de focus niet enkel op de boekencollectie maar
globaal op het innovatief beheren en faciliteren van
alle actuele gedrukte en digitale informatie van de faculteit
binnen het netwerk van informatiebeherende instellingen
van de UGent
Mogelijke rol Faculteitsbibliotheek LW
1824/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
19. Retrocatalografieproject LW
• Collectie van 670.000 banden waarvan in 2008 slechts 52%
geregistreerd in Aleph ...
• Gefaseerd retrocatalografieproject gekoppeld aan verhuisfases
• Fase 1 (2012): 100% ingevoerd
alle Letterkundebibliotheken
• Fase 2 (2014): 100% ingevoerd
alle bibliotheken van Geschiedenis, Wijsbegeerte, Kunst-,
Musicologie & Theaterwetenschappen
• Fase 3 (2018 o.v.): 100% ingevoerd (momenteel 57% ...)
alle bibliotheken van Archeologie, Talen & Culturen &
Taalkunde
Mogelijke rol Faculteitsbibliotheek LW
1924/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek
20. Pleidooi voor vervolgproject ondersteuning bij de ontwikkeling van
nieuw facultair beleid ivm research data management
PREVENTIEF
• Aansturen op beleidsvorming
• Pleidooi voor de ontwikkeling van een facultair beleid
• Pleidooi voor de opname van dit beleid in het doctoraatsreglement
• Adviesfunctie op het vlak van auteursrechten via Library Lab
• Ondersteuning bij het opstellen van data mangement plannen
CONSERVEREND
• Inventaris LW Legacy Research Data (potentieel project)
Huidige nood in kaart te brengen en oplossingen geval per geval
aandragen
Mogelijke rol Faculteitsbibliotheek LW
2024/04/2014 Research Data Management & de bibliotheek