SlideShare uma empresa Scribd logo

Ekonomiks teaching guide unit 3

•
•
Ronalyn Concordia
Ronalyn Concordia

ekonimiks grade 10 unit 3

Educação
1 de 100
Baixar para ler offline
D EPED C O PY i Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas EKONOMIKS Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan, kolehiyo, at/o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa laranganngedukasyonnamag-emailngkanilangpunaatmungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph. Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi. Araling Panlipunan Gabay sa Pagtuturo All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. FOR DOWNLOADS VISIT DEPED TAMBAYAN http://richardrrr.blogspot.com/ 1. Center of top breaking headlines and current events related to Department of Education. 2. Offers free K-12 Materials you can use and share.
D EPED C O PY ii EKONOMIKS Araling Panlipunan – Gabay sa Pagtuturo Unang Edisyon 2015 Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na “Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-ari (sipi) sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito’y pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.” Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay ng isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kakatawan sa paghiling ng kaukulang pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Pinagsumikapang matunton upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Tanging mga institusyon at kompanyang nakipagkontrata sa FILCOLS at yaong nakasaad lamang sa kasunduan, ang maaaring kumopya mula dito sa Gabay sa Pagtuturo. Ang hindi nakipagkontrata sa FILCOLS ay dapat, kung ninanais makakopya, makipag-ugnay nang tuwiran sa mga tagapaglathala at sa mga may-akda. Maaaring tumawag sa FILCOLS sa telepono blg. (02) 439-2204 o mag-email sa filcols@gmail.com ang mga may-akda at tagapaglathala. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, Ph.D. Inilimbag sa Pilipinas ng ____________ Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS) Office Address: 5th Floor Mabini Bldg, DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600 Telefax: (02) 634-1054 o 634-1072 E-mail Address: imcsetd@yahoo.com Mga Bumuo ng Gabay sa Pagtuturo Konsultant: Dr.Jose V. Camacho, Jr., Amella L. Bello, Niño Alejandro Q. Manalo, at Rodger Valientes Mga Manunulat: Bernard R. Balitao, Martiniano D. Buising, Edward D.J. Garcia, Apollo D. De Guzman, Juanito L. Lumibao, Jr., Alex P. Mateo, at Irene J. Mondejar Kontibutor: Ninian Alcasid, Romela M. Cruz, Larissa Nano, at Jeannith Sabela llustrator: Eric S. de Guia, Ivan Slash Calilung, Gab Ferrera, Marc Neil Vincent Marasigan, Erich Garcia Layout Artist: Ronwaldo Victor Ma. A. Pagulayan, Donna Pamella G. Romero Management Team: Dir. Joyce DR. Andaya, Dr. Jose D. Tuguinayo,Jr, Dr. Rosalie B. Masilang, Dr. Enrique S. Palacio, at Mr. Edward D. J. Garcia All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY iii Paunang Salita Pangunahing layunin ng K-12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagnilay, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makatarungan, at makataong mamamayan ng bansa at daigdig. Ang gabay na ito ay nakatuon sa pag-aaral ng Ekonomiks. Ang suliranin ng kakapusan ay binigyang diin at ang kaugnayan nito sa matalinong pagdedesisyon upang matugunan ang maraming pangangailangan at kagustuhan ng tao. Inaasahan na ang mga kaalaman at mga gawain sa dokumentong ito ay makatutulong upang higit na maipaunawa ang mga pangunahing kaisipan at napapanahong isyu sa Ekonomiks at pambansang pag-unlad. Batid din na malilinang ang kasanayan ng mga mag-aaral sa pagsisiyasat, pagsusuri ng datos, pagbuo, at pagsusuri ng mga graph, pagkokompyut, pagsasaliksik, mapanuring pag-iisip, mabisang komunikasyon, at pag-unawa sa mga nangyayari sa kapaligiran na kanilang ginagalawan. Ipinakilala rin ang mga estratehiya sa pagtuturo ng ekonomiks upang matamo ang mga inaasahang kasanayan para sa magtatapos ng araling ito. Upang higit na maging makabuluhan ang pag-aaral ng ekonomiks, ang mga nagsulat ng gabay na ito ay gumamit ng mga aktuwal at napapanahong datos mula sa mga ahensiya ng pamahalaan. Naglagay rin ng mga larawan, ilustrasyon, at dayagram upang mas madali ang pag-unawa sa mga konsepto at aralin. Ang ilang mga terminolohiya ay hindi isinalin sa Filipino upang hindi mabago ang kahulugan at lubos itong maunawaan ng mga mag-aaral. Sinikap ding ipaliwanag ang mga konsepto sa paraang madaling mauunawaan ng mga mag-aaral. Ang mga halimbawang ginamit ay kalimitang hinango sa karanasan ng mga mag-aaral sa araw-araw upang higit na maging kapana-panabik ang pagtuklas sa mga teorya at konseptong may kaugnayan sa ekonomiks. Binubuo ng apat na yunit ang gabay na ito. Ang bawat yunit ay nahahati naman sa bawat aralin. Ang Yunit 1 ay nakatuon sa pag-aaral ng Pangunahing Konsepto ng Ekonomiks. Ang Yunit 2 ay nakatuon sa Maykroekonomiks. Ang Yunit 3 ay nakatuon sa Makroekonomiks. Samantalang ang Yunit 4 ay ang Mga Sektor Pang-ekonomiya at mga Patakarang Pang-ekonomiya. Halina at maligayang paglalakbay sa daigdig ng Ekonomiks at nawa’y maging instrumento ka sa pagsulong at pag-unlad ng ating bansa. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY vi Yunit III: Makroekonomiks Panimula at Gabay na Tanong........................................................153 Mga Aralin at Saklaw ng Yunit.........................................................153 Mga Inaasahang Kakayahan...........................................................154 Panimulang Pagtataya......................................................................155 Aralin 1: Paikot na daloy ng Ekonomiya Alamin..................................................................................................161 Paunlarin.............................................................................................164 Pagnilayan..........................................................................................166 Aralin 2: Pambansang Kita Alamin..................................................................................................170 Paunlarin..............................................................................................172 Pagnilayan...........................................................................................174 Aralin 3: Ugnayan ng Kita, Pag-iimpok at Pagkonsumo Alamin..................................................................................................178 Paunlarin.............................................................................................180 Pagnilayan...........................................................................................186 Aralin 4: Implasyon Alamin..................................................................................................189 Paunlarin..............................................................................................191 Pagnilayan...........................................................................................194 Aralin 5: Patakarang Piskal Alamin..................................................................................................198 Paunlarin.............................................................................................201 Pagnilayan..........................................................................................203 Aralin 6: Patakarang Pananalapi Alamin.................................................................................................208 Paunlarin.............................................................................................210 Pagnilayan..........................................................................................214 Isabuhay..............................................................................................216 Pangwakas na Pagtataya.................................................................218 Talaan ng Nilalaman All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY viii All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY ix All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY x BALANGKASNGARALINGPANLIPUNAN Deskripsyon NagingbatayanngK-12AralingPanlipunan(AP)Kurikulumangmithiinng“EdukasyonparasaLahat2015”(EducationforAll2015)at angK-12PhilippineBasicEducationCurriculumFramework.Layonngmgaitonamagkaroonngmgakakayahangkinakailangansa siglo21upangmakalinangng“functionallyliterateanddevelopedFilipino.”Kayanaman,tiniyaknaangmgabinuongnilalaman,pamantayang pangnilalamanatpamantayansapagganapsabawatbaitangaymakapag-aambagsapagtatamongnasabingmithiin.Sapag-abotngnasabing mithiin,tunguhin(goal)ngK-12KurikulumngAralingPanlipunanangmakahubogngmamamayangmapanuri,mapagmuni,mapanagutan, produktibo,makakalikasan,makabansaatmakataonamaypambansaatpandaigdigangpananawatpagpapahalagasamgausapingpangka- saysayanatpanlipunan. Katuwangsapagkamitnglayuningitoayangpagsunodsateoryasapagkatutonakontruktibismo,magkatuwangnapagkatuto(col- laborativelearning),atpagkatutongpangkaranasanatpangkontekstoatangpaggamitngmgapamaraangtematiko-kronolohikalatpaksain/ konseptuwal,pagsisiyat,intregratibo,interdesiplinaryoatmultisiplinaryo.Sapagkamitngnasabingadhikain,mithingkurikulumnamahubog angpag-iisip(thinking),perpekstiboatpagpapahalagangpangkasaysayanatsaibapangdisiplinangaralingpanlipunansapamamagitanng magkasabaynapaglinangsakanilangkaalamanatkasanayangpang-disiplina. Mulasaunangbaitanghanggangika-labindalawangbaitang,naka-angkla(anchor)angmgapaksainatpamantayangpang-nilalaman atpamantayansapagganapngbawatyunitsapitongtema:I)tao,kapaligiranatlipunan2)panahon,pagpapatuloyatpagbabago,3)kultura, pananagutanatpagkabansa,4)karapatan,pananagutanatpagkamamamayan5)kapangyarihan,awtoridadatpamamahala,6)produksyon, distibusyonatpagkonsumo7)atungnayangpangrehiyonatpangmundoSamantala,angkasanayansaiba’t-ibangdisiplinangaralingpanlipu- nantuladpagkamalikhain,mapanuringpag-iisipatmatalinongpagpapasya,pagsasaliksik/pagsisiyasat,kasanayangpangkasaysayanatAraling Panlipunan,atpakikipagtalastasanatpagpapalawakngpandaigdiganpananaw,aykasabaynanalilinangayonsakinakailangangpag-unawa atpagkatutongmag-aaralsaparaangexpanding. Saibangsalita,layuninngpagtuturongK-12AralingPanlipunannamalinangsamag-aaralangpag-unawasamgapangunahing kaisipanatisyungpangkasaysayan,pangheograpiya,pampulitika,ekonomiksatkaugnaynadisiplinangpanlipunanupangsiyaaymakaalam, makagawa,magingganapatmakipamuhay(PillarsofLearning).Binibigyangdiinsakurikulumangpag-unawaathindipagsasaulongmga konseptoatterminolohiya.Bilangpagpapatunayngmalalimnapag-unawa,angmag-aaralaykinakailangangmakabuongsarilingkahulugan atpagpapakahulugansabawatpaksangpinag-aaralanatangpagsasalinnitosaibangkontekstolalonaangaplikasyonnitosabuhaynamay kabuluhanmismosakanyaatsalipunangkanyangginagalawan. Kto12BASICEDUCATIONCURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xi BatayanngKto12AralingPanlipunanKurikulum NagingbatayanngK-12AralingPanlipunanKurikulumangmithiinng“EdukasyonparasaLahat2015”(EducationforAll2015)atangK-12Philip- pineBasicEducationCurriculumFramework.Layonngmgaitonamagkaroonngmgakakayahangkinakailangangsasiglo21upangmakalinang ng“functionallyliterateanddevelopedFilipino.”Nilalayondinngbatayangedukasyonangpangmatagalangpagkatutopagkataposngpormalna pag-aaral(lifelonglearning).Angistratehiyasapagkamitngmgapangkalahatanglayuningitoayalinsunodsailangteoryasapagkatutonakon- struktibismo,magkatuwangnapagkatuto(collaborativelearning),atpagkatutongpangkaranasanatpangkonteksto. AngsakopatdaloyngAPKurikulumaynakabataysakahulugannito: AngAralingPanlipunanaypag-aaralngmgataoatgrupo,komunidadatlipunan,kungpaanosilanamuhayatnamumuhay,angkanilangugnayan atinteraksyonsakapaligiranatsaisa’tisa,angkanilangmgapaniniwalaatkultura,upangmakabuongpagkakakilanlanbilangPilipino,taoat miyembronglipunanatmundoatmaunawaanangsarilinglipunanatangdaigidig,gamitangmgakasanayansapagsasaliksik,pagsisiyasat, mapanuriatmalikhaingpag-iisip,matalinongpagpapasya,likas-kayangpaggamitngpinagkukunang-yaman,atmabisangkomunikasyon.Layunin ngAralingPanlipunanangpaghubogngmamamayangmapanuri,mapagmuni,responsable,produktibo,makakalikasan,makabansa,atmakatao, namaypambansaatpandaigdigangpananawatpagpapahalagasamgausapinsalipunansanakaraanatkasalukuyan,tungosapagpandayng kinabukasan. LayuninngAPKurikulum NilalayonngAPKurikulumnamakalinangngkabataannamaytiyaknapagkakakilanlanatpapelbilangPilipinonglumalahoksabuhaynglipunan, bansaatdaigdig.Kasabaysapaglinangngidentidadatkakayanangpansibikoayangpag-unawasanakaraanatkasalukuyanatsaugnayansaloob nglipunan,sapagitannglipunanatkalikasan,atsamundo,kungpaanonagbagoatnagbabagoangmgaito,upangmakahubogngindibiduwal atkolektibongkinabukasan.Upangmakamitangmgalayuningito,mahalagangbigyangdiinangmgamagkakaugnaynakakayahansa AralingPanlipunan:(i)pagsisiyasat;(ii)pagsusuriatinterpretasyonngimpormasyon;(iii)pananaliksik;(iv)komunikasyon,lalonaangpagsulat ngsanaysay;at(v)pagtupadsamgapamantayangpang-etika.   TemangAPKurikulum UpangtuhuginangnapakalawakatnapakaramingmgapaksananakapaloobsaAralingPanlipunan,itoangmagkakaugnaynatemanggagabaysa buongAPkurikulum,nahangosamgatemangbinuongNationalCouncilforSocialStudies(EstadosUnidos).1Hindiinaasahannalahatngtema aygagamitinsabawatbaitangngedukasyondahililansamgaito,katulad,halimbawa,ngika-animnatema,Produksyon,DistribusyonatPag- konsumo,aymasangkopsapartikularnakurso(Ekonomiks)kaysasaiba.Bagamattatalakayindinangilangmgakonseptonitosakasaysayanng Pilipinas,ngAsyaatngmundo.Iaangkopangbawattemasabawatbaitangngunitsakabuuan,nasasakopngkurikulumanglahatngmgatema. Kto12BASICEDUCATIONCURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xii 1. Tao,LipunanatKapaligiran AngugnayanngtaosalipunanatkapaligiranaypundamentalnakonseptosaAralingPanlipunan.Binibigyangdiinngtemangitoangpagigingbahagi ngtaohindilamangsakanyangkinabibilangangkomunidadatkapaligirankundisamasmalawaknalipunanatsakalikasan.Saganitongparaan,mauu- nawaanngmag-aaralangmgasumusunod: 1.1Angmgabatayangkonseptongheograpiya,gamitangmapa,atlasatsimplengteknolohikalnainstrumento,upangmailugarniyaangkanyangsarili atangkinabibilanganniyangkomunidad; 1.2Angimpluwensiyangpisikalnakapaligiransataoatlipunanatangepektongmgagawaingpantaosakalikasan; 1.3Angmobilidad(pag-usad)ngtaoatpopulasyon,atmgadahilanatepektongmobilidadnaito;at 1.4Angpananagutanngindibidwalbilangmiyembronglipunanattaga-pangalagangkapaligiranattapagpanatilinglikaskayangpag-unlad 2. Panahon,PagpapatuloyatPagbabago Mahalagangmakitangmag-aaralangpag-unladnglipunanmulasasinaunangpanahonhanggangsakasalukuyanupanglalomaunawaanangkanyang sariliatbansaatsaganoongparaanaymakapagbuongidentidad(pagkakakilanlan)bilangindibiduwalatmiyembronglipunan,bansaatmundo.Sentral sapag-aaralngtao,lipunanatkapaligiranangkonseptongpanahon(time),nanagsisilbingbatayangkontekstoatpundasyonngpag-uunawangmga pagbabagosabuhayngbawatisa,nglipunangkanyangkinabibilangan,atngkanyangkapaligiran.Angkaisipangkronolohikalayhindinangangahulugan ngpagsasaulongmgapetsaopangalanngtaoatlugar,bagamatmayroongmgamahahalaganghistorikalfact(katotohan/impormasyon)nadapat matutunanngmag-aaral,kundiangpagkilalasapagkakaibangnakaraansakasalukuyan,angpagpapatuloyngmgapaniniwala,istruktura atibapasapaglipasngpanahon,angpag-unawangkonseptongkahalagahangpangkasaysayan(historicalsignificance),pagpahalagasakonstektong pangyayarisanakaraanmanosakasalukuyan,atangmgakaugnaynakakayahanupangmaunawaannangbuoangnaganapatnagaganap. 3. Kultura,PagkakakilanlanatPagkabansa Kaugnaysadalawangnaunangtemaangkonseptongkultura,natumutukoysakabuuanngmgapaniniwala,pagpapahalaga,tradisyon,at paraanngpamumuhayngisanggrupoolipunan,kasamaangmgaproduktonitokatuladngwika,sining,atibapa.Nakaangklasakulturaangidentidad nggrupoatngmgamiyembronito,nasabansangPilipinasatsaibangbahagingmundoaynapakaramiatiba-iba.Maymgaaspetongkulturananag- babagosamantalaangibanamanaypatuloynaumiiralsakasalukuyan.Sapag-aaralngtemangito,inaasahannamakabubuoangmag-aaralng sariingpagkakakilanlanbilangkabataan,indibidwalatPilipino,atmaunawaanatmabigyanggalangangiba’tibangkulturasaPilipinas.Angpagkakak- ilanlanbilangPilipinoaymagigingbasehanngmakabansangpananaw,nasiyanamangtutulongsapagbuongmasmalawaknapananawukolsamundo. 4. Karapatan,PananagutanatPagkamamamayan Nakabatayangkakayahangpansibikosapag-unawasapapelnaginagampananngbawatisabilangmamamayanatkasapinglipunanatsapagkilala atpagtupadngmgakarapatanattungkulinbilangtaoatmamamayan.Pananagutanngmamamayannaigalangangkarapatanngiba,anumanang kanilangpananampalataya,paniniwalangpampulitika,kultural,kasarian,etnisidad,kulayngbalat,pananamitatpersonalnapagpili.Kasamaritoang paggalangsaopinyonngibakahithindiitosang-ayonokatuladngsarilingpag-iisip,atrespetosapagkataongsinumansabansaatmundo.Angpag- unawasakarapatangpantaoatangpananagutangkaakibatditoaymahalagangbahagingAPkurikulumupangmakalahokangmagaaralnangganapat samakabuluhangparaansabuhayngkomunidad,bansaatmundo. Kto12BASICEDUCATIONCURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xiii 5. Kapangyarihan,AwtoridadatPamamahala Bahagingpagkamamamayanayangpag-unawasakonseptongkapangyarihan,angpaggamitnitosabansaatsapang-araw-arawnabuhay,ang kahuluganatkahalagahanngdemokratikongpamamalakad,atanguringpamahalaansaPilipinas.SakopdinngtemangitoangSaligangBatas,na nagsasaadngmgakarapatanatpananagutanngmamamayanatngsambayanangPilipino.Angpag-unawasakonseptongawtoridadatlideratosa iba-ibangantasataspetongpamahalaan,kasamaangmabigatnatungkulinsapagigingisanglider,aytatalakayinsaAPkurikulum.Angkaranasan dinngmgabansasaAsyaatsaibangbahagingdaigidigngayonatsanakaraanaypinagmulanngmaraminghalimbawaataralinukolsatemangito. 6. Produksyon,DistribusyonatPagkonsumo Paanogagastusinangsarilingallowanceokitangmagulang?Paanopalalaguinangnaipongpondongpamilya?Angsagotsamgasimplengtanong naitoaymaykinalamansabatayangkonseptongpagpili(choice),pangangailangan,paggastos(expenditure),halagaatpakinabang(costand benefit)nasakopunang-unangEkonomiks,ngunitginagamitdinsapag-aaralngkasaysayanngPilipinasatmgalipunansarehiyonngAsyaatdaigidig. Sapag-aaralngtemangProduksyon,DistribusyonatPagkonsumo,magagamitngmag-aaralangmgakonseptongitosasariilngbuhayatmauunawaan angibangkonseptokatuladnginflation,GDP,deficit,nakaraniwangnababasasadyaryoonaririnigsabalitasaradyo.Mahalagaringmaunawaanng mag-aaralangpanlipunangepektongdesisyonngindibidwalnakonsyumeratngmgakumpanya,katuladngepektongkanilangpagpapasyasapresyo ngbilihinoangepektongpatakaranngpamahalaansapagdebelopngekonomiya,gamitangpamamaraangmatematikal.(ConsumerEd.Financial Literacy,Pag-iimpok) 7. UgnayangPanrehiyonatPangmundo SinusuportahanngtemangitoanglayuninngAPkurikulumnamakabuoangmag-aaralngpambansaatpandaigdigangpananawatpagpa- pahalagasamgapangunahingusapinsalipunanatmundo.AralingAsyanosabaitang7,KasaysayanngDaigdigsabaitang8,Ekonomikssabaitang 9atMgaKontemporaryongIsyusabaitang10.Makatutulongangkaalamantungkolsaibangbansasapag-unawanglugaratpapelngPilipinassa rehiyonatmundo,atkungpaanomaaaringkumilosangPilipinoatangbansasapaglutasngmgasuliraninbilangkasapingpandaigdigangkomunidad. Inaasahannasaika-11atika-12nabaitangaymagkakaroonngmgaelektibnakursongtatalakaysaiba’tibangisyu(lokal,pambansa,panrehiyon,at pandaigidig)upanglumawakangkaalamanngmgamag-aaralatmalinangangkanilangmgamapanuringkakayahan.Saganitongparaandinaylalong mahahasaangpagkakadalubhasangbawatAPnagurosapagdisenyongnilalamanngkursoatsaistratehiyangpagturonitoalinsunodsapangkala- hatangbalangkasngAP.Ilanghalimbawangmgapaksangelektibnakursoay: 1. Mgapanganibsakapaligiranatkalikasan,angpangangalaganitoatmgahakbangnamaaaringgawinngmgamag-aaralatngkomunidad upangmatugunanangmgapanganibnaito; 2. Anglayuninatpilosopiyangisangbatasopatakarangopisyal,angepektonitosataoatlipunan(atkalikasan),angmgaproblemasaimple- mentasyonatposiblengsolusyonsaproblema 3. Angugnayanngkulturasapagsulongnglipunan(komunidad,bansa)atmgaisyungkaugnaysakaunlarannglipunan 4. Mgapandaigdigangproblemasaklima,kalamidad(naturalatlikhangtao),atangpaglutasngmgasuliraningito   Kto12BASICEDUCATIONCURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xiv MgaKakayahan AngmgakakayahanngbagongAPkurikulumaynakaugatsamgalayuninngbatayangedukasyon:angkapaki-pakinabang(functional)naliterasi nglahat;angpaglinangng“functionallyliterateanddevelopedFilipino;”atangpangmatagalangpagkatutopagkataposngpormalnapag-aaral (lifelonglearning).MakikitaangmgapangkalahatanglayuningitosamgapartikularnakakayahanngAPkatuladhalimbawa,ngpagsisiyasatatpag- susuri.Samakatuwid,angAPkurikulumaydilamangbasesanilalaman(content-based)kundirinsamgakakayahan(competence-based).Sadyang inisa-isaangmgakakayahanngAPupang:(a)ipakitaangugnayannitosamgalayuninngbatayangedukasyon,at(b)bigyangdiinangmgamapanur- ingkakayahannahindimalilinangsapamamagitanngpagsasaulongimpormasyon. SaibabaangkabuuanngmgapangkalahatangkakayahansaAPkurikulumatsabawatkakayahan,angmgapartikularnakasanayan.Magkakaugnay angmgakakayahanatkapwanagpapatibayangmgaitosaisa’tisa.Nilalayonglinanginangmgakakahayansadebelopmentalnapamamaraanna angkopsabawatantasngbatayangedukasyonatsaprosesongscaffolding,upangmaitatagangpundasyonngmgakasanayanparasamasmalalim (atmaskomplex)nakakayahan. KakayahanPartikularnaKasanayan Pagsisiyasat 1. Natutukoyangmgasanggunianopinagmulanngimpormasyon 2. Nakagagamitngmapaatatlasupangmatukoyangiba’tibanglugar,lokasyonatibangimpormasyongpangheograpiya 3. Nakagagamitngmgakasangkapangteknolohikalupangmakakitaomakahanapngmgasangguniangimpormasyon Pagsusuriat interpretasyon ngdatos 1. Nakababasangistatistikalnadatos 2. Nakagagamitngpamamaraangistatistikalomatematikalsapagsuringkwantitatibongimpormasyonatngdatospenomenong pang-ekonomiya 3. Nakababasasamapanuringpamamaraanupangmaunawaananghistorikalnakontekstongsanggunianatangmotibo atpananawngmay-akda Pagsusuriat interpretasyon ng impormasyon 1. Nakauunawangkahulugan,uriatkahalagahanngprimaryangsanggunianatangkaibahannitosasekundaryangsanggunian 2. Nakabubuongkamalayansamgapagpapahalaga,gawiatkaugalianngpanahonatnakikilalaangimpormasyonpagkakaiba at/opagkakatuladngmgaiyonsakasalukuyan 3. Nakikilalaanghistorikalnaperspektibongawtoromanlilikha 4. Natutukoyangpagkakaibangopinyonatfact 5. Nakatatayangimpormasyonsapamamagitanngpagkilalasabiasopuntodebistangawtor/manlilikha 6. Nakakukuhangdatosmulasaiba’tibangprimaryangsanggunian 7. Nakahihinuhamulasadatosoebidensya 8. Nakapag-aayosatnakagagawangbuodngimpormasyon—pangunahingkatotohananatideyasasarilingsalita 9. Nakauunawangugnayangsanhiatepekto(causeandeffect) 10. Nakapaghahambingngimpormasyonmulasamgamagkaugnaynasanggunianatnakikilalaangmgapuntongpagkakasundo atdipagkakasundo 11. Nakabubuonginterpretasyontungkolsamagkaibaatposiblengmagkasalungatnapaliwanagngisangpangyayari Kto12BASICEDUCATIONCURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xv KakayahanPartikularnaKasanayan 12. Nakapagbibigaynghistorikalnakahalagahansamgatao,grupo,pangyayari,prosesookilusanatinstitusyon 13. Napag-iisipanangsarilingideyaopagtingintungkolsapinag-uusapanatmganatutuhanmulasasanggunian 14. Nakapaghahambingngsarilingkaisipansakaisipanngawtor/manlilikhaatnaipaliliwanagkungsaanatbakitsumasang- ayonohindiangdalawangkaisipan 15. Nakauunawangmobilidadatmigrasyonngpopulasyon,angdistribusyonnito,dahilanatepekto 16. Nakauunawangpapelatepektongheograpiyasapagbabagongpanlipunanatpangkalikasan 17. Nakagagamitngpamamaraangmatematikalsapag-unawangmgabatayangkonseptongEkonomiksatsapagsusuring kwantitatibongdatos 18. Nakabubuongkonklusyonbasesainterpretasyonngimpormasyon Pagsasaliksik 1. Nakasasagotngtanongbasesaangkopatsapatnaebidensya 2. Nakapag-aayosangresultangpagsasaliksiksalohikalnaparaan 3. Nakagagamitngteknolohikalnainstrumentosapagsasaliksik,pagsusuringdatos,pagsulatngsanaysayopapel,at paghandangpresentasyonngpananaliksik Komunikasyon 1. Nakapag-uugnayngsari-saringimpormasyonmulasamgaangkopnasanggunian 2. Naipakikilalaangsipimulasasanggunianatnagagamititonangtama 3. Naipararatingsamalinawatmaayosnaparaanangsarilingkaisipantungkolsakaganapanoisyungpinag-aaralanna pinatitibayngnararapatnaebidensyaodatos 4. Nakabubuongmaiklingunitmalinawnaintroduksyonatkonklusyonkapagnagpapaliwanag 5. Nakasusulatngsanaysay(namayhabang3-5pahinasamataasnabaitang)nanagpapaliwanagngisangpangyayari,isyu openomeno,gamitangnararapatatsapatnaimpormasyonoebidensiyasaangkopnapamamaraan Pagtupadsa pamantayang pang-etika 1. Nakauunawangkarapatanattungkulinbilangmamamayanupangmakalahoksamakabuluhangparaansabuhayng pamayanan,bansaatdagidig 2. Naigagalangatnabibigyangkahalagahanangpagkakaibangmgatao,komunidad,kultura,atpaniniwala,atang kanilangkarapatangpantao 3. Nagigingmaingatsasarilingnaisin,paniniwala,puntodebistaoposisyon 4. Nakapagpapakitangpantaynapakikitungoatpaggalangsamgamayibangpag-iisipkahithindiitosumasang-ayonsa sarilingideya,posisyonopagtingin 5. Natutukoyangsangguniangginamitsapapel(reaksyon,maiklingsanaysay)bilangpagkilalasakarapatansapag- aaringintelektuwalngawtor/manlilikha PamantayansaPrograma(CorelearningAreaStandard): Naipamamalasangpag-unawasamgakonseptoatisyungpangkasaysayan,pangheograpiya,pang-ekonomiya,pangkultura,pampamahalaan,pansibiko, atpanlipunangamitangmgakasanayangnalinangsapag-aaralngiba’tibangdisiplinaatlaranganngaralingpanlipunankabilangangpananaliksik,pag- sisiyasat,mapanuringpag-iisip,matalinongpagpapasya,pagkamalikhain,pakikipagkapwa,likas-kayangpaggamitngpinagkukunang-yaman,pakikipagta- lastasanatpagpapalawakngpandaigdigangpananawupangmagingisangmapanuri,mapagnilay,mapanagutan,produktibo,makakalikasan,makabansa atmakataonapapandaysakinabukasanngmamamayanngbansaatdaigdig. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xvi PangunahingPamantayanngBawatYugto(KeyStageStandards): K–34–67–10 Naipamamalasangpanimulang pag-unawaatpagpapahalagasasarili, pamilya,paaralan,atkomunidad,atsamga batayangkonseptongpagpapatuloyat pagbabago,distansyaatdireksyongamitang mgakasanayantungosamalalimngpag- unawatungkolsasariliatkapaligirangpisikal atsosyo-kultural,bilangkasapingsariling komunidadatngmasmalawaknalipunan. Naipamamalasangmgakakayahan bilangbatangproduktibo,mapanagutan atmakabansangmamamayangPilipino gamitangkasanayansapagsasaliksik, pagsisiyasat,mapanuringpag-iisip, matalinongpagpapasya,pagkamalikhain, pakikipagkapwa,likas-kayang paggamitngpinagkukunang-yamanat pakikipagtalastasanatpag-unawasa mgabatayangkonseptongheograpiya, kasaysayan,ekonomiya,pamamahala, sibikaatkulturatungosapagpapandayng maunladnakinabukasanparasabansa. Naipamamalasangmgakakayahan bilangkabataangmamamayangPilipino namapanuri,mapagnilay,malikhain,may matalinongpagpapasyaataktibongpakikilahok, makakalikasan,mapanagutan,produktibo, makataoatmakabansa,namaypandaigdigang pananawgamitangmgakasanayansa pagsisiyasat,pagsusuringdatosatiba’t ibangsanggunian,pagsasaliksik,mabisang komunikasyonatpag-unawasamgabatayang konseptongheograpiya,kasaysayan,ekonomiya, politikaatkulturatungosapagpapandayng maunladnakinabukasanparasabansa. PamantayansaBawatBaitang/Antas(GradeLevelStandards): BaitangPamantayansaPagkatuto KNaipamamalasangpanimulangpag-unawasapagkilalasasariliatpakikipag-ugnayansakapwabilangpundasyonsapaglinang ngkamalayansakapaligirangsosyal. 1Naipamamalasangkamalayanatpag-unawasasarilibilangkasapingpamilyaatpaaralanatpagpapahalagasakapaligirang pisikalgamitangkonseptongpagpapatuloyatpagbabago,interaksyon,distansyaatdireksyontungosapagkakakilanlanbilang indibidwalatkasapingpangkatnglipunan,komunidad. 2Naipamamalasangkamalayan,pag-unawaatpagpapahalagasakasalukuyanatnakaraanngkinabibilangangkomunidad,gamit angkonseptongpagpapatuloyatpagbabago,kapangyarihan,pamumunoatpananagutan,pangangailanganatkagustuhan, pagkakilanlan,mgasimplengkonseptongheograpikaltuladnglokasyonatpinagkukunang-yamanatngmgasaksingkasaysayan tuladngtradisyongoralatmgalabingkasaysayan. 3Naipamamalasangmalawaknapag-unawaatpagpapahalagangmgakomunidadngPilipinasbilangbahagingmgalalawigan atrehiyonngbansabataysa(a)katangiangpisikal(b)kultura;(c)kabuhayan;at(d)pulitikal,gamitangmalalimnakonsepto ngpagpapatuloyatpagbabago,interaksyonngtaoatkapaligirangpisikalatsosyal. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xvii BaitangPamantayansaPagkatuto 4Naipagmamalakiangpagka-PilipinoatangbansangPilipinasnamaypagpapahalagasapagkakaiba-ibangmgakulturang Pilipinobataysapaggamitngmgakasanayansaheograpiya,pag-unawasakulturaatkabuhayan,pakikilahoksapamamahalaat pagpapahalagasamgamithiinngbansangPilipinas. 5Naipamamalasangpag-unawaatpagpapahalagasapagkakabuongkapuluanngPilipinasatmgasinaunanglipunanhanggang samgamalalakingpagbabagongpang-ekonomiyaatangimplikasyonnitosalipunansasimulangika-labingsiyamnasiglo, gamitangbatayangkonseptokatuladngkahalagahangpangkasaysayan(historicalsignificance),pagpapatuloyatpagbabago, ugnayangsanhiatepektotungosapaglinangngisangbatangmamamayangmapanuri,mapagmuni,responsable,produktibo, makakalikasan,makataoatmakabansaatmaypagpapahalagasamgausapinsalipunansanakaraanatkasalukuyantungosa pagpandayngmaunladnakinabukasanparasabansa. 6Naipamamalasangpatuloynapag-unawaatpagpapahalagasakasaysayanngPilipinasmulasaika-20siglohanggangsa kasalukuyan,tungosapagbuongtiyaknapagkakakilanlanbilangPilipinoatmamamayanngPilipinas;Naipamamalasang malalimnapag-unawasakasaysayanngPilipinasbasesapagsusuringsipingmgapilingprimaryangsangguniangnakasulat, pasalita,awdyo-biswalatkumbinasyonngmgaito,mulasaiba-ibangpanahon,tungosapagbuongmakabansang kaisipannasiyangmagsisilbingbasehanngmasmalawaknapananawtungkolsamundo 7Naipamamalasangmalalimnapag-unawaatpagpapahalagasakamalayansaheograpiya,kasaysayan,kultura,lipunan, pamahalaanatekonomiyangmgabansasarehiyontungosapagbubuongpagkakakilanlangAsyanoatmagkakatuwangna pag-unladatpagharapsamgahamonngAsya 8Naipamamalasangmalalimnapag-unawaatpagpapahalagasasama-samangpagkilosatpagtugonsamgapandaigdigang hamonsasangkatauhansakabilangmalawaknapagkakaiba-ibangheograpiya,kasaysayan,kultura,lipunan,pamahalaanat ekonomiyatungosapagkakaroonngmapayapa,maunladatmatatagnakinabukasan 9Naipamamalasangmalalimnapag-unawaatpagpapahalagasamgapangunahingkaisipanatnapapanahongisyusaekonomiks gamitangmgakasanayanatpagpapahalagangmgadisiplinangpanlipunantungosapaghubogngmamamayangmapanuri, mapagnilay,mapanagutan,makakalikasan,produktibo,makatarungan,atmakataongmamamayanngbansaatdaigdig 10Naipamamalasangmalalimnapag-unawaatpagpapahalagasamgakontemporaryongisyuathamongpang-ekonomiya, pangkalikasan,pampolitika,karapatangpantao,pang-edukasyonatpananagutangsibikoatpagkamamamayansakinakaharap ngmgabansasakasalukuyangpanahongamitangmgakasanayansapagsisiyasat,pagsusuringdatosatiba’tibang sanggunian,pagsasaliksik,mapanuringpag-iisip,mabisangkomunikasyonatmatalinongpagpapasya All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xviii SaklawatDaloyngKurikulum NaipamamalasangkamalayanbilangbatangPilipinosakatangianatbahagingginagampananngtahanan,paaralanatpamayanantungosa paghubogngisangmamamayangmapanagutan,maypagmamahalsabansaatpagmamalasakitsakapaligiranatkapwa. GradoDaloyngPaksaDeskripsyonTema K AkoatangAking kapwa Pagkilalasasariliatpakikipag-ugnayansakapwabilangpundasyonsapaglinangngkama- layansakapaligirangsosyal 1-2 1 Ako,angAking PamilyaatPaaralan Angsarilibilangkabahagingpamilyaatpaaralantungosapagkakakilanlanbilangindi- bidwalatkasapingkomunidad,gamitangkonseptongpagpapatuloyatpagbabago,inter- aksyondistansyaatdireksyonatangpagpapahalagasakapaligirangpisikalatpaaralan 1-3 2 AngAkingKomundad, NgayonatNoon Pag-unawasakasalukuyanatnakaraanngkinabibilangangkomunidad,gamitangkonsepto ngpagpapatuloyatpagbabago,interaksyon,pagkakasunod-sunodngpangyayari,mga simplengkonseptongheograpikaltuladnglokasyonatpinagkukunangyaman,atkonsepto ngmgasaksingkasaysayantuladngtradisyonoralatmgalabingkasaysayan 1-5 3 AngMgaLalawigansa AkingRehiyon Pag-unawasapinagmulanatpag-unladngsarilinglalawiganatrehiyonkasamaangaspe- ktongpangkultura,pampulitika,panlipunanatpangkabuhayangamitangmalalimnakon- septongpagpapatuloyatpagbabago,interaksyonngtaoatkapaligirangpisikalatsosyal 1-6 4AngBansangPilipinas Pagpapahalagasapambansangpagkakakilanlanatangmgakontribusyonngbawatrehi- yonsapaghubogngkulturangPilipinoatpambansangpag-unladgamitngmgakasanayan saheograpiya,pag-unawasakulturaatkabuhayan,pakikilahoksapamamahalaatpagpa- pahalagasamgamithiinngbansangPilipinas. 1-6 5 PagbuongPilipinas bilangNasyon PagkakabuongkapuluanngPilipinasatmgasinaunanglipunanhanggangsasimulang ika-20siglogamitangbatayangkonseptongkatuladngkahalagahangpangkasaysayan (historicalsignificance),pagbabago,pag-unladatpagpapatuloy. 1-6 6 MgaHamonatTugon saPagkabansa AngPilipinassaharapngmgahamonattugonngika-20siglohanggangsakasalukuyan tungosapagbuongtiyaknapagkakakilanlangPilipinoatmatatagnapagkabansa(strong nationhood) 1-6 7AralingAsyano Pag-unawaatpagpapahalagasakamalayansaheograpiya,kasaysayan,kultura,lipu- nan,pamahalaanatekonomiyangmgabansasarehiyontungosapagbubuongpagka- kakilanlangAsyanoatmagkakatuwangnapag-unladatpagharapsamgahamonngAsya 1-7 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xix GradoDaloyngPaksaDeskripsyonTema 8KasaysayanngDaigdig Pag-unawaatpagpapahalagasasama-samangpagkilosatpagtugonsamgapandaigdi- ganghamonsasangkatauhansakabilangmalawaknapagkakaiba-ibangheograpiya, kasaysayan,kultura,lipunan,pamahalaanatekonomiyatungosapagkakaroonngmapay- apa,maunladatmatatagnakinabukasan. 1-7 9Ekonomiks Pag-unawasamgapangunahingkaisipanatnapapanahongisyusaekonomiksgamitang mgakasanayanatpagpapahalagangmgadisiplinangpanlipunantungosapaghubogng mamamayangmapanuri,mapagnilay,mapanagutan,makakalikasan,produktibo,makata- rungan,atmakataongmamamayanngbansaatdaigdig 1-7 10 MgaKontemporaryong Isyu Pag-unawaatpagpapahalagasamgakontemporaryongisyuathamongpang-ekonomi- ya,pangkalikasan,pampolitika,karapatangpantao,pang-edukasyonatpananagutang sibikoatpagkamamamayansakinakaharapngmgabansasakasalukuyangpanahongamit angmgakasanayansapagsisiyasat,pagsusuringdatosatiba’tibangsanggunian,pagsa- saliksik,mapanuringpag-iisip,mabisangkomunikasyonatmatalinongpagpapasya 1-7 BILANGNGORASSAPAGTUTURO:10weeks/quarter;4quarters/year GradeTimeAllotment 1-230min/dayx5days 3-640min/dayx5days 7-103hrs/week All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xx BAITANG9 EKONOMIKS PamantayangPangnilalaman:Naipamamalasangmalalimnapag-unawasamgapangunahingkaisipanatnapapanahongisyusaekonomiksat pambansangpag-unladgamitangmgakasanayanatpagpapahalagangmgadisiplinangpanlipunantungosa paghubogngmamamayangmapanuri,mapagnilay,mapanagutan,makakalikasan,produktibo,makatarungan,at makataongmamamayanngbansaatdaigdig. NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE UNANGMARKAHAN-MgaPangunahingKonseptongEkonomiks:BatayanngMatalinongPaggamitngPinagkukunangYamantungo saPagkamitngKaunlaran A.KahuluganngEkonomiksAngmgamag-aaralay maypag-unawa: samgapangunahing konseptongEkonomiks bilangbatayanng matalinoatmaunlad napang-araw-arawna pamumuhay Angmgamag-aaralay: naisasabuhayang pag-unawasamga pangunahingkonsepto ngEkonomiksbilang batayanngmatalinoat maunladnapang-araw- arawnapamumuhay Angmgamag-aaralay 1. Nailalapatangkahuluganng ekonomikssapang-araw-araw napamumuhaybilangisang mag-aaral,atkasapingpamilya atlipunan. AP9MKE-Ia-1 2. Natatayaangkahalagahan ngekonomikssapang-araw- arawnapamumuhayngbawat pamilyaatnglipunan. AP9MKE-Ia-2 B.Kakapusan 1. KonseptongKakapusanatang KaugnayannitosaPang-araw- arawnaPamumuhay 2. PalatandaanngKakapusansa Pang-araw-arawnaBuhay 3. KakapusanBilangPangunahing SuliraninsaPang-araw-arawna Pamumuhay 4. MgaParaanupangMalabananang KakapusansaPang-araw-arawna Pamumuhay 3. Naipakikitaangugnayanng kakapusansapang-araw-araw napamumuhay. AP9MKE-Ia-3 4. Natutukoyangmgapalatandaan ngkakapusansapang-araw- arawnabuhay. AP9MKE-Ib-4 5. Nakakabuoangkonklusyon naangkakapusanayisang pangunahingsuliraning panlipunan. AP9MKE-Ib-5 6. Nakapagmumungkahingmga paraanupangmalabananang kakapusan AP9MKE-Ic-6 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxi NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE C. PangangailanganatKagustuhan 1. PagkakaibangPangangailangan atKagustuhan 2. AngKaugnayanngPersonalna KagustuhanatPangangailangan saSuliraninngKakapusan 3. HirarkiyangPangangailangan 4. BatayanngPersonalna PangangailanganatKagustuhan 5. Saliknanakakaimpluwensiyasa PangangailanganatKagustuhan 7. Nasusuriangkaibahanng kagustuhan(wants)sa pangangailangan(needs) bilangbatayansapagbuong matalinongdesisyon AP9MKE-Ic-7 8. Naipakikitaangugnayanng personalnakagustuhanat pangangailangansasuliraninng kakapusan AP9MKE-Id-8 9. Nasusurianghirarkiyang pangangailangan. AP9MKE-Id-9 10. Nakabubuongsariling pamantayansapagpilingmga pangangailanganbataysamga hirarkiyangpangangailangan AP9MKE-Ie-10 11. Nasusuriangmgasalikna nakakaimpluwensiyasa pangangailanganatkagustuhan AP9MKE-Ie-11 D. Alokasyon 1. KaugnayanngKonseptong AlokasyonsaKakapusanat PangangailanganatKagustuhan 2. KahalagahanngPaggawa ngTamangDesisyonUpang MatugunanangPangangailangan 3. Iba’t-IbangSistemangPang- ekonomiya 12. Nasusuriangkaugnayanng alokasyonsakakapusanat pangangailanganatkagustuhan AP9MKE-If-12 13. Napahahalagahanang paggawangtamangdesisyon upangmatugunanang pangangailangan AP9MKE-If-13 14. Nasusuriangmekanismo ngalokasyonsaiba’t-ibang sistemangpang-ekonomiya bilangsagotsakakapusan AP9MKE-Ig-14 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxii NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE E. Pagkonsumo 1. KonseptongPagkonsumo 2. SaliksaPagkonsumo 3. PamantayansaMatalinong Pamimili 4. KarapatanatTungkulinBilang IsangMamimili 15. Naipaliliwanagangkonseptong pagkonsumo AP9MKE-Ig-15 16. Nasusuriangmgasalikna nakakaapektosapagkonsumo. AP9MKE-Ih-16 17. Naipamamalasangtalinosa pagkonsumosapamamagitan ngpaggamitngpamantayansa pamimili AP9MKE-Ih-17 18. Naipagtatanggolangmga karapatanatnagagampanan angmgatungkulinbilangisang mamimili AP9MKE-Ih-18 F. Produksyon 1. KahuluganatProsesong ProduksyonatangPagtugonnito saPang-arawarawnaPamumuhay 2. Salik(Factors)ngProduksyonat angImplikasyonnitosaPang- arawarawnaPamumuhay 3. MgaOrganisasyonngNegosyo 19. Naibibigayangkahuluganng produksyon AP9MKE-Ii-19 21. Napahahalagahanangmga salikngproduksyonatang implikasyonnitosapang-araw- arawnapamumuhay AP9MKE-Ii-19 22. Nasusuriangmgatungkulinng iba’t-ibangorganisasyonng negosyo AP9MKE-Ij-20 IKALAWANGMARKAHAN-Maykroekonomiks A. Demand 1. Kahuluganng”Demand” 2.MgaSaliknaNakakapektosa Demand 3.ElastisidadngDemand Angmgamag-aaralay maypag-unawa samgapangunahing kaalamansaugnayan ngpwersangdemand atsuplay,atsasistema ngpamilihanbilang Angmgamag-aaralay kritikalna nakapagsusurisamga pangunahingkaalaman saugnayanngpwersa ngdemandatsuplay,at sistemangpamilihan 1. Nailalapatangkahuluganng demandsapangaraw-arawna pamumuhayngbawatpamilya AP9MYK-IIa-1 2. Nasusuriangmgasalikna nakaaapektosademand AP9MYK-IIa-2 3. Matalinongnakapagpapasyasa pagtugonsamgapagbabagong salikna AP9MYK-IIb-3 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxiii NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE batayanngmatalinong pagdedesisyonng sambahayanatbahay- bilangbatayan ngmatalinong pagdedesisyonng sambahayanatbahay- 4. Naiuugnayangelastisidadng demandsapresyongkalakalat paglilingkod AP9MYK-IIb-4 B. Supply”(Suplay) 1. KahuluganngSuplay 2. MgaSalikngNakakapekto saSuplay 3. ElastisidadngSuplay 5. Nailalapatangkahuluganng suplaybataysapang-araw- arawnapamumuhayngbawat pamilya AP9MYK-IIc-5 6. Nasusuriangmgasalikna nakaaapektosasuplay AP9MYK-IIc-6 7. Matalinongnakapagpapasyasa pagtugonsamgapagbabagong saliknanakaaapektosasuplay AP9MYK-IId-7 C. InteraksyonngDemandatSuplay 1. Interaksyonngdemandatsuplay sakalagayanngpresyoatng pamilihan 2. ”Shortage”at”Surplus” 3. MgaParaanngpagtugon/ kalutasansamgasuliraningdulot ngkakulanganatkalabisansa pamilihan 8. Naiuugnayangelastisidadng demandatsuplaysapresyong kalakalatpaglilingkod AP9MYK-IId-8 9. Naipapaliwanaganginteraksyon ngdemandatsuplaysa kalagayanngpresyoatng pamilihan AP9MYK-IIe-9 10. Nasusuriangmgaepektong shortageatsurplussapresyoat damingkalakalatpaglilingkod sapamilihan AP9MYK-IIf-9 11. Naimumungkahiangparaan ngpagtugon/kalutasansamga suliraningdulotngkakulanganat kalabisan AP9MYK-IIg-10 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxiv NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE D. Pamilihan 1. KonseptongPamilihan 2. Iba’tibangIstrakturangPamilihan 3. GampaninngPamahalaansamga GawaingPangkabuhayansaIba’t IbangIstrakturangPamilihan 12. Napapaliwanagangkahulugan ngpamilihan AP9MYK-IIh-11 13. Nasusuriangiba’tibang IstrakturangPamilihan AP9MYK-IIi-12 14. Napangangatwirananang kinakailangangpakikialamat regulasyonngpamahalaansa mgagawaingpangkabuhayan saiba’tibangistrakturang pamilihanupangmatugunan angpangangailanganngmga mamamayan AP9MYK-IIj-13 IKATLONGMARKAHAN-Makroekonomiks PaikotnaDaloyngEkonomiya 1. Bahagingginagampananngmga bumubuosapaikotnadaloyng ekonomiya 2. Angkaugnayansaisa’tisang mgabahagingbumubuosapaikot nadaloyngekonomiya Naipamamalasngmag- aaralangpag-unawa samgapangunahing kaalamantungkolsa pambansangekonomiya bilangkabahagi sapagpapabuting pamumuhayngkapwa mamamayantungosa pambansangkaunlaran Angmag-aaralay nakapagmumungkahing mgapamamaraankung paanoangpangunahing kaalamantungkolsa pambansangekonomiya aynakapagpapabutisa pamumuhayngkapwa mamamayantungosa pambansangkaunlaran 1. Nailalalarawanangpaikotna daloyngekonomiya AP9MAK-IIIa-1 2. Natatayaangbahaging ginagampananngmga bumubuosapaikotnadaloyng ekonomiya AP9MAK-IIIa-2 2. Nasusuriangugnayansaisa’tisa ngmgabahagingbumubuosa paikotnadaloyngekonomiya AP9MAK-IIIa-3 B.PambansangKita 1. Pambansangprodukto(Gross NationalProduct-GrossDomestic Product)bilangpanukatng kakayahanngisangekonomiya 2. Mgapamamaraansapagsukatng pambansangprodukto 3. Nasusuriangpambansang produkto(GrossNational Product-GrossDomesticProduct) bilangpanukatngkakayahanng isangekonomiya AP9MAK-IIIb-4 4. Nakikilalaangmgapamamaraan sapagsukatngpambansang produkto AP9MAK-IIIb-5 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxv NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE 3. Kahalagahanngpagsukat ngpambansangkitasaekonomiya 5. Nasusuriangkahalagahanng pagsukatngpambansangkitasa ekonomiya AP9MAK-IIIc-6 C.UgnayanngKita,Pag-iimpok,at Pagkonsumo 1. Kaugnayanngkitasa pagkonsumoatpag-iimpok 2. Katuturanngconsumptionat savingssapag-iimpok 6. Naipapahayagangkaugnayan ngkitasapagkonsumoatpag- iimpok AP9MAK-IIIc-6 7. Nasusuriangkatuturanng consumptionatsavingssapag- iimpok AP9MAK-IIIc-7 D.Implasyon 1. KonseptongImplasyo 2. MgaDahilanngImplasyon 3. MgaEpektongImplasyon 4. ParaanngPaglutasng Implasyon 8. Nasusuriangkonseptoat palatandaanngImplasyon AP9MAK-IIId-8 9. Natatayaangmgadahilansa pagkaroonngimplasyon AP9MAK-IIId-9 10. Nasusuriangiba’tibangepekto ngimplasyon AP9MAK-IIIe-10 11. Napapahalagahanangmga paraanngpaglutasngimplasyon AP9MAK-IIIe-11 12. Aktibongnakikilahoksapaglutas ngmgasuliraningkaugnayng implasyon AP9MAK-IIIf-12 A. PatakarangPiskal 1. LayuninngPatakarangPiskal 2. KahalagahanngPapelna GinagampananngPamahalaan kaugnayngmgaPatakarang PiskalnaIpinapatupadnito 3. PatakaransaPambansangBadyet atangKalakaranngPaggastang Pamahalaan 13. Naipaliliwanaganglayuninng patakarangpiskal AP9MAK-IIIf-13 14. Napahahalagahanangpapelna ginagampananngpamahalaan kaugnayngmgapatakarang piskalnaipinatutupadnito AP9MAK-IIIg-14 15. Nasusuriangbadyetatang kalakaranngpaggastang pamahalaan AP9MAK-IIIg-15 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxvi NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE Halimbawa: -PolicyonPriorityAssistance DevelopmentFund -PolicyonthePrivatizationofGOCCs -PolicyonConditionalCashTransfer -PatakaransaWastongPagbabayad ngBuwis(VATEVAT/RVAT) 4. MgaEpektongPatakarang PiskalsaKatataganng PambansangEkonomiya 16. Nakababalikatngpananagutan bilangmamamayansawastong pagbabayadngbuwis AP9MAK-IIIg-16 17. Naiuuugnayangmgaepektong patakarangpiskalsakatatagan ngpambansangekonomiya AP9MAK-IIIh-17 F. PatakarangPananalapi(Monetary Policy) 1. LayuninngPatakarangPananalapi 2. KahalagahanngPag-iimpokat Pamumuhunanbilangisangsalik saEkonomiya 3. MgaBumubuosaSektorng Pananalapi 4. AngPapelnaGinagampanng BawatSektorngPananalapi 5. MgaParaanatPatakaranng BangkoSentralngPilipinas(BSP) upangmapatataganghalagang salapi -MoneyLaundering -EasyandTight MonetaryPolicy 18. Naipaliliwanaganglayuninng patakarangpananalapi AP9MAK-IIIh-18 19. Naipahahayagangkahalagahan ngpag-iimpokatpamumuhunan bilangisangsalikngekonomiya AP9MAK-IIIi-19 20. Natatayaangbumubuong sektorngpananalapi AP9MAK-IIIi-20 21. Nasusuriangmgapatakarang pang-ekonomiyana nakakatulongsapatakarang panlabasngbansasabuhayng nakararamingPilipino AP9MSP-IVj-21 22. Natitimbangangepektongmga patakaranpang-ekonomiyana nakakatulongsapatakarang panlabasngbansasabuhayng nakararamingPilipino AP9MSP-IVj-22 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxvii NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE IKAAPATNAMARKAHAN-MgaSektorPang-ekonomiyaatMgaPatakarangPang-Ekonomiya A. KonseptoatPalatandaan ngPambansangKaunlaran 1. PambansangKaunluran 2. Mgapalatandaanng Pambansangkaunlaran 3. Iba’tibanggampaninng mamamayangPilipinoupang makatulongsapambansang kaunlaran 4. Sama-samaPagkilosparasa PambansangKaunlaran Angmgamag-aaralay maypag-unawa samgasektorng ekonomiyaatmga patakarangpang- ekonomiyanitosa harapngmgahamon atpwersatungosa pambansangpagsulong atpag-unlad Angmgamag-aaralay aktibongnakikibahagi samaayosna pagpapatupadat pagpapabutingmga sektorngekonomiya atmgapatakarang pang-ekonomiyanito tungosapambansang pagsulongatpag-unlad 1. Nakapagbibigayngsariling pakahulugansapambansang kaunlaran AP9MSP-IVa-1 2. Nasisiyasatangmga palatandaanngpambansang kaunlaran AP9MSP-IVa-2 3. Natutukoyangiba’tibang gampaninngmamamayang Pilipinoupangmakatulongsa pambansangkaunlaran AP9MSP-IVb-3 4. Napahahalagahanang sama-samangpagkilosng mamamayangPilipinoparasa pambansangkaunlaran AP9MSP-IVb-4 5. Nakapagsasagawangisang pagpaplanokungpaano makapag-ambagbilang mamamayansapag-unladng bansa AP9MSP-IVc-5 B. SektorngAgrikultura 1. Angbahagingginagampanan ngagrikultura,pangingisdaat paggugubatsaekonomiyaatsa bansa 2. Mgadahilanatepektong suliraninngsektorngagrikultura, pangingisda,atpaggugubatsa bawatPilipino 3. MgapatakarangpangEkonomiya nakatutulongsasektorng agrikultura 6. Nasusuriangbahaging ginagampananngagrikultura, pangingisda,atpaggugubatsa ekonomiyaatsabansa AP9MSP-IVc-6 7. Nasusuriangmgadahilanat epektongsuliraninngsektor ngagrikultura,pangingisda,at paggugubatsabawatPilipino AP9MSP-IVd-7 8. Nabibigyang-halagaangmga patakarangpang-ekonomiya nakatutulongsasektorng agrikultura AP9MSP-IVd-8 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxviii NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE (industriyangagrikultura,pangingisda, atpaggugubat) Halimbawa: -ComprehensiveAgrarianReformLaw -PolicyonImportationofRice -PolicyonDrugPrevention (industriyangagrikultura, pangingisda,atpaggugubat) C. SektorngIndustriya 1. Bahagingginampananngsektor ngindustriya,tuladngpagmimina, tungosaisangmasiglang ekonomiya 2. Angpagkakaugnayngsektor agrikulturalatindustriyatungosa pag-unladngkabuhayan 3. Mgapatakarangpang-ekonomiya nakatutulongsasektorindustriya - FilipinoFirstPolicy - OilDeregulationLaw - PolicyonMicrofinancing - PolicyonOnlineBusinesses 9. Nasusuriangbahaging ginagampananngsektorng industriya,tuladngpagmimina, tungosaisangmasiglang ekonomiya AP9MSP-IVe-9 10. Nasusuriangpagkakaugnay ngsektoragrikulturalat industriyatungosapag-unladng kabuhayan AP9MSP-IVe-10 11. Nabibigyang-halagaangmga patakarangpang-ekonomiyang nakatutulongsasektorng industriya AP9MSP-IVe-11 D. SektorngPaglilingkod 1. Angbahagingginagampanan ngsektorngpaglilingkodsa pambansangekonomiya 2. Mgapatakarangpang-ekonomiya nanakakatulongsasektorng paglilingkod 3.BatasnaNagbibigayProteksyonat NangangalagasamgaKarapatan ngMangggawa -ContractualizationandLabor Outsourcing -SalaryStandardizationLaw 12. Nasusuriangbahaging ginagampananngsektorng paglilingkod AP9MSP-IVf-12 13. Napapahalagahanangmga patakarangpang-ekonomiya nanakakatulongsasektorng paglilingkod AP9MSP-IVf-13 14. Nakapagbibigayngsariling pakahulugansakonseptong impormalnasektorAP9MSP-IVg-14 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxix NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE E. ImpormalnaSektor 1. MgaDahilanatAnyongImpormal naSektorngEkonomiya 2. Mgaepektongimpormalna sektorngekonomiya 3. MgaPatakangPang- ekonomiyanamay kaugnayan saImpormalnaSektor - Counterfeiting - BlackMarket 15. Nasusuriangmgadahilanng pagkakaroonngimpormalna sector AP9MSP-IVg-15 16. Natatayaangmgaepekto ngimpormalnasectorng ekonomiya AP9MSP-IVh-16 17. Napapahalagahanangmga patakarangpang-ekonomiya nanakakatulongsasektorng paglilingkodAP9MSP-IVh-17 F. KalakalangPanlabas 1. AngKalakaransaKalakalang PanlabasngPilipinas 2. AngugnayanngPilipinaspara sakalakalangpanlabasnitosa mgasamahanngtuladngWorld TradeOrganizationatAsiaPacific EconomicCooperationtungosa patasnakapakinabanganngmga mamamayanngdaigdig 18. Natatayaangkalakaranng kalakalangpanlabasngbansa AP9MSP-IVi-18 19. Nasusuriangugnayanng Pilipinasparasakalakalang panlabasnitosamga samahantuladngWorldTrade OrganizationatAsia-Pacific EconomicCooperationtungosa patasnakapakinabanganng mgamamamayanngdaigdig AP9MSP-IVi-19 20. Napahahalagahanang kontribusyonngkalakalang panlabassapag-unlad ekonomiyangbansa AP9MSP-IVi-20 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxx NILALAMAN (Content) PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (ContentStandard) PAMANTAYAN SAPAGGANAP (PerformanceStandard) PAMANTAYANSAPAGKATUTO (LearningCompetencies) CODE 3. MgaKontribusyonngKalakalang PanlabassaPag-unladng EkonomiyangPilipinas 4. Mgapatakaranpang-ekonomiya nanakakatulongsapatakarang panlabasngbansasabuhayng nakararamingPilipino -PolicyonASEANEconomicCommunity 2015 -PolicyonTradeLiberalization 21. Nasusuriangmgapatakarang pang-ekonomiyana nakakatulongsapatakarang panlabasngbansasabuhayng nakararamingPilipino AP9MSP-IVj-21 22. natitimbangangepektongmga patakaranpang-ekonomiyana nakakatulongsapatakarang panlabasngbansasabuhayng nakararamingPilipino AP9MSP-IVj-22 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxxi CODEBOOKLEGEND Sample:AP5KPK-IIIf-5 LEGENDSAMPLE FirstEntryLearningAreaandStrand/Sub- jectorSpecialization AralingPanlipunanAP5 GradeLevelBaitang5 UppercaseLetter/sDomain/Content/Component/ Topic PagbabagongKulturalsaPama- mahalangKolonyalngmga Espanyol KPK - RomanNumeral *Zeroifnospecificquarter QuarterIkatlongMarkahanIII LowercaseLetter/s *Putahyphen(-)inbetween letterstoindicatemorethana specificweek WeekIka-animnalinggof - ArabicNumberCompetencyNakapagbibigayngsarilingpan- anawtungkolsanagingepekto ngkolonyalismosalipunanng sinaunangPilipino 5 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY xxxii DOMAIN/COMPONENTCODEDOMAIN/COMPONENTCODEDOMAIN/COMPONENTCODE AkoayNatatangiNATAngPinagmulanngLahingPilipinoPLP HeograpiyaatMgaSinaunangKabihasnansa Daigdig HSK AngAkingPamilyaPAMPamunuangKolonyalngEspanyaPKEAngDaigdigsaKlasikoatTransisyonalnaPanahonDKT AngAkingPaaralanPAA PagbabagongKulturalsaPamamahalang KolonyalngmgaEspanyol KPKAngPag-usbongngMakabagongDaigdigPMD AkoatangAkingKapaligiranKAP MgaPagbabagosaKolonyaatPag-usbong ngPakikibakangBayan PKBAngKontemporanyongDaigdigAKD AngAkingKomunidadKOM KinalalagyanNgPilipinasAtAngMalayang KaisipanSaMundo PMKMgaPangunahingKonseptongEkonomiksMKE AngAkingKomunidadNgayonat Noon KNN PagpupunyagisaPanahonng KolonyalismongAmerikanoatIkalawang DigmaangPandaigdig KDPMaykroekonomiksMYK PamumuhaysaKomunidadPSK PagtugonsamgaSuliranin,IsyuatHamon saKasarinlanngBansa SHKMakroekonomiksMAK PagigingKabahagingKomunidadPKK TungosaPagkamitngTunayna DemokrasyaatKaunlaran TDK MgaSektorPang-EkonomiyaatMgaPatakarang Pang-EkonomiyaNito MSP AngMgaLalawiganSaAking Rehiyon LARHeograpiyangAsyaHASMgaIsyungPangkapaligiranatPang-ekonomiyaIPE AngMgaKwentoNgMga LalawiganSaSarilingRehiyon KLRSinaunangKabihasnansaAsyaHanggangKSAMgaIsyungPolitikalatPangkapayapaanIPP AngPagkakakilanlangKulturalNg KinabibilangangRehiyon PKR AngTimogatKanlurangAsyasa TransisyonalatMakabagongPanahon TKAMgaIsyusaKarapangPantaoatGenderIKP EkonomiyaAtPamamahalaEAP AngSilanganatTimog-SilangangAsyasa TransisyonalatMakabagongPanahon KIS MgaIsyungPang-EdukasyonatPansibikoat Pagkamamamayan(CivicsandCitizenship) AngAkingBansaAAB Lipunan,KulturaatEkonomiya ngAkingBansa LKE AngPamamahalaSaAkingBansaPAB KabahagiAkosaPag-unladng AkingBansa KPB All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 153 YUNIT III PAGSUSURI NG EKONOMIYA: MAKROEKONOMIKS PANIMULA AT MGA GABAY NA TANONG Ang makroekonomiks ay nakatuon sa pag-aaral ng buong ekonomiya. Kung ang maykroekonomiks ay nakatuon sa desisyon ng bawat pamilya at bahay-kalakal, ang makroekonomiks naman ay nakasentro sa komposisyon at galaw ng pambansang ekonomiya. Matututuhan sa makroekonomiks ang mga konseptong may kinalaman sa implasyon, patakarang piskal, patakaran sa pananalapi, pambansang badyet, at pagsulong ng ekonomiya. Naitanong mo ba sa sarili mo kung papaano gumagana ang pambansang ekonomiya? Kung hindi pa, tayo nang tuklasin kung papaanong ang kaalaman sa pambansang ekonomiya ay makatutulong sa pagpapabuti ng antas ng pamumuhay ng mga mamamayan tungo sa kaunlaran ng bansa. Sa modyul na ito ay matutuklasan ang bumubuo sa pambansang ekonomiya, mga suliraning pangkabuhayan, at ang pamamaraang ginagawa ng pamahalaan upang malutas ang mga ito tungo sa pag-unlad. Handa ka na bang alamin ang kasagutan sa mga tanong na ito? Kung handa ka na, halina at saglit tayong maglakbay sa pambansang ekonomiya ng bansa, siyasatin natin kung papaano kumikilos ang mga sektor na bumubuo rito. Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa pambansang ekonomiya at kung papaano ito gumagana upang matugunan ang mga suliraning pangkabuhayan sa pagtamo ng pambansang kaunlaran. Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap Naipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaalaman tungkol sa pambansang ekonomiya bilang kabahagi sa pagpapabuti ng pamumuhay ng kapuwa mamamayan tungo sa pambansang kaunlaran Ang mag-aaral ay nakapagmumungkahi ng mga pamamaraan kung papaanong ang pangunahing kaalaman tungkol sa pambansang ekonomiya ay nakapagpapabuti sa pamumuhay ng kapuwa mamamayan tungo sa pambansang kaunlaran. Sa araling ito, inaasahang matututuhan mo ang sumusunod: Aralin 1: PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA • Nailalarawan ang paikot na daloy ng ekonomiya • Natataya ang bahaging ginagampanan ng mga bumubuo sa paikot na daloy ng ekonomiya • Nasusuri ang ugnayan sa isa’t isa ng mga bahaging bumubuo sa paikot na daloy ng ekonomiya All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 154 Aralin 2: PAMBANSANG KITA • Nasusuri ang pambansang produkto (Gross National Product-Gross Domestic Product) bilang panukat ng kakayahan ng isang ekonomiya • Nakikilala ang mga pamamaraan sa pagsukat ng pambansang produkto • Nasusuri ang kahalagahan ng pagsukat ng pambansang kita sa ekonomiya • Nailalahad ang mga salik na nakaaapekto sa pambansang kita at pambansang produkto Aralin 3: UGNAYAN NG PANGKALAHATANG KITA, PAG-IIMPOK, AT PAGKONSUMO • Naipahahayag ang kaugnayan ng kita sa pagkonsumo at pag-iimpok • Nasusuri ang katuturan ng consumption at savings sa pag-iimpok Aralin 4: IMPLASYON • Nasusuri ang konsepto at palatandaan ng implasyon • Natataya ang mga dahilan sa pagkakaroon ng implasyon • Nasusuri ang iba’t ibang epekto ng implasyon • Nakilalahok nang aktibo sa paglutas ng mga suliranin kaugnay ng implasyon Aralin 5: PATAKARANG PISKAL • Naipaliliwanag ang layunin ng patakarang piskal • Napahahalagahan ang papel na ginagampanan ng pamahalaan kaugnay ng mga patakarang piskal na ipinatutupad nito • Nasusuri ang badyet at ang kalakaran ng paggasta ng pamahalaan • Nakababalikat ng pananagutan bilang mamamayan sa wastong pagbabayad ng buwis • Naiuugnay ang mga epekto ng patakarang piskal sa katatagan ng pambansang ekonomiya Aralin 6: PATAKARANG PANANALAPI • Naipaliliwanag ang layunin ng patakarang pananalapi • Nakapagsisiyasat nang mapanuri sa mga paraan at patakaran ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) upang mapatatag ang halaga ng salapi All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 155 Grapikong pantulong sa gawain PANIMULANG PAGTATAYA Panuto: Piliin ang titik ng pinakawastong sagot at isulat sa sagutang papel. 1. Ano ang inilalarawan ng paikot na daloy ng ekonomiya? A. ugnayan ng bawat sektor ng ekonomiya B. kita at gastusin ng pamahalaan C. kalakalan sa loob at labas ng bansa D. transaksiyon ng mga intitusyong pampinansyal 2. Kailan makikita na positibo ang economic performance ng bansa? A. Kapag malaking bilang ng lakas paggawa ay walang trabaho. B. Kapag gumagamit ng makabagong teknolohiya ang mga bahay- kalakal C. Kapag may pag-angat sa Gross Domestic Product ng bansa D. Kapag lumalaki ang utang panlabas ng bansa 3. Alin sa mga sumusunod ang hindi ginagamit na paraan ng pagsukat sa Gross National Income? A. Expenditure Approach B. Economic Freedom Approach C. Industrial Origin/Value-Added Approach D. Income Approach (K) (K) (K) MAKROEKONOMIKS PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA SULIRANING PANGKABUHAYAN: IMPLASYON GROSS NATIONAL PRODUCT / INCOME GROSS DOMESTIC PRODUCT PATAKARANG PISIKAL PATAKARANG PANANALAPI All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 156 4. Kung ang kabuuang kita ni Jonas ay Php25,000.00 at ang kaniya namang kabuuang gastusin ay Php21,000.00, magkano ang maaari niyang ilaan para sa pag-iimpok? A. Php1,000.00 B. Php2,000.00 C. Php3,000.00 D. Php4,000.00 5. Ano ang tumutukoy sa patuloy na pagtaas ng kabuuang presyo sa ekonomiya? A. deplasyon B. implasyon C. resesyon D. depresyon 6. Sa paikot na daloy ng ekonomiya, papaano nagkaugnay ang sambahayan at bahay-kalakal? A. Sa sambahayan nagmumula ang mga salik ng produksiyon na sumasailalim ng pagpoproseso ng bahay-kalakal. B. Ang salapi ay ginagamit ng sambahayan upang ipautang na kapital sa mga bahay-kalakal. C. Ginagamit ng sambahayan ang nakokolektang buwis upang makabuo ng produkto na gagamitin ng mga bahay-kalakal. D. Nagbubukas ng bagong planta ang sambahayan upang magkaroon ng karagdagang trabaho para sa mga bahay-kalakal. 7. Bakit mahalagang masukat ang economic performance ng bansa? A. Dahil magiging tanyag ang bansa sa mga pandaigdigang institusyong pampinansiyal B. Dahil magagamit ito upang makabuo ng mga patakarang magpapaangat sa ekonomiya ng bansa C. Dahil repleksiyon ito sa kahusayan ng namumuno na magagamit upang umani ng malaking boto sa eleksiyon D. Dahil makikilala ang bansa sa pagkakaroon ng mahusay na pamamalakad ng ekonomiya 8. Piliin sa sumusunod na pahayag ang pinakawasto. A. Ang kita ng mga dayuhang namamasukan sa Pilipinas ay kabilang sa Gross National Income nito. B. Ang gawaing nagmula sa impormal na sektor ay kabilang sa pagsukat ng Gross National Income. C. Ang mga produktong segunda mano ay kabilang sa pagsukat ng Gross National Income. D. Ang halaga ng tapos na produkto at paglilingkod lamang ang isinasama sa Gross National Income. (P) (P) (P) (K) (K) All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 157 9. Alin sa sumusunod ang may tuwirang epekto sa Gross Domestic Product ng bansa? A. Mataas na remittance ng mga Overseas Filipino Workers B. Masiglang pakikipagkalakalan ng Pilipinas sa ibang bahagi ng mundo C. Maayos na pamumuno ng pamahalaan na makahihikayat sa pamumuhunan D. Matalinong paggamit ng pondo ng pamahalaan para sa kawanggawa 10. Ano ang epekto ng mababang interes sa pagkonsumo ng mga tao? A. Mahihikayat ang tao na umutang at tataas ang pagkonsumo. B. Mahihikayat ang tao na mag-impok sa bangko dahil sa malaking tubo. C. Mahihikayat ang tao na mag-angkat ng produkto sa ibang bansa. D. Mahihikayat ang mga tao na magtipid para sa hinaharap. 11. Si Apollo ay umutang kay Alex ng Php100.00 na ipinambili niya ng isang kilong karne ng manok sa kasalukuyan. Kung 5% ang antas ng implasyon sa susunod na buwan, ano na ang halaga ng isang kilong karne ng manok? A. Php95.00 B. Php100.00 C. Php105.00 D. Php110.00 12. Sa papaanong paraan malulutas ang demand pull inflation? A. Pagbibigay-pansin sa produktibidad sa paggawa upang mapataas ang output ng produksiyon B. Pagbubukas ng karagdagang trabaho upang mapasigla ang matamlay na ekonomiya C. Pagpapautang na may mababang interes upang makahikayat ng karagdagang paggasta D. Pagkontrol sa supply ng salapi upang mabawasan ang labis na paggasta sa ekonomiya 13. Ang idinepositong Php100,000.00 ni Corazon sa bangko ay nagpapakita ng paglabas (outflow) ng salapi sa paikot na daloy ng ekonomiya. Ano ang nararapat na gawin upang pumasok (inflow) muli ang salapi sa paikot na daloy? A. Magpataw ng mataas na interes upang makahikayat ng pag- iimpok B. Ipautang ng bangko ang idineposito upang magamit na panibagong kapital sa negosyo. (P) (P) (P) (P) (U) All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 158 C. Ibaba ang interes mula 10% patungong 5% upang maragdagan ang paggastos ng tao. D. Magbigay ng insentibo sa mga depositor upang lumaki ang reserba ng mga bangko. 14. Kung mabagal ang pagsulong ng ekonomiya ng bansa base sa pagsusuri sa economic performance nito, dapat bang gumawa ng hakbang ang pamahalaan upang mapataas ito? A. Oo, dahil magiging kahiya-hiya ang bansa sa buong daigdig. B. Hindi, dahil ang bansa naman ang haharap sa naturang suliranin. C. Hindi, dahil ang ekonomiya ng bansa ay walang kaugnayan sa ekonomiyang pandaigdigan. D. Oo, dahil repleksiyon ito ng hindi mahusay na pamamalakad ng ekonomiya. 15. Si Mr. Chen, isang Chinese National, ay nagtatrabaho sa kompanya na nasa Pilipinas. Saan dapat isinasama ang kaniyang kinita? A. Sa Gross Domestic Product ng China dahil mamayan siya nito B. Sa Gross National Product ng Pilipinas dahil dito nagmula ang kaniyang kita C. Sa Gross Domestic Product ng Pilipinas dahil dito nagmula ang kaniyang kita D. Sa Gross Domestic Product ng Pilipinas at China dahil parehong dito nagmula ang kaniyang kita 16. Alin sa sumusunod na pahayag ang tamang interpretasyon sa graph? PHILIPPINE GROSS NATIONAL INCOME & GROSS DOMESTIC PRODUCT At Current Prices, In Million Pesos 16,000,000 14,000,000 Legend: 12,000,000 Gross Domestic Product 10,000,000 Gross National Income 8,000,000 6,000,000 4,000,000 2,000,000 0 2012 2013 Pinagmulan: Philippine Statistics Authority A. Mas malaki ang Gross Domestic Product ng bansa kumpara sa Gross National Income nito. B. Mas malaki ang Gross National Income noong taong 2012 kumpara sa taong 2013. C. Mas malaki ang remittances mula sa mga OFW noong taong 2012 kumpara sa taong 2013. (U) (U) (U) All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 159 D. Mas Malaki ang Gross National Income kumpara sa Gross Domestic Product sa parehong taon. 17. Bilang isang mag-aaral, alin sa sumusunod ang nararapat na gawin kung maliit lamang ang baon na ibinigay ng iyong magulang? A. Bilhin ang nararapat bilhin at humingi na lamang kapag kulang na ang salapi. B. Bilhin ang nararapat bilhin at tipirin ang mga bagay na hindi naman mahalaga. C. Bilhin ang nararapat bilhin at tipirin ang sarili sa lahat ng pagkakataon. D. Bilhin ang nararapat bilhin at hayaan na lamang ang mangyayari kinabukasan. 18. Piliin sa sumusunod ang pinakatamang paliwanag sa graph. A. Ang paglipat ng kurba ng demand pakanan na hahantong sa pagtaas ng presyo. B. Ang pagtaas ng presyo ay bunga ng pagtaas sa mga gastos ng produksiyon na ipapasa ng prodyuser sa mga mamimili. C. Ang paglipat ng kurba ng supply pakanan ay magdudulot ng kalabisan sa supply na hahantong sa pagtaas ng presyo. D. Ang pagtaas ng presyo ay bunga ng kakulangan ng supply ng produkto sa pamilihan na hahantong sa pagtaas ng presyo. 19. Bilang isang mamimili, papaano ka makatutulong sa paglutas ng suliranin sa implasyon? A. Bumili lamang kung bagsak ang presyo ng mga bilihin sa pamilihan. B. Bumili lamang kung kakilala at suki ang nagtitinda sa pamilihan. C. Bumili lamang sa mga supermarket o grocery upang matiyak ang presyo. D. Bumili lamang ng sapat sa pangangailangan upang hindi magkaroon ng kakulangan. (U) (U) (U) P AS Q P 120 P 100 AD1 40 50 AD2 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 160 20. Kung ikaw ay prodyuser ng produktong may kakulangan ng supply sa pamilihan, dapat bang ang malaking kita lamang ang pagtutuunan mo ng pansin? A. Oo, dahil ito na ang pagkakataon upang kumita at tumubo ng malaki. B. Oo, dahil malaki ang inilabas na puhunan kaya’t nararapat na kumita rin ng malaki. C. Hindi, dahil malaki rin ang buwis na sisingilin ng pamahalaan sa pagtaas ng presyo. D. Hindi, dahil hindi kakayanin lalo ng mga mahihirap ang napakataas na presyo. GABAY SA PAGWAWASTO 1. A 2. C 3. B 4. D 5. B 6. A 7. B 8. D 9. C 10. A 11. C 12. D 13. B 14. D 15. C 16. D 17. B 18. C 19. D 20. D (U) All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 161 PANIMULA Ayon sa investopedia.com, ang makroekonomiks ay larangan ng Ekonomiks na pinag-aaralan ang gawi ng kabuuang ekonomiya. Sinusuri ng makroekonomiks ang malawakang pangyayaring pang-ekonomiya tulad ng pagbabago sa kawalan ng trabaho, pambansang kita, gross domestic product, implasyon, at antas ng presyo. May apat na pangunahing pinagtutuunan ng pansin ang makroekonomiks: • Una, binibigyang-pansin ng makroekonomiks ang kabuuang antas ng presyo. Angpagtaasngkabuuangpresyoaypangunahingpinagtutuunan ng pansin ng mga gumagawa ng batas o patakaran na nakaaapekto sa mga mamamayan sa kabuuan. • Pangalawa, ang makroekonomiks ay binibigyang-pansin ang kabuuang produksiyon o ang bilang ng kalakal at paglilingkod na nagawa sa ekonomiya. Ito rin ang nagiging batayan sa pagsukat sa kakayahan ng isang ekonomiya kung papaano matutugunan ang pangangailangan ng lipunan at ng buong bansa sa kabuuan. • Pangatlo, binibigyang-pansin ng makroekonomiks ang kabuuang empleyo. Mahalaga ito para sa mga nagpaplano ng ekonomiya at bumubuo ng mga patakarang pangkabuhayan upang matiyak na may mapagkukunan ng ikabubuhay ang bawat pamilya sa lipunan. • Pang-apat, at panghuli, tinitingnan din ang ibang bahagi ng mundo at ang relasyon nito sa panloob na ekonomiya. Hindi maihihiwalay ang mga pangyayaring pandaigdigan sa kalagayan ng ekonomiya sa loob ng bansa. May malaking epekto ang kalagayang pang-ekonomiya ng ibang bansa sa ekonomiya ng iba’t ibang bansa sa buong daigdig. ARALIN 1: PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA ALAMIN Ang mga gawain sa bahaging ito ay tutuklas sa kaalaman ng mga mag- aaral tungkol sa paikot na daloy ng ekonomiya at kung papaanong ang kaalaman sa pambansang ekonomiya ay makatutulong sa pagpapabuti ng antas ng pamumuhay ng mga mamamayan tungo sa kaunlaran ng bansa. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 162 Gawain 1: HULA-LETRA Isulat sa loob ng lobo ang tamang letra upang mabuo ang salita. Ang ilang letra ay ibinigay na bilang gabay. 1. Dibisyon ng Ekonomiks na nakatuon sa kabuuang ekonomiya 2. Salaping kinokolekta ng pamahalaan upang makalikom ng pondo 3. Pinagmumulan ng mga salik ng produksiyon 4. Bumubuo ng mga produkto at serbisyong panlipunan 5. Pagbebenta ng mga produkto sa ibang bansa Pamprosesong Tanong: 1. Ano ang iyong sariling pagkaunawa sa makroekonomiks? 2. Papaano kaya naiba ang makroekonomiks sa maykroekonomiks? Gawain 2: SMILE KA DIN KAHIT KAUNTI Bilugan ang nakangiting mukha kung malawak na ang kaalaman sa paksa o konsepto. Kung hindi naman, bilugan ang hindi nakangiting mukha. 1. Dayagram ng paikot na daloy 2. Ugnayan ng sambahayan, bahay kalakal, at pamahalaan 3. Buwis na binabayaran ng sambahayan at bahay kalakal sa pamahalaan M K S W B Y P H A X T All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 163 4. Ugnayan ng pag-iimpok at pamumuhunan 5. Konsepto ng angkat at luwas 6. Transfer payments na ibinabayad ng pamahalaan 7. Paglabas (outflow) ng salapi sa paikot na daloy 8. Pagpasok (inflow) ng salapi sa paikot na daloy 9. Pinagmumulan ng mga salik ng produksiyon 10. Pagbuo ng mga kalakal upang maging tapos na produkto Pamprosesong Tanong: 1. Matapos mong sagutan ang gawain, ilang konsepto ang alam mo na sa paksa? Ilan naman ang konseptong hindi mo pa nalalaman? 2. Base sa iyong kasagutan sa bilang 1, ano ang mabubuo mong hinuha batay sa lawak ng iyong kaalaman sa paksa? Gawain 3: PAUNANG SAGOT Ang gawaing ito ay susukat sa iyong paunang kaalaman tungkol sa paksa. Isulat ang iyong sagot sa katanungan sa loob ng callout. Hindi kailangang tama ang iyong sagot sa paunang gawaing ito. Sa susunod na bahagi ay sasagutan ng mga mag-aaral ang paunang sagot upang inisyal na masukat ang kanilang nalalaman tungkol sa paikot na daloy ng ekonomiya. Matapos maorganisa ng mga mag-aaral ang mga paunang kaalaman tungkol sa paikot na daloy, ihanda sila sa susunod na bahagi ng aralin upang higit nilang maunawaan nang mas malalim ang konsepto nito. Papaano gumagana ang pambansang ekonomiya upang mapabuti ang pamumuhay ng mamamayan tungo sa pagtamo ng pambansang kaunlaran? All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 164 Gawain 4: FILL IT RIGHT Ibigay ang bahaging ginagampanan ng mga aktor at pamilihan sa paikot na daloy ng ekonomiya. MGA AKTOR SA PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA BAHAGING GINAGAMPANAN 1. Sambahayan 2. Bahay-kalakal 3. Pamahalaan 4. Panlabas na Sektor MGA URI NG PAMILIHAN BAHAGING GINAGAMPANAN 1. Product Market 2. Factor Market 3. Financial Market 4. World Market Pamprosesong Tanong: 1. Ano ang ugnayang namamagitan sa sambahayan at bahay-kalakal? Ipaliwanag. 2. Ano ang mahalagang papel na ginagampanan ng pamahalaan sa ekonomiya? 3. Bakit kailangan ng ekonomiya ang panlabas na sektor? PAUNLARIN Matapos malaman ng mga mag-aaral ang mga paunang impormasyon tungkol sa paksang-aralin, ngayon naman ay lilinangin nila ang mga kaalamang ito sa tulong ng mga teksto at mga gawain na sadyang inihanda upang maging batayan ng impormasyon. Ang pinakatiyak na layunin ng bahaging ito ay matutuhan nila bilang mag- aaral ang mahahalagang ideya o konsepto tungkol sa pambansang ekonomiya. Mula sa mga inihandang gawain at teksto ay inaasahang gagabay ito sa mag-aaral upang masagot kung papaanong ang kaalaman sa pambansang ekonomiya ay makatutulong sa pagpapabuti ng antas ng pamumuhay ng mga mamamayan tungo sa kaunlaran ng bansa. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 165 Gawain 5: SURIIN AT UNAWAIN Upang higit na maunawaan ang binasang teksto, hayaan ang mga mag- aaral na masdang mabuti ang mga bagay na makikita sa dayagram. Ipatukoy at ipasulat sa loob ng kahon kung anong sektor ang ipinapakita sa dayagram. Pagkatapos ng pagsasagawa ng pagsusuri ay maaari nang pasagutan ang mga pamprosesong tanong. Pamprosesong Tanong: 1. Ano ang ipinapakita sa paikot na daloy? 2. Papaanong nagkakaroon ng ugnayan ang iba’t ibang sektor ng ekonomiya? Ipaliwanag. 2. ____________ 4 PAMILIHAN NG KALAKAL AT PAGLILINGKOD PAMILIHAN NG SALIK NG PRODUKSIYON Lupa, Paggawa, Kapital Mamumuhuna n Bumibili ng produktibong resources Pagbebenta ng kalakal at paglilingkod Pagbili ng kalakal at paglilingkod PaggastaKita Sueldo, upa, tubo o interes Kita 5. ___________ Pag-iimpokPamumuhunan 3. ____________ Suweldo, tubo, transfer payments BuwisPagbili ng kalakal at paglilingkod Buwis 1. _____________ Pagluluwas (export) Pag-aangkat (import) Matapos mapalalim ng mga mag-aaral ang kaalaman ukol sa paikot na daloy ng ekonomiya, maaari na silang magsimula sa susunod na bahagi ng aralin. Gabayan ang mga mag-aaral para sa mas malalim na pag-unawa ng konseptong ito. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 166 Gawain 6: IPANGKAT NATIN Ipasulat sa unang hanay ang mga konsepto na may malawak nang kaalaman ang mga mag-aaral at sa ikalawang hanay naman ang mga konseptong nangangailangan pa sila ng malawak na kaalaman. paikot na daloy paggasta pag-angkat at pagluwas sambahayan bayaring nalilipat bahay kalakal buwis subsidiya dibidendo upa Malawak ang Kaalaman Hindi Malawak ang Kaalaman Pamprosesong Tanong: 1. Matapos mong sagutan ang gawain, papaano mo bibigyan ng grado ang iyong sarili base sa lawak ng iyong pagkaunawa sa paksa? 2. Papaano mo kaya higit na mauunawaan ang mga paksang hindi pa malalim ang iyong kaalaman? Patunayan. PAGNILAYAN Sa bahaging ito ng aralin ay palalawakin at pagtitibayin ng mga mag-aaral ang mga nabuong kaalaman ukol sa paikot na daloy ng ekonomiya. Kinakailangan ang mas malalim na pagtalakay sa konsepto ng paikot na daloy ng ekonomiya upang maihanda ang mga mag-aaral sa pagsasabuhay ng kanilang mga natutuhan. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 167 Gawain 7: NASA GRAPH ANG SAGOT Kung malalim na ang pagkaunawa ng mag-aaral sa aralin, maaari na nilang suriin ang pigura sa ibaba. Pagkatapos ay pasagutan ang mga gabay na tanong. Pamprosesong Tanong 1. Batay sa graph, ano ang kalagayan ng pag-aangkat at pagluluwas ng bansa sa loob ng sampung taon? 2. Bakit hindi maiwasang lumahok sa pag-aangkat at pagluluwas ang pambansang ekonomiya? Ipaliwanag. Gawain 8: PAGGAWA NG COLLAGE Gamit ang mga materyales na maaaring gamiting-muli (recyclable) o mga materyales na indigenous sa lugar ng mga mag-aaral, hayaan silang bumuo ng isang dayagram ng paikot na daloy at idikit ito sa kalahating bahagi ng illustration board o cartolina. Maaari ding magtanghal ng isang mini exhibit sa isang bahagi ng kanilang silid-aralan. Pinagkunan: www.nscb.gov.ph retrieved on October 20, 2013 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 168 RUBRIK SA PAGMAMARKA NG COLLAGE MAGALING (3) KATAMTAMAN (2) NANGANGA- ILANGAN NG PAGSISIKAP (1) NAKU- HANG PUNTOS NILALAMAN Naipakita ang lahat ng sektor na bumubuo sa paikot na daloy at ang tungkuling ginagampanan ng bawat isa. Naipakita ang ilan sa mga sektor na bumubuo sa paikot na daloy at ang ilang tungkuling ginagampanan ng bawat isa. Hindi naipakita ang mga sektor na bumubuo sa paikot na daloy at hindi rin naipakita ang tungkuling ginagampanan ng bawat isa. KAANGKUPAN NG KONSEPTO Lubhang angkop ang konsepto at maaaring magamit sa pang-araw- araw na pamumuhay. Angkop ang konsepto at maaaring magamit sa pang-araw-araw na pamumuhay. Hindi angkop ang konsepto at hindi maaaring magamit sa pang-araw- araw na pamumuhay. KABUUANG PRESENTASYON Ang kabuuang presentasyon ay maliwanag at organisado at may kabuluhan sa buhay ng isang Pilipino. Ang kabuuang presentasyon ay bahagyang maliwanag at organisado at may bahagyang kabuluhan sa buhay ng isang Pilipino. Ang kabuuang presentasyon ay hindi maliwanag, hindi organisado, at walang kabuluhan sa buhay ng isang Pilipino. PAGKAMA- LIKHAIN Gumamit ng tamang kombinasyon ng mga kulay at recycled na materyales upang ipahayag ang nilalaman at mensahe. Gumamit ng bahagyang kombinasyon ng mga kulay at recycled na materyales upang ipahayag ang nilalaman at mensahe. Hindi gumamit ng tamang kombinasyon ng mga kulay at hindi rin gumamit ng recycled na materyales upang ipahayag ang nilalaman at mensahe. Kabuuang Puntos All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 169 Gawain 9: PANGHULING KASAGUTAN Pagkatapos ng mga babasahin at gawain ay muling pasagutan ang katanungan sa ibaba. Ipasulat ang kanilang sagot sa loob ng callout. Inaasahang maipahayag nila ang kanilang nalaman at naunawaan sa paksang tinalakay. Papaanong ang kaalaman sa pambansang ekonomiya ay makatutulong sa pagpapabuti ng antas ng pamumuhay ng mga mamamayan tungo sa kaunlaran ng bansa? Transisyon sa Susunod na Aralin Binigyang-diin sa araling ito ang konsepto ng paikot na daloy ng ekonomiya. Ipinaliwanag din ang ugnayang namamagitan sa bawat sektor ng ekonomiya. Ang susunod na aralin naman ay tatalakay sa konsepto ng pambansang kita. Papaanong ang kaalaman sa pambansang ekonomiya ay makatutulong sa pagpapabuti ng antas ng pamumuhay ng mga mamamayan tungo sa kaunlaran ng bansa? All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 170 PANIMULA Malalaman kung may narating na pagsulong at pag-unlad ang ekonomiya ng isang bansa sa pamamagitan ng pagsusuri sa economic performance nito. Sa pamamagitan ng paggamit ng mga economic indicators ay nasusukat ang kasiglahan ng ekonomiya. Ito ay mga instrumento na maglalahad sa anumang narating na pagsulong at pag-unlad ng isang ekonomiya. Ayon sa Philippine Statistics Authority, ang Pilipinas ay gumagamit ng tinatawag na leading economic indicators. Ang ilan sa mga ito ay ang Number of New Businesses, Terms of Trade Index, Consumer Price Index, Hotel Occupancy Rate, Wholesale Price Index, Electric Energy Consumption, Foreign Exchange Rate, Visitor Arrivals, Money Supply, Stock Price Index, at Total Merchandise Imports. Sa mga nabanggit na indicators, madalas na ginagamit ang kabuuang pambansang kita o Gross National Income (GNI) sa pagsukat ng kalagayan ng ekonomiya ng isang bansa. Ang paraan ng pagsukat sa pambansang kita sa pamamagitan ng GNI ay tinatawag na National Income Accounting. ARALIN 2: PAMBANSANG KITA Gawain 1: PAGSUSURI SA LARAWAN Ipasuri ang ipinahihiwatig ng larawan sa abot ng kanilang makakaya. Matapos ang pagsusuri, pupunan ang pahayag sa ibaba. Ang ekonomiya ng Pilipinas ay _____________________________________ ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ EKONOMIYA ALAMIN Ang mga gawain sa bahaging ito ay tutuklas sa kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa pambansang kita at kung bakit mahalagang masukat ang economic performance ng isang bansa? All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 171 Pamprosesong Tanong: 1. Ano kaya ang ipinahihiwatig ng larawan? 2. Ano ang naging batayan mo sa pagkompleto ng pangungusap? 3. Sa iyong palagay, ano ang mga ginagamit na panukat upang matukoy ang kalagayan ng ekonomiya? Gawain 2: PAWANG KATOTOHANAN LAMANG May tatlong pahayag na nasa ibaba tungkol sa paksa. Isa sa mga pahayag na ito ay walang katotohanan. Magsagawa ng brainstorming ang bawat pangkat upang malaman kung alin sa mga pahayag ang may katotohanan at walang katotohanan. Bawat isa ay magbabahagi ng kaniyang nalalaman upang makabuo ng mga kolektibong pagsang-ayon ang buong pangkat. Iulat ang nabuong kasagutan sa harap ng klase. 1. Ginagamit ang Gross National Income at Gross Domestic Product upang masukat ang economic performance ng isang ekonomiya. 2. Tanging halaga ng mga tapos na produkto lamang ang isinasama sa pagkuwenta ng Gross National Income. 3. Ang halaga ng mga nabuong produkto ng mga dayuhang nagtatrabaho sa loob ng Pilipinas ay hindi ibinibilang sa pagkuwenta ng Gross National Income ng bansang kanilang pinanggalingan. Lahat ng kasagutan ay tatanggapin. Hayaan ang mga mag-aaral na magbigay ng sariling kaalaman tungkol sa paksa. Iwawasto lamang ito sa huling bahagi ng aralin ukol sa paglilipat at pagsasabuhay. Gawain 3: MAGBALIK-TANAW Ipasagot ang katanungan sa ibaba batay sa kanilang sariling karanasan o opinyon. Hindi kailangang wasto ang kasagutan sa gawaing ito. Muli nila itong sasagutan pagkatapos ng mga gawain sa PAGLINANG at PAGNILAYAN upang makita ang pag-unlad ng kanilang kaalaman sa aralin. Sa susunod na bahagi ay sasagutan ng mga mag-aaral ang isang chart upang inisyal na masukat ang kanilang nalalaman tungkol sa pambansang kita. Matapos maorganisa ng mga mag-aaral ang mga paunang kaalaman tungkol sa pambansang kita, gagabayan sila para sa susunod na bahagi ng aralin upang higit na maunawaan nang mas malalim na konsepto nito. Bakit mahalagang masukat ang economic performance ng isang bansa? ______________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 172 Gawain 4: GNI at GD Matapos mabasa ang teksto, papunan ng tamang datos ang Venn diagram na nasa ibaba. Ipatala ang pagkakaiba ng GNI at GDP. Pagkatapos ay ipasulat sa gitnang bahagi ang pagkakahalintulad ng dalawa. Pamprosesong Tanong: 1. Batay sa nabuong Venn diagram, papaano naiba ang Gross National Income sa Gross Domestic Product? 2. Bakit kailangang sukatin ang economic performance ng isang bansa? 3. Bakit may mga gawaing hindi kabilang sa pagsukat ng GNI at GDP? Gawain 5: PAANO ITO SINUSUKAT? Magbigay ng mga papel na may nakasulat na impormasyon ukol sa pambansang kita. Magtatanong din ukol sa paraan ng pagsukat sa pambansang kita at mag-uunahan ang mga mag-aaral na idikit ito sa dayagram na nakapaskil sa pisara. Ang halimbawa ng pigura ay makikita sa susunod na pahina. Pagkatapos ng gawain ay ipasagot ang mga pamprosesong tanong na nasa susunod na pahina. PAUNLARIN Matapos malaman ng mga mag-aaral ang mga paunang impormasyon tungkol sa paksang-aralin, ngayon naman ay kanilang lilinangin ang mga kaisipan/kaalamang ito sa tulong ng mga teksto at mga gawain na sadyang inihanda upang maging sanggunian ng impormasyon. Ang pinakatiyak na layunin ng bahaging ito ay matutuhan ng mag-aaral ang mahahalagang ideya o konsepto tungkol sa pambansang kita. Mula sa mga inihandang gawain at teksto ay inaasahang gagabay ito sa mag-aaral upang masagot kung bakit mahalagang masukat ang economic performance ng isang bansa. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 173 Pamprosesong Tanong: 1. Ano ang mga paraan ng pagsukat sa pambansang kita? 2. Paano ito naiba sa isa’t isa? 3. Sa iyong palagay, bakit dapat na nasusukat ang pambansang kita? Gawain 6: MATH TALINo Matapos maipabasa at maunawaan ng mag-aaral ang teksto, susubukan naman nila ang kanilang kaalaman sa pagkuwenta. Ito ay upang malinang ang kanilang kakayahan sa pagkompyut na mabisang kasangkapan sa pag-aaral ng Ekonomiks. Ipakompyut ang Price Index at Real GNP. Ipagamit ang 2006 bilang batayang taon. TAON NOMINAL GNP PRICE INDEX REAL GNP 2006 2007 2008 2009 2010 10 500 11 208 12 223 13 505 14 622 PamprosesongTanong: 1. Ano ang sinusukat ng Price Index? 2. Bakit kalimitang mas malaki ang Nominal GNI kung ihahambing sa Real GNI ng Pilipinas? 3. Ano ang kahihinatnan ng malaking populasyon ngunit maliit na GNI ng bansa sa kontemporaryong panahon? EXPENDITURE APPROACH VALUE ADDED APPROACH/ INDUSTRIAL ORIGIN INCOME APPROACH PARAAN NG PAGSUKAT SA PAMBANSANG KITA All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 174 Gawain 7: MAGBALIK TANAW Ngayon ay maaari nang itala ng mga mag-aaral ang lahat ng bagay at impormasyon na kanilang natutuhan. Ipalagay o ipasulat sa isang buong papel at ipaipon sa kanilang portfolio ang naging kasagutan para mabasa at mabigyan ng grado. Gawain 8: EKONOMIYA PAGNILAYAN Ipabasa ang pahayag ng National Statistical Coordination Board batay sa paglago ng ekonomiya ng bansa. Matapos basahin, magpagawa sa mga mag-aaral ng isang sanaysay na may pamagat na “Ekonomiya ng Pilipinas: Saan Papunta?” Gawing gabay ang rubrik sa pagmamarka ng sanaysay. Philippine Economy posts 7.0 percent GDP growth in Q3 2013 (Posted 28 November 2013) Pinagkunan: http://www.nscb.gov.ph/sna/2013/3rd2013/highlights.asp#sthash.xsCOJ7DL. dpuf retrieved on July 16, 2014 HIGHLIGHTS • The domestic economy grew by 7.0 percent in the third quarter of 2013 from 7.3 percent recorded the previous year boosting the 2013 first nine months growth to 7.4 percent from 6.7 percent last year.  The third quarter growth was driven by the Services sector with the robust performance of Real Estate, Renting & Business Activities, Trade and Financial Intermediation Bakit mahalagang masukat ang economic performance ng isang bansa? _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _________________________________________________________ _______________________________________________ Matapos mapalalim ng mga mag-aaral ang kanilang kaalaman ukol sa pambansang kita, maaari na silang pumunta sa susunod na bahagi ng aralin. Gabayan ang mga mag-aaral para sa mas malalim na pag-unawa ng konseptong ito. PAGNILAYAN Sa bahaging ito ng aralin ay palalawakin at pagtitibayin ng mag- aaral ang mga nabuong kaalaman ukol sa pambansang kita. Kinakailangan ang mas malalim na pagtalakay sa konsepto upang maihanda sila sa pagsasabuhay ng kanilang mga natutuhan. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 175 sustained by the accelerated growth of the Industry sector. • On the demand side, growth in the third quarter of 2013 came from increased investments in Fixed Capital, reinforced by consumer and government spending, and the robust growth in external trade. • With accelerated growth of the Net Primary Income (NPI) from the Rest of the World in the third quarter of 2013 by 11.9 percent, the Gross National Income (GNI) expanded by 7.8 percent in the third quarter of 2013 from 7.3 percent in the third of 2012. • On a seasonally adjusted basis, GDP posted a positive growth of 1.1 percent in the third quarter of 2013 but this was a deceleration from 1.6 percent in the previous quarter while GNI accelerated by 1.8 percent in the third quarter of 2013 from 1.1 percent in the second quarter of 2013.  The entire Agriculture sector rebounded its seasonally adjusted growth to 0.7 percent from a decline of 0.7 percent in the previous quarter while Industry decelerated to 0.3 percent from 1.4 percent. On the other hand, the Services sector recorded a 1.6 percent growth for the third quarter of 2013 from 2.1 percent in the previous quarter with the positive growth of all its subsectors. • With projected population growing by 1.6 percent to  level of 97.6 million, per capita GDP grew by 5.2 percent, per capita GNI accelerated by 6.0 percent while per capita Household Final Consumption Expenditures (HFCE) decelerated by 4.5 percent. RUBRIK SA PAGMAMARKA NG SANAYSAY Napakahusay (3) Mahusay (2) Hindi Mahusay (1) NAKUHANG PUNTOS Nilalaman Nakapagpakita ng higit sa tatlong katibayan ng pagsulong ng ekonomiya ng bansa. Nakapagpakita ng tatlong katibayan ng pagsulong ng ekonomiya ng bansa. Nakapagpakita ng kulang sa tatlong katibayan ng pagsulong ng ekonomiya ng bansa. Mensahe Maliwanag at angkop ang mensahe. Di-gaanong maliwanag ang mensahe. Di-angkop ang mensahe Oras/ Panahon Nakasunod sa tamang oras ng paggawa. Lumagpas ng isang minuto sa paggawa. Lumagpas ng higit sa isang minuto sa paggawa. Kabuuang Puntos All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
D EPED C O PY 176 Gawain 9: KITA NG AKING BAYAN Papuntahin ang mga mag-aaral sa ingat yaman (treasurer) ng pamahalaang panlungsod o munisipalidad. Hayaan silang humingi ng sipi ng kita at gastusin sa loob ng limang taon. Ipasuri kung may paglago sa ekonomiya ng kanilang lokal na komunidad. Maaaring ipalipat sa graph ang nakuhang datos upang maging mas maliwanag ang pagsusuri. Ipasulat ang ginawang pagsusuri sa isang buong papel at ipapasa. Gawain 10: GRAPH AY SURIIN Maaaring tingnan ng mga mag-aaral ang website ng National Statistical Coordination Board (NSCB) o iba pang mapagkakatiwalaang website sa Internet. Mula rito ay hayaan silang magsaliksik tungkol sa Gross National Income at Gross Domestic Product ng Pilipinas mula taong 2008 hanggang 2013. Pagawain sila ng vertical bar graph gamit ang Microsoft Excel o iba pang application sa kompyuter. Ipa-print ang nabuong graph at upang maipasa ito. Pasagutan din ng buong katapatan ang checklist sa ibaba. Palagyan ng isang tsek (/) ang bawat aytem: CHECKLIST SA NATUTUHAN AYTEM NATUTUHAN DI-GAANONG NATUTUHAN HINDI NATUTUHAN 1. Pagkakaiba ng GNI sa GDP 2. Mga paraan ng pagsukat sa GNI at GDP 3. Pagkompyut ng pambansang kita. 4. Kahalagahan ng pagsukat sa economic performance ng bansa 5. Naisabuhay at nagamit sa pang-araw-araw na pamumuhay ang natutuhan sa aralin Gawain 11: STATE OF THE COMMUNITY ADDRESS Base sa nakalap na datos ukol sa kita at gastusin ng pamahalaang panlungsod o munisipalidad na tinitirhan ng mga mag-aaral, hayaan silang gumawa ng talumpati ukol sa kasalukuyang kalagayan ng ekonomiya sa kanilang komunidad. Pagtutuunan nila ng pansin kung papaano tinutugunan ang mga suliraning pangkabuhayan ng kanilang pamahalaang lokal. Iparinig ang talumpati sa loob ng silid-aralan. Gawing gabay ang rubrik sa pagmamarka ng talumpati. All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3
Ekonomiks teaching guide unit 3

Recomendados

Ekonomiks Learning Module Yunit 2
Ekonomiks Learning Module Yunit 2Ekonomiks Learning Module Yunit 2
Ekonomiks Learning Module Yunit 2Byahero
 
Impormal na-sektor-for-presentation-inset
Impormal na-sektor-for-presentation-insetImpormal na-sektor-for-presentation-inset
Impormal na-sektor-for-presentation-insetLGH Marathon
 
Ekonomiks Learning Module Yunit 3
Ekonomiks Learning Module Yunit 3Ekonomiks Learning Module Yunit 3
Ekonomiks Learning Module Yunit 3Byahero
 
Pambansang kita
Pambansang kitaPambansang kita
Pambansang kitaCrystal Lynn Gonzaga
 
Aralin 4 alokasyon at sistemang pang-ekonomiya
Aralin 4 alokasyon at sistemang pang-ekonomiyaAralin 4 alokasyon at sistemang pang-ekonomiya
Aralin 4 alokasyon at sistemang pang-ekonomiyaRivera Arnel
 
Konsepto ng demand
Konsepto ng demandKonsepto ng demand
Konsepto ng demandmarkjolocorpuz
 
Ekonomiks- grade 9 Aralin 5 produksyon-
Ekonomiks- grade 9 Aralin 5 produksyon-Ekonomiks- grade 9 Aralin 5 produksyon-
Ekonomiks- grade 9 Aralin 5 produksyon-Thelma Singson
 
pag-iimpok-at-pamumuhunan.pptx
pag-iimpok-at-pamumuhunan.pptxpag-iimpok-at-pamumuhunan.pptx
pag-iimpok-at-pamumuhunan.pptxRODELIZAFEDERICO1
 

Recomendados

Ekonomiks Learning Module Yunit 2
Ekonomiks Learning Module Yunit 2Ekonomiks Learning Module Yunit 2
Ekonomiks Learning Module Yunit 2Byahero
 
Impormal na-sektor-for-presentation-inset
Impormal na-sektor-for-presentation-insetImpormal na-sektor-for-presentation-inset
Impormal na-sektor-for-presentation-insetLGH Marathon
 
Ekonomiks Learning Module Yunit 3
Ekonomiks Learning Module Yunit 3Ekonomiks Learning Module Yunit 3
Ekonomiks Learning Module Yunit 3Byahero
 
Pambansang kita
Pambansang kitaPambansang kita
Pambansang kitaCrystal Lynn Gonzaga
 
Aralin 4 alokasyon at sistemang pang-ekonomiya
Aralin 4 alokasyon at sistemang pang-ekonomiyaAralin 4 alokasyon at sistemang pang-ekonomiya
Aralin 4 alokasyon at sistemang pang-ekonomiyaRivera Arnel
 
Konsepto ng demand
Konsepto ng demandKonsepto ng demand
Konsepto ng demandmarkjolocorpuz
 
Ekonomiks- grade 9 Aralin 5 produksyon-
Ekonomiks- grade 9 Aralin 5 produksyon-Ekonomiks- grade 9 Aralin 5 produksyon-
Ekonomiks- grade 9 Aralin 5 produksyon-Thelma Singson
 
pag-iimpok-at-pamumuhunan.pptx
pag-iimpok-at-pamumuhunan.pptxpag-iimpok-at-pamumuhunan.pptx
pag-iimpok-at-pamumuhunan.pptxRODELIZAFEDERICO1
 
Interaksyon ng Demand at Supply
Interaksyon ng Demand at SupplyInteraksyon ng Demand at Supply
Interaksyon ng Demand at SupplyPATRONAGE OF MARY DEVELOPMENT SCHOOL (PMDS)
 
Aralin 4: Implasyon
Aralin 4: ImplasyonAralin 4: Implasyon
Aralin 4: ImplasyonMeinard Francisco
 
Ang mamimili o konsyumer
Ang mamimili o konsyumerAng mamimili o konsyumer
Ang mamimili o konsyumerLance Gerard G. Abalos LPT, MA
 
MELC_Aralin 14-Inflation
MELC_Aralin 14-InflationMELC_Aralin 14-Inflation
MELC_Aralin 14-InflationRivera Arnel
 
MELC_Aralin 15-Patakarang Piskal
MELC_Aralin 15-Patakarang PiskalMELC_Aralin 15-Patakarang Piskal
MELC_Aralin 15-Patakarang PiskalRivera Arnel
 
Paikot na daloy ng ekonomiya
Paikot na daloy ng ekonomiyaPaikot na daloy ng ekonomiya
Paikot na daloy ng ekonomiyaCrystal Lynn Gonzaga
 
Salik na nakakaapekto sa demand
Salik na nakakaapekto sa demandSalik na nakakaapekto sa demand
Salik na nakakaapekto sa demandmarielleangelicaibay
 
Mga Salik na Nakaaapekto sa Demand
Mga Salik na Nakaaapekto sa DemandMga Salik na Nakaaapekto sa Demand
Mga Salik na Nakaaapekto sa Demandalphonseanunciacion
 
Paikot na daloy na ekonomiya
Paikot na daloy na ekonomiyaPaikot na daloy na ekonomiya
Paikot na daloy na ekonomiyaJENELOUH SIOCO
 
Ang Mga Saklaw ng Maykroekonomiks
Ang Mga Saklaw ng MaykroekonomiksAng Mga Saklaw ng Maykroekonomiks
Ang Mga Saklaw ng MaykroekonomiksJonalyn Asi
 
Interaksyon ng demand at suplay
Interaksyon ng demand at suplayInteraksyon ng demand at suplay
Interaksyon ng demand at suplayMarg Dyan Fernandez
 
salik ng produksyon
salik ng produksyon salik ng produksyon
salik ng produksyon Ashixe Ztetnat
 
K-10 Araling Panlipunan Unit 3
K-10 Araling Panlipunan Unit 3K-10 Araling Panlipunan Unit 3
K-10 Araling Panlipunan Unit 3D'Prophet Ayado
 
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng Ekonomiya
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng EkonomiyaMELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng Ekonomiya
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng EkonomiyaRivera Arnel
 
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang KaunlaranMELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang KaunlaranRivera Arnel
 
Ppt konsepto ng demand
Ppt konsepto ng demandPpt konsepto ng demand
Ppt konsepto ng demandED-Lyn Osit
 
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 d
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 dMga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 d
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 ddaling1963
 
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloy
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloyPpt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloy
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloyShiella Cells
 
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)Maria Jiwani Laña
 
Alokasyon
AlokasyonAlokasyon
AlokasyonWeavelyn Anne
 
Ekonomiks 10 teachers guide
Ekonomiks 10 teachers guideEkonomiks 10 teachers guide
Ekonomiks 10 teachers guideJared Ram Juezan
 
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Teacher's Guide
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Teacher's GuideEdukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Teacher's Guide
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Teacher's GuideDepEd - San Carlos City (Pangasinan)
 

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

MELC_Aralin 14-Inflation
MELC_Aralin 14-InflationMELC_Aralin 14-Inflation
MELC_Aralin 14-InflationRivera Arnel
 
MELC_Aralin 15-Patakarang Piskal
MELC_Aralin 15-Patakarang PiskalMELC_Aralin 15-Patakarang Piskal
MELC_Aralin 15-Patakarang PiskalRivera Arnel
 
Mga Salik na Nakaaapekto sa Demand
Mga Salik na Nakaaapekto sa DemandMga Salik na Nakaaapekto sa Demand
Mga Salik na Nakaaapekto sa Demandalphonseanunciacion
 
Paikot na daloy na ekonomiya
Paikot na daloy na ekonomiyaPaikot na daloy na ekonomiya
Paikot na daloy na ekonomiyaJENELOUH SIOCO
 
Ang Mga Saklaw ng Maykroekonomiks
Ang Mga Saklaw ng MaykroekonomiksAng Mga Saklaw ng Maykroekonomiks
Ang Mga Saklaw ng MaykroekonomiksJonalyn Asi
 
K-10 Araling Panlipunan Unit 3
K-10 Araling Panlipunan Unit 3K-10 Araling Panlipunan Unit 3
K-10 Araling Panlipunan Unit 3D'Prophet Ayado
 
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng Ekonomiya
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng EkonomiyaMELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng Ekonomiya
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng EkonomiyaRivera Arnel
 
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang KaunlaranMELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang KaunlaranRivera Arnel
 
Ppt konsepto ng demand
Ppt konsepto ng demandPpt konsepto ng demand
Ppt konsepto ng demandED-Lyn Osit
 
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 d
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 dMga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 d
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 ddaling1963
 
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloy
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloyPpt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloy
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloyShiella Cells
 
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)Maria Jiwani Laña
 

Mais procurados (20)

Interaksyon ng Demand at Supply
Interaksyon ng Demand at SupplyInteraksyon ng Demand at Supply
Interaksyon ng Demand at Supply
 
Aralin 4: Implasyon
Aralin 4: ImplasyonAralin 4: Implasyon
Aralin 4: Implasyon
 
Ang mamimili o konsyumer
Ang mamimili o konsyumerAng mamimili o konsyumer
Ang mamimili o konsyumer
 
MELC_Aralin 14-Inflation
MELC_Aralin 14-InflationMELC_Aralin 14-Inflation
MELC_Aralin 14-Inflation
 
MELC_Aralin 15-Patakarang Piskal
MELC_Aralin 15-Patakarang PiskalMELC_Aralin 15-Patakarang Piskal
MELC_Aralin 15-Patakarang Piskal
 
Paikot na daloy ng ekonomiya
Paikot na daloy ng ekonomiyaPaikot na daloy ng ekonomiya
Paikot na daloy ng ekonomiya
 
Salik na nakakaapekto sa demand
Salik na nakakaapekto sa demandSalik na nakakaapekto sa demand
Salik na nakakaapekto sa demand
 
Mga Salik na Nakaaapekto sa Demand
Mga Salik na Nakaaapekto sa DemandMga Salik na Nakaaapekto sa Demand
Mga Salik na Nakaaapekto sa Demand
 
Paikot na daloy na ekonomiya
Paikot na daloy na ekonomiyaPaikot na daloy na ekonomiya
Paikot na daloy na ekonomiya
 
Ang Mga Saklaw ng Maykroekonomiks
Ang Mga Saklaw ng MaykroekonomiksAng Mga Saklaw ng Maykroekonomiks
Ang Mga Saklaw ng Maykroekonomiks
 
Interaksyon ng demand at suplay
Interaksyon ng demand at suplayInteraksyon ng demand at suplay
Interaksyon ng demand at suplay
 
salik ng produksyon
salik ng produksyon salik ng produksyon
salik ng produksyon
 
K-10 Araling Panlipunan Unit 3
K-10 Araling Panlipunan Unit 3K-10 Araling Panlipunan Unit 3
K-10 Araling Panlipunan Unit 3
 
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng Ekonomiya
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng EkonomiyaMELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng Ekonomiya
MELC_Aralin 12-Paikot na Daloy ng Ekonomiya
 
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang KaunlaranMELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran
MELC_Aralin 18-Konsepto at Palatandaan ng Pambansang Kaunlaran
 
Ppt konsepto ng demand
Ppt konsepto ng demandPpt konsepto ng demand
Ppt konsepto ng demand
 
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 d
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 dMga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 d
Mga Salik na nakakaapekto sa SUplayOct. 2 d
 
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloy
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloyPpt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloy
Ppt aralin-2-modelo-ng-paikot-na-daloy
 
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)
DLL in Araling Panlipunan 9-Ekonomiks(Ikalawang Markahan)
 
Alokasyon
AlokasyonAlokasyon
Alokasyon
 

Destaque

Ekonomiks 10 teachers guide
Ekonomiks 10 teachers guideEkonomiks 10 teachers guide
Ekonomiks 10 teachers guideJared Ram Juezan
 
Ekonomiks Teaching Guide Part 1
Ekonomiks Teaching Guide Part 1Ekonomiks Teaching Guide Part 1
Ekonomiks Teaching Guide Part 1Byahero
 
Math learners material grade 10 quarter 3
Math learners material grade 10 quarter 3Math learners material grade 10 quarter 3
Math learners material grade 10 quarter 3Ronalyn Concordia
 
Kasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan Grade 9 THIRD QUARTER
Kasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan Grade 9 THIRD QUARTERKasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan Grade 9 THIRD QUARTER
Kasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan Grade 9 THIRD QUARTERJhing Pantaleon
 
Detailed Lesson Plan (ENGLISH, MATH, SCIENCE, FILIPINO)
Detailed Lesson Plan (ENGLISH, MATH, SCIENCE, FILIPINO)Detailed Lesson Plan (ENGLISH, MATH, SCIENCE, FILIPINO)
Detailed Lesson Plan (ENGLISH, MATH, SCIENCE, FILIPINO)Junnie Salud
 

Destaque (13)

Ekonomiks 10 teachers guide
Ekonomiks 10 teachers guideEkonomiks 10 teachers guide
Ekonomiks 10 teachers guide
 
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Teacher's Guide
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Teacher's GuideEdukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Teacher's Guide
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Teacher's Guide
 
Grade 9 Araling Panlipunan Module
Grade 9 Araling Panlipunan ModuleGrade 9 Araling Panlipunan Module
Grade 9 Araling Panlipunan Module
 
Ekonomiks Teaching Guide Part 1
Ekonomiks Teaching Guide Part 1Ekonomiks Teaching Guide Part 1
Ekonomiks Teaching Guide Part 1
 
Lesson plan (quadrilaterals)
Lesson plan (quadrilaterals)Lesson plan (quadrilaterals)
Lesson plan (quadrilaterals)
 
Ekonomiks tg part 3 (2)
Ekonomiks tg part 3 (2)Ekonomiks tg part 3 (2)
Ekonomiks tg part 3 (2)
 
Ekonomiks tg part 1 (2)
Ekonomiks tg part 1 (2)Ekonomiks tg part 1 (2)
Ekonomiks tg part 1 (2)
 
Math learners material grade 10 quarter 3
Math learners material grade 10 quarter 3Math learners material grade 10 quarter 3
Math learners material grade 10 quarter 3
 
Ekonomiks lm yunit 2 (2)
Ekonomiks lm yunit 2 (2)Ekonomiks lm yunit 2 (2)
Ekonomiks lm yunit 2 (2)
 
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Learner's Material
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Learner's MaterialEdukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Learner's Material
Edukasyon sa Pagpapakatao Grade 9 Learner's Material
 
Lipunan
LipunanLipunan
Lipunan
 
Kasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan Grade 9 THIRD QUARTER
Kasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan Grade 9 THIRD QUARTERKasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan Grade 9 THIRD QUARTER
Kasaysayan ng Daigdig Araling Panlipunan Grade 9 THIRD QUARTER
 
Detailed Lesson Plan (ENGLISH, MATH, SCIENCE, FILIPINO)
Detailed Lesson Plan (ENGLISH, MATH, SCIENCE, FILIPINO)Detailed Lesson Plan (ENGLISH, MATH, SCIENCE, FILIPINO)
Detailed Lesson Plan (ENGLISH, MATH, SCIENCE, FILIPINO)
 

Semelhante a Ekonomiks teaching guide unit 3

Ekonomics 10 Yunit 3
Ekonomics 10 Yunit 3Ekonomics 10 Yunit 3
Ekonomics 10 Yunit 3Olivia Benson
 
Ekonomiks 10 Unit 2 LM
Ekonomiks 10 Unit 2 LMEkonomiks 10 Unit 2 LM
Ekonomiks 10 Unit 2 LMHarry Fox
 
Ekonomiks lm yunit 1
Ekonomiks lm yunit 1Ekonomiks lm yunit 1
Ekonomiks lm yunit 1SantosTeresa
 
Lm ekonomiks grade10_q2
Lm ekonomiks grade10_q2Lm ekonomiks grade10_q2
Lm ekonomiks grade10_q2Gabriel Fordan
 
Lm ekonomiks grade10_q3
Lm ekonomiks grade10_q3Lm ekonomiks grade10_q3
Lm ekonomiks grade10_q3Gabriel Fordan
 
Ekonomiks 10 teachers guide - yunit 1
Ekonomiks 10 teachers guide - yunit 1Ekonomiks 10 teachers guide - yunit 1
Ekonomiks 10 teachers guide - yunit 1Lorna Tejada
 
Lm ekonomiks grade10_q4
Lm ekonomiks grade10_q4Lm ekonomiks grade10_q4
Lm ekonomiks grade10_q4Gabriel Fordan
 
K-12 Grade 4 Learner's Material PE Unit 2
K-12 Grade 4 Learner's Material PE Unit 2K-12 Grade 4 Learner's Material PE Unit 2
K-12 Grade 4 Learner's Material PE Unit 2Thisisme SonJay
 
K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN EPP (Q1-Q4)
K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN EPP (Q1-Q4)K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN EPP (Q1-Q4)
K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN EPP (Q1-Q4)LiGhT ArOhL
 
TG_FILIPINO-10_Q3.pdf Baitang 10 Teachers Guide
TG_FILIPINO-10_Q3.pdf Baitang 10 Teachers GuideTG_FILIPINO-10_Q3.pdf Baitang 10 Teachers Guide
TG_FILIPINO-10_Q3.pdf Baitang 10 Teachers GuideAilaAnissaBanaag
 

Semelhante a Ekonomiks teaching guide unit 3 (20)

Ekonomiks lm u1
Ekonomiks lm u1Ekonomiks lm u1
Ekonomiks lm u1
 
Ekonomics 10 Yunit 3
Ekonomics 10 Yunit 3Ekonomics 10 Yunit 3
Ekonomics 10 Yunit 3
 
Ekonomiks_LM_U4.docx
Ekonomiks_LM_U4.docxEkonomiks_LM_U4.docx
Ekonomiks_LM_U4.docx
 
Ekonomiks 10 Unit 2 LM
Ekonomiks 10 Unit 2 LMEkonomiks 10 Unit 2 LM
Ekonomiks 10 Unit 2 LM
 
K to 12 Ekonomiks LM Q1
K to 12 Ekonomiks LM Q1K to 12 Ekonomiks LM Q1
K to 12 Ekonomiks LM Q1
 
Ekonomiks lm u2
Ekonomiks lm u2Ekonomiks lm u2
Ekonomiks lm u2
 
Ekonomiks lm u2
Ekonomiks lm u2Ekonomiks lm u2
Ekonomiks lm u2
 
Ap lm yunit 2
Ap lm yunit 2Ap lm yunit 2
Ap lm yunit 2
 
Ekonomiks lm yunit 1
Ekonomiks lm yunit 1Ekonomiks lm yunit 1
Ekonomiks lm yunit 1
 
Lm ekonomiks grade10_q2
Lm ekonomiks grade10_q2Lm ekonomiks grade10_q2
Lm ekonomiks grade10_q2
 
Lm ekonomiks grade10_q3
Lm ekonomiks grade10_q3Lm ekonomiks grade10_q3
Lm ekonomiks grade10_q3
 
AP10TG
AP10TGAP10TG
AP10TG
 
Ekonomiks 10 teachers guide - yunit 1
Ekonomiks 10 teachers guide - yunit 1Ekonomiks 10 teachers guide - yunit 1
Ekonomiks 10 teachers guide - yunit 1
 
Lm ekonomiks grade10_q4
Lm ekonomiks grade10_q4Lm ekonomiks grade10_q4
Lm ekonomiks grade10_q4
 
K-12 Grade 4 Learner's Material PE Unit 2
K-12 Grade 4 Learner's Material PE Unit 2K-12 Grade 4 Learner's Material PE Unit 2
K-12 Grade 4 Learner's Material PE Unit 2
 
K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN EPP (Q1-Q4)
K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN EPP (Q1-Q4)K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN EPP (Q1-Q4)
K TO 12 GRADE 4 TEACHER’S GUIDE IN EPP (Q1-Q4)
 
Ap4 tg u2
Ap4 tg u2Ap4 tg u2
Ap4 tg u2
 
E portfolio
E portfolioE portfolio
E portfolio
 
TG_FILIPINO-10_Q3.pdf Baitang 10 Teachers Guide
TG_FILIPINO-10_Q3.pdf Baitang 10 Teachers GuideTG_FILIPINO-10_Q3.pdf Baitang 10 Teachers Guide
TG_FILIPINO-10_Q3.pdf Baitang 10 Teachers Guide
 
Q1 epp ict entrep
Q1 epp ict entrepQ1 epp ict entrep
Q1 epp ict entrep
 

Mais de Ronalyn Concordia

Science learners module grade 10 unit 3
Science learners module grade 10 unit 3Science learners module grade 10 unit 3
Science learners module grade 10 unit 3Ronalyn Concordia
 
music 10 learners material quarter 3
music 10 learners material quarter 3music 10 learners material quarter 3
music 10 learners material quarter 3Ronalyn Concordia
 
Learners material in arts grade 10 unit 3
Learners material in arts grade 10 unit 3Learners material in arts grade 10 unit 3
Learners material in arts grade 10 unit 3Ronalyn Concordia
 
Math10 teaching guide unit 3
Math10 teaching guide unit 3Math10 teaching guide unit 3
Math10 teaching guide unit 3Ronalyn Concordia
 
Physical education 10 learning material
Physical education 10 learning materialPhysical education 10 learning material
Physical education 10 learning materialRonalyn Concordia
 
Filipino 10 learning material
Filipino 10 learning materialFilipino 10 learning material
Filipino 10 learning materialRonalyn Concordia
 
Ekonomiks 10 learning material
Ekonomiks 10 learning materialEkonomiks 10 learning material
Ekonomiks 10 learning materialRonalyn Concordia
 
module in ap 9 second quarter
module in ap 9 second quartermodule in ap 9 second quarter
module in ap 9 second quarterRonalyn Concordia
 

Mais de Ronalyn Concordia (17)

Science learners module grade 10 unit 3
Science learners module grade 10 unit 3Science learners module grade 10 unit 3
Science learners module grade 10 unit 3
 
music 10 learners material quarter 3
music 10 learners material quarter 3music 10 learners material quarter 3
music 10 learners material quarter 3
 
Learners material in arts grade 10 unit 3
Learners material in arts grade 10 unit 3Learners material in arts grade 10 unit 3
Learners material in arts grade 10 unit 3
 
Math10 teaching guide unit 3
Math10 teaching guide unit 3Math10 teaching guide unit 3
Math10 teaching guide unit 3
 
arts grade 10 quarter 2
arts grade 10 quarter 2 arts grade 10 quarter 2
arts grade 10 quarter 2
 
Lm wellness massage g10
Lm wellness massage g10Lm wellness massage g10
Lm wellness massage g10
 
music grade 10 2nd quarter
music grade 10 2nd quarter music grade 10 2nd quarter
music grade 10 2nd quarter
 
Arts complete
Arts completeArts complete
Arts complete
 
Physical education 10 learning material
Physical education 10 learning materialPhysical education 10 learning material
Physical education 10 learning material
 
Music 10 learning material
Music 10 learning material Music 10 learning material
Music 10 learning material
 
Health 10 learning material
Health 10 learning materialHealth 10 learning material
Health 10 learning material
 
Filipino 10 learning material
Filipino 10 learning materialFilipino 10 learning material
Filipino 10 learning material
 
Ekonomiks 10 learning material
Ekonomiks 10 learning materialEkonomiks 10 learning material
Ekonomiks 10 learning material
 
Arts 10 learning material
Arts 10 learning materialArts 10 learning material
Arts 10 learning material
 
module in ap 9 second quarter
module in ap 9 second quartermodule in ap 9 second quarter
module in ap 9 second quarter
 
Esp leaners module 9
Esp leaners module 9Esp leaners module 9
Esp leaners module 9
 
leaner's mosule in pe 9
leaner's mosule in pe 9leaner's mosule in pe 9
leaner's mosule in pe 9
 

Último

'Silangang Asya_20240328_142624_0000' with you.pdf
'Silangang Asya_20240328_142624_0000' with you.pdf'Silangang Asya_20240328_142624_0000' with you.pdf
'Silangang Asya_20240328_142624_0000' with you.pdfjemarabermudeztaniza
 
Kabanata 11 - Life and Works of Jose Rizal
Kabanata 11 - Life and Works of Jose RizalKabanata 11 - Life and Works of Jose Rizal
Kabanata 11 - Life and Works of Jose RizalGab
 
Lesson Plan for Grade 5 DLL FILIPINO 5 Q4 Week 3.docx
Lesson Plan for Grade 5 DLL FILIPINO 5 Q4 Week 3.docxLesson Plan for Grade 5 DLL FILIPINO 5 Q4 Week 3.docx
Lesson Plan for Grade 5 DLL FILIPINO 5 Q4 Week 3.docxReniaPimentel1
 
Timog-Silangang Asya PILIPINAS .pptx
Timog-Silangang Asya PILIPINAS .pptxTimog-Silangang Asya PILIPINAS .pptx
Timog-Silangang Asya PILIPINAS .pptxjemarabermudeztaniza
 
demo teaching Edukasyon sa Pagpapakatao Lesson plan
demo teaching Edukasyon sa Pagpapakatao Lesson plandemo teaching Edukasyon sa Pagpapakatao Lesson plan
demo teaching Edukasyon sa Pagpapakatao Lesson planREDENJAVILLO1
 
Liham pang negosyo (GAabay sa Pagsulat ng isang liham pang negosyo/kalakal) ....
Liham pang negosyo (GAabay sa Pagsulat ng isang liham pang negosyo/kalakal) ....Liham pang negosyo (GAabay sa Pagsulat ng isang liham pang negosyo/kalakal) ....
Liham pang negosyo (GAabay sa Pagsulat ng isang liham pang negosyo/kalakal) ....JEANELLEBRUZA
 
Epekto ng mga Ekstrakurikular na gastusin Title-Defense-Group-1 (1).pptx
Epekto ng mga Ekstrakurikular na gastusin Title-Defense-Group-1 (1).pptxEpekto ng mga Ekstrakurikular na gastusin Title-Defense-Group-1 (1).pptx
Epekto ng mga Ekstrakurikular na gastusin Title-Defense-Group-1 (1).pptxJoyceAgrao
 
nasyonalismosasilanganattimogsilangangasya-150219084821-conversion-gate02.pdf
nasyonalismosasilanganattimogsilangangasya-150219084821-conversion-gate02.pdfnasyonalismosasilanganattimogsilangangasya-150219084821-conversion-gate02.pdf
nasyonalismosasilanganattimogsilangangasya-150219084821-conversion-gate02.pdfVielMarvinPBerbano
 
PAGGAWA NG DOKUMENTASYON SA FILIPINO (GABAY SA PAGGAWA).pptx
PAGGAWA NG DOKUMENTASYON SA FILIPINO (GABAY SA PAGGAWA).pptxPAGGAWA NG DOKUMENTASYON SA FILIPINO (GABAY SA PAGGAWA).pptx
PAGGAWA NG DOKUMENTASYON SA FILIPINO (GABAY SA PAGGAWA).pptxJEANELLEBRUZA
 
61041256-Ang-Kurikulum-Na-Filipinoo.docx
61041256-Ang-Kurikulum-Na-Filipinoo.docx61041256-Ang-Kurikulum-Na-Filipinoo.docx
61041256-Ang-Kurikulum-Na-Filipinoo.docxChristineIgnas2
 
filipino 10_kasaysayan-ng-el-filibusterismo.pptx
filipino 10_kasaysayan-ng-el-filibusterismo.pptxfilipino 10_kasaysayan-ng-el-filibusterismo.pptx
filipino 10_kasaysayan-ng-el-filibusterismo.pptxMarcChristianNicolas
 
PAGSULAT NG REAKSYONG PAPEL (paano nga ba ang pagsulat ng reaksyng papel?)
PAGSULAT NG REAKSYONG PAPEL (paano nga ba ang pagsulat ng reaksyng papel?)PAGSULAT NG REAKSYONG PAPEL (paano nga ba ang pagsulat ng reaksyng papel?)
PAGSULAT NG REAKSYONG PAPEL (paano nga ba ang pagsulat ng reaksyng papel?)JEANELLEBRUZA
 
FILIPINO MODULE-1 ARCHITECTURE FIVE.pptx
FILIPINO MODULE-1 ARCHITECTURE FIVE.pptxFILIPINO MODULE-1 ARCHITECTURE FIVE.pptx
FILIPINO MODULE-1 ARCHITECTURE FIVE.pptxMaryJaneCabides
 
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Lesson 1
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Lesson 1Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Lesson 1
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Lesson 1JudyAnnTongol
 
karapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
karapatang-pantao-2.pptttttttttttttttttttttttttttttkarapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
karapatang-pantao-2.pptttttttttttttttttttttttttttttJuliaFaithMConcha
 
CO42023-2024.pptx, karahasan sa paaralan
CO42023-2024.pptx, karahasan sa paaralanCO42023-2024.pptx, karahasan sa paaralan
CO42023-2024.pptx, karahasan sa paaralanJoannaJoyMercado
 
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1AngelRgndlaa
 
ayos ng pangungusap filipino grade 2 pppppppptttttt
ayos ng pangungusap filipino grade 2 ppppppppttttttayos ng pangungusap filipino grade 2 pppppppptttttt
ayos ng pangungusap filipino grade 2 ppppppppttttttJulietDianeBallonBot
 
EPP-5-1st-produkto-at-serbisyo (1).pptx for cot
EPP-5-1st-produkto-at-serbisyo (1).pptx for cotEPP-5-1st-produkto-at-serbisyo (1).pptx for cot
EPP-5-1st-produkto-at-serbisyo (1).pptx for cotOlinadLobatonAiMula
 
Kontemporaryung isyu sa panahon ng bansa.
Kontemporaryung isyu sa panahon ng bansa.Kontemporaryung isyu sa panahon ng bansa.
Kontemporaryung isyu sa panahon ng bansa.KathleenAnnCordero2
 

Último (20)

'Silangang Asya_20240328_142624_0000' with you.pdf
'Silangang Asya_20240328_142624_0000' with you.pdf'Silangang Asya_20240328_142624_0000' with you.pdf
'Silangang Asya_20240328_142624_0000' with you.pdf
 
Kabanata 11 - Life and Works of Jose Rizal
Kabanata 11 - Life and Works of Jose RizalKabanata 11 - Life and Works of Jose Rizal
Kabanata 11 - Life and Works of Jose Rizal
 
Lesson Plan for Grade 5 DLL FILIPINO 5 Q4 Week 3.docx
Lesson Plan for Grade 5 DLL FILIPINO 5 Q4 Week 3.docxLesson Plan for Grade 5 DLL FILIPINO 5 Q4 Week 3.docx
Lesson Plan for Grade 5 DLL FILIPINO 5 Q4 Week 3.docx
 
Timog-Silangang Asya PILIPINAS .pptx
Timog-Silangang Asya PILIPINAS .pptxTimog-Silangang Asya PILIPINAS .pptx
Timog-Silangang Asya PILIPINAS .pptx
 
demo teaching Edukasyon sa Pagpapakatao Lesson plan
demo teaching Edukasyon sa Pagpapakatao Lesson plandemo teaching Edukasyon sa Pagpapakatao Lesson plan
demo teaching Edukasyon sa Pagpapakatao Lesson plan
 
Liham pang negosyo (GAabay sa Pagsulat ng isang liham pang negosyo/kalakal) ....
Liham pang negosyo (GAabay sa Pagsulat ng isang liham pang negosyo/kalakal) ....Liham pang negosyo (GAabay sa Pagsulat ng isang liham pang negosyo/kalakal) ....
Liham pang negosyo (GAabay sa Pagsulat ng isang liham pang negosyo/kalakal) ....
 
Epekto ng mga Ekstrakurikular na gastusin Title-Defense-Group-1 (1).pptx
Epekto ng mga Ekstrakurikular na gastusin Title-Defense-Group-1 (1).pptxEpekto ng mga Ekstrakurikular na gastusin Title-Defense-Group-1 (1).pptx
Epekto ng mga Ekstrakurikular na gastusin Title-Defense-Group-1 (1).pptx
 
nasyonalismosasilanganattimogsilangangasya-150219084821-conversion-gate02.pdf
nasyonalismosasilanganattimogsilangangasya-150219084821-conversion-gate02.pdfnasyonalismosasilanganattimogsilangangasya-150219084821-conversion-gate02.pdf
nasyonalismosasilanganattimogsilangangasya-150219084821-conversion-gate02.pdf
 
PAGGAWA NG DOKUMENTASYON SA FILIPINO (GABAY SA PAGGAWA).pptx
PAGGAWA NG DOKUMENTASYON SA FILIPINO (GABAY SA PAGGAWA).pptxPAGGAWA NG DOKUMENTASYON SA FILIPINO (GABAY SA PAGGAWA).pptx
PAGGAWA NG DOKUMENTASYON SA FILIPINO (GABAY SA PAGGAWA).pptx
 
61041256-Ang-Kurikulum-Na-Filipinoo.docx
61041256-Ang-Kurikulum-Na-Filipinoo.docx61041256-Ang-Kurikulum-Na-Filipinoo.docx
61041256-Ang-Kurikulum-Na-Filipinoo.docx
 
filipino 10_kasaysayan-ng-el-filibusterismo.pptx
filipino 10_kasaysayan-ng-el-filibusterismo.pptxfilipino 10_kasaysayan-ng-el-filibusterismo.pptx
filipino 10_kasaysayan-ng-el-filibusterismo.pptx
 
PAGSULAT NG REAKSYONG PAPEL (paano nga ba ang pagsulat ng reaksyng papel?)
PAGSULAT NG REAKSYONG PAPEL (paano nga ba ang pagsulat ng reaksyng papel?)PAGSULAT NG REAKSYONG PAPEL (paano nga ba ang pagsulat ng reaksyng papel?)
PAGSULAT NG REAKSYONG PAPEL (paano nga ba ang pagsulat ng reaksyng papel?)
 
FILIPINO MODULE-1 ARCHITECTURE FIVE.pptx
FILIPINO MODULE-1 ARCHITECTURE FIVE.pptxFILIPINO MODULE-1 ARCHITECTURE FIVE.pptx
FILIPINO MODULE-1 ARCHITECTURE FIVE.pptx
 
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Lesson 1
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Lesson 1Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Lesson 1
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Lesson 1
 
karapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
karapatang-pantao-2.pptttttttttttttttttttttttttttttkarapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
karapatang-pantao-2.ppttttttttttttttttttttttttttttt
 
CO42023-2024.pptx, karahasan sa paaralan
CO42023-2024.pptx, karahasan sa paaralanCO42023-2024.pptx, karahasan sa paaralan
CO42023-2024.pptx, karahasan sa paaralan
 
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
Quarter 4 Week 1 Daily Lesson Log in ESP Grade 1
 
ayos ng pangungusap filipino grade 2 pppppppptttttt
ayos ng pangungusap filipino grade 2 ppppppppttttttayos ng pangungusap filipino grade 2 pppppppptttttt
ayos ng pangungusap filipino grade 2 pppppppptttttt
 
EPP-5-1st-produkto-at-serbisyo (1).pptx for cot
EPP-5-1st-produkto-at-serbisyo (1).pptx for cotEPP-5-1st-produkto-at-serbisyo (1).pptx for cot
EPP-5-1st-produkto-at-serbisyo (1).pptx for cot
 
Kontemporaryung isyu sa panahon ng bansa.
Kontemporaryung isyu sa panahon ng bansa.Kontemporaryung isyu sa panahon ng bansa.
Kontemporaryung isyu sa panahon ng bansa.
 

Ekonomiks teaching guide unit 3