Podstawowe definicje i pojęcia zwiazane z drogami i infrastrukturą rowerową, część 2

1. Infrastruktura rowerowa na rozdrożach,
czyli skrzyżowania, przejazdy i zjazdy
– czym to się różni?
Droga dla rowerów
wzdłuż ul. Bojkowskiej
w Gliwicach

2. Infrastruktura rowerowa na rozdrożach,
czyli skrzyżowania, przejazdy i zjazdy - czym to się różni?
Słowa skrzyżowanie, przejazd i zjazd
Na co dzień używamy różnych określeń, nie zawsze precyzyjnych i nie zawsze tak
samo rozumianych przez inne osoby. W luźnej rozmowie wymienione w tytule słowa
w niektórych sytuacjach mogą występować zamiennie, natomiast w tekstach
technicznych i prawnych poszczególnym słowom nadano dość dokładny zakres
znaczeniowy.
Poniżej zamieszczone zostały definicje ze słownika języka polskiego.
Skrzyżowanie – miejsce przecięcia się dróg biegnących w różnych kierunkach,
a w szerszym znaczeniu miejsce przecięcia się dwóch obiektów liniowych.
Skrzyżowania zazwyczaj są czterowlotowe. Skrzyżowania trójwlotowe określane
są jako rozwidlenie, a wielowlotowe jako rozdroża – nazwy te nie występują
w oficjalnych dokumentach.
Przejazd – miejsce, w którym można przejechać w poprzek jakąś drogę, a także
przemieszczanie się pojazdu po drodze.
Zjazd – miejsce, w którym można zjechać z drogi.

3. Podstawowe definicje dotyczące skrzyżowań i zjazdów
Skrzyżowanie dróg publicznych – przecięcie się lub połączenie dróg publicznych
jednopoziomowe lub wielopoziomowe. [Ust. o drog. publ.]
Wśród skrzyżowań wielopoziomowych wyróżnia się:
Węzeł drogowy – skrzyżowanie wielopoziomowe zapewniające pełną
lub częściową możliwość wyboru kierunku jazdy.
Przejazd drogowy – krzyżowanie się dróg na różnych poziomach,
uniemożliwiające wybór kierunku jazdy.
Skrzyżowanie – przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię,
ich połączenie lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie
przecięcia, połączenia lub rozwidlenia; określenie to nie dotyczy przecięcia,
połączenia lub rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową lub stanowiącą dojazd
do obiektu znajdującego się przy drodze. [PoRD]
Zjazd – połączenie drogi publicznej z nieruchomością położoną przy drodze.
Ustąpienie pierwszeństwa – powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby
zmusić innego kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany
prędkości, a pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku.
[PoRD]
Ruch kierowany – ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej
albo przez uprawnioną osobę. [PoRD]

4. Wiadukt po rozebranej linii kolejowej nad autostradą w Katowicach.
Bardzo dobre miejsce do poprowadzenia cyklostrady z centrum miasta do Ligoty.

5. Przejście dla pieszych –
powierzchnia jezdni, drogi dla
rowerów lub torowiska przeznaczona
do przechodzenia przez pieszych,
oznaczona odpowiednimi znakami
drogowymi. [PoRD]
Przykład przejścia dla pieszych
przez drogę dla rowerów
na Os. Wojska Polskiego
w Knurowie.

6. Podstawowe definicje dotyczące przejazdów
Przejazd dla rowerzystów – powierzchnia jezdni lub torowiska przeznaczona
do przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi.
[PoRD]
Przejazd kolejowy – krzyżowanie się drogi z torem kolejowym. [PoRD]
Przejazd tramwajowy – krzyżowanie się drogi z torem tramwajowym. [PoRD]
Przejazd (drogowy) – skrzyżowanie linii kolejowej z drogą publiczną.
[Rozporządzenie MTiGM w sprawie warunków technicznych, jakim powinny
odpowiadać drogowe skrzyżowania linii kolejowych z drogami publicznymi]
W przypadku drogi tylko dla pieszych skrzyżowanie to nazywa się przejściem.

7. Przejście przez tory kolejowe przy stacji Katowice-Muchowiec

8. Wjazd na jednokierunkową drogę dla rowerów
Zjazd z jednokierunkowej drogi dla rowerów na jezdnię
Po lewej
Zjazd poprzez pas włączania
– rozwiązanie zalecane
Poniżej
Zjazd bez pasa włączania – rozwiązanie
wymuszone brakiem miejsca
Znak C-13. Początek drogi dla rowerów.
Znak C-13a. Koniec drogi dla rowerów.
Znak A-24. Rowerzyści.

9. Zjazd z dwukierunkowej drogi dla rowerów na jezdnię
Zjazd ze zwężeniem
pasów ruchu na jezdni
Zjazd ze zwężeniem
pasów ruchu na jezdni
i zastosowaniem progu
spowalniającego
Połączenie drogi
dla rowerów z pasami ruchu
dla rowerów

10. Przejazd dla rowerzystów w Lędzinach koło Opola

11. Skrzyżowania jednopoziomowe
Wyróżnia się następujące typy skrzyżowań:
– skrzyżowania dróg równorzędnych (brak dróg dla rowerów),
– skrzyżowania z pierwszeństwem przejazdu,
– skrzyżowania z sygnalizacją świetlną,
– ronda.
Skrzyżowania dróg równorzędnych
Skrzyżowania dróg równorzędnych (na rysunku czterowylotowe)
– po lewej bez pasów dla rowerów i po środku z wyznaczonymi
pasami,
po prawej znak A-5. Skrzyżowanie dróg (równorzędnych)
Uwaga. W strefie zamieszkania wszystkie skrzyżowania nieoznakowane są równorzędne.
Zaleca się stosowanie znaków poziomych P-14 „linia warunkowego zatrzymania złożona z prostokątów”.

12. Skrzyżowanie ulicy dwukierunkowej dla rowerzystów
i jednokierunkowych odcinków dla samochodów. Poznań - Stare Miasto.

13. Skrzyżowania z pierwszeństwem przejazdu
Skrzyżowania z pierwszeństwem przejazdu
– po lewej bez pasów dla rowerów, po środku z pasami na drodze
z pierwszeństwem i po prawej z pasami na obu drogach
Znak A-6a. Skrzyżowanie z drogą podporządkowaną.
Znak D-1. Droga z pierwszeństwem.
Znak A-7. Ustąp pierwszeństwa.
Znak B-20. Stop.
Znak A-6a ustawia się przy drodze z pierwszeństwem, a znak D-1 przy ulicy.
Znak A-7 tylko ostrzega o konieczności ustąpienia, a znak B-20 nakazuje również zatrzymanie pojazdu
przed najbliższą jezdnią poprzeczną.

14. Przykłady
pasów dla rowerów
na skrzyżowaniu.
Po prawej
i na następnej
stronie:
Pas przechodzący
za skrzyżowaniem
w kontrapas.
Wrocław. źródło: http://www.wroclaw.pl/rowery

15. źródło: http://www.wroclaw.pl/rowery
Wysepka zabezpiecza kontrapas dla rowerzystów przed wjazdem samochodów.

16. Przejazdy dla rowerzystów na skrzyżowaniach z pierwszeństwem przejazdu
Przejazd dla rowerzystów i przejście dla pieszych odsunięte od skrzyżowania
– rozwiązanie zalecane
Pierwszeństwo na przejeździe dla rowerzystów jest takie samo, jak na głównej części skrzyżowania.
Znak D-6. Przejście dla pieszych
Znak D-6a. Przejazd dla rowerzystów
Znak D-6b. Przejście dla pieszych
i przejazd dla rowerzystów
Znak A-7. Ustąp pierwszeństwa.
Znak B-20. Stop.
Znaki D-6, D-6a i D-6b ustawia się przy jezdni przed przejściem i przejazdem.
Znaki A-7 i B-20 ustawia się przy jezdni tak, aby obejmowały całe skrzyżowanie włącznie z przejazdami
dla rowerzystów, a w przypadku braku widoczności również przy przejazdach.

17. Przejazdy dla rowerzystów na skrzyżowaniu przy Teatrze Muzycznym w Gliwicach.
Pomimo upływu lat z drogi dla rowerów nie usunięto słupa oświetleniowego.

18. Przejazdy dla rowerzystów na skrzyżowaniach z pierwszeństwem przejazdu
Przejazd dla rowerzystów
i przejście dla pieszych
nie odsunięte od skrzyżowania
– rozwiązanie wymuszone
brakiem miejsca
Przejazd dla rowerzystów
i przejście dla pieszych
nie odsunięte od skrzyżowania,
na wyniesionym wlocie
Wyniesiony wlot
skrzyżowania
z drogą dla rowerów i chodnikiem
z zachowaną ciągłością
konstrukcji i niweletą podłużną
Nieprawidłowa,
niedopuszczalna lokalizacja
przejazdu dla rowerzystów
Podane powyżej rozwiązania techniczne dotyczą również zjazdów.

19. Przejazd dla rowerzystów
w Chrząstowicach.
Przejazd dla rowerzystów
na ul. Korfantego w Gliwicach.

20. Przejazd dla rowerzystów i przejście dla pieszych nie na wyniesionym wlocie
na ul. Bielskiej w Tychach.

21. Brak przejazdu dla rowerzystów uniemożliwia poruszanie się pomiędzy jezdnią
a ciągiem pieszo-rowerowym. Lubliniec-Kokotek.

22. Brak przejazdu dla rowerzystów utrudnia bezpieczny przejazd rowerem.
Gliwice-Brzezinka, wylot ul. Radomskiej.

23. Niewłaściwa geometria dojazdów do przejazdu dla rowerzystów
uniemożliwia wygodny i bezpieczny przejazd rowerem. Gliwice-Brzezinka.

24. Brak ciągłości drogi dla rowerów na zjeździe.
Gliwice-Niepaszyce, ul. Wyczółkowskiego.

25. Połączenia drogi dla rowerów ze skrzyżowaniem
Dwukierunkowy wlot
drogi dla rowerów
Dwa jednokierunkowe
wloty drogi dla rowerów
Dwukierunkowy wlot
drogi dla rowerów
przysuniętej do jezdni
Pasy dla rowerów przed skrzyżowaniem
Z zasady nie wydziela się pasów
dla rowerów do skrętu w prawo,
a pasy dla rowerów
do skrętu w lewo
wyłącznie w przypadku braku
ruchu pojazdów ciężarowych.

26. Dwukierunkowy wlot drogi dla rowerów przysuniętej do jezdni
na ul. Bielszowickiej w Rudzie Śląskiej - Wirku.

27. Kontrapas i pas dla rowerów do skrętu w lewo na ulicy jednokierunkowej
dla samochodów. Kraków-Podgórze, ul. Brodzińskiego.

28. Śluzy dla rowerów przed skrzyżowaniem z sygnalizacją świetlną
Śluzy stosuje się wyłącznie w terenie zabudowanym, zazwyczaj na jezdniach ulic
z pasami ruchu dla rowerów.
Przykłady śluz dla rowerów

29. Śluzy dla rowerów w obrębie skrzyżowania
Zgodnie z dobrą praktyką inżynierską rowerzyści skręcający w lewo powinni mieć
możliwość dwufazowego pokonania skrzyżowania, korzystając po pierwszej fazie
ze śluzy-azylu.
Śluza dla rowerów na skrzyżowaniu
bez sygnalizacji świetlnej,
pomiędzy pasem dla rowerów
na głównej jezdni
a linią zatrzymania dla samochodów
(na ilustracji poza przejściem dla pieszych)
Śluzy dla rowerów na skrzyżowaniu
z sygnalizacją świetlną,
pomiędzy krawędzią głównej jezdni
a przejazdem dla rowerzystów
(jeżeli jest możliwość ustawienia dodatkowego
sygnalizatora dla rowerzystów)

30. źródło: http://www.wroclaw.pl/rowery
Wrocław. Śluza dla rowerów przed skrzyżowaniem,
a na drugim planie śluza dla rowerów w obrębie skrzyżowania.

31. Skrzyżowania dwupoziomowe dróg dla rowerów z innymi drogami
W przypadku głównych tras rowerowych skrzyżowania z innymi drogami powinny
być dwupoziomowe, najlepiej poprzez wykonanie tunelu dla rowerzystów i pieszych
lub kładki. Jeżeli wybudowanie skrzyżowania dwupoziomowego nie jest możliwe,
należy skrzyżowanie jednopoziomowe wyposażyć w sygnalizację świetlną.
Skrzyżowania jednopoziomowe dróg dla rowerów z innymi drogami
Droga dla rowerów
bez pierwszeństwa
dla rowerzystów
Droga dla rowerów
z pierwszeństwem
dla rowerzystów,
przejazd dla rowerzystów
w poziomie jezdni
Droga dla rowerów
z pierwszeństwem
dla rowerzystów,
przejazd dla rowerzystów
na progu płytowym

32. Skrzyżowanie ul. Sikornik z ul. Czajki w Gliwicach.
Droga dla rowerów bez pierwszeństwa dla rowerzystów.

33. Przejazd dla rowerzystów na progu płytowym w Katowicach-Giszowcu.

34. Ronda z ruchem mieszanym
Znaki A-8.
Skrzyżowanie o ruchu okrężnym
Ronda charakteryzuje zazwyczaj jeden
okrężny pas ruchu z wąskimi włączeniami
i wyłączeniami dróg dochodzących
do ronda oraz pierwszeństwo dla ruchu
na rondzie.
Ronda z ruchem mieszanym są
stosunkowo bezpieczne dla rowerzystów
z uwagi na brak możliwości wyprzedzania
w obrębie ronda, jednakże rowerzyści
odczuwają dyskomfort z powodu jadących
za nimi samochodów.
Znaki A-7. Ustąp pierwszeństwa
i C-12. Ruch okrężny

35. Ronda z jednokierunkową
drogą dla rowerów równoległą
do krawędzi jezdni na rondzie
Rowerzyści korzystają z pierwszeń-
stwa na przejazdach dla rowerzystów,
a pojazdy opuszczające rondo muszą
im ustępować.

36. Projektowane rondo w Jaworznie-Niedzieliskach.

37. Propozycja pasa dla rowerów wokół planowanego ronda na skrzyżowaniu
ul. Daszyńskiego z al. Mickiewicza, ul. Kozłowską i ul. Sowińskiego w Gliwicach.
Z uwagi na brak miejsca nie ma możliwości wykonania wokół ronda drogi dla rowerów.

38. Ronda z drogami dla rowerów
przylegającymi do ronda
Przejazdy dla rowerzystów tworzą
oddzielne skrzyżowania dróg
dla rowerów z drogami dochodzą-
cymi do ronda.
przejazdy dla rowerzystów mogą
być dwukierunkowe, ponieważ
kierowcy nie są zaskakiwani
niespodziewanym pojawieniem się
rowerzystów, którzy ustępują
pierwszeństwa samochodom.

39. Rondo na skrzyżowaniu
ul. Perseusza z ul. Gwiazdy Polarnej,
z drogami dla rowerów
„przyczepionymi” do krawężników
– propozycja poprawienia przebiegu
dróg dla rowerów.

40. Zjazdy
Zjazd może stanowić połączenie drogi publicznej o nawierzchni twardej:
– z drogą publiczną o nawierzchni gruntowej,
– z drogą wewnętrzną,
– z dojazdem indywidualnym do posesji przy drodze publicznej.
Zjazdy mogą mieć charakter skrzyżowania trójwlotowego, z oznakowaniem
jak skrzyżowania z pierwszeństwem przejazdu. Pozostałe zjazdy są nieoznakowane.
Przejazdy przez linie kolejowe i tramwajowe
Skrzyżowanie drogi dla rowerów
z linią kolejową powinno być
wyposażone w półrogatki, najlepiej
z automatyczną sygnalizacją świetlną.
Znak A-9. Przejazd kolejowy z zaporami
Znak A-10. Przejazd kolejowy bez zapór
Znak G-3. Krzyż św. Andrzeja przed przejazdem
kolejowym jednotorowym

41. Ciąg pieszo-rowerowy rowerów krzyżujący tory kolejowe
przy stacji kolejowej w Dąbrowie Górniczej.
Półrogatki obejmują tory główne linii kolejowej, a krzyże św. Andrzeja tory bocznicowe.

42. Przejazd przez tor kolejowy
na ul. Bojkowskiej w Gliwicach
– zapora obejmuje tylko jedną
stronę ciągu pieszo-rowerowego.
Opracowanie:
Gliwicka Rada Rowerowa
Piotr Rościszewski
Gliwice, 2015-03-18
W opracowaniu zostały wykorzystane rysunki
z podręcznika C.R.O.W. „Postaw na rower”,
standardów projektowych systemu rowerowego
Szczecina, rozporządzenia o warunkach technicznych
dla znaków drogowych i dokumentacji technicznej
udostępnionej w Internecie.