Nota Hubungan Etnik Bab 1

1. 1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

2. Selepas mempelajari bab ini, para pelajar
dapat:
1. Menjelaskan konsep perpaduan dalam
kepelbagaian.
2.
Menerangkan konsep kesepaduan
sosial.
3.
Menghuraikan dinamika sejarah
hubungan etnik di Malaysia.
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

3. Tumpuan modul kepada;
•
•
•
Bentuk, tahap ,tingkat intensiti hubungan
antara kumpulan etnik
Mempelajari, menganalisis serta
memahami negara dan masyarakat di
Malaysia
Hubungan individual dalam masyarakat
tidak hanya dipengaruhi oleh unsurunsur etnik; dipengaruhi juga oleh
unsur-unsur sosial yang lain seperti
kelas, status, agama, gender, bahasa, k
edudukan sosioekonomi, ideologi politik
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
dan wilayah.
1/13/2014 Malaysia)

4. Sebuah Negara, Dua Imaginasi
Sosiologikal: Antara Perpaduan
atau Kesepaduan
Definisi Perpaduan ialah satu proses
yang menyatupadukan anggota
masyarakat dan negara seluruhnya
melalui ideologi negara supaya tiap-tiap
anggota masyarakat dapat membentuk
satu identiti dan nilai bersama serta satu
perasaan kebangsaan bersama di
kalangan mereka
 Perpaduan ialah KeSAMAan atau
keSATUan- 1 bangsa, agama, bahasa
dan negara.

1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

5. Kesepaduan sosial boleh difahami
sebagai jalinan hubungan kerjasama
antara kaum dan kelompok, berkongsi
aktiviti budaya dan pinjam meminjam
unsur budaya masing-masing.
 Jalinan hubungan terjelma dalam
putaran ekonomi dan pasaran yang
menyebabkan saling kebergantungan
melalui kegiatan ekonomi seharian.

1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

6. 1. Maksud ‘perpaduan dalam kepelbagaian’ (unity
in diversity) dari perspektif :
• Psikologi Sosial – rasa kesatuan merentas
pemisahan fizikal dan psikologikal.
• Antropologi-sosiologi: aspek epistemologiialah bagaimana manusia mengurus abstrak
dan nyata serta perbezaan sosial sedia ada.
• Aspek Ontologi- mengurus dan menyusun
perbezaan untuk mewujudkan keadaan aman
dan stabil bagi meraih kesenangan dan
kemewahan material.
2. Memahami ‘perpaduan ’ dalam konteks cogan
kata ‘perpaduan dalam kepelbagaian’.
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

7. 3. Konsep ‘kesepaduan sosial’
adalah fenomena
praperpaduan dan difahami
menerusi konsep ‘takrifan
harian’ (everyday define)
dan ‘takrifan autoriti’
(authority define).
• Justeru setiap anggota
masyarakat bebas bertindak
dan berperilaku demi survival
diri, keluarga dan kelompok
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

8. Contoh Takrifan
Autoriti
 Cenderung bersifat tetap
 Cth: Melayu-menganut agama Islam, bertutur dlm bahasa
Melayu, dan mengamalkan adat resam dan budaya
Melayu

Harian
 Takrifan masyarakat awam berbeza dalam kehidupan
seharian.
 Cth: Melayu-sebahagian bertutur dalam bah. Inggeris.
Adakah layak dipanggil Melayu?

Kesepaduan sosial memberi pengiktirafan terhadap takrifan
harian oleh anggota masyarakat dan ia menjadi pelekat
sosial dalam konteks hubungan etnik tanpa campur tangan
daripada pihak negara.
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

9. Dinamika Hubungan Etnik di
Malaysia
A. ERA KONFLIK (1945-1960)

Pasca Perang Dunia Kedua (PD2)
◦ Rusuhan etnik
◦ Huru-hara Buruh
◦ Darurat dan Pengganas
◦ Perubahan governans: Unitari ke Federalisme
Tiang seri pembinaan semula
◦ Keselamatan
◦ Pembangunan Lima Tahun
◦ Perundingan Etnik
 A | ERA KONFLIK (1945 – 60) A | ERA KONFLIK (1945 – 60)

1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

10. B | ERA TEGANG TAPI STABIL
(1961 – 1970)
Pembentukan Malaysia 1963: Kesan positif
& negatif
 Konfrontasi 1963-66
 Konflik etnik terbuka 1964 & 1969
◦ Julai& September 1964, Singapura (dlm
Malaysia)
◦ Mei 1969, di Kuala Lumpur & 3 tempat
lain
 Singapura & Malaysia berpisah 9 Aug. 1965

1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

11. C. ERA KESEPADUAN SOSIAL (19712011)
40 tahun keamanan dan kestabilan, kecuali pada
2011 peristiwa Kg. Medan yang mengingatkan
bahawa faktor ekonomi sangat penting untuk
kesepaduan sosial.
 Harapan untuk ‘perpaduan’ tetap ada: 1Malaysia
 Apakah anak kunci kesepaduan sosial Malaysia:
Hubungan stabil, sama ada di Peringkat
Masyarakat, Negara, Pasaran = M+N+Pmeskipun sewaktu krisis global.
 Masyarakat Malaysia yang matang:
◦ Suka bertikam lidah tetapi tidak berparangan
◦ Konflik wujud, namun masih hidup dalam
kesepaduan

1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

12. ANTARA KONFLIK SOSIAL & KESEPADUAN SOSIAL|
perbandingan Malaysia & Sri Lanka (1945-2011)
MALAYSIA
1948 - 1960
1964
1969
2001
1945
1940-1950
2011
1951-1960
1961-1970
1971-1980
1981-1990
1991-2010
SRI LANKA
KEAMANAN ditakrif sebagai “the absence of violence” (GPI 2011). Konflik berdarah berlaku di Malaysia dan Sri Lanka semenjak 1945. Bukti
menunjukkan bahawa keadaan kesepaduan sosial mendominasi hidup di Malaysia di Sri Lanka didominasi oleh pertumpahan
darah, meragut lebih dari 100,000 nyawa. Untuk sebuah analisis perbandingan terbaik sila lihat, Sirimal Abeyratne, “Economic
Development and Political Conflict: Comparative Study of Sri Lanka and Malaysia, “ South Asia Economic Journal 9:2(2008): 393-417
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

13. Global Peace Index
2007
2008
2009
2010
World
Ranking
26. Malaysia
World
Ranking
22. Malaysia
2011
World
Ranking
19. Malaysia
World
Ranking
37. Malaysia
World
Ranking
37. Malaysia
Asia Ranking
9. Malaysia
Asia Ranking Asia Ranking Asia Ranking Asia Ranking
4. Malaysia
8. Malaysia
6. Malaysia
4. Malaysia
2012
World
Ranking
20. Malaysia
Asia Ranking
4. Malaysia
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

14. 10.0 Indek Ketegangan Masyarakat (IKM)
2008
Keganasan/Rusuhan
Demonstrasi/Protes
Serangan/Pergaduhan
Isu
: Tiada
:
398
: 1522
:
493
Jumlah
IKM
:
:
2009
Tiada
456
1104
234
2010
Tiada
482
1046
371
2413
1794 1899
27.9
21.6
22.5
/sejuta penduduk
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

15. MASYARAKAT
PELBAGAI
ETNIK MALAYSIA
Kumpulan
etnik, Subetnik,
Suku, Kumpulan
Bahasa & Dialek
Semenanjung
Kumpulan
etnik, Subetnik, S
uku, Kumpulan
Bahasa & Dialek
Sabah
1/13/2014
Kumpulan
etnik, Subetnik, S
uku, Kumpulan
Bahasa & Dialek
Serawak
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

16. Indeks Ikatan Sosial 1990-2012
3
2
Nisbah ganjil
1
2.13
1.77
1.54 1.61
1.40
1.37
1.40
1.29
1.26
1.13 1.21 1.15
1.08 1.04 0.91 1.06 1.13
1.05
1.01
0.99 0.85
0.99 0.90 1.16 1.040.87
0.96
0.89
0.93
0.84 0.71 0.78 0.78 0.83 0.98 0.7 0.91 0.87
0.83 0.96
0.74
0.7
0.64
0.58 0.74 0.68
0.51 0.45 0.43
0.49 0.55
0
-1
0.00
1990 1992 1993 1995 1996 1998 1999 2000 2001 2005 2006 2007 2009 2010 2011 2012
-0.81 -0.72 -0.73 -0.70 -0.81
-0.93
-0.94
-1.00
-1.10
-1.17
-1.37
-2
-3
-3.31
-4
Tahun
Material
Status
Dr. Amini Amir
Tuntutan sosial Abdullah (Universiti Putra
Index
Malaysia)
1/13/2014

17. Potret Hubungan Etnik di Malaysia
•
Negara Malaysia dengan kerencaman
demografi terus kukuh, maju dan membangun
malah disegani oleh jiran tetangga dalam
konteks negara berbilang etnik.
•
Keadaan yang aman damai telah melahirkan
suatu bentuk kestabilan politik, ekonomi dan
sosial yang baik.
•
Malaysia berjaya mencapai tahap negara
berpendapatan sederhana dalam tempoh
kurang daripada 50 tahun.
•
Keunikan tadbir urus negara mengurus
perpaduan dalam kepelbagaian amat penting.
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

18. Hubungan Etnik dari Perspektif Konflik
Terdapat pandangan - masyarakat yang
memiliki kerencaman budaya, bahasa, agama
seperti di Malaysia akan terpisah dan terasing
mengikut kumpulan etnik masing-masing.
 Perbezaan etnik akan melahirkan persaingan
antara kumpulan etnik dan berlaku kepupusan
ciri-ciri etnik.
 Etnik yang dominan menguasai etnik minoriti.
 Media massa kerap memotretkan hubungan
etnik di Malaysia dalam perspektif yang sempit
- membangkitkan sentimen etnik atau agama
dalam laporan berita.

1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

19. Kebanyakan kajian tentang hubungan etnik
di Malaysia menggunakan paradigma konflik
untuk menganalisis dan memahami setiap
permasalahan yang wujud dalam
masyarakat.
 Pandang sedemikian mengandaikan
masyarakat Malaysia sentiasa berada dalam
persengketaan, saling bersaing khususnya
antara kumpulan yang berlainan etnik dan
agama.
 Hakikat mengangkat paradigma konflik
sebagai teras memahami permasalahan
Dr. Amini Amir Abdullah
masyarakat di Malaysia adalah kurang(Universiti Putra
tepat
1/13/2014 Malaysia)


20. Masyarakat Malaysia terhasil daripada
perkongsian sejarah – membina struktur
sosial, ekonomi, politik dan budaya.
 Masyarakat Malaysia bersifat dinamik –
membina kesepaduan sosial melalui interaksi
dan amalan harian secara langsung dan tidak
langsung secara berterusan.
 Kesepaduan sosial juga terbina menerusi
proses akomodasi, akulturasi, amalgamasi
dan asimilasi – mekanisme untuk
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
mengekalkan toleransi.
1/13/2014 Malaysia)


21. Hubungan Saling Terkait &
Saling Bergantungan
Cuba bayangkan…cerita sepinggan
nasi
 Dari manakah datangnya sepinggan
nasi yang anda makan pada tengahari
ini?
 Siapakah yang terlibat untuk
memastikan anda dapat menjamah
sepinggan nasi sebentar tadi?
 Di manakah anda membeli makanan
tengahari anda tadi?
1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)

22. Kesimpulan
Kesepaduan dalam
kepelbagaian, bukan perpaduan
dalam kepelbagaian.
 Perpaduan adalah ‘work in progress’ .
 Kesepaduan sosial sedia ada perlu
dikekalkan dan dipertahankan.

1/13/2014
Dr. Amini Amir Abdullah (Universiti Putra
Malaysia)