1. 11
Social Media สําคัญต่อการ
ใช้ชีวิตอย่างไรในยุคปัจจุบัน
นพ.นวนรรน ธีระอัมพรพันธุ์
รองผู้อํานวยการบริหาร
สถาบันการแพทย์จักรีนฤบดินทร์ ฝ่ายสารสนเทศ
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
มหาวิทยาลัยมหิดล
SlideShare.net/Nawanan
nawanan.the@mahidol.ac.th
August 6, 2014

2. 22
2003 M.D. (First-Class Honors) (Ramathibodi)
2009 M.S. in Health Informatics (U of MN)
2011 Ph.D. in Health Informatics (U of MN)
• Deputy Executive Director for Informatics (CIO/CMIO)
Chakri Naruebodindra Medical Institute
• Lecturer, Department of Community Medicine
Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital
Mahidol University
nawanan.the@mahidol.ac.th
SlideShare.net/Nawanan
http://groups.google.com/group/ThaiHealthIT
Introduction

3. 33
Image Source: http://michaelcarusi.com/2012/01/01/when-you-should-not-become-a-social-media-manager/
Social Media & Social Networks

4. 44
Social Media
• “A group of Internet-based applications that build
on ideological and technological foundations of
Web 2.0, and that allow the creation and
exchange of user-generated content”
(Andreas Kaplan & Michael Haenlein)
Kaplan Andreas M., Haenlein Michael (2010). "Users of the world, unite! The
challenges and opportunities of social media". Business Horizons 53 (1). p. 61.

5. 55
Types of Social Media & Examples
• Collaborative projects (Wikipedia)
• Blogs & microblogs (Twitter)
• Social news networking sites (Digg)
• Content communities (YouTube)
• Social networking sites (Facebook)
• Virtual game-worlds (World of Warcraft)
• Virtual social worlds (Second Life)
Kaplan Andreas M., Haenlein Michael (2010). "Users of the world, unite! The
challenges and opportunities of social media". Business Horizons 53 (1). p. 61.

6. 66
Second Life: A Virtual Community
Image source: http://secondlife.com/whatis

7. 77
Some Common Social Media Today
Use of brands, logos, trademarks, or tradenames do not imply endorsement or affiliation

8. 88
The Age of User-Generated Content
Time’s Person
of the Year 2006:
You

9. 99
Thailand Internet User Profile (2013)
• สํานักงานพัฒนาธุรกรรม
ทางอิเล็กทรอนิกส์
(องค์การมหาชน)
(สพธอ. หรือ ETDA)
http://www.etda.or.th/internetuserprofile2013/TH_InternetUserProfile2013.pdf

10. 1010
Access to Internet
Source: ETDA (2013)

11. 1111
Most Frequent Means of Access to Internet
Source: ETDA (2013)

12. 1212
Reasons for Using Internet
Source: ETDA (2013)

13. 1313
Social Media Experience
Source: ETDA (2013)

14. 1414
Common Social Media
Source: ETDA (2013)

15. 1515
Reasons for Using Social Media
Source: ETDA (2013)

16. 1616
Maslow's Hierarchy of Needs
Image Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Maslow's_hierarchy_of_needs

17. 1717
Why People Use Social Media?
• To seek & to share information/knowledge
• To seek & to share valued opinion
• To seek & to give friendship/relationship
• To seek & to give mental support, respect, love,
acceptance
• In simplest terms: To “socialize”

18. 1818
Some Social Media in Healthcare: PatientsLikeMe
PatientsLikeMe.com

19. 1919
Some Social Media in Healthcare: CaringBridge
CaringBridge.org

20. 2020
Some Social Media in Healthcare: KevinMD
KevinMD.com

21. 2121
Why People Use Social Media in Healthcare?
• To seek & to share health information/knowledge
– Information asymmetry in healthcare
– Information could be general or personalized
• To seek & to share health-related valued opinion
• To seek & to give friendship/relationship
• To seek & to give mental support, respect, love,
acceptance during medical journeys

22. 2222
• Richard Davies deBronkart Jr.
• Cancer survivor & blogger
• Found proper cancer treatment
through online social network after
diagnosis
• Activist for participatory medicine &
patient engagement through
information technology
Meet E-Patient Dave
http://www.epatientdave.com/

23. 2323
• Not “Electronic” Patient
• Engaged
• Equipped
• Empowered
• Educated
• Enlightened
• Etc.
Dave’s E-Patient Definition
From Dr. Danny Sands’ tutorial presentation at AMIA2013

24. 2424
• Patients as consumers of healthcare &
health information
• Patient’s health literacy
• Patient’s access to health information
• Patient engagement & empowerment
through IT
• Patients as partner in health care
Consumer Health Informatics

25. 2525
Personal Health
Records (PHRs)
accessible by
patients at home
Personal Health Records
• “An electronic application through which individuals can
access, manage and share their health information, and that
of others for whom they are authorized, in a private, secure,
and confidential environment.” (Markle Foundation, 2003)
Electronic Health Records
(EHRs) in hospitals

26. 2626
• Safe
• Timely
• Effective
• Patient-Centered
• Efficient
• Equitable
Institute of Medicine, Committee on Quality of Health Care in America. Crossing the quality
chasm: a new health system for the 21st century. Washington, DC: National Academy
Press; 2001. 337 p.
High-Quality Care

27. 2727
But then again...There are Risks of Social Media
• Blurring lines between personal & professional
lives
• Work-life balance
• Inappropriate & unprofessional conduct
• Privacy risks
• False/misleading information

28. 2828
Privacy Risks
ข้อความจริง บน
• "อาจารย์ครับ เมื่อวาน ผมออก OPD เจอ คุณ... คนไข้... ที่อาจารย์ผ่าไป
แล้ว มา ฉายรังสีต่อที่... ตอนนี้ Happy ดี ไม่ค่อยปวด เดินได้สบาย คนไข้
ฝากขอบคุณอาจารย์อีกครั้ง -- อีกอย่างคนไข้ช่วงนี้ไม่ค่อยสะดวกเลยไม่ได้
ไป กทม. บอกว่าถ้าพร้อมจะไป Follow-up กับอาจารย์ครับ"

29. 2929
Social Media Case Study #1: ไม่ตรวจสอบข้อมูล
Disclaimer (นพ.นวนรรน): นําเสนอเป็น
กรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้เรื่อง Social Media
เท่านั้น ไม่มีเจตนาดูหมิ่น หรือทําให้ผู้ใด
เสียหาย
ชื่อ สัญลักษณ์ หรือเครื่องหมายของบุคคล
หรือองค์กรใด เป็นเพียงการให้ข้อมูลแวดล้อม
เพื่อการทําความเข้าใจกรณีศึกษาเท่านั้น ไม่ใช่
การใส่ความว่าผู้นั้นกระทําการใด อันจะทําให้
ผู้นั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น หรือถูกเกลียดชัง
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านเนื้อหา

30. 3030
Social Media Case Study #2: ไม่ตรวจสอบข้อมูล
Source: Facebook Page โหดสัส V2 อ้างอิงภาพจากหน้า 7 นสพ.ไทยรัฐ วันที่ 6 พ.ค. 2557 และ
http://www.reuters.com/article/2013/10/16/us-philippines-quake-idUSBRE99E01R20131016

31. 3131
Social Media Case Study #3: ละเมิดผู้รับบริการ
Disclaimer (นพ.นวนรรน): นําเสนอเป็น
กรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้เรื่อง Social Media
เท่านั้น ไม่มีเจตนาดูหมิ่น หรือทําให้ผู้ใด
เสียหาย และไม่มีเจตนาสร้างประเด็นทาง
การเมือง
ชื่อ สัญลักษณ์ หรือเครื่องหมายของบุคคล
หรือองค์กรใด เป็นเพียงการให้ข้อมูลแวดล้อม
เพื่อการทําความเข้าใจกรณีศึกษาเท่านั้น ไม่ใช่
การใส่ความว่าผู้นั้นกระทําการใด อันจะทําให้
ผู้นั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น หรือถูกเกลียดชัง
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านเนื้อหา

32. 3232
บทเรียนจากกรณีศึกษา (Lessons Learned)
• องค์กรไม่มีทางห้ามพนักงานไม่ให้โพสต์ข้อมูลได้
– ช่องทางการโพสต์มีมากมาย ไม่มีทางห้ามได้ 100%
– นโยบายที่เหมาะสม คือการกําหนดกรอบไว้ให้พนักงานโพสต์ได้ตามความ
เหมาะสม ภายในกรอบที่กําหนด
• พนักงานย่อมสวมหมวกขององค์กรอยู่เสมอ (แม้จะโพสต์เป็นการส่วนตัว
แต่องค์กรก็เสียหายได้)
– คิดก่อนโพสต์, สร้างวัฒนธรรมภายในองค์กร
• การรักษาความลับขององค์กรและข้อมูลส่วนบุคคลของลูกค้า
• มีนโยบายให้ระบุตัวตนและตําแหน่งให้ชัดเจน
• องค์กรควรยอมรับปัญหาอย่างตรงไปตรงมาและทันท่วงที
http://www.siamintelligence.com/social-media-policy-cathay-pacific-case/

33. 3333
Social Media Case Study #4: ดูหมิ่นโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์
Source: Drama-addict.com
Disclaimer (นพ.นวนรรน):
นําเสนอเป็นกรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้
เรื่อง Social Media เท่านั้น ไม่มี
เจตนาลบหลู่ ดูหมิ่น หรือทําให้ผู้ใด
เสียหาย โปรดใช้วิจารณญาณในการ
อ่านเนื้อหา

34. 3434
Social Media Case Study #5: มือแชร์แพร่โพสต์ลับ
http://sport.sanook.com/84101/น้องก้อย-โค้ชเช-จบยาก-อ.พิทักษ์-ขุดไลน์ปริศนาให้นักข่าวเผยแพร่/

35. 3535
Social Media Case Study #6: ไม่แยก Account

36. 3636
Social Media Case Study #7: พฤติกรรมไม่เหมาะสม
Disclaimer (นพ.นวนรรน):
นําเสนอเป็นกรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้
เรื่อง Social Media เท่านั้น ไม่มี
เจตนาลบหลู่ ดูหมิ่น หรือทําให้ผู้ใด
องค์กรใด หรือวิชาชีพใดเสียหาย
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านเนื้อหา

37. 3737
Social Media Case Study #7: พฤติกรรมไม่เหมาะสม
Disclaimer (นพ.นวนรรน):
นําเสนอเป็นกรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้
เรื่อง Social Media เท่านั้น ไม่มี
เจตนาลบหลู่ ดูหมิ่น หรือทําให้ผู้ใด
องค์กรใด หรือวิชาชีพใดเสียหาย
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านเนื้อหา

38. 3838
หมายเหตุ: กรณีนี้ผู้ปรากฏในภาพชี้แจงว่า
ต้องการให้กําลังใจบุคลากรทางการแพทย์ใน
สถานการณ์ความรุนแรง
แต่ไม่ระวังว่าอาจถูกมองในแง่ลบ ผู้อื่นอาจ
เข้าใจเจตนาผิด
Social Media Case Study #8: พฤติกรรมไม่เหมาะสม
เหตุการณ์ระเบิด ภาคใต้ จนท. เสียชีวิต
Disclaimer (นพ.นวนรรน):
นําเสนอเป็นกรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้
เรื่อง Social Media เท่านั้น ไม่มี
เจตนาลบหลู่ ดูหมิ่น หรือทําให้ผู้ใด
องค์กรใด หรือวิชาชีพใดเสียหาย
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านเนื้อหา

39. 3939
Social Media Case Study #9: ละเมิดข้อมูลผู้ป่วย
• ปรากฏภาพถ่ายเอกซเรย์สมองของนักการเมือง
ชื่อดังที่มารับการรักษาในโรงพยาบาลแห่งหนึ่ง ใน
Line ของบุคลากรทางการแพทย์บางกลุ่ม ที่ไม่ได้มี
หน้าที่ในการรักษาผู้ป่วยโดยตรง

40. 4040
Social Media Case Study #10: ละเมิดข้อมูลผู้ป่วย
http://www.prasong.com/สื่อสารมวลชน/แพยสภาสอบจริยธรรมหมอต/
Disclaimer (นพ.นวนรรน):
นําเสนอเป็นกรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้
เรื่อง Social Media เท่านั้น ไม่มี
เจตนาลบหลู่ ดูหมิ่น หรือทําให้ผู้ใด
องค์กรใด หรือวิชาชีพใดเสียหาย
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านเนื้อหา

41. 4141
Social Media Case Study สดๆ ร้อนๆ
http://www.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=TVRRd056SXlNelEzTVE9PQ==
Disclaimer (นพ.นวนรรน):
นําเสนอเป็นกรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้
เรื่อง Social Media เท่านั้น ไม่มี
เจตนาลบหลู่ ดูหมิ่น หรือทําให้ผู้ใด
องค์กรใด หรือวิชาชีพใดเสียหาย
โปรดใช้วิจารณญาณในการอ่านเนื้อหา

42. 4242
Social Media Case Study สดๆ ร้อนๆ
http://www.posttoday.com/สังคม/สังคมทั่วไป/310938/สถาบันราชานุกูลวอนงดแชร์ภาพผู้ป่วยออทิสติกบนbts
Disclaimer: นําเสนอเป็น
กรณีศึกษาเพื่อการเรียนรู้
เรื่อง Social Media
เท่านั้น ไม่มีเจตนาลบหลู่ ดู
หมิ่น หรือทําให้ผู้ใดองค์กร
ใด หรือวิชาชีพใดเสียหาย
โปรดใช้วิจารณญาณในการ
อ่านเนื้อหา

43. 4343
http://usatoday30.usatoday.com/life/people/2007-10-10-clooney_N.htm
A U.S. Case Study: Patient Privacy

44. 4444
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับข้อมูลสุขภาพ
• พรบ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2550
• มาตรา 7 ข้อมูลด้านสุขภาพของบุคคล เป็นความลับส่วนบุคคล
ผู้ใดจะนําไปเปิดเผยในประการที่น่าจะทําให้บุคคลนั้นเสียหาย
ไม่ได้ เว้นแต่การเปิดเผยนั้นเป็นไปตามความประสงค์ของ
บุคคลนั้นโดยตรง หรือมีกฎหมายเฉพาะบัญญัติให้ต้องเปิดเผย
แต่ไม่ว่าในกรณีใด ๆ ผู้ใดจะอาศัยอํานาจหรือสิทธิตามกฎหมายว่า
ด้วยข้อมูลข่าวสารของราชการหรือกฎหมายอื่นเพื่อขอเอกสาร
เกี่ยวกับข้อมูลด้านสุขภาพของบุคคลที่ไม่ใช่ของตนไม่ได้

45. 4545
ประมวลกฎหมายอาญา
• มาตรา 323 ผู้ใดล่วงรู้หรือได้มาซึ่งความลับของผู้อื่นโดยเหตุที่เป็นเจ้า
พนักงานผู้มีหน้าที่ โดยเหตุที่ประกอบอาชีพเป็นแพทย์ เภสัชกร คน
จําหน่ายยา นางผดุงครรภ์ ผู้พยาบาล นักบวช หมอความ ทนายความ
หรือผู้สอบบัญชีหรือโดยเหตุที่เป็นผู้ช่วยในการประกอบอาชีพนั้น แล้ว
เปิดเผยความลับนั้นในประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด ต้อง
ระวางโทษจําคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้ง
ปรับ
• ผู้รับการศึกษาอบรมในอาชีพดังกล่าวในวรรคแรก เปิดเผยความลับของ
ผู้อื่น อันตนได้ล่วงรู้หรือได้มาในการศึกษาอบรมนั้น ในประการที่น่าจะเกิด
ความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใดต้องระวางโทษเช่นเดียวกัน

46. 4646
คําประกาศสิทธิผู้ป่วย
• เพื่อให้ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพกับผู้ป่วย ตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเข้าใจอันดีและเป็นที่ไว้วางใจซึ่งกันและกัน แพทยสภา สภาการ
พยาบาล สภาเภสัชกรรม ทันตแพทยสภา คณะกรรมการควบคุมการประกอบโรคศิลปะ จึงได้ร่วมกันออกประกาศรับรองสิทธิของผู้ป่วยไว ้ดังต่อไปนี้
1. ผู้ป่วยทุกคนมีสิทธิพื้นฐานที่จะได้รับบริการด้านสุขภาพ ตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ
2. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับบริการจากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพโดยไม่มีการเลือกปฏิบัติ เนื่องจากความแตกต่างด้านฐานะ เชื้อชาติ สัญชาติ ศาสนา สังคม ลัทธิ
การเมือง เพศ อายุ และ ลักษณะของความเจ็บป่วย
3. ผู้ป่วยที่ขอรับบริการด้านสุขภาพมีสิทธิที่จะได้รับทราบข้อมูลอย่างเพียงพอ และเข้าใจชัดเจน จากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถเลือกตัดสินใจ
ในการยินยอมหรือไม่ยินยอมให้ผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพปฏิบัติต่อตน เว้นแต่เป็นการช่วยเหลือรีบด่วนหรือ จําเป็น
4. ผู้ป่วยที่อยู่ในภาวะเสี่ยงอันตรายถึงชีวิต มีสิทธิที่จะได้รับการช่วยเหลือรีบด่วนจากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพโดยทันทีตามความจําเป็นแก่กรณี โดยไม่คํานึงว่า
ผู้ป่วยจะร้อง ขอความช่วยเหลือหรือไม่
5. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับทราบชื่อ สกุล และประเภทของผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพที่เป็น ผู้ให้บริการแก่ตน
6. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะขอความเห็นจากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพอื่น ที่มิได้เป็นผู้ให้บริ การแก่ตน และมีสิทธิในการขอเปลี่ยนผู้ให้บริการ และสถานบริการได้
7. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับการปกปิดข้อมูลเกี่ยวกับตนเอง จากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพโดยเคร่งครัด เว้นแต่จะได้รับความยินยอมจากผู้ป่วยหรือการปฏิบัติหน้าที่
ตามกฎหมาย
8. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับทราบข้อมูลอย่างครบถ้วน ในการตัดสินใจเข้าร่วมหรือถอนตัวจากการเป็นผู้ถูกทดลองในการทําวิจัยของผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพ
9. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับทราบข้อมูลเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลเฉพาะของตนที่ปรากฏใน เวชระเบียนเมื่อร้องขอ ทั้งนี้ ข้อมูลดังกล่าวต้องไม่เป็นการละเมิดสิทธิ
ส่วนตัวของบุคคลอื่น
10.บิดา มารดา หรือผู้แทนโดยชอบธรรม อาจใช้สิทธิแทนผู้ป่วยที่เป็นเด็กอายุยังไม่เกิน สิบแปดปีบริบูรณ์ ผู้บกพร่องทางกายหรือจิต ซึ่งไม่สามารถใช้สิทธิด้วยตนเอง
ได้

47. 4747
คําประกาศสิทธิผู้ป่วย
• เพื่อให้ความสัมพันธ์ระหว่างผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพกับผู้ป่วย ตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเข้าใจอันดีและเป็นที่ไว้วางใจซึ่งกันและกัน แพทยสภา สภาการ
พยาบาล สภาเภสัชกรรม ทันตแพทยสภา คณะกรรมการควบคุมการประกอบโรคศิลปะ จึงได้ร่วมกันออกประกาศรับรองสิทธิของผู้ป่วยไว ้ดังต่อไปนี้
1. ผู้ป่วยทุกคนมีสิทธิพื้นฐานที่จะได้รับบริการด้านสุขภาพ ตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ
2. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับบริการจากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพโดยไม่มีการเลือกปฏิบัติ เนื่องจากความแตกต่างด้านฐานะ เชื้อชาติ สัญชาติ ศาสนา สังคม ลัทธิ
การเมือง เพศ อายุ และ ลักษณะของความเจ็บป่วย
3. ผู้ป่วยที่ขอรับบริการด้านสุขภาพมีสิทธิที่จะได้รับทราบข้อมูลอย่างเพียงพอ และเข้าใจชัดเจน จากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถเลือกตัดสินใจ
ในการยินยอมหรือไม่ยินยอมให้ผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพปฏิบัติต่อตน เว้นแต่เป็นการช่วยเหลือรีบด่วนหรือ จําเป็น
4. ผู้ป่วยที่อยู่ในภาวะเสี่ยงอันตรายถึงชีวิต มีสิทธิที่จะได้รับการช่วยเหลือรีบด่วนจากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพโดยทันทีตามความจําเป็นแก่กรณี โดยไม่คํานึงว่า
ผู้ป่วยจะร้อง ขอความช่วยเหลือหรือไม่
5. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับทราบชื่อ สกุล และประเภทของผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพที่เป็น ผู้ให้บริการแก่ตน
6. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะขอความเห็นจากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพอื่น ที่มิได้เป็นผู้ให้บริ การแก่ตน และมีสิทธิในการขอเปลี่ยนผู้ให้บริการ และสถานบริการได้
7. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับการปกปิดข้อมูลเกี่ยวกับตนเอง จากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพโดยเคร่งครัด เว้นแต่จะได้รับความยินยอมจากผู้ป่วยหรือการปฏิบัติหน้าที่
ตามกฎหมาย
8. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับทราบข้อมูลอย่างครบถ้วน ในการตัดสินใจเข้าร่วมหรือถอนตัวจากการเป็นผู้ถูกทดลองในการทําวิจัยของผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพ
9. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับทราบข้อมูลเกี่ยวกับการรักษาพยาบาลเฉพาะของตนที่ปรากฏใน เวชระเบียนเมื่อร้องขอ ทั้งนี้ ข้อมูลดังกล่าวต้องไม่เป็นการละเมิดสิทธิ
ส่วนตัวของบุคคลอื่น
10.บิดา มารดา หรือผู้แทนโดยชอบธรรม อาจใช้สิทธิแทนผู้ป่วยที่เป็นเด็กอายุยังไม่เกิน สิบแปดปีบริบูรณ์ ผู้บกพร่องทางกายหรือจิต ซึ่งไม่สามารถใช้สิทธิด้วยตนเอง
ได้
7. ผู้ป่วยมีสิทธิที่จะได้รับการปกปิดข้อมูลเกี่ยวกับตนเอง
จากผู้ประกอบวิชาชีพด้านสุขภาพโดยเคร่งครัด เว้นแต่
จะได้รับความยินยอมจากผู้ป่วยหรือการปฏิบัติหน้าที่
ตามกฎหมาย

48. 4848
คําถาม
• การละเมิดความเป็นส่วนตัว (Privacy) และความปลอดภัย
(Security) ของข้อมูลผู้ป่วย ขัดหลักจริยธรรมใด
– Autonomy?
– Beneficence?
– Non-Maleficence?

49. 4949
หลักจริยธรรม (Ethical Principles) สําคัญด้านสุขภาพ
• Autonomy (หลักเอกสิทธิ์/ความเป็นอิสระของผู้ป่วย)
• Beneficence (หลักการรักษาประโยชน์สูงสุดของผู้ป่วย)
• Non-maleficence (หลักการไม่ทําอันตรายต่อผู้ป่วย)
– “First, Do No Harm.”

50. 5050
Privacy & Security ของข้อมูลผู้ป่วย
• ความเป็นส่วนตัว (Privacy) คือ ความสามารถของบุคคลในการคุ้มครอง
และปกปิดตนเองและข้อมูลเกี่ยวกับตนเอง และเลือกที่จะเปิดเผยเท่าที่ตน
ประสงค์จะเปิดเผย
• ความปลอดภัยสารสนเทศ (Information Security) คือ การคุ้มครอง
ข้อมูลสารสนเทศ (information) และระบบสารสนเทศ (information
systems) ด้วยมาตรการต่างๆ เพื่อป้องกันการรั่วไหล การสูญหาย
เปลี่ยนแปลง หรือความเสียหายอื่นๆ

51. 5151
ความปลอดภัยสารสนเทศ (Information Security)
– Confidentiality ความลับของข้อมูล
– Integrity ความถูกต้องของข้อมูล ไม่ถูกแก้ไข ลบ หรือสูญหายโดยมิชอบ
– Availability ความสามารถใช้งานได้ (เช่น ระบบไม่ล่ม)

52. 5252
มาตรการเพื่อความปลอดภัยของข้อมูลผู้ป่วย
• Physical Security ความปลอดภัยทางกายภาพ
– ล็อคห้องที่มีระบบสารสนเทศ ให้เข้าถึงยาก
• System Security ความปลอดภัยของ Server
– อุดช่องโหว่ -> Update patches ของ Windows หรือโปรแกรมต่างๆ บ่อยๆ
– Antivirus, Firewall, Intrusion Detection/Prevention System, Log files
• Software Security ความปลอดภัยของตัวซอฟต์แวร์เอง
• Network Security ความปลอดภัยของระบบเครือข่าย
• Database Security ความปลอดภัยในการเข้าถึงระบบฐานข้อมูล
• User Security รหัสผ่าน, การกําหนดสิทธิในระบบ, การตรวจสอบตัวตน,
ระวัง Phishing/Social Engineering “หลอกเอาข้อมูล”
• Encryption การเข้ารหัสข้อมูลที่สําคัญ

53. 5353
แนวทางการคุ้มครอง Privacy ของข้อมูลผู้ป่วย
• นอกเหนือจากมาตรการด้าน Security
– Informed Consent เกี่ยวกับแนวทางการเก็บบันทึกและเปิดเผยข้อมูลผู้ป่วย
– สร้างวัฒนธรรมที่ให้ความสําคัญกับความเป็นส่วนตัวของข้อมูลผู้ป่วย
– มีกระบวนการสร้างความตระหนัก + สอนผู้ใช้งาน
– มีการกําหนดกฎระเบียบและนโยบายด้านความปลอดภัยสารสนเทศขององค์กร
และบังคับใช้ (enforce) นโยบายดังกล่าว
– มีกระบวนการบริหารจัดการด้าน Privacy และ Security ที่ต่อเนื่อง สม่ําเสมอ
Image: http://www.nurseweek.com/news/images/privacy.jpg

54. 5454
Need for Strong Password Policy
So, two informaticians walk into a
bar...
The bouncer says, "What's the
password."
One says, "Password?"
The bouncer lets them in.
Credits: @RossMartin & AMIA (2012)

55. 5555
Recommended Password Policy
 Length
 8 characters or more (to slow down brute-force attacks)
 Complexity
 Consists of 3 of 4 categories of characters
Uppercase letters
Lowercase letters
Numbers
Symbols

56. 5656
Recommended Password Policy
 No meaning (“Dictionary Attacks”)
 Not simple patterns (12345678, 11111111)
 Not easy to guess (birthday, family names, etc.)
(to prevent unknown & known persons from
guessing)

57. 5757
Recommended Password Policy
 Expiration
6-8 months
 Different password for each account. Create
variations to help remember. If not possible,
have different sets of accounts for differing
security needs (e.g., bank accounts vs. social
media sites)
Personal opinion. No legal responsibility assumed.

58. 5858
Technique to Remember Passwords
 One easy & secure way: password mnemonic
 Think of a full sentence that you can remember
 Ideally the sentence should have 8 or more words,
with numbers and symbols
 Use first character of each word as password
 Sentence: I love reading all 7 Harry Potter books!
 Password: Ilra7HPb!
 Easy to remember, but hard to guess!
Personal opinion. No legal responsibility assumed.

59. 5959
Phishing
Real phishing e‐mail received by Speaker

60. 6060
 Poor grammar
 Lots of typos
 Trying very hard to convince you to open
attachment, click on link, or reply without
enough detail
 May appear to be from known person (rely on
trust & innocence)
Signs of a Phishing Attack

61. 6161
 Don’t be too trusting of people
 Always be suspicious & alert
 An e-mail with your friend’s name & info doesn’t have to come from
him/her
 Look for signs of phishing attacks
 Don’t open attachments unless you expect them
 Scan for viruses before opening attachments
 Don’t click links in e-mail. Directly type in browser using known &
trusted URLs
 Especially cautioned if ask for passwords, bank accounts, credit card
numbers, social security numbers, etc.
Ways to Protect against Phishing

62. 6262
http://intranet.mahidol/op/orla/law/index.php/anno
uncement/146-2556/770-social-network
ตัวอย่างนโยบายด้าน Social Media ขององค์กร/มหาวิทยาลัย

63. 6363
MU Social Network Policy

64. 6464
MU Social Network Policy

65. 6565
MU Social Network Policy

66. 6666
MU Social Network Policy

67. 6767
MU Social Network Policy

68. 6868
MU Social Network Policy

69. 6969
• ข้อความบน Social Network สามารถเข้าถึงได้โดยสาธารณะ
ผู้เผยแพร่ต้องรับผิดชอบ ทั้งทางสังคมและกฎหมาย และอาจ
ส่งผลกระทบต่อชื่อเสียง การทํางาน และวิชาชีพของตน
• ระมัดระวังอย่างยิ่ง ในการเผยแพร่ประเด็นที่ Controversial
เช่น การเมือง ศาสนา
• ไม่ได้ห้าม แต่ให้ระวัง เพราะอาจส่งผลลบต่อตนหรือองค์กรได้
MU Social Network Policy

70. 7070
• ความรับผิดชอบทางกฎหมาย
– ประมวลกฎหมายอาญา ความผิดฐานหมิ่นประมาท
– พรบ.ว่าด้วยการกระทําความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์
– ข้อบังคับสภาวิชาชีพ เกี่ยวกับจริยธรรมแห่งวิชาชีพ
– ข้อบังคับมหาวิทยาลัยมหิดล ว่าด้วยจรรยาบรรณของบุคลากรและ
นักศึกษามหาวิทยาลัยมหิดล
– ข้อบังคับมหาวิทยาลัยมหิดล ว่าด้วยวินัยนักศึกษา
MU Social Network Policy

71. 7171
• ไม่ละเมิดทรัพย์สินทางปัญญาของผู้อื่น อ้างถึงแหล่งที่มาเสมอ
(Plagiarism = การนําผลงานของคนอื่นมานําเสนอเสมือนหนึ่ง
เป็นผลงานของตนเอง)
• แบ่งแยกเรื่องส่วนตัวกับหน้าที่การงาน/การเรียน
– แยก Account ของหน่วยงาน/องค์กร ออกจาก Account บุคคล
– Facebook Profile (ส่วนตัว) vs. Facebook Page (องค์กร/หน่วยงาน)
• ในการโพสต์ที่อาจเข้าใจผิดได้ว่าเป็นความเห็นจากมหาวิทยาลัย/หน่วยงาน ให้
ระบุ Disclaimer เสมอว่าเป็นความเห็นส่วนตัว
MU Social Network Policy

72. 7272
• ห้ามเผยแพร่ข้อมูล sensitive ที่ใช้ภายในมหาวิทยาลัยก่อนได้รับอนุญาต
• บุคลากรทางการแพทย์หรือผู้ให้บริการสุขภาพ
– ระวังการใช้ Social Network ในการปฏิสัมพันธ์กับผู้ป่วย (ความลับผู้ป่วย และการ
แยกแยะเรื่องส่วนตัวจากหน้าที่การงาน)
– ปฏิบัติตามจริยธรรมของวิชาชีพ
– ระวังเรื่องความเป็นส่วนตัว (Privacy) และความลับของข้อมูลผู้ป่วย
– การเผยแพร่ข้อมูล/ภาพผู้ป่วย เพื่อการศึกษา ต้องขออนุญาตผู้ป่วยก่อนเสมอ และลบ
ข้อมูลที่เป็น identifiers ทั้งหมด (เช่น ชื่อ, HN, ภาพใบหน้า หรือ ID อื่นๆ) ยกเว้น
ผู้ป่วยอนุญาต (รวมถึงกรณีการโพสต์ใน closed groups ด้วย)
• ตั้งค่า Privacy Settings ให้เหมาะสม
MU Social Network Policy

73. 7373
เนื้อหาอะไรไม่ควรเผยแพร่สู่สาธารณะ
ในเว็บและ Social Media หน่วยงาน:
ข้อเสนอต่อคณะทํางานพัฒนาเว็บไซต์คณะฯ
ของ รพ.รามาธิบดี และศูนย์การแพทย์สิริกิติ์
นพ.นวนรรน ธีระอัมพรพันธุ์
อาจารย์ ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน
รองผู้อํานวยการบริหารสถาบันการแพทย์จักรีนฤบดินทร์ ฝ่ายสารสนเทศ
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
3 มิถุนายน 2557
ตัวอย่างนโยบายด้าน Social Media ของ รพ.

74. 7474
 มีข้อมูลผู้ป่วยที่ปรากฏ Identifiers (ชื่อ, HN, 13 หลัก, ใบหน้า,
คําใบ้, e-mail address, ทะเบียนรถ ฯลฯ) โดยไม่ได้ขออนุญาต
 การให้ข้อมูลผู้บาดเจ็บกับสื่อมวลชน ไม่ควรระบุชื่อ ยกเว้นผู้ป่วย
หรือญาติอนุญาต, เป็นข้อมูลสาธารณะอยู่ก่อนแล้ว, ให้ข้อมูลกับ
พนักงานเจ้าหน้าที่ หรือมีความจําเป็นเพื่อประโยชน์ของผู้ป่วย
(เช่น ประกาศตามหาญาติ)
 ภาพหรือเนื้อหาที่ละเมิดลิขสิทธิ์ นํามาลงโดยไม่ได้รับอนุญาต
และไม่ให้ credit เจ้าของ
กลุ่มเนื้อหาที่ละเมิดสิทธิผู้อื่น

75. 7575
 ผิดกฎหมาย, ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดี,
ดูหมิ่น ให้ร้ายผู้อื่น
 ชวนทะเลาะ, สร้างความแตกแยก, ประเด็น sensitive
 วิพากษ์วิจารณ์พฤติกรรมผู้รับบริการ (แม้ไม่ระบุชื่อ)
 ความลับ/เรื่องภายในคณะฯ ที่ไม่มีประโยชน์กับบุคคลภายนอก
 เนื้อหา/ภาพ ที่สื่อถึงองค์กรในทางลบ หรืออาจถูกมองในแง่ลบ
 โฆษณาสินค้า หรือหาประโยชน์ส่วนตัว
กลุ่มเนื้อหาที่สร้างความเสียหายต่อภาพลักษณ์องค์กร

76. 7676
 เรื่องส่วนตัว แต่โพสต์ในเว็บ/Page หน่วยงาน
 หน่วยงานควรใช้ Facebook Page ไม่ใช่ Facebook Account บุคคล
 ควรแยก Page หน่วยงาน และ Account ส่วนตัว ออกจากกัน
 การแชร์/กด Like ไม่คิด ใน account หน่วยงาน
(เนื้อหาไม่เกี่ยวกับหน่วยงาน แต่ตัวเองชอบ )
 ข่าว/ความรู้ทางการแพทย์ ที่ไม่ได้ตรวจสอบความถูกต้อง/เป็นเท็จ
 ใช้ชื่อหรือ Logo คณะฯ แต่เป็นความเห็นส่วนตัว
 Spam/ภาพลามก ที่มีผู้โพสต์ผ่าน Webboard/Social Media
แล้วไม่ monitor เป็นประจํา
กลุ่มเนื้อหาที่เกิดจากความไม่ระมัดระวังของ Admin

77. 7777
ตัวอย่างนโยบายด้านการให้ข้อมูลผ่านสื่อของวิชาชีพ

78. 7878
Example Professional Code of Conduct

79. 7979
Example Professional Code of Conduct

80. 8080
Facebook Privacy Settings

81. 8181
Facebook Privacy Settings

82. 8282
สรุป
• Social media เป็น trend ของสังคมในปัจจุบันที่ปฏิเสธไม่ได้
• Social media สําคัญในชีวิตประจําวัน เพราะเป็นโอกาสใน
การเข้าถึงข้อมูล และการเข้าสังคม
• Social media สําคัญในชีวิตประจําวัน เพราะเป็นความเสี่ยง
ที่หากไม่ตระหนักและระมัดระวัง ก็ส่งผลร้ายต่อผู้ใช้ได้

83. 8383
สรุป
• องค์กรควรมีนโยบายด้าน Social media และ Security &
privacy รวมทั้งมีการอบรม สร้างความตระหนัก และบังคับใช้
• วิชาชีพต่างๆ โดยเฉพาะวิชาชีพทางสุขภาพ ควรมีนโยบาย
และสร้างความตระหนักเรื่องการใช้ Social media อย่าง
เหมาะสมแก่ผู้ประกอบวิชาชีพนั้นๆ
• บุคคลควรตระหนักถึงความเสี่ยงในการใช้ Social media อยู่
เสมอ และใช้อย่างระมัดระวัง รับผิดชอบ และมีจริยธรรม

84. 8484
More Information
• ข้อแนะนําในการใช้งาน Social Media
– http://www.etda.or.th/etda_website/app/webroot/files/1
/files/Guidelines.pdf
• แนวปฏิบัติในการใช้บริการสื่อสังคมออนไลน์
– http://www.etda.or.th/etda_website/content/1191.html
• Thailand Internet User Profile 2013
– http://www.etda.or.th/internetuserprofile2013/TH_Intern
etUserProfile2013.pdf