PDF

1. £ÁUÀgÁdÄ £Él̯ï
«eÁÕ£À ²PÀëPÀgÀÄ
¸ÀPÁðj ¥ËæqsÀ±Á¯É
PÀƼÀUÉgÉ UÉÃmï ªÀÄzÀÆÝgÀÄ vÁ||
ªÀÄAqÀå f¯Éè
9880165534
nagunetkal@gmail.com

2. • £ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ ºÀÄn֨ɼÉzÀÄ,¸ÀºÀ¸ÁægÀÄ ªÀµÀð
EzÀÄÝ PÉÆ£ÉAiÀÄ°è ¸ÁªÀ£ÀߥÀÄàvÀÛªÉ-EzÀÄ
¤ªÀÄUÉ CZÀÑjAiÀÄ£ÀÄßAlÄ ªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ
C®èªÉà ?
ºËzÀÄ

3. £ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ UɯÁQëUÀ¼ÀÄ
• £ÀPÀëvÀæUÀ½UÀÆ MAzÀÄ fêÀ£À
ZÀPÀæ«zÉ.EzÀ£ÀÄß C¨sÀ幸ÀĪÀÅzÀjAzÀ
£ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ gÀÆ¥ÀÄUÉƼÀÄîªÀ §UÉÎ
ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ ºÀÄlÄÖ ¸Á«£À §UÉV£À
«ZÁgÀ w½AiÀħºÀÄzÀÄ.

4. £ÁPÀëwæPÀ «PÁ¸À
• £ÀPÀëvÀæUÀ¼À GUÀªÀÄ¢AzÀ
«£Á±ÀzÀªÀgÉUÉ £ÀqÉAiÀÄĪÀ ¥ÀæQæAiÉÄUÉ
£ÁPÀëwæPÀ «PÁ¸À JAzÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ.

5. £ÀPÀëvÀæUÀ¼À «PÀ¸À£À ªÀÄvÀÄÛ CAvÀå
D¢ £ÀPÀëvÀæ ¹ÜgÀ ¹Üw PÉA¥ÀÄzÉÊvÀå
UÀæ»ÃAiÀÄ
¤ÃºÁjPɱÉéÃvÀPÀħÓ
£ÀPÀëvÀæUÀ¼À «PÀ¸À£À ªÀÄvÀÄÛ CAvÀå

6. £ÀPÀëvÀæUÀ¼À «PÀ¸À£À ªÀÄvÀÄÛ CAvÀå
PÉA¥ÀÄzÉÊvÀå PÉA¥ÀÄzÉÊvÀå
±ÉéÃvÀPÀħÓ
PÀȵÀÚPÀÄ§Ó PÀ¥ÀÄàPÀĽ
£ÀÆåmÁæ£ï £ÀPÀëvÀæ
¸ÀÄ¥Àgï £ÉÆêÁ

7. D¢ £ÀPÀëvÀæ CxÀªÁ ¥ÉÆæÃmÉÆøÁÖgï
• ªÉÇåêÀÄzÀ°è£À §ÈºÀvï C¤®zÀ ªÉÆÃqÀUÀ¼ÀÄ
UÀÄgÀÄvÀé¢AzÀ ¸ÀAPÀÄavÀUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.
• ªÉÆÃqÀzÀ gÁ²AiÀÄ ±ÉÃ%99 ¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ
UÉÆî gÀÆ¥ÀÄUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.EzÀ£ÀÄß D¢£ÀPÀëvÀæ J£ÀÄßvÉÛêÉ.
• D¢£ÀPÀëvÀæzÀ PÉÃAzÀæzÀ°è vÁ¥À ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀ ºÉZÀÄÑvÁÛ
ºÉÆÃV vÁ¥ÀªÀÅ 10 «Ä°AiÀÄ£ï K DzÁUÀ
ºÉÊqÉÆæÃd£ï £ÀÆåQèÃAiÀÄ ¸À«Ä䮣À QæAiÉÄUÉ M¼ÀUÁV ±ÀQÛ
©qÀÄUÀqÉAiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

9. £ÀPÀëvÀæUÀ¼À ¹ÜgÀ ¹Üw
• ±ÀQÛ ©qÀÄUÀqɬÄAzÀ GAmÁUÀĪÀ
ºÉÆgÀªÀÄÄR §®ªÀÅ UÀÄgÀÄvÀézÀ
M¼ÀªÀÄÄR §®PÉÌ ¸ÀªÀÄ DzÁUÀ £ÀPÀëvÀæªÀÅ
¸ÀªÀĹÜw(¹ÜgÀ ¹Üw)UÉ §gÀÄvÀÛzÉ.

10. PÉA¥ÀÄzÉÊvÀå
• «QgÀtUÀ½AzÁzÀ ºÉÆgÀªÀÄÄR MvÀÛqÀªÀÅ UÀÄgÀÄvÀézÀ
M¼ÀªÀÄÄR MvÀÛqÀQÌAvÀ ºÉZÁÑUÀÄvÀÛzÉ.£ÀPÀëvÀæzÀ ºÉÆgÀ ¥ÀzÀgÀ
»UÀÄÎvÀÛzÉ.
• ºÉÆgÀ¥ÀzÀgÀ »UÀÄΫPɬÄAzÀ vÁ¥ÀªÀÅ PÀrªÉÄAiÀiÁV £ÀPÀëvÀæzÀ
§tÚ PÉA¥ÀÄ §tÚªÁV §zÀ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. EzÀ£ÀÄß PÉA¥ÀÄzÉÊvÀå
JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

11. PÉA¥ÀÄzÉÊvÀå
PÉA¥ÀÄzÉÊvÀåzÀ ¹ÜwAiÀĪÀgÉUÉ J¯Áè £ÀPÀëvÀæUÀ¼À «PÀ¸À£ÀzÀ ºÀAvÀUÀ¼ÀÄ MAzÉà DVgÀÄvÀÛzÉ.

12. UÀæ»ÃAiÀÄ ¤ÃºÁjPÉ
• PÉA¥ÀÄ zÉÊvÀåzÀ G©âzÀ ºÉÆgÀ¥ÀzÀgÀ PÀ¼ÀaPÉÆAqÀÄ zÀÆgÀPÉÌ ¸ÁUÀÄvÀÛzÉ.
• EzÀjAzÀ ºÉÊqÉÆæÃd¤ß£À ªÉÆÃqÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
• F ªÉÆÃqÀªÀ£ÀÄß UÀæ»ÃAiÀÄ ¤ÃºÁjPÉ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

13. ±ÉéÃvÀ PÀħÓ
• PÉA¥ÀÄzÉÊvÀå ¹Üw vÀ®Ä¦zÀ £ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ ªÀÄÄAzÉãÁUÀÄvÀÛªÉ
JA§ÄzÀÄ £ÀPÀëvÀægÁ²AiÀÄ£ÀߪÀ®A©¸ÀÄvÀÛzÉ.
• £ÀPÀëvÀæªÀÅ vÀ£Àß ºÉÆgÀ PÀªÀZÀªÀ£ÀÄß PÀ¼ÀaPÉÆAqÀ £ÀAvÀgÀ CzÀgÀ
gÁ²AiÀÄÄ 1.4 ¸ËgÀgÁ²VAvÀ(EzÀ£ÀÄß ZÀAzÀæ±ÉÃRgÀ «Äw
J£ÀÄßvÁÛgÉ) PÀrªÉÄ EzÀÝ°è,vÀ£ÀßzÉà UÀÄgÀÄvÀé¢AzÁV £ÀPÀëvÀæ
PÀĹAiÀÄvÉÆqÀUÀÄvÀÛzÉ.
• vÁ¥À ªÀÄvÀÄÛ MvÀÛqÀ ºÉaÑzÀ PÁgÀt,£ÀPÀëvÀæ E£ÀßµÀÄÖ
PÀĹAiÀįÁgÀzÀÄ.
• vÁ¥À §ºÀ¼À ºÉZÁÑzÁUÀ £ÀPÀëvÀæªÀÅ C¢üPÀ DªÀvÀðªÀżÀî
QgÀtUÀ¼À£ÀÄß ¸Àƹ ±ÉéÃvÀ PÀÄ§Ó DUÀÄvÀÛzÉ.

14. ±ÉéÃvÀ PÀħÓ
• ±ÉéÃvÀ PÀħÓzÀ°è£À zÀæªÀå JµÀÄÖ ¸ÀA¦ÃqÀ£À
UÉÆArgÀÄvÀÛzÉAzÀgÉ ZÀªÀÄZÀzÀ°è£À zÀæªÀå £ÀÆgÁgÀÄ
l£ï vÀÆUÀÄvÀÛzÉ.

15. ¸ËgÀgÁ²VAvÀ ºÉZÀÄÑ gÁ²AiÀÄ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À
¨sÀ«µÀåªÉãÁUÀÄvÀÛzÉ .?
• ¸ËgÀgÁ²AiÀÄ LzÀÄ ¥ÀlÄÖ CxÀªÁ CzÀPÀÆÌ ºÉZÀÄÑ
gÁ²AiÀÄļÀî £ÀPÀëvÀæUÀ¼ÀÄ PÉA¥ÀÄ zÉÊvÀå ¹ÜwAiÀÄ C£ÀAvÀgÀ «©ü£Àß
jÃwAiÀÄ°è «PÁ¸ÀUÉƼÀÄîvÀÛªÉ.

16. ¸ÀÆ¥Àgï £ÉÆêÁ(super nova)
• £ÀPÀëvÀæzÀ UÀ¨sÀðzÀ°è ºÉZÀÄÑ ºÉZÀÄÑ ¨sÁgÀªÁzÀ zsÁvÀÄUÀ¼ÀÄ
GvÀàwÛAiÀiÁUÀÄvÁÛ ºÉÆÃzÀ ºÁUÉà UÀ¨sÀðzÀ CvÀåAvÀ M¼À¨sÁUÀzÀ°è
PÀ©âtzÀ ©ÃdUÀ¼ÀÄ GAmÁUÀÄvÀÛªÉ.F ºÀAvÀzÀ°è £ÀPÀëvÀæ
¸ÉÆáÃlUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.F «zÁåªÀiÁ£ÀªÀ£ÀÄß ¸ÀÆ¥Àgï£ÉÆêÁ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

17. £ÀÆåmÁæ£ï £ÀPÀëvÀæ(Neutron star)
• ¸ÀÆ¥Àgï £ÉÆêÁ WÀl£ÉAiÀÄ°è ºÉÆgÀPÉ̸ÉzÀ ¥ÀzÁxÀðUÀ¼ÀÄ,PÉ®ªÉǪÉÄä
ºÉZÀÄÑ ¸ÀA¦ÃqÀ£ÀUÉÆAqÀÄ PÉÃAzÀæzÀ°è £ÀÆåmÁæ£ÀÄUÀ½AzÁVgÀĪÀ
UÉÆî G½zÀÄPÉƼÀÄîvÀÛzÉ.EzÀ£ÀÄß £ÀÆåmÁæ£ï £ÀPÀëvÀæ JAzÀÄ
PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

18. PÀ¥ÀÄà PÀĽUÀ¼ÀÄ(black hole)
• ¸ÀÆAiÀÄð£ÀzÀQÌAvÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 30 ¥ÀlÄÖ C¢üPÀ gÁ²AiÀÄļÀî £ÀPÀëvÀæUÀ¼À ¸ÀÆ¥Àgï
£ÉÆêÁ CªÀ±ÉõÀUÀ¼À°è §ÈºÀvï ¥ÀæªÀiÁtzÀ gÁ² §ºÀ¼À ¸ÀtÚ UÁvÀæPÉÌ
¸ÀA¦ÃqÀ£ÀUÉÆArgÀÄvÀÛzÉ.UÀÄgÀÄvÀé PÉëÃvÀæ CvÀåAvÀ wêÀæªÁVgÀĪÀ F PÁAiÀÄPÉÌ
PÀ¥ÀÄàPÀĽ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

19. £ÀPÀëvÀæzÀ §tÚ
vÁ¥À §tÚ £ÀPÀëvÀæ GzÁºÀgÀuÉ
2500-3500k PÉA¥ÀÄ ©l¯ï Vøï
3500-5000k QvÀÛ¼É ºÀ¼À¢ DPÀÄÖðgÀ¸ï
5000-6000k ºÀ¼À¢ ¸ÀÆAiÀÄð
6000-10,000k ºÀ¼À¢ bÁAiÉÄAiÀÄļÀî
©½
®Ä§ÞPÀ
10,000-50,000k ¤Ã° bÁAiÉÄAiÀÄļÀî
©½
jUɯï

20. UɯÁQì (galaxy)
MAzÉà UÀÄgÀÄvÀéPÉÌ M¼À¥ÀnÖgÀĪÀ §ÈºÀvï £ÀPÀëvÀæUÀ¼À UÀÄA¦UÉ
UɯÁQì J£ÀÄßvÁÛgÉ.
£ÀPÀëvÀæªÁzÀ £ÀªÀÄä ¸ÀÆAiÀÄð,200 ©°AiÀÄ£ï
£ÀPÀëvÀæUÀ¼À£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ UɯÁQìAiÀÄ°èzÉ D UɯÁQìAiÉÄÃ
DPÁ±ÀUÀAUÉ CxÀªÁ ºÁ®ÄºÁ¢.
£ÀªÀÄä UɯÁQìAiÀÄ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ1011 £ÀPÀëvÀæUÀ½zÀÄÝ CªÉ®èzÀgÀ
MlÄÖ gÁ² ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 3x1041 kg.
DPÁ±ÀUÀAUÉAiÀÄ ªÁå¸À ¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀÄ ®PÀë
eÉÆåÃwªÀµÀðUÀ¼ÀÄ.

22. ¸ÀÄgÀĽ UɯÁQì

23. J°¦ìÃAiÀÄ UɯÁQì

24. C¤AiÀÄvÀ UɯÁQì

25. Jré£ï ºÀ§®è£À ¤AiÀĪÀÄ
• ``AiÀiÁªÀÅzÉà DPÁ±ÀPÁAiÀÄ £À«ÄäAzÀ zÀÆgÀ ¸ÀjAiÀÄÄwÛgÀĪÀ
ªÉÃUÀªÀÅ CzÀÄ £À«ÄäAzÀ EgÀĪÀ zÀÆgÀPÉÌ £ÉÃgÀ C£ÀÄ¥ÁvÀzÀ°è
EgÀÄvÀÛzÉ.’’

26. gÁPÉlÄÖUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ PÀÈvÀPÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ
.

27. gÁPÉmï «eÁÕ£ÀzÀ ¦vÁªÀĺÀgÀÄ
PÁ£ï¸ÁÖAn£ï wìAiÉÆïïPÀĪï¹Ì
gÀµÁå

28. gÁPÉmï «eÁÕ£ÀzÀ ¦vÁªÀĺÀgÀÄ
ºÉªÀÄð£ï M¨Évïð
dªÀÄð¤

29. gÁPÉmï «eÁÕ£ÀzÀ ¦vÁªÀĺÀgÀÄ
gÁ§mïð UÉÆqÁØqïð
CªÉÄÃjPÀ

30. gÁPÉmï £ÉÆÃzÀ£ÀPÁjUÀ¼ÀÄ(Rocket propellents)
zÀæªÀ ºÉÊqÉÆæÃd£ï ªÀÄvÀÄÛ zÀæªÀ DQìd£ï
¹ÃªÉÄ JuÉÚ ªÀÄvÀÄÛ zÀæªÀ DQìd£ï
ºÉÊqÀæfÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ £ÉÊnæPï DªÀÄè
¸ÀA±ÉèövÀ gÀ§âgï CxÀªÁ ¸É®Äå¯ÉÆøï£À ¸ÀAAiÀÄÄPÀÛUÀ¼ÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ zÀæªÀ DQìd£ï
C®Æå«Ä¤AiÀĪÀiï ¥ÉgÉÆ̯ÉÃmï DQìqÀPÀzÉÆA¢UÉ
¥Á°§ÆåmÁqÉʬÄÃ£ï ªÀÄvÀÄÛ CQæ°Pï DªÀÄè
DQìqÀPÀ ªÀÄvÀÄÛ EAzsÀ£ÀUÀ¼À£ÀÄß MmÁÖV £ÉÆÃzÀ£ÀPÁjUÀ¼ÀÄ
J£ÀÄßvÁÛgÉ.

31. gÁPÉmï£À vÀvÀé
¸ÀAªÉÃUÀ ¸ÀAgÀPÀët vÀvÀé

32. KPÀºÀAvÀ gÁPÉmï

33. §ºÀĺÀAvÀ gÁPÉmï

34. PÀPÁëªÉÃUÀ(orbital velocity)
ªÀÈvÁÛPÁgÀzÀ ¥ÀxÀzÀ°è ZÀ°¸ÀÄwÛgÀĪÀ PÁAiÀÄzÀ ªÉÃUÀPÉÌ
PÀPÁëªÉÃUÀ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
 Vo=

35. «ªÉÆÃZÀ£Á ªÉÃUÀ(Escape velocity)
MAzÀÄ PÁAiÀĪÀÅ ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ UÀÄgÀÄvÀé PÉëÃvÀæ¢AzÀ
vÀ¦à¹PÉÆAqÀÄ ºÉÆÃUÀĪÀAvÁUÀ®Ä CzÀPÉÌ ¤ÃqÀ¨ÉÃPÁzÀ
PÀ¤µÀ× DgÀA©üPÀ ªÉÃUÀPÉÌ «ªÉÆÃZÀ£Á ªÉÃUÀ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
 Ve=

36. PÀPÁëªÉÃUÀ ªÀÄvÀÄÛ «ªÉÆÃZÀ£Á ªÉÃUÀUÀ½VgÀĪÀ
¸ÀA§AzsÀ
• Vo=
• Ve=
Ve=

37. ¨sÀƹÜgÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ
• ¨sÀÆ«ÄAiÀÄ ¨sÀæªÀÄuÉAiÀÄ CªÀ¢üAiÀĵÉÖà ¥Àj¨sÀæªÀÄuÉAiÀÄ
CªÀ¢üAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆA¢gÀĪÀ G¥ÀUÀæºÀUÀ½UÉ ¨sÀƹÜgÀ
G¥ÀUÀæºÀUÀ¼ÀÄ J£ÀÄßvÁÛgÉ.
• 24 UÀAmÉ
• 36,000 Q.«ÄÃ JvÀÛgÀ
zÀ°è ¸Áܦ¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.

38. gÁPÉÃ±ï ±ÀªÀÄð
• ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÆzÀ® UÀUÀ£ÀAiÀiÁwæ
• d£À£À :13-01-1949
• ¸ÀܼÀ : ¥ÀAeÁ¨ï£À ¥ÁnAiÀiÁ®

39. 39

42. 42

43. 43

44. ZÀAzÀæAiÀiÁ£À -1

45. ZÀAzÀæAiÀiÁ£À -1

46. ªÀÄAUÀ¼ÀAiÀiÁ£À

47. ªÀÄAUÀ¼ÀAiÀiÁ£À

48. ªÀÄAUÀ¼ÀAiÀiÁ£À

49. Mars
IDS
N
Earth
mars-orbiter tracking

50. Mars at
Departure
Departure
Mars Orbit
Insertion
(MOI)
Earth
at MOI
EBNs
Sun
Satellite
ªÀÄAUÀ¼ÀAiÀiÁ£À

51. 51

52. ZÀAzÀæAiÀiÁ£À -1