1. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ Τ Ω Ν ΤΡΙ Ω Ν ΑΝΘΡ Ω ΠΙΝ Ω Ν ΤΥΠ Ω Ν ΠΡΟΣ Ω ΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ένα Μοναδικό Εργαλείο για την Κατανόηση των Ατομικών
Διαφορών στη Διαδικασία Διδασκαλίας-Μάθησης
Γιώργος Πασχαλίδης, Ερευνητής & Συγγραφέας, Βραβευμένος με το
Διεθνές Βραβείο Giuseppe Sciacca (2010) & Unesco TLEE (2012), Ελλάδα
Αναστασία Σταθοπούλου, MD , Παιδοψυχίατρος, υποψήφια Ph. Τμήμα
ψυχιατρικής Παν/μίου Πατρών, Ιατρική Σχολή, Πάτρα, Ελλάδα

2. • Λίγα μοντέλα μέχρι σήμερα έχουν συνδέσει την
προσωπικότητα με τη μάθηση
• Πρόσφατες έρευνες εστιάζουν στην
διαφορετικότητα των ατόμων κατά την διαδικασία
της μάθησης
• Συγκεκριμένες νευροανατομικές βάσεις αυτών των
ατομικών διαφορών δεν έχουν εντοπιστεί
Ατομικές διαφορές στον τύπο προσωπικότητας, στο
μαθησιακό στυλ και στον εγκέφαλο των μαθητών
απαιτούν η διδασκαλία να προσαρμοστεί σε μια
πιο εξατομικευμένη διδακτική μέθοδο

3. Το Μοντέλο των Τριών Ανθρώπινων Τύπων
Προσωπικότητας, που ανακαλύφθηκε από τον
Γιώργο Πασχαλίδη, έρχεται να αναγνωρίσει τις
ατομικές διαφορές δασκάλων, μαθητών και των
διδακτικών και μαθησιακών τους στυλ,
αποκαλύπτοντας την νευροβιολογική τους
προέλευση

4. Όλοι οι άνθρωποι
διακρίνονται σε μόνο
Τρεις Τύπους
Προσωπικότητας

5. Δάσκαλοι και Μαθητές
διακρίνονται σε μόνο
Τρεις Τύπους
Προσωπικότητας

6. Οι Τρεις Ανθρώπινοι Τύποι
Προσωπικότητας
κατατάσσονται με βάση:
• Τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας
• Τη μορφολογία & λειτουργία του εγκεφάλου
• Τον εντερότυπο
• Τη σκελετική κατασκευή
• Την απορρόφηση βιομετάλλων και βιταμινών
• Την προδιάθεση & εκδήλωση συγκεκριμένων
για τον κάθε τύπο διαταραχών

7. Σκοπός
• Σχεδιασμός μιας διαφοροποιημένης στρατηγικής
διδασκαλίας βασισμένη στο μοντέλο των Τριών Ανθρώπινων
Τύπων Προσωπικότητας
• Εισαγωγή της προτεινόμενης καινοτόμου στρατηγικής στη
διαδικασία διδασκαλίας-μάθησης
• Αναγνώριση της νευροβιολογικής προέλευσης των
μαθησιακών προφίλ
• Επιβεβαίωση των πλεονεκτημάτων της εισαγόμενης
στρατηγικής
• Προσφορά ενός μοναδικού ξεκάθαρου και πρακτικού
διδακτικού εργαλείου που ανοίγει νέους δρόμους στην
εκπαίδευση

8. Μεθοδολογία
• 150 δάσκαλοι
• Προοπτική μελέτη : 2150 παιδιά (5-18 χρονών) χωρίς διαγνωσμένη
πάθηση :
 Ομάδα 1: 300 παιδιά νηπιαγωγείου, 550 δημοτικού, 650 γυμνασίου ,
500 λυκείου (εισαγωγή του Μοντέλου της Ανθρώπινης Τυπολογίας),
από τα οποία 150 μαθητές υποβλήθηκαν σε μαγνητικές τομογραφίες
 Ομάδα ελέγχου: 150 μαθητές στων οποίων την διδασκαλία δεν είχε
εισαχθεί το μοντέλο υποβλήθηκαν σε μαγνητικές τομογραφίες
• Εισαγωγή του μοντέλου 1ον στους δασκάλους 2ον στους μαθητές 3ον στους
γονείς
• Οδηγός Σχεδιασμού Μαθήματος για δασκάλους για Διαφοροποιημένη
Διδασκαλία βασισμένη στην Ανθρώπινη Τυπολογία
• Αξιολόγηση σε δύο φάσεις (πριν και μετά την εισαγωγή του μοντέλου)

9. Κλίμακα ικανοτήτων DAS-II
Εργαλεία
Μαγνητική τομογραφία (MRI)
Ερωτηματολόγιο για παιδιά του Achenbach
Ερωτηματολόγιο των τριών μαθησιακών προφίλ
Κλίμακα αξιολόγησης μαθησιακής προόδου
Κλίμακα νοημοσύνης για παιδιά Wechsler (WISC)
Ερωτηματολόγιο των Τριών Ανθρωπίνων Τύπων Προσωπικότητας

10. Πλαίσιο Διδασκαλίας Πασχαλίδη
Εισαγωγή του δασκάλου στο μοντέλο της Ανθρώπινης
Τυπολογίας και αναγνώριση του τύπου του
Ο δάσκαλος εισαγάγει το μοντέλο στους μαθητές
και αναγνωρίζει τους τύπους τους
Ο δάσκαλος εισαγάγει το μοντέλο στους γονείς των
μαθητών

11. Ένα νέο μοντέλο διαφοροποιημένης
διδασκαλίας και ομαδοσυνεργατικής
μάθησης που εφαρμόζει τρεις
διαφορετικές παιδαγωγικές
προσεγγίσεις βασισμένες στο Μοντέλο
των Τριών Ανθρώπινων Τύπων
Προσωπικότητας

12. Οι Τρεις Μαθησιακοί Τύποι προέρχονται από
διαφοροποιήσεις συγκεκριμένων περιοχών του λιμπικού
συστήματος, καθώς και φλοιϊκών και συνειρμικών περιοχών
του εγκεφάλου

13. Οδηγίες για τους Δασκάλους

14. Α Τύπος Δάσκαλος
Στυλ Εξηγεί λακωνικά ή απλά εννοεί τι θέλει να πει χωρίς να το
διδασκαλίας λέει
Προτιμά προφορική ή οπτική παρουσίαση
Ελεύθερου τύπου δημιουργική διδασκαλία εκτός διδακτικής
ύλης
Εξετάζει τους μαθητές με τεστ περιστασιακά
Θέλει οι μαθητές του να συμμετέχουν ενεργά
Καινοτόμος, αυτοσχεδιάζει
Τολμηρός
Λακωνικός, αναλύει κάτι μόνο αν το βρίσκει ενδιαφέρον
Συνεπής στις πράξεις του
Συμπεριφορά Απότομος, ακριβής, λακωνικός, νευρικός, ανυπόμονος,
παρορμητικός, ευέλικτος
Χρειάζεται Υπομονή, να είναι πιο αναλυτικός, να μην τα παρατάει
εύκολα

15. Β Τύπος Δάσκαλος
Στυλ Διδασκαλίας Εξηγεί αναλυτικά με πολλές λεπτομέρειες
Σκέφτεται προσεχτικά αυτά που έχει να πει
Διδάσκει μόνο την διδακτική ύλη που υποδεικνύει το
Υπουργείο Παιδείας
Εξετάζει τους μαθητές σύμφωνα με τα προτεινόμενα
από το υπουργείο τεστ
Μόνο παραδίδει το μάθημα χωρίς να δίνει χρόνο
στους μαθητές να δημιουργήσουν
Δυσκολεύεται να επιβληθεί λόγω της γονεϊκής του
συμπεριφοράς
Συμπεριφορά Αναλυτικός, υπομονετικός, συντηρητικός,
συμπονετικός, συναισθηματικός, προσεκτικός, έχει
γονεϊκή συμπεριφορά
Χρειάζεται Δημιουργικότητα, καινοτομία, να πιστεύει στο
δυναμικό των μαθητών του, να είναι λιγότερο
αναλυτικός και πιο επίμονος

16. Γ Τύπος Δάσκαλος
Στυλ Διδασκαλίας Εξετάζει κάθε πληροφορία με λεπτομέρεια
Διδάσκει τη διδακτική ύλη και πολλά άλλα
Επιβάλει αυστηρή πειθαρχία
Εξετάζει τους μαθητές συνέχεια
Βάζει πολλές εργασίες για το σπίτι
Θέλει οι μαθητές να είναι σε εγρήγορση
Συμπεριφορά Οργανωτικός, επίμονος, αποτελεσματικός,
αυταρχικός, αυστηρός, δημιουργικός
Χρειάζεται Να δίνει στους μαθητές περισσότερο χώρο να
εκφραστούν, να είναι πιο ελαστικός, να ελέγχει την
αυστηρότητά του, να βιώνει την εκπαίδευση σαν χαρά
και όχι σαν εξαναγκασμό/ βασανισμό, να μην είναι
τόσο απαιτητικός

17. Οδηγός Πασχαλίδη για
Οδηγός Πασχαλίδη για
τον Σχεδιασμό του
τον Σχεδιασμό του
Μαθήματος:
Μαθήματος:
Μια Διαφοροποιημένη
Μια Διαφοροποιημένη
Διδασκαλία Βασισμένη
Διδασκαλία Βασισμένη
στην Ανθρώπινη
στην Ανθρώπινη
Τυπολογία
Τυπολογία

18. Οδηγός Πασχαλίδη για τον Σχεδιασμό
Μαθήματος (1/2)

19. Οδηγός Πασχαλίδη για τον
Σχεδιασμό Μαθήματος (2/2)

20. Φύλλο Εργασίας Τύπου Α Μαθητή

21. Φύλλο Εργασίας Τύπου Β Μαθητή

22. Φύλλο Εργασίας Τύπου Γ Μαθητή

23. Ομαδοσυνεργατική μάθηση
Εγώ μπορώ
να σας
επιβλέπω
Είμαι εδώ για
να βρω όλες τις
λεπτομέρειες Εγώ θα οργανώσω
Εγώ μπορώ να τα πάντα
το υλοποιήσω Μου αρέσουν οι
I will carry it
δύσκολες εργασίες
through

24. Τρία Μαθησιακά Προφίλ

25. Γνωστικές/Μαθησιακές Τύπος Α Τύπος Β Τύπος Γ
Ικανότητες
Επεξεργασία Οπτικός Ακουστικός Οπτικοακουστικός
πληροφοριών
Ταχύτητα επεξεργασίας Ακαριαίος, Γρήγορος Αργός, διαδοχικός Σχετικά αργός εξαιτίας
πληροφοριών της προσοχής που δίνει
στις λεπτομέρειες
Μαθαίνει πιο εύκολα Γεγονότα Θεωρίες Ιδέες
Προσοχή Επιλεκτική Σε διάσπαση Επίμονη εστίαση
Συγκέντρωση Σε ότι βλέπει Σε ότι θέλει να δει Σε παρελθοντικά
γεγονότα
Εστίαση Σε φωτογραφίες Σε γραπτά κείμενα Σε εικόνες & γραπτά
κείμενα
Νοητική ευελιξία Ευέλικτος Σταθερός Άκαμπτος
Λογική & Συλλογισμός Πολύ καλός Ικανός αλλά αργός Επίμονος
Αντίδραση στην πίεση Μηδενική αντοχή, τα Μέτρια αντοχή, χάνεται Υψηλή αντοχή, εμμένει
παρατάει εύκολα στις σκέψεις για να πετύχει το στόχο
Τρόπος ένταξης στην Διστακτικός αλλά ο Ευγενικός, διστακτικός, Με συστολή αλλά λόγω
ομάδα αυθορμητισμός του τον μένει στην άκρη της επιμονής του
κάνει αρχηγό προσπαθεί να γίνει το
επίκεντρο

26. Γνωστικές/Μαθησιακές Τύπος Α Τύπος Β Τύπος Γ
Ικανότητες
Επίλυση προβλημάτων Πρακτικός, αυτοσχεδιάζει Αναλυτικός, σκεπτικός Δημιουργικός, επίμονος
Αποφασιστικότητα Αποφασίζει γρήγορα Αναποφάσιστος Αποφασίζει εφόσον ελέγξει &
εμμένει στην απόφασή του
Σχεδιασμός Δρα Σκέφτεται Σκέφτεται και δρα με επιμονή
Σκέψη Σταθερή Αφηρημένη Μπερδεμένη
Εκτέλεση εργασιών Διαλέγει τον εύκολο Σκέφτεται πολλούς Διαλέγει τους δύσκολους
τρόπο τρόπους τρόπους
Λεκτικός Συλλογισμός Λακωνικός, ακριβής Πλούσιος, λεπτομερής Οργανωμένος, με επιμονή
Εκτέλεση πολλαπλών Αντιδρά με πανικό Χάνεται Ξεκινά με ορμή για την
εργασιών επίλυση
Μνήμη Αδύνατη, Ακουστική, θυμάται Δυνατή, μακροπρόθεσμη,
βραχυπρόθεσμη, οπτική πολλά και εμμένει σε τραυματικά
μπερδεύεται, μαθαίνει γεγονότα
«παπαγαλία»
Σύλληψη ενός θέματος Γρήγορη, βλέπει την Αργεί, αναλύει και Αρχικά βλέπει την συνολική
συνολική εικόνα και επεξεργάζεται όλες τις εικόνα αλλά κολλάει σε
καινοτομεί λεπτομέρειες προβληματικές λεπτομέρειες

27. Βαριέμαι… Θέλω
να πάω έξω να A
παίξω
Στενοχωρήθηκα
που δεν τα πήγα Ουφ!!! Αγχώθηκα
καλά στο χτεσινό C πρέπει να πάω σπίτι
διαγώνισμα να διαβάσω
B

28. Αποτελέσματα Ι
Σημαντική συσχέτιση (p <0,05) μεταξύ των
Τριών Διδακτικών και Μαθησιακών Στυλ Α, Β, Γ
και τους Τύπους Προσωπικότητας Α, Β, Γ

29. Επίλογος
Διαφοροποίηση μέσω του Μοντέλου των Τριών
Ανθρώπινων Τύπων Προσωπικότητας: Μια καινοτόμος
ανακάλυψη για την διαδικασία της μάθησης
• Χρήση της γνώσης των ατομικών εγκεφαλικών διαφορών για
τη σωστή διδασκαλία όλων των μαθητών
• Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι διαφορές αυτές
επηρεάζουν την μάθηση και το πώς η διδασκαλία αλλάζει τη
δομή του εγκεφάλου και επηρεάζει μακροπρόθεσμα τις
μαθησιακές ικανότητες και δυσκολίες
• Η διαφοροποιημένη αυτή διδασκαλία αναδιαμορφώνει τα
νευρωνικά κυκλώματα που εμπλέκονται στη διαδικασία
διδασκαλίας-μάθησης μέσω της πλαστικότητας του
εγκεφάλου

30. Υφιστάμενα μοντέλα Διαφοροποιημένη διδασκαλία με βάση το
διαφοροποιημένης διδασκαλίας Μοντέλο της Ανθρώπινης Τυπολογίας
30 μαθητές- 30 διδακτικές προσεγγίσεις 30 μαθητές- μόνο 3 διδακτικές προσεγγίσεις
Η λειτουργία συγκεκριμένων -για τον κάθε
Η μάθηση αλλάζει την φυσιολογία του
τύπο -περιοχών του εγκεφάλου επηρεάζει
εγκεφάλου
την μάθηση
Οι δάσκαλοι γνωρίζουν το διδακτικό τους
Το διδακτικό στυλ επηρεάζεται από τον
στυλ και αποφεύγουν τις ακρότητες που
τύπο του δασκάλου
απορρέουν από τον τύπο τους
Στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, η
Η ομαδοποίηση γίνεται με βάση τον τύπο
ομαδοποίηση γίνεται με βάση τυχαία
των μαθητών
κριτήρια
Οι μαθητές με χαμηλή επίδοση και οι
Όλοι οι μαθητές προσεγγίζονται με βάση τον
μαθητές με ικανότητες προσεγγίζονται
τύπο τους
με πολλούς διαφορετικούς τρόπους
Ασαφές αποτέλεσμα Επιθυμητό, ξεκάθαρο αποτέλεσμα
Ένα εμπόδιο στη μάθηση: Απουσία της
Πολλά εμπόδια στη μάθηση
Γνώσης της Ανθρώπινης Τυπολογίας

31. Πλεονεκτήματα της Εισαγωγής του
Μοντέλου των Τριών Ανθρώπινων Τύπων
Προσωπικότητας στην Εκπαίδευση
• Ενισχύει την αυτογνωσία και την ετερογνωσία των δασκάλων, των μαθητών
και της οικογένειας του μαθητή
• Δημιουργεί παιδαγωγική ατμόσφαιρα, των κατάλληλων συνθηκών μέσα στις
οποίες αναπτύσσονται οι διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στον δάσκαλο και
τους μαθητές, αλλά και ανάμεσα στον μαθητή με τους συμμαθητές του.
• Οι Δάσκαλοι:
 Κατανοούν την νευροβιολογική προέλευση του διδακτικού τους στυλ , της
συμπεριφοράς των μαθητών και του μαθησιακού τους προφίλ
 Προσαρμόζουν τη διδασκαλία τους στο μαθησιακό στυλ του μαθητή
• Ένας μοναδικός επαγγελματικός οδηγός για τους μαθητές
• Ξεκλειδώνει τις αθλητικές ικανότητες του κάθε μαθητή
• Η μαθησιακή διαδικασία γίνεται πιο εύκολη, πιο ενδιαφέρουσα και πιο
αποτελεσματική

32. Μέχρι σήμερα ήταν αδύνατη η εξατομίκευση της
εκπαίδευσης για κάθε μαθητή ξεχωριστά
Χρησιμοποιώντας το Μοντέλο της Ανθρώπινης
Τυπολογίας στην εκπαίδευση όλες οι ανάγκες του
κάθε μαθητή μπορούν να καλυφθούν απλά με την
γνώση των τύπων του δασκάλου και του μαθητή

33. Αγκαλιάζει τους μαθητές όλου του κόσμου
Τρία μόνο Μαθησιακά Στυλ

34. Μόνο
Ανθρώπινοι τύποι
Διδακτικά στυλ
Μαθησιακά προφίλ
Διαφοροποιημένες εγκεφαλικές
λειτουργίες
Βιολογικές Λειτουργίες
Εντερότυποι
Παιδαγωγικές στρατηγικές