Ronilacke bolesti

2. PROGRAM OBUKE RONIOCA P3*
C.M.A.S. RONILAC R3(P3)
Standard 2.A.7 - PROGRAM OBUKE
MEDICINSKI PROBLEMI VEZANI ZA RONJENJE

3. MEDICINSKI PROBLEMI VEZANA ZA RONJENJE

4. RASHLAĐIVANJE ( POTHLAĐIVANJE )
HIPOTERMIJA
Voda ima pet puta veći toplotni kapacitet i
dvadesetpet puta veću toplotnu vodljivost nego
vazduh. Tokom boravka u vodi, a naročito pod
vodom, moramo voditi računu o tome da ćemo
mnogo brže gubiti svoju telesnu toplotu, pa ćemo
zbog toga osetiti hladnoću vrlo brzo nakon
ulaska u vodu.
Za ronioce je interesantna razmena toplote
između tela ronioca i vode, koja u skoro svim
slučajevima kao posledicu ima rashlađivanje
ronioca.

5. Razmena toplote se obavlja:
kondukcijom, konvekcijom, radijacijom, disanjem i uriniranjem.
Kondukcija je odavanje toplote ronioca direktnim kontaktom sa vodom.
Konvekcija označava razmenu toplote putem strujanja u okolini nezaštićenog
ronioca.Voda se zagreva od njegovog tela i lagano se podiže, a hladnija količina
dolazi na njeno mesto.
Radijacija je razmena toplote između ronioca i okoline zračenjem
elektromagnetnih talasa. Pri tome se ronilac ponaša kao izvor toplote.
Disanje je još jedan način na koji se ronilac rashlađuje tokom boravka pod
vodom. Svakim izdahom gubi se mali deo toplote tela.
Uriniranjem se gubi toplota .Zbog izloženosti hladnoći, krvni sudovi u koži se
skupe , tada se krv koncentriše u centralnom delu tela gde se nalaze bubrezi a
protok krvi kroz njih se povećava, čime se povećava i produkcija
urina.Izlučivanje 2 litra urina znači gubitak 1-og stepen Celzijusa toplote tela.

6. Laka hipoternija 35oC - smanjena motorička sposobnost, usporen ritam
disanja i rad srca, gubitak sposobnosti rasudjivanja, konfuzija. Prva pomoć -
smestiti ronioca u toplu prostoriju, potopiti ga u toplu voda, utopliti toplim
prekrivačima i davati da pije tople bezalkoholne napitke.
Srednja hipotermija telesna temperatura 33oC - gubitak svesti sa
ozbiljnim smetnjama u srčanom ritmu, učestalo zevanje. Prva pomoć - po
potrebi kardiopulmonalna reanimacija, kupanje u toploj vodi 40- 42oC.

7. Znaci i simptomi umerenog pothlađivanja su:
obamrlost
pečati na koži
bledilo ekstremiteta
drhtavica,
Znaci i simptomi teškog
pothlađivanja su:
nekontrolisano drhtanje
nekoordinacija
konfuzija, slabost, apatija, dezorjentacija,
loša memorija
treperenje mišića
nesvestica
raširene, fiksirane zenice
neosetljivost na bol, odsustvo refleksa
srčana aritmija

8. PREGREJAVANJE /hipertermija/
Rekreativno ronjenje je sport koji se mahom upražnjava preko
leta, odnosno u toplijim danima. Temperature tada mogu
iznositi i preko 30 step.C, pa ronioci koji koji nose svoju
opremu, vrlo lako mogu biti ugroženi.
Temperatura ronioca najčešće poraste prilikom dugog čekanja
na ronjenje,
Organizam reaguje na nekoliko načina kako bi zadržao svoju
temperaturu. U početku, kožni kapilari se šire dozvoljavajući
toploti da zrači iz organizma. Ako ovo ne smanji telesnu
temperaturu organizam reaguje sa znojem, koji hladi kožu i
kroz nju krv.
Ukoliko temperatura i dalje bude povišena, puls se pojačava
ubrzavajući cirkulaciju radi bržeg hlađenja,
a tada se disanje ubrzava. Ovaj proces se odvija sve dok se
temperatura tela ne smanji, a ukoliko se stanje pogorša telo
prestaje da kontroliše procese rashlađivanja i oni se
zaustavljaju.

9. Toplotna iscrpljenost se manifestuje sa osećanjem
vrućine, mučnine, iscrpljenosti, glavoboljom,
znojenjem, brzim i plitkim disanjem i slabim i brzim
pulsom, koža je bleda, hladana i vlažna,
temperatura tela je normalna.
Teži oblik je toplotni udar kod koga je puls jak i
ubrzan, znojenje prestaje i koža je rumena i topla.
Tada temperatura tela ubrzano raste ,pošto
prestaju svi odbrambeni mehanizmi tela,

10. Sa prvim znacima pregrejanosti ronilac treba da se oslobodi suvišne opreme
Prvenstveno se ronilac mora skloniti od uticaja sunca i raspremiti. Treba mu
omogućiti da pije bezalkoholna pića u većim količinama, a na glavu i grudi mu
staviti hladne obloge. Ako posle ovih mera oporavak ne dođe posle desetak
minuta, treba potražiti punu medicinsku pomoć.

11. Barotrauma je povreda specifična za ronjenje i manifestuje se oštećenjem
tkiva zbog nemogućnosti da se pritisak u šupljinama tela ispunjenih gasom
(pluća, srednje uho, sinusi itd.) izjednači sa pritiskom okoline i da se brzo
prilagođava promenama ambijentalnog pritiska-prema Boyl-Mariott-ovom
zakonu.
Najveće promene se registruju u prvih 10 metara dubine zato što se
zapremina i pritisak menjaju za 50%.

12. Barotrauma srednjeg uha je najčešća povreda u ronjenju uopšte.
Češće se javlja prilikom zarona, ali se može ispoljiti i u toku izranjanja.
Manifestuje se osećanjem pritiska u uhu, bolom, konduktivnim
oštećenjem sluha, perforacijom bubne opne i vrtoglavicom zbog
iznenadne kalorične stimulacije. Posledica je nemogućnosti da se
izjednači pritisak u srednjem uhu zbog loše tehnike izjednačavanja
pritiska, infekcije gornjih disajnih puteva i anatomskih deformacija.

14. Barotrauma unutrašnjeg uha
je relativno retka, ali ozbiljna
povreda. Može se javiti izolovano ili
istovremeno sa barotraumom
srednjeg uha.
Manifestuje se zvonjenjem u uhu,
upornom vrtoglavicom i perceptivnim
oštećenjem sluha. Obično postoji
ruptura okruglog prozora sa
perilimfnom fistulom. Lečenje je
obično hirurško, a ronilačka karijera
uglavnom završena

16. Equalization Techniques
Passive: Requires no effort. Occurs during ascent.
Voluntary tubal opening: Try yawning or wiggling your jaw. Up to 30
percent of divers can successfully master this technique.
Valsalva maneuver: Pinch your nostrils, and gently blow through your
nose.
Toynbee maneuver: Pinch your nostrils and swallow (good technique if
equalization is needed during ascent).
Frenzel maneuver: Pinch your nostrils while contracting your throat
muscles, and make the sound of the letter "k."
Lowry technique: Pinch your nostrils, and gently try to blow air out of
your nose while swallowing (think Valsalva maneuver meets the Toynbee
maneuver).
Edmonds technique: Push your jaw forward, and employ the Valsalva
maneuver or the Frenzel maneuver.

17. Toynbee Maneuver
Pinch your nose and swallow
With your nostrils pinched or blocked against your mask skirt, swallow.
Swallowing pulls open your Eustacian tubes while the movement of your tongue,
with your nose closed compresses air against them.
Frenzel Manouver
Pinch your Nose and make the sound of the letter "K"
Close your nostrils, and close the back of your throat as if straining to lift a
weight. Then make the sound of the letter "K". This forces the back of your
tongue upwards, compressing air against the openings of your Eustacian
tubes.

18. Edmonds Technique
Pinch your nose and blow and push your jaw forward
Whilst tensing the soft palate (the soft tissue at the back of the roof of your
mouth) and throat muscles and pushing the jaw forward and down, do a Valsalva
maneuver.

19. Vrtoglavica zbog razlike u pritisku (alternobarički vertigo)

20. Vrtoglavica zbog razlike u pritisku (alternobarički vertigo)
Zbog nejednakog pritiska u srednjem uhu ronioci ponekad osjećaju
prolaznu vrtoglavicu pri zaronu I izronu. Ovaj fenomen se pripisuje
nejednakom podražavanju završetka vestibularnog organa do kojeg
dolazi zbog nejednake inflacije ili ventilacije šupljina srednjeg uha za
vrijeme zarona i izrona.
Vrtoglavica može trajati od nekolio sekundi do 10 minuta. Primjećeno je da
probleme sa izjednačavanjem srednjeg uha češće imaju ljudi koji pate od
vrtoglavice.
Problemi sa izjednačavanjem srednjeg uha obično dominiraju u jednom
uhu.
Vrtoglavica zbog razlike u pritisku može se spriječiti ispravnim
izjednačavanjem pritiska u srednjem uhu. Osobe koje imaju teškoće sa
izjednačavanjem pritiska (na površini) ili kojima Valsalva manevar
izaziva vrtoglavicu ne smiju roniti. Ako ronilac tokom zarona primijeti
začepljenost uha ili vrtoglavicu, mora zastati i izroniti sve dok ne izjednači
pritisak, čak ako to znači i povratak na površinu. Ako se
simptomi pojave kod izrona, izron treba prekinuti i ronilac se mora, ukoliko
mu to količina vazduha I uslovi dozvoljavaju, spuštati sve dok simptomi ne
nestanu.

21. Kratkotrajnu vrtoglavicu može izazvati i neujednačen ulaz hladne vode u
vanjski slušni kanal, što je posledica začepljenja jednog od kanala
(cerumenom, otitis externa) čepićima za uši, priljubljenom
kapuljačom ili koštanim izraslinama.

22. Infekcije vanjskog uha - Otitis externa
Prekomjerno izlaganje obloge ušnog kanala vodi ili vlažnom vazduhu može
smekšati tkivo i uzrokovati promjene pH. Ronioci povremeno borave i u vodi sa
visokim sadržajem bakterija. Lokalna rana u ušnom kanalu može se izazvati
guranjem prsta ili predmeta u uši. Svi ovi uslovi mogu pridonijeti razvoju infekcije i
upale na tkivu svanjskog slušnog kanala ili otitis externa (infekciji vanjskog uha).
Bakterijska flora nađena u ronilačkom otitis externa često je mješavina
Pseudomonas i Proteus sa Staphylococcus aureus. Simptomi su iritacija sa
svrbom ili peckanjem, sekret, akutna upala, oticanje tkiva i bol.
Ako se ne leči, mogu se pojaviti ozbiljne progresivne komplikacije na tkivu, kosti i
hrskavici. Ako su simptomi infekcije očiti, potreban je lekarski tretman. On
uključuje otklanjanje boli, pročišćavanje slušnog kanala I antibiotike.
Bol može biti prilično jak. Neki lekari kao preventivnu meru savetuju upotrebu
profilaktičkih otopina za uho za pročišćavanje i ubrzavanje sušenja slušnog kanala
posle ronjenja.

23. Barotrauma sinusa
(paranazalnih šupljina) je česta
povreda u ronjenju i posledica je
akutne ili hronične blokade
izvodnih kanala sinusa. Najčešće
su zahvaćeni frontalni sinusi.
Lečenje je slično kao kod
barotraume srednjeg uha.

26. BAROTRAUMA ZUBA (BARODONTALGIJA) .
Svaki bol koji se javlja prilikom urona, izrona ili
letenja ukazuje na moguće postojanje
barodontalgije.
Način nastanka povrede je jednostavan :
prilikom boravka pod visokim pritiskom u
mikropukotinama može se zadržati vazduh u
manjim ili većim količinama, i taj vazduh pri
prelasku na manji pritisak vrši ekspanziju i
pokušava da se širi.
Bol je javlja jer taj vazduh vrši pritisak na nerve
koji se nalaze oko njega.
Bol uglavnom ne traje dugo, te je i dijagnostika
teza ukoliko postoji više mogucih uzrocnika,
odnosno vise pokvarenih zuba ili više zuba koji
su plombirani.
Rentgenski snimak može da pomognu kod
dijagnostike povrede, odnosno utvrđivanja
problematičnog zuba (ili više njih).

27. SKVIZ ( GNJEČENJE ) MASKOM

28. Posledice SKVIZA MASKOM.

29. Barotrauma pluća, koja se javlja prilikom izrona, je ozbiljna i po život
opasna povreda. Manifestuje se u nekoliko kliničkih oblika pri čemu se
mogu i svi oblici istovremeno ispoljiti:
PLUĆNI EMFIZEM (lokalizovano oštećenje plućnog parenhima )
MEDIJASTINALNI EMFIZEM I POTKOŽNI EMFIZEM
PNEUMOTORAKS
ARTERIJSKA GASNA EMBOLIJA – AGE
Nastaje prilikom izrona kada se zbog smanjenja ambijentalnog pritiska
poveća zapremine gasa u plućima. Tkiva će se oštetiti ukoliko ekspandirani
gas ne bude mogao da se odstrani iz pluća. Gas može ostati zarobljen u
plućima zbog postojanja deformiteta i/ili bolesti pluća i neadekvatne tehnike
disanja prilikom izrona. Neurološki poremećaji i/ili gubitak svesti prilikom
izrona ili neposredno posle izlaska na površinu su manifestacije AGE . Na
terenu se mora dati 100% kiseonik i što pre započeti sa hiperbaričnom
terapijom.

30. Boyle Mariotov zakon , smanjenjem pritiska raste zapremina

32. BAROTRAUMA PLUĆA - ARTERIJSKA GASNA EMBOLIJA

33. Embolija
je začepljenje krvnog suda prouzrokovano stranim telom (embolusom)
dospelim krvnom strujom do mesta na kome je izazvalo njegovo potpuno ili
delimično začepljenje.
Embolus
je strano telo koje može biti tromb (ugrušak krvi), mast, vazduh itd.
Gasna embolija
je stanje uzrokovano gasnim mehurićem dospelim krvnom strujom do mesta
na kome je izazvalo njegovo potpuno ili delimično začepljenje.
Barotraumatska( ARTERIJSKA ) gasna embojija ( AGE ) ima sličnosti sa
dekompresionom bolešću,zbog pojave mehurića,samo se simptomi javljaju
u roku od 5-10min.nakon izrona i nezavisni su od dubine ronjenja.
Simptomi su:glavobolja,gubitak svesti,krvavi ispljuvak,bol u grudima,paraliza
udova i td.
Na terenu se mora dati 100% kiseonik i što pre započeti sa
hiperbaričnom terapijom.

34. Neurološki poremećaji i/ili gubitak svesti prilikom izrona ili neposredno
posle izlaska na površinu su manifestacije AGE . Na terenu se mora dati
100% kiseonik i što pre započeti sa hiperbaričnom terapijom.
Ostale forme barotraume pluća se mogu tretirati samo primenom 100%
kiseonika na površini pri čemu se pneumotoraks mora i hirurški zbrinjavati

38. MEDIJASTIALNI EMFIZEM
Nastaje kada se vazduh akumulira u centralnom delu pluća pa pritiska
srce i glavne krvne sudove.Simptomi su otežano disanje i kratak dah.
POTKOŽNI EMFIZEM
Ova pojava obično prati medijastijalni emfizem kada vazduh nađe put
do mekih tkiva u bazi vrata gde se zadržava ispod kože.Simptomi su
otok vrata i promena u glasu
PNEUMOTORAKS
U slučaju kada se pluća previše rašire ,maramice koje obavijaju pluća
pucaju i vazduh ulazi u ovaj prostor.Simptomi su teškoća u disanju,bol
u grudima i plava boja kože,sluznica i noktiju.
Leči se hirurškom intervencijom.
Ove povrede se tretiraju primenom 100% kiseonika na površini ( do stizanja u
medicinsku ustanovu )
Pneumotoraks se mora i hirurški zbrinjavati.

39. MEDIJASTIALNI EMFIZEM

40. PNEUMOTORAKS

45. FORAMEN OVALE
Foramen ovale - kongenitalna komunikaciju između desne i lijeve atrija, što je
rezidualni element ovalna rupa fetalnog srca. Atrijalne otvaranja ventila se
stavlja u maternici i neophodan uslov za funkcioniranje kardiovaskularnog
sistema u tom periodu razvoja. Zbog otvorenog ovalni prozor posteljice,
kiseonikom krv ulazi sa desne pretkomore na lijevo, prolazeći nerazvijena,
nefunkcioniranje pluća, i daje normalno dotok krvi u vrat i glavu fetusa, razvoj
mozga i kičmene moždine. Kod zdravih pojam novorođenčadi sa normalnim
razvojem foramen ovale normalno zatvara i više ne važi u prvih 12 mjeseci
nakon rođenja. Ali njegovo zatvaranje javlja kod svakog pojedinca: u prosjeku,
u dobi od 1 godine, ovalni prozor ostaje otvoren u 40-50% djece. Prisustvo
foramen ovale nakon 1-2 godine života odnosi se na male anomalije razvoja
srca (Mars - sindrom). Pacijenti odrasloj dobi foramen ovale otkrivena u oko
25-30% slučajeva. :

47. The Foramen Ovale

49. Foramen ovale “rupa u srcu”. Poznato je da je ona prisutna kod 25 do
33% populacije. Dakle, svaki treća ili četvrta odrasla osoba je ima, kod
dece i adolescenata je to još i više. Obzirom na veliku ekspanziju
ronjenja, očito je da je onda jednak i broj ronilaca s prisutnom ovom
srčanom anomalijom.
Kako onda neki od tih ronilaca nikada ne dožive dekompresijsku bolest?
Pa još i kako to da je neki ronioci dožive zbog tog razloga nakon
dugogodišnjeg ronilačkog staža i više hiljada urona bez incidenta?
Činjenica je da se s vremenskim odmakom (starenjem) FOA povećava,
pojednostavljeno – rupa je sve veća. Može li to biti razlog kasne pojave
DRB kod nekih ronilaca? I zašto nismo svi jednako osjetljivi na njeno
postojanje? Još uvijek nemamo sve odgovore, no što više grebemo po
površini, otkriva se sve složenija slika.

50. A PFO is NOT a disease. As a fetus, we all have a patent foramen ovale. It is a
“flap” in the wall between the top two chambers of the heart which directs
oxygenated blood from the placenta to the left side of the heart, thereby bypassing
the lungs.
Having a PFO increases the risk of decompression illness by about
fivefold. For sport diving, this increase is from about 2 episodes of DCI per 10,000
dives to about 1 episode per 1000 dives. For technical diving, this fivefold increase
persists but is now 5 times a much larger baseline risk depending on the particular
dive profile.
PFOs are associated with certain types of decompression illness but not
others. The types of DCI associated with PFO are cerebral (stroke), spinal
(paralysis, urinary retention), cutaneous (a distinctive skin rash), and inner ear
(vertigo). Joint pain as a manifestation of DCI is NOT felt to be related to PFO.
The problem is the “bubble” not the PFO. The problem in DCI is with the inert gas
load. Anything the diver can do to lessen his or her inert gas load such as fewer
dives per day, shallower dives, shorter dives, “padding” decompression, etc., will
lessen the risk of DCI – whether or not he or she has a PFO.

52. Divers at risk of DCS with a PFO have three options to reduce such risk.
The first is to stop diving,
the second is to dive conservatively and avoid straining themselves
after the dive, and the third is to close the PFO, even if this does not
guarantee that a DCS will never occur again.
After a PFO closure, the minimum time that a diver needs to stop diving
is at least three months. The tests should confirm that the hole has
completely closed, and also the patient must have stopped taking
antiplatelet medications. It is important to keep in mind that DCS is
caused primarily by a significant dive exposure (depth, time, and
ascent rate). Anyone engaging in extreme diving is at risk of getting
DCS, even if they do not have a PFO.

55. Gastrointestinalna barotrauma
Gasni džepovi u gastrointestinalnom traktu ne stvaraju nikakve poteškoće za
vrijeme zarona zbog toga što nisu kruti pa se izjednačavanje izvršava
kompresijom gasa. Međutim, ekspandirajući gas može stvoriti teškoće u
gastrointestinalnom traktu za vrijeme izrona. Ekspanzija gasa koji se proguta
za vreme ronjenja ili koji nastaje konzumiranjem hrane koja proizvodi gasove
pre ronjenja, može izazvati jaku bol koja je u stanju izazvati nesvjesticu,
disajne smetnje i refleksni kolaps cirkulacije.
Ozbiljni simptomi su izuzetno rijetki. Ako ronilac osjeti nelagodu u
gastrointestinalnom traktu, treba usporiti ili prekinuti izron i pokušati izbaciti
gas. Gutanje vazduha uglavnom se javlja kod početnika.

56. Temporamandibular Joint Syndrome (TMJ)
Temporamandibular joint syndrome is pain in and around the
temporomandibular joint caused by prolonged gripping of a
mouthpiece from a snorkel or scuba regulator.

57. KAROTIDNO – SINUSNI REFLEKS
Mozak se snabdeva arterijskom krvlju /bogatu kiseonikom/, putem karotidnih
arterija. One se nalaze na obadve strane vrata i protežu se duž njega. Krvni
pritisak se kontroliše sa karotidno-sinusnim receptorima koji usporavaju rad
srca kada detektuju povišeni pritisak, i obrnuto. Ukoliko ronilac nosi vrlo tesno
odelo, ili kapuljaču, koja pritiska vrat, može doći do pogrešnog reagovanja
receptora na signal, i usporavanja rada srca. Usporeno srce slabije snabdeva
mozak krvlju i to traje sve dok su arterije pod pritiskom odela. U nekim
slučajevima može doći i do nesvestice, a najčešće, ronioci osećaju
nelagodnost, i laku glavobolju.
Preventiva:
Xne nositi pretesno odelo, pogotovo ne kapuljaču.
Prva pomoć:
Olabaviti ili skinuti tesnu kapuljaču /pritisak na vrat/