1. PROJEKT
 Tema :”Sistemi yne diellor ne univers”
 Informatike
 Objektivat:
 Percaktimi i teorive te formimit e universit
 Percaktimi i teorive te formimit te sistemit tone e diellor
 Informimi me vecori te secilit planet dhe ndarja e tyre
 Grupi 5

2.  Të gjitha teoritë e krijimit të Universit mund të përfshihen në sa më poshtë:
 Universi:
 1.U krijua rastësisht nga asgjë.
2. U krijua rastësisht nga një krijues.
3. Ka egzistuar në përjetësi.
4. Nuk egziston, është thjesht një iluzion.
 5.Big bang(shperthimi i madh)

 1.U krijua rastesisht nga asgjeja:
 Le t’i shikojmë me rradhë atëherë.
Pika e parë nuk mund të jetë e vërtetë, sepse kundërshton ligjin e parë të Termodinamikës, i cili thotë
se energjia (lënda) nuk mund të krijohet, as të zhduket, ajo thjesht ndryshon nga një formë në tjetrën.
Nëse ka ndonjë ligj që është më i vërtetuar dhe universal sesa çdo ligj tjetër në fizikë, këto janë ligjet e
Termodinamikës, për të cilët nuk është gjendur ndonjë rrethanë që të mos jenë të vërtetë. Pra, ligji i
parë thotë qartë që universi nuk mund të jetë krijuar nga rastësia nga asgjë, sepse lënda nuk krijohet
dot rastësisht. Keni kundërshtim ndaj kësaj? OK, provojeni një herë. Krijoni diçka nga asgjëja, pa pasur
asnjë element, madje as ajër, krijojeni atë në vakum. Nuk po ju kërkojmë ndonjë gjë të madhe, psh,
krijoni një kuti me përmasa 30 cm x 30 cm, më çfarë lloj materiali t’ju vijë për mbarë juve. E bëni dot?
Padyshim që jo! Si mund ta bëni atë nga vakumi. Ligji i parë i termodinamikës, është i
pakundërshtueshëm.


 2.U kijua rastesisht nga nje krijues:
 Pika e dyte eshte kudra cdo vizioni per shkencen sepse nuk mund te thuash ne pamundesine per ta
shpjeguar nje dukuri se u krijua nga nje krijues po ky krijues nga u krijua???


 3.Ka ekzistua ne perjetesi:
 Pika e tretë nuk mund të jetë e vërtetë, sepse kontradikton ligjin e dytë të Termodinamikës, që është
ligji i entropisë, i cili shkurtimisht thotë që gjërat e lënë në vetvete pa ndërhyrje të jashtme shkojnë drej
shkatërrimit. Edhe një herë le t’ju kujtojmë se ky është një ligj, jo teori (si ajo e evolucionit) dhe mund
të provohet në çdo vend, në çdo kohë. Ky ligj është një shuplakë në fytyrë për evolucionistët. Të gjithë
ne besojmë në këtë ligj. Nëse keni një makinë, ju besoni në këtë ligj, nësë keni një biçikletë, shtëpi, apo
çfarëdo objekti tjetër, ju e dini mjaft mirë se ato nuk evolojnë, por shkatërrohen me kalimin e kohës.
Unë do të doja shumë që makina ime të bëhej më e bukur dhe më e mirë me kalimin e kohës, por nuk
do të mbyll sytë përpara fakteve.

 4.E shte thjesht nje iluzion?
 Pika e katërt nuk mund të jetë e vërtetë, sepse ne të gjithë dëshmojmë se universi dhe jeta është e
vërtetë, nuk është iluzion.


 5.Big bang
 Universi ka patur nje fillim, por informacionet mbi natyren e ketij fillimi jane te pakta. Origjina e
Universit mund te shpjegohet me teorine Big Bang ose i quatur ndryshe "Shperthimi i Madh". Thelbi i
kesaj teorie konsiston: gjithcka ka filluar ne nje moment ne te cilin i gjithe universi dhe cdo gje rreth saj
kane qene perqendruar ne nje pike me nje densitet dhe temperature te pa fundme. Pas shpertimit te madh,
ne nje te qinden e sekondes se pare, ku temperatura ka patur vleren e qindra miliarde grade,universi fillon
pak nga pak te zgjerohet. Fillojne te lindin grimcat e para te lehta si fotonet, elektronet ,neutrinot si dhe
antigrimcat e tyre te cilat jane me shumice, si dhe pak nga grimcat e protonit dhe neutronit.
Pas tre minutave te mevonshme, temperatura zbret ne nje miliard grade , dhe ne kete moment protonet
dhe neutronet fillojne te kombinohen duke formuar berthamat e elementit helium, hidrogjen si dhe te disa
elementeve te tjera te lehta. Pas qindra dhe mijra vitesh temperatura behet me e vogel se nje mije grade,
dhe elektronet zvogelojne shpejtesine e tyre ne nje mase te tille qe berthamat e lehta mund t'i kapni ato
duke formuar keshtu atomet e elementeve te lehta .Do te kalonin miliarda vitesh kur do te lindinin
elementet e tjere si karboni dhe oksigjeni qe jane elemente baze prej te cilave jemi perbere. Keto elemente
do te lindni nga djegia e heliumit ne qendren e cdo ylli. Ky eshte ne vija te pergjithshme shpjegimi i fillimit
te universit sipas teorise Big Bang Ja vlen te theksojme qe teoria e relativitetit te pergjithshem te
Ajshtajnit, nuk vlen per te.

3.  Teoritë që lidhen me formimin e sistemit diellor ndahen në dy lloje: monostike dhe
dualistike. Teoria
monostike pranon se Dielli është formuar në të njëjtën kohë me planetet nga një re
rrethore e sheshtë.
Teoria dualistike shpjegon se në fillim u formua Dielli, kurse planetët u formuan nga
lënda që doli prej tij.
Shumë astronomë pranojnë teorinë monostike. Teoria monostike është teoria e
protoyjeve.
 Teoria e protoyjeve pranon përqëndrimin nga graviteti të lëndës në qendër të resë
diellore nga e cila formua Dielli. Duke qenë se reja gjatë gjithë hapësirës në të cilën
shtrihet ka zona me dëndësi të
ndryshme, bën që graviteti në zonat me dëndësi më të madhe të grumbullojë lëndë
gjithmonë e më
shumë. Nga përqëndrimi i lëndës në këto zona u formuan planetet.
 Teoria dualistike qëndron në atë që sistemi diellor u formua kur një objekt gjigand
kaloi afër Diellit. Graviteti i objektit shkëputi një lëndë të madhe nga Dielli nga e cila u
formuan planetet dhe trupat e tjerëqiellorë të sistemit Diellor.
 Shkencëtarët mendojnë se e ardhmja e sistemit diellor varet nga e ardhmja e Diellit
mosha e Diellit është 5 miliard vjet dhe llogaritet që do vazhdojë në këtë gjendje edhe
për 5 miliard vjet të tjera, deri kur ai tëkonsumojë rezervat e tij të hidrogjenit. Kur të
ndodhë kjo Dielli do të ketë reaksione termobërthamore të heliumit dhe të atomeve të
tjerë më të rëndë. Më vonë Dielli do të fryhet dhe do të bëhet një gjigand i kuqi
ndritshëm. Ai do mund te zmadhohet 250 nga masa qe ka tani dhe mund të arrijë
orbitën e Venusit dhendoshta edhe atë të Tokës. Pasi Dielli të harxhojë rezervat, të
gjithë energjinë e tij bërthamore, ai do tëftohet dhe ngjeshet deri ne nje pik ku do te
shkaktoj me pas supernovan.Më fund Dielli ynë do të bëhetnjë xhuxh i bardhë. Orbitat
e planeteve nuk do të ndikohen nga ndryshimet që ndodhën në Diell, kështuqë
planetet do të vazhdojnë të rrotullohen rreth Diellit.

4. planetet: . Planetet ne Sistemin Diellor ndahen ne dy kategori: planete tokesore (Merkuri, Aferdita, Toka dhe Marsi) dhe planete
gjigande (Jupiteri, Saturni,Urani dhe Neptuni).
 Planetet gjigande ndodhen larg Diellit, kane permasa te medha dhe dendesi te vogla. Mund te konsiderohen si "topa" te madhenj prej
lende gazore, e cila mbahet ne saje te forces se krijuar prej vetekesaj lende. Vetem ne brendesine e thelle te tyre ndodhet nje qender e
ngurte. Perbehen kryesisht nga hidrogjeni dhe heliumi.
 Planetet tokesore ndodhen me afer Diellit dhe jane relativisht te vogla. Ato mbeshtillen nga nje qender e ngurte "trualli" qe u jep kuptim
emertimit te tyre. Jane mjaft te dendura dhe permbajne shume pak hidrogjen dhe helium.
 Merkuri është planeti më i afërt me Diellin dhe gjithasthu planeti më i vogël në Sistemin Diellor,Mërkuri kryen orbitën rreth Diellit një
herë në 87.969
ditë. Mërkuri është i shndritshëm kur mund të shihet nga Toka, me
magnitudën e dukshmërisë nga -2.0 deri 5.5, por nuk shihet me lehtësi për
shkak se zakonisht gjendet shumë afër Diellit. Meqë Mërkuri zhduket në
shkëlqimin e diellit, kur nuk ka eklips, Mërkuri mund të shihet vetëm në
mëngjes ose në muzgun e mbrëmjes. Krahasuar me atë çka dihet për
planetet e tjerë në Sistemin Diellor, pak dihet për Mërkurin kurse teleskopët
në Tokë e tregojnë veçse në trajtën e një gjysmëhëne të vogël e të
shndritshme. E para nga dy anijet kozmike që vizituan planetin ishte Mariner 10, bëri 45% të hartës së
sipërfaqjes së planetit nga 1974 deri 1975. E
 Venusi, Venera ,
 Afërdita është pas Merkurit planeti i dytë nga dielli në sistemintonë diellor. Venusi është planeti i gjashtë nga madhësia në
sistemin tonë diellor.Planeti është emëruar sipas perëndisë helene Afërdita/Venusi. Planeti mban shenjëne gjinisë
femërore: . Venusi eshte i vetmi planet ne sistemin diellor qe rrotullohetsipas akrepave te ores
Toka
 është planeti i tretë i sistemit diellor. Toka është rreth 4,55Miliard vjet e vjetër, dhe i vetmi planet në sistemin tonë diellor ku
ështëzhvilluar jeta. Toka ka një satelit i cili quhet Hënë. Supozohet që toka uformua si rezultat i shpërthimit të një ylli të madh. Çdo vit
toka goditetnga mijëra meteor me madhësi relativisht të vogël te cilet duke kaluar neper atmosfere digjen. Toka e ka përafërsisht
formën e topit aposferës. Si pasojë e rrotullimit të tokës rreth boshtit të vet Toka eshtëdeformuar ashtu që në dy polet e saj është e
shtypur dhe ka marrëformën e një elipsoidi i tillë që rrafshi që e pret Tokën sipas paralelevepret një rreth ndërsa rrafshi që e pret sipas
meridianeve pret një elipsë
 Marsi
 është planet në sistemin diellor, pozicionohet si i katërti planet për nga distanca nga dielli. Pagëzimi i tij me emrin Mars u bë sipas
perëndisëmitologjike të luftës Mars dhe emërtohet shpesh si planeti i kuq.Që nëkohërat e vjetra është bërë vëzhgimi i këtij planeti. Këto
vëzhgime vazhdojnëedhe në ditët tona, vëzhgimet e fundit të shkencëtarëve në NASA të cilët nëdhjetor të vitit 2006, kanë publikuar disa
fotografi me të cilat dëshmojnë senë këtë planet te kuq, rezervave të ujit në atmosferë ka edhe rezerva nësipërfaqe, të cilat paraqiten
si akullnaja. Kështu pjestari i ekipit publikues tëkëtij lajmi Michael Meyer, thotë se "këto vëzhgime kanë dhënë deri më taniprovën më të
fuqishme, se uji ende rrjedh nëpër sipërfaqen e Marsit".Marsi është përafërsisht sa gjysmae tokës dhe dy herë më i madh se

5.  Jupiteri
 është planeti i pestë nga dielli ne sistemin tonë diellor.Jupiteri është planeti më i madh në sistemin
tonë diellor.Sikurse Saturni edhe Jupiteri është një lëmsh gjigand i gaztë dhenuk ka sipërfaqe
të ngurtë. Planetet e tjerë të ngjashëm meJupiterin quhen planete Joviane. Emri i Jupiterit vjen nga
emri iperëndisë romake Jupiter. Bërthama e ngurtë e Jupiterit ka njëdiametër prej 14.000 km, dhe
përbëhet pjesërisht nga nikel-hekur (90 % hekur dhe 8% nikel) e nje sasi e vogel mineralesh tëtjera,
dhe ka një temperaturë prej 25.000 K. Kjo bërthamë është errethuar nga një shtresë hidrogjeni metalik
(90%)dhe heliumi (10%) me trashësi përafërsisht 40.000 km. Kjo shtresërrethohet nga një shtresë tjeter
e jashtme me trashësi rreth 20.000km. Hidrogjeni molekular i lëngshëm dhe në të njëjtën
kohëtemperatura dhe trysnia rritet ne drejtim te berthamës. Shtresa efundit ka edhe sasi të vogla
metani, etani dhe dioksid karboni
 Saturni
 është një planet i Sistemit Diellor. Ai është planeti i gjashtë nga dielli. U emërtua sipas zotitromak
Saturnus, i quajtur Kronos në mitologjinë greke. Simboli i Saturnitështë
 , që është simboli i drapërit të Saturnusit. Saturni është planeti i dytëpër nga madhësia në Sistemin
Diellor pas Jupiterit. Si Jupiteri, Urani dheNeptuni, Saturni është më së shumti i përbërë nga gazet
dhe nuk ka njësipërfaqe të ngurtë. Për shkak të kësaj, këta katër planete quhen "gjigantët
egaztë".Saturni ka 61 satelitë natyror (plus 3 të tjera të pakonfirmuara akoma)më i madhi është Titani,
që është më i madh edhe se planeti Mërkur. RrethSaturnit ka një numër të madh unazash, të përbëra
nga akulli dhe sasi më tëvogla shkëmbinjsh dhe pluhur. Saturni është rreth 1.4 miliard kilometra
largnga Dielli. Këtij planeti i duhen 29.5 vjet të Tokës për të kryer një rrotullim tëplotë rreth Diellit
 Uranusi apo Urani
 është planeti i shtatë nga dielli në sistemin tonëdiellor.Kur William Herschel (1738-1822) zbuloi Uranin
aksidentalishtnë vitin 1781, ai u bë planeti i parë që u zbulua që nga koha egrekëve e romakëve. Kjo
është interesante sepse Urani është planetimë i largët që mund të shihet me sy të lirë. Në pikën e
afërt meTokën ai mund të arrijë madhësinë e dukshme 5.7, megjithatëastronomët e hershëm nuk e
zbuluan atë. Urani në fillim ishteemëruar ³Ylli i Xhorxhit´ në nder të mbretit Xhorxh i tretë (KingGeorge
III) i Britanisë së Madhe. Emri modern i planetit erdhi nga³zoti i qiellit´, njëri prej zotrave të grekëve
antikë.Astronomët zbuluanse Urani ka unaza. Ai rrethohet të paktën nga 10 unaza të errëta, tëcilat
variojnë në gjerësi nga më pak se 5 km deri në 96 km. Këtounaza janë shumë të ndryshme nga
unazat e Saturnit. Ato janëpërbërë nga material i errët.Nga nëntori i vitit 1985 deri në shkurt tëvitit
1986, Voyager 2 vizitoi Uranin. Është e vetmja anije kozmike që e ka vizituar ndonjëherë
atëplanet.Boshti i Uranit është i devijuar, kështu që ndosh që në një kohë njëri pol i tij ti drejtohet
Diellit, mëvonë ekuatori i drejtohet Diellit, më pas poli tjetër drejtohet nga Dielli e kështu me radhë
ndërkohë që airrotullohet rreth Diellit. Si pasojë e kësaj dita dhe nata në Uran janë shumë ndryshe
nga ajo e Tokës
 Neptuni
 është planeti i tetë në sistemin diellor. Është emëruar sipas Neptunit,perëndia romake e detit dhe ujit
të rrjedhshëm.Neptuni ështëplanet i tetë dhe largësinë nga Dielli në Sistemin tonë Diellor. Me emrin e
tëromake zot e detit, ajo është planeti i katërt më i madh nga diametri dhe itreti më e madh nga
masa. Neptuni është 17 herë me i madh se masa eTokës dhe është pak më pak ne mase se
Urani.Orbita e Neptunit ndodhetnë një distancë prej 6.1 miliard km, përafërsisht 30 herë
distancën Tokë-Diell dhe duke u ndodhur ne kete largesi nga dielli atij i duhen rreth 165 vitetoksore
per te bere nje rrotullim rreth diellit.