1. ÖNSÖZ
"İnkâr edenler dediler ki, "Bu Kur'ân'ı dinlemeyin. Onun hakkında gürültü edin. (Gürültüyü Kur'ân'ın
sözlerine karıştırın ki, onun anlaşılmasına engel olsun.) Belki (böylece) ona galip gelirsiniz. (Zira, başka
türlü onunla ba-şetmenize imkân yoktur.)" (Fussilet, 141/26)
Kur'ân tam 14 asırdır değişmez bir karakteri lif lif ortaya koyarak deşifre etmektedir. Bu karakter, fırsat
bulduğu her ânı değerlendirmesini bilerek, Kur'ân'ın etrafında gürültüler koparmaya muvaffak olmuştur.
Kâh kılıç kuşanarak, kâh kaleme sarılarak, kâh fikir ve düşünce üreterek 14 asır mütemadiyen oklarını
Kur'ân'a yöneltmiştir. Bugün artık bir gelenek haline dönüşen İslâm ve Kur'ân düşmanlığı, kendi
zihniyetini açıktan açığa ortaya koymuş bulunmaktadır. Doğrudan doğruya Kur'ân'a yönelen bu zihniyet
evvelemirde gücünü dışarıdan alıyordu. Ancak, yakın ve kesif temaslar neticesinde kısa zamanda kendine
yerli destekçiler bulmada gecikmemiştir.
Denebilir ki, İslâm düşüncesinin gelişim-oluşum süreci içinde İslâm'a, en acımasız tenkidler, yozlaşmış bu
yerli zihniyetler tarafından yöneltilmiştir. Tarihten aldığımız derslerden de bildiğimiz gibi, tarih boyunca
kurulan hemen bütün medeniyetlerin inkırazı, kültürel yönden maruz kaldıkları yozlaşmalar sebebiyle
olmuştur. Her devrin fikir ve düşünce hamlelerini üstlenen zihniyetler, zamanla bir yozlaşma ve kendine,
kendi kültürüne karşı bir yabancılaşma sürecine girince, içinde neşet ettikleri ve yaşadıkları kültürün de
yozlaşmasına ve yok olmasına sebebiyet vermişlerdir.
İslâm tarihinde de buna benzer hareketler olmuştur. Yani İslâm'ın ve Kur'ân'ın yozlaşmasına hizmet eden
bir kısım zihniyetler arz-ı didar etmiştir. Öyle ki, bu zihniyetler zaman zaman mevcut İslâm devletlerinin
yıkılmalarının da temel saikleri olmuşlardır. Evet, bu nevi faaliyetler olduysa da, bunlar Allah'ın koruma
teminatında olan İslâm'a ve Kur'ân'a zerre kadar zarar iras edememiştir. Belki nice İslâm devleti gelmiş
ve yıkılmış gitmiştir. Ancak bu yıkılışların ve tarih sahnesinden silinip gitmelerin baş müsebbibi, İslâm'ı
temsil etme mevkiinde bulunanların, temsil ettikleri dava ve inancın büyüklüğüne denk vakar ve
ciddiyetten uzaklaşmaları olmuştur.
Yukarıya aldığımız ayette ifade edildiği gibi, Kur'ân'a yönelen bütün hareketlerin temel hususiyeti, Kur'ân
etrafında gürültüler koparmak, onun diriltici soluklarının duyulmasına mani olmaktır. Bu gürültüler değişik
ekol ve fikirler halinde 14 asırdır devam edegelmiştir. Belki bunlar içinde en organizeli bir şekilde hareket
eden, müsteşriklerin çalışmaları olarak zikredilebilir.
İstişrak mantığı, İslâm'ın yeryüzünde zuhurundan beri onu yoketmek, yayılmasını önlemek ve tesir
gücünü kırmak için, siyasî, sosyal ve kültürel alanlarda organizeli bir şekilde gelişimini sürdürmüştür.
İslâm'ın ilk halifelerinden Hz. Osman ve Hz. Ali (ra)'nin şehid edilmesiyle birlikte kendini yavaş yavaş
hissettiren yıkıcı zihniyetler, uzantıları günümüze kadar devam edecek olan bir dizi komplo, hareket ve
teoriler üretmişlerdir. Bu zihniyetler, gerek Emevi İslâm devletinin teşekkülünde ve gerekse onun
yıkılmasıyla ardından Abbasi devletinin teessüsü müddetince kendilerine meşruiyet kazandırmanın,
devletin resmî ideolojisi ve kültürüne sızmanın yollarını araştırmışlardır. Mutezile'nin, Fatımiler'in ve yer
yer Hariciler'in devleti ve İslâm hilafetini ellerine geçirme çabaları ve bir derece bunda muvaffak olmaları,
İslâm'a ve Kur'ân'a yönelen hareket ve zihniyetlerin, hiç de ihmal edilemeyecek boyutta gelişmekte
olduğunun birer habercisi durumundaydı. Ne var ki, içte gelişen bu menfî hareketlere ilâveten, dışarıda da
vaki olan belli gelişmeler eklenmeliydi. Özellikle Helen kültürünün, İslâm düşüncesinin içinde kendine yer
ayırma çabaları da kulak ardı edilmemelidir.
Yunan düşünce ve felsefesinin Hicrî 2,3 ve 4. asırlarda tercemeciler, İslâm ansiklopedistleri ve İhvan-ı
Safa gibi okullar ve ekoller tarafından İslâm dünyasına taşınmasından sonradır ki, Kur'ân ve vahiy kültürü
her cepheden taarruza maruz kalmıştır. Bu köklü ve çok yönlü taarruzlar neticesinde, Roma-Helen kültürü
belli seviyelerde de olsa, İslâm kültürü içinde teşekkül etmiş bazı kelam ve felsefe ekollerine sızabilmiştir.
Bu kültür temaslarının tabiî bir neticesidir ki, yabancı kültür unsurları sosyal, siyasal, kültürel ve psikolojik
hemen her sahada İs-lâmî toplumların hayatlarına tesir etmiştir. Hatta yine bu sıcak temaslar
neticesindedir ki, kısa zamanda İslâm dünyasında fikrî, itikâdî, amelî ve felsefî ekoller teşekkül etmiştir.
Bu ekoller tabiatıyla, belli zihniyetlere gerek fikrî muhtevalarına ve gerekse üslûp ve tarzlarına belli
hükümler empoze edebilmiştir. Bunun en bariz örneği, oldukça erken sayılabilecek asırlarda, İslâm
dünyasında görülen rasyonalist hareket ve fikirlerin zuhurudur. Evet bu hareketler İslâm tarihinin daha ilk
asırlarında görülmüştür. İlk fetihlerle birlikte, Bizans ile yakın temasa geçilmiş ve Roma-Helen kültürüyle

2. yüz göz olmuştur. Ayrıca, zaten Roma ve Yunan kültürü, tarihî İskenderiye okulları sayesinde, Arap
dünyasının kadim entellektüeli tarafından biliniyordu. Fetihler bu teması biraz daha arttırmış oldu.
Bizans kültürü, ortaçağını aşmaya çalıştığı anlarda, İslâm dünyasında da modemist fikirler içten içe
kendisini hissettirme girişimindeydi. İşte amelî, itikadî ve fikrî-felsefî mezhep ve ekollerin teşekkülü, bu
yoğun ve içice süren temasın adeta tabiî bir neticesi idi...
19. ve 20. asra geldiğimizde İslâm dünyasında bu tarihî ve fikrî teşekküllerin kıyasıya verilen bir
mücadelesini müşahede ediyoruz. Çünkü diğer tarafta her yönüyle kendini yenileyebilmiş, sanayi ve
teknolojik kalkınmasını temin edebilmiş ve bunun neticesinde sosyal hayatın refahını gerçekleştirebilmiş,
üçüncü dünya için cazibe merkezi haline gelebilmiş bir Batı vardır. Bu hadise ister istemez İslâmî
toplumları içten içe bir sorgulama ile karşı karşıya getirmiştir. "İslâm dünyası kendini yenileyebilmeliydi.
Sosyal, siyasal ve kültürel yönden yeni hamleler yapmalıydı." İşte bu düşünce ve hamleler, Kur'ân ve
sünnet etrafında yoğunlaşıyordu. Bazı entellektüel, Batı'ya, bütün veçheleriyle adaptasyondan yana tavır
sergilerken, diğer bazıları da millî ve dinî kültürün yeniden yorumlanmasından ve çağa hitap edecek
şekilde gözden geçirilmesinden yana idi.
Kur'ân'ın ve sünnetin yeniden keşfedilmesi sosyal, siyasal ve kültürel hayata katılımının sağlanması,
temel İslâmî nasların yeniden, taze bir bakış açısıyla ele alınarak yorumlanması, Ba-tı'nın teknolojik
büyüsünün insanlığa hediye ettiği sosyal, siyasal, ruhî ve manevî bütün sıkıntılar ve buhranlara ilaç ve
çare olabilecek İslâmî değerlerin ortaya konması gibi oldukça yoğun mesele ve problemler yumağında
İslam dünyası ciddi bir hareket, heyecan ve aksiyon havzası haline gelmişti.
Pek tabii ki Batı kültürü ve medeniyeti ile süregelen bu yakın temasta ve İslam'ın temel kaynaklarına
yönelen hareketlerde, Batı'dan ve müsteşrik zihniyetlerden yana tavır koyan ka-lemşörler de olmuştur. Ve
ne hazindir ki bunlar, kendi içinde neşet ettikleri İslâmî kültüre karşı, müsteşriklerden dahi fazla insafsız
ve şedit davranabilmişlerdir.
Kur'ân'a ve sünnete yönelen bu hareketler, takındıkları tavır, takip ettikleri üslûp ve ortaya koydukları
eserlerde İslâm'a olan kin, husûmet ve çalışmalarını samimi bulmadığımız gibi, objektif ve otokritik
mahiyetinde de kabul etmemekteyiz. Düşünce Kaymaları okununca, yer yer bazı isimler ve kitaplar
üzerinde yoğunlaşarak ortaya koydukları fikir ve kanaatlerinin ne kadar zayıf, objektif olmaktan ve ilmî
hassasiyetten uzak bulunduğu, doğrudan art niyete ve önyargılara dayandığı bizzat görülecektir.
Kur'ân'a ve sünnete yönelen bu mücadelenin kıyamete kadar süreceği muhakkaktır. Bu mücadeleye
gerek dışarıdan ve gerekse içeriden katılan köhne zihniyetler şunu iyi bilmeliler ki, tarih boyunca Kur'ân'a
ve sünnete karşı üretilen komploların hiçbirisi muvaffak olamamıştır. Zira 14 asırdır bu dinin yüce sahibi,
onu muhafaza etmiş, kıyamete kadar da muhafaza edeceğini vaadetmiştir. Bu yüce teminatı yakinen
hissetmesine rağmen, İslâm tarihi boyunca nice dev şahsiyetler hemen her sahada ortaya koydukları
eserleriyle, Kur'ân'a ve sünnete yönelen güçlere mukavemet etmişlerdir. Bugün ortaya atılan hiçbir
mesele, orijinal değildir. En azından 8-10 asırdır tartışılan, cevabı verilen meselelerden ibarettir. Ancak
yeni neslin tam olarak İslâm'ı bilmemesi, temel naslara ve eserlere inebilecek bilgiden mahrum olması,
İslâmî bir muhitte neşet etmemesi gibi amiller sayesinde bazı bozuk fikir ve itikadler, belli bir kesim
arasında hüsnü kabul görmüş ve yayılmıştır. Bugün binlerce üniversiteli vardır ki, henüz bir Kur'ân meali
dahi okumadan, Turan Dursun gibi müzevvirlerin eserleriyle karşılaşmıştır. Kur'ân'ı ve İslâm'ı, bu iftira,
yalan ve tezvir dolu kitaplardan tanımıştır. Kur'ân'ın etrafında koparılan bu gürültülerden, ne yazık ki
onun nurefşan iklimini soluklayamamış, hakikatlerini duyamamıştır. Bugün İslâm'ı az çok bilen nesle
büyük vazifeler düşmektedir. İslâm'dan uzak kalmış bu insanlarla da yakın ve sıcak münasebetler
kurmak, İslâm'ı kendi kaynaklarından okumalarını temin etmek ve onları İslâm'ın engin ufkuyla buluştur-
ma ve kucaklaştırmaya azami gayret etmeliler.
Bu genel malumattan sonra elinizdeki kitap üzerinde biraz durmakta fayda vardır. İçindekiler kısmında da
görüldüğü gibi kitap dokuz ana bölümden müteşekkildir. Her bölüm mevzu ve muhteva bakımından
birbirinden müstakil olarak ele alınmıştır. Yer yer belli şahıslar ve kitaplar nazara verilmişse de, üslûba
hakim olan genel hava, şahıs ve kitaplardan ziyade, görüş ve düşüncelere yön veren zihniyetler üzerinde
yoğunlaşmıştır. Bir mânâda, Kur'ân etrafında koparılan gürültülerin, dünü, bugünü ve yarınına temel ve
İslâmî bir bakış açısı getirilmiştir, denebilir. Kitabı cazip kılan hususiyetlerden birisi de zengin bir kaynak
ve literatüre sahip oluşudur.

3. Serdedilen görüşler müdellel bir şekilde ortaya konmuştur. Kaynak aktarımında, otorite sayılabilecek,
güvenilir ve emin olanlara müracaat edilmesi, kitabın beğenisini arttıracağını sanıyoruz. Ayrıca bugün
oldukça konuşulan, basın ve medyanın aktüalitesine oturan meselelerin seçilmesi de takdirle
karşılanmalıdır.
Kitabın ilk bölümünde İslâm'ın cihad anlayışı geniş bir şekilde işlenmiş. Bilindiği gibi, öteden beri, İslâm'ın
cihad felsefesine karşı itirazvarî bir kısım görüşler ortalıkta yayılmıştır. İslâmî cihadın mânâ ve mahiyetini
bilmeden, sırf işgalci ve emperyalist devletlerin sömürü anlayışı ile aynı kefede mütalâa edilmesi, fahiş bir
hatadır.
İslâm cihadının şartları, kanunî dayanakları, meşruiyeti, insanî, ahlâkî ve evrensel gayeleri ve he-
deflerinin neler olduğunu bilmeden, onu işgalci devletlerin vahşet dolu savaşlarına mukayese etmek
oldukça yanlıştır. Cihadı değerlendirmek için onun mânâsı, muhtevası, üslûbu, hedef ve gayeleri, hangi
şartlarda ve usullerde yapıldığı, insanî ve İslâmî değerlerdeki yerinin ne olduğunun bilinmesi elbette
kaçınılmazdır. Burada bazılarını yanlışlığa sevkeden temel ilkelerden birine özellikle işaret etmede fayda
vardır. İslâm'ın aleyhinde söz söyleyen, ya da kalem oynatanların hemen hepsinin düştüğü hataların
başında, İslâm'ı beşerî ideolojilere benzetmeleri veya İslâm'a yaklaşırken, beşerî ideolojilerin ortaya
koyduğu kavramlarla yaklaşmalarıdır. Özellikle sol kesimin ısrarla ve kasıtlı olarak yürüttüğü bir yaklaşım
tarzı var ki, her türlü iyi niyetin uzağındadır. Çünki onlar, dünyada yaşayan fikir, düşünce ve inançları iki
kategoride mütalâa etmekteler. Birincisi, sosyalist ideolojiye bağlı olan düşünce ekolleri, diğerleri de -her
türlü farklara rağmen- kapitalist ideolojinin altyapıları olarak değerlendirmeleridir. Yani İslâm vahyini de
beşerî bir ideoloji olarak kapitalizmin bir fraksiyonu gibi algılıyorlar.
Dolayısıyla İslâm'daki cihad anlayışını, kapitalizmin yayılmacı politikalarından biri olarak görüyorlar. Yani
bir mânâda İslâm kapitalizmi diye mevhum bir kavram ortaya atmışlardır. Böyle bir bakış açısı ile İslâm'ın
mukaddes cihad anlayışını değil ortaya koymak, kavramanın dahi imkânı yoktur. Oysa kapitalist ekonomi
ve felsefe düzeninin inşa ettiği sosyal sınıflar ve bu sınıflar arasındaki menfaate dayalı mekanik
münasebetler nerede, İslâm'ın her türlü şahsî menfaatten uzak, hürmet, adalet ve insafa dayalı sosyal,
siyasal ve ekonomik münasebetleri nerede!.. Temel yanlışlık buradadır, bütün değerlere materyalist
gözlüğüyle bakmalarındadır. İslâm tarihi herşeyiyle ortadadır. Cihada yön veren naslar -Kur'ân, hadis-
oldukça açıktır. Kitap ilk bölümünde bunu bütün yönleriyle incelemektedir. İslâm'da cihadın mânâsı,
şartları baskın ve taarruzun yapısı, söz ve kalem ile yapılanı, gönülleri İslâm'a ısındırma politikası, millet
ve fertlerin kendilerini müdafaa hakları, yaşam ve inanç hakkı vs. gibi daha birçok temel meseleyi ele
almakta ve delil-lendirmektedir.
İkinci bölümünde de yine, günümüzde çokça konuşulan bir mevzu işlenmektedir. Kur'ân'ın ilk nüshalarının
yakılması meselesi ve bunun bir kısım çağdaş yorumcular tarafından nasıl istismar edildiği üzerinde uzun
uzun durulmaktadır. Kur'ân nüshalarının yakılması meselesini dillerine pelesenk ederek, gayelerine hizmet
edebilecek bir açık olarak değerlendirenlerin de pek iyi bildikleri bir hakikat vardır ki, nedense onu
görmezden gelmektedirler. Davalarını ispat etmek için, tarihî kaynaklara kadar inerler, Kur'ân
nüshalarının yakıldığını yazarlar da, kelime kelime onu ezbere bilen onbinlerce hafızın varlığından bir
nebze olsun niye bahsetmezler? Kur'ân peyderpey nazil olurken onlarca insan tarafından anında
hıfzediliyordu.
Ve bu sayı Kur'ân vahyi üzerinden henüz bir asır geçmeden onbinlerce ile ancak ifade edilebilecek bir
çokluğa ulaşıyordu. Bu gerçeği gözardı ederek ilk Kur'ân nüshasının yakıldığını ve dolayısıyla Kur'ân'ın
aslının yok edildiğini iddiaya kalkışmak, ilkokul seviyesinde dahi İslâm'ın ve Kur'ân'ın tarihinden haberdar
olmamadan başka birşey değildir. Bu iddia oldukça zayıf ve eski bir iddiadır. Onu ortaya atanların gayr-i
ilmî iddiaları ve görüşleri defaatle çürütülmüştür. Meseleye az vakıf olanlar bu mevzuda çokça fikir
jimnastiği yapacak kadar malzeme bulmakta güçlük çekmezler. İşte önünüzdeki kitabın ikinci bölümü
tamamen bu tarihî tartışmayı ve asılsız iddiaları ortaya koymakta, meselenin hakikatine bir kapı
aralamaktadır.
Üçüncü bölümünde, günümüzde dahi aktüalitesini korumuş olan bir mevzu işlenmektedir. İslâm'da
kadının yeri., sosyal hayata katılımı, ekonomiye, iktisada ve millî gelire katkısı, boşama ve boşanma
hakkının kime ait olduğu, miras meselesi, şahidliği, çok evlilik hadisesi, kadının yaradılış keyfiyeti, fıtrî ve
ruhî temayülleri gibi meselelere ışık tutulmaktadır.

4. Dördüncü bölümde de kader ve irade keyfiyetleri geniş bir şekilde vüzûha kavuşturulmaktadır. İrade-i
cüziyye, irade-i külliye gibi, oldukça müşkil ve tarihî meseleler ele alınmaktadır.
Beşinci bölüm, İslâm'da boş inanç ve hurafeler ile ilgilidir. Bilindiği gibi âlem-i İslâm'ı 14 asırdır meşgul
eden problemlerin başında, yabancı kültür ve medeniyetlerden sızan örf, adet, gelenek ve teamüllerin
İslâmî düşünceden ayıklanması meselesi gelmektedir. İslâm'da ihya ve tecdit hareketlerinin ekseriyeti bu
düşünce ve niyet etrafında teşekkül etmiştir. Ancak herşeyde olduğu gibi bidat ve hurafelere
yaklaşımlarda da ifrat ile tefritler yaşanmıştır. Sihir, büyü, cinlerin esrarengiz halleri ve keyfiyetleri,
hastalığa sebebiyet verip vermedikleri gibi meseleler bu bölümde işlenmektedir.
Altıncı, yedinci, sekizinci ve dokuzuncu bölümler de yine kısmen bugün konuşulan ve tartışılan meseleleri
ihtiva etmektedir. Arşı istiva, sabitlik, kız çocuklarının diri diri toprağa gömülmeleri, zina ve recm gibi
hemen her zaman karşılaştığımız sorulara yöneliktir.
Bu kuşbakışı geçişten sonra okuyucuyu kitapla başbaşa bırakmak herhalde yerinde bir davranış olsa
gerek. Ancak son sözü söylemeden önce, böylesine geniş literatür taranarak ortaya konmuş bir cehdi,
gayreti ve çalışmayı yayın hayatımıza kazandıran arkadaşlarımıza teşekkür ve takdirlerimizi bildirerek,
bundan sonra da çalışmalarının semerelerini görmek istediğimizi arzedelim.
M. Enes Ergene
1995-İstanbul

6. İSLÂM'DA
CİHAD ANLAYIŞI
Ahmet Kurucan
Yener Öztürk

7. Birinci Bölüm
Soru: Tevbe sûresinin 111. âyetinde "Tanrı yolunda savaşa, öldürmeye girişen insanların
canları ve mallarını, karşılığında cenneti vererek tanrı satın almıştır" denilmekte midir?
Cevap: İslâm'ın ve Kur'ân'ın hükümlerine itiraz eden muarızların, dünyalarını karartıp ahiretlerini zindana
çeviren, idraklerinin sığlığı ve zihniyetlerinin şartlanmışlığıdır. Şartlı ve güdümlü zihniyetleri gereğince de,
idrakine ulaşamadıkları hakikatleri saptırma; siyak-sibak bütünlüğüne ve esbab-ı nüzule (âyetlerin indiriliş
sebebine) dikkat etmeme, âyet ve hadîslerin mânâlarını yanlış verme gibi çirkin yollara tevessül ederler.
Soruda, Tevbe Sûresinin 111. âyetinin meali olarak kastedilen mânâ da bu şekilde, kötü bir ahlâkın
tezahürü olarak saptırılmış bir mânâdır.
Hakikatte âyetin meali şöyledir: "Allah (cc) mü'minlerden mallarını ve canlarını Cennet kendilerinin olmak
üzere satın almıştır. (Bunlar) Allah (cc) yolunda savaşırlar, öldürürler ve öldürülürler. Bu Allah'ın (cc)
vaadidir. Gerek Tevrat'da, gerek İncil'de, gerek Kur'ân'da Allah'dan (cc) daha çok ahdini yerine getiren
kim olabilir? O halde O'nunla yaptığınız bu alışverişten ötürü sevinin. Gerçekten bu büyük bir başarıdır. "
Görüldüğü gibi âyet-i kerîmede anlatılan, Müslümanlara hayat hakkı tanımayan ve menfaatlerini esas
alarak bütün bir toplumun düzenini bozmaya yeltenen sömürgeci canilere; Allah (cc) için, Allah'ın (cc)
yaşanmasını istediği İlâhî adalet ve barış için mücadele edenlere, fedakârlıkları sebebiyle Allah'ın (cc)
Cennet'i vaad etmesidir.
Soru: Cihad "kafirlerle savaşmak, onları öldürmek onların elinden mallarını mülklerini almak,
yağmalamak, tapınaklarını yıkmak, putlarını kırmak..." olarak tarif edilebilir mi?
Cevap: İslâm hukukunda cihâd:''Allah'ın (cc) dini yolunda vuku bulacak muharebelerde gerek nefis ile,
gerek mal ve lisan ile, gerek sair vasıtalar ile çalışarak elden geleni sarfetmektir. Bu tarife göre bir

8. Müslüman için Hakk yolunda bir harbe bilfiil iştirak etmek, cihad olacağı gibi, gazilere mal ile veya rey ile
muavenet etmek; onların yiyeceklerini-içeceklerini hazırlamak, yaralıların tedavisine bakmak, islâm
ordusunun gücünü arttırmak da bir cihâddır."[1] Bu kavram, soruda zikredilen "kafirlerle savaşmak ve
öldürmek, mallarını-mülklerini ellerinden almak ve yağmalamak, tapınaklarını yıkmak, putlarını kırmak..."
şekliyle ifade edilerek tahrif edilmiştir. Bakınız nasıl:
Öğretide ve pratikte, cihad ameliyesinin en son safhası ve nihaî çözüm yolu olarak kabul edilen
"savaşmak ve öldürmek" yani harp etmek; bütün barış yollarının denenip başka çarenin kalmadığı
hallerde müracaat edilen, öldürmek kadar ölmenin de muhtemel olduğu bir yoldur.
"Müslümanlar harbi kaçınılmaz birşey olarak telakki ederler, yoksa arzu edilen veyahut arkasından
koşulan birşey olarak değil. Kur'ân der ki: Eğer onlar barışa meylederse sen de ona yanaş ve Allah'a (cc)
güven (Enfal, 8/61). Bir başka yerde: Onun için gevşeklik göstermeyin ve siz daha galib iken sulha davet
edin. Allah {eksizinle beraberdir ve amellerinizin mükâfatını eksiltmez (Muhammed 47/35). Hazreti Pey-
gamber''in(sav) bir hadîsi de şu mealdedir: Düşmanla karşılaşmaya pek istekli olmayın, fakat Allah'tan
(cc) selamet dileyin. Bununla beraber, eğer onlarla karşılaşırsanız sebat edin, ve sabredin ve bilin ki,
Cennet kılıçların gölgesi altındadır.[2]
"İslâm hukukçuları tarafından harp; can, mal, dil ve bunlardan başka kabiliyetin, kudretin Allah (cc)
yolunda savaşılarak sarfedilmesi ve tüketilmesi şeklinde tarif edilmiştir... İslâm nazarında harp, yalnız
kendi menfaati uğruna başkalarının zararına büyümeye müsaade etmediğinden ve sadece, yeryüzünde
Allah'ın (cc) hükümranlığının tesirinden başka birşey olmadığından askerlerin tamamiyle menfaat
düşüncelerinden uzak olmaları nokta-i nazarı üzerinde ısrar edilmesine hayret edilmemelidir. En hafif bir
dünyevî menfaat arzusu, niyetin safiyetini ifsad ve cihadın asaletini ihlal eder. Cihad yalnız 'Allah (cc)
kelamının tek başına hâkim olması' (Tevbe, 9/40-EnfaI, 8/39-Maide, 5/54) için yapılır. Yoksa Cennet,
başka türlü düşünen askerin mükâfatı olamaz.
Böylece görülüyor ki 'Cihad' başkalarını öldürmek ve talan etmek değildir, lakin kendi hayatını bu uğurda
feda etmektir. Bu, mefkure sahibi bir adamdan istenecek en yüksek bir fedakârlık, Halikı ve Rabbi olan
Allah-u Azimüş-şan'ın (cc) yalnız emrine itaat maksadıyla hem mal ve hem de can fedakârlığıdır. "[3]
"Kafirlerin mal ve mülklerinin ganimet olarak helal sayılması"; hakkın ve adaletin tesisi için, uzlaşma
yollarının hepsinin denenmesine ve alabildiğince gayret sarfedilmesine rağmen karşı tarafın uzlaşmayı
reddetmesi neticesinde nihaî çözüm yolu olarak savaşılıp, sonunda da mağlub edilen saldırgan toplumların
çökertilip güçsüz bırakılmasına matuftur. Buna rağmen, Efendimiz (sav) zamanında ve sonraki
dönemlerde çok defa mağlub halkların mal ve mülkleri olduğu gibi ellerinde bırakılmış, sadece senelik
vergi (cizye ve haraç) vermeleri şart koşulmuştur.
Cihad tarifi içinde hiçbir şekilde "kafirlerin mallarını-mülklerini ellerinden almak ve yağmalamak" söz
konusu edilemez. Tarihin şahadetiyle de sabittir ki, değil savaş anında, savaş sonrasında; herşey
bittiğinde, hükmü verecek, sözü kesecek galipler Müslümanlar oldukları halde bile, değil "tapınakları
yıkmak, aksine Ehl-i kitab'm dinî hürriyetlerini sağlamış ve mabetlerinde ibadet etmelerine müsaade
etmiş, hatta onların muhafızı olmuşlardır. Ama Tevhid'i ikame etmek için inzal olunan, Allah'dan (cc)gayrı
herşeye ibadeti nehye-derek insanlığı doğru yola hidayet eden dinin mensupları olan Müslümanların
"kafirlerin putlarını kırmak" gibi ameliyeleri, elbette en mühim vazifeleri ve en tabiî haklarıdır.
Soru: Cihad kavramı içinde yer alan harp nedir ve nasıl olmalıdır?
Cevap: Bu sorunun cevaplanması için, cihaddaki son çözüm yolu olan harp ameliyesinin İslâm tarihi
içinde geçirdiği merhaleler incelenmelidir. Ancak, biz mevzuyu mümkün mertebe uzatmadan, cihad
kavramı içinde yer alan harbin üzerinde duracak, İslâm öncesi ve sonrası gelişmeleri kültür birikimine ve
İslâm tarihi ile ilgili eserlere havale edeceğiz.
Mevzuyu birkaç adımda inceleyelim:

9. a) İslâm, fertlerin ve milletlerin kendilerini müdafaa etmelerini meşru kılmıştır
İslâm bir ferdi veya milleti, kendi varlığını tehdid eden ve onu yutmaya, yok etmeye çalışan karşı güce
karşı nefsî müdafaasını meşru kılar, bazı durumlarda da emreder.
Varlığınızı ve bekanızı tehdit eden birileri varsa, onların karşısına dikilir, göğüs göğüse kavga verir,
hesaplaşırsınız. Şu veya bu güçler aramızdaki hudutları delse, sınırlarımızdan içeri girse., bazı toplulukları
yılan, çiyan haline getirip üzerimize sal-dırtıp anarşi ve terör estirse.. dindaşlanmızı zulme uğratıp insanî
haklarına tecavüz edip soykırım uygulasalar ne yaparız? Herhalde İslâm'ın emrettiği harb yoluyla cihada
sarılır, onun bütün gereklerini yerine getiririz. İşte İslâm, yirminci asırda, teoride inanılan ancak pratikte
uygulanmayan bu mantığı ondört asır önce bir disiplin olarak getirmiş ve bütün zalimlere karşı
uygulayarak mazlumların haklarına kavuşmasını, ezilmemelerini, sömürülmemelerini ve yok
edilmemelerini temin etmiştir.
b) İslâm, müntesiplerini, varlık ve bekalarını temin edecek caydırıcı güce sahib olmakla
mükellef kılar
Milletlerin varlık ve bekalarını devam ettirip, muhafaza edebilmeleri caydırıcı güce sahip olmalarıyla
mümkündür. Müslümanlar da varlık ve bekalarının temini için caydırıcı bir kuvvet haline gelecek,
gerektiğinde kullanılmak üzere en uzun menzillileri ve nükleer olanları da dahil her türden silaha sahip
olacaklardır. Fakat bunun yanında bir Müslüman, çocuğuna bile tokat atmasının muhasebesini yapacak ve
bahçesindeki otları çiğnemenin tabiî dengeyi bozabileceği ihtimalini düşünecek kadar da hak ve adalet ile
fıtrî dengenin esaslarına bağlı kalacak, böylece yeryüzündeki dengenin temsilcisi olacaklardır.
Bugün dünyanın hemen her yerinde zulme maruz kalan milyonlarca insanımız, soydaşımız ve dindaşımız
var., siyah, beyaz veya sarı ırktan mağdur ve mazlumlar var., rengi, ismi, dini gibi en tabiî hususiyetleri
ve haklarından dolayı insanî haklan çiğnenen, soykırımına uğratılanlar var.. Türkistan'da, Özbekistan'da,
Karabağ'da, Bosna'da, Keşmir'de, Sri Lanka'da, Güney Afrika'da, Bosna'da, Çeçenistan'da ve dünyanın
pek-çok yerinde akıtılan kan var... Ve öbür yanda bütün bunlara barutla, ateşle koşan, sözde insan
hakları havarileri var!
Böyle bir ortamda, öyle bir islâm devleti olmalıdır ki, yapılan zulümlere ve tecavüzlere karşı tavır koyduğu
zaman bütün zalimler hizaya gelmeli, kendilerine çeki-düzen verip yanlışlarını düzeltmelidirler. Bu ise
elinde tuttuğu caydırıcı güçlerle mazlum ve mağdurların imdadına koşarak mü'mince bir dikkat ve yine
mü'mince bir tavırla yumruğunu vurarak mümkün olacaktır.
Osmanlı Devleti, bu caydırıcı güce sahip olduğu devirlerde, gücünü mazlum ve mağdurların acılarını
dindirmede kullanarak dünya muvazenesini tesis ve temin ettiğinin örnekleri ta-rihen sabittir.
Netice olarak, İslâmî cihadın bir yönü, olabildiğince caydırıcı bir güce sahib olarak mazlum ve mağdurların
imdadına koşmaktır, diyoruz.
c) İslâm, düşünce, hak ve hakikati neşretme hürriyeti engellendiğinde muharebeyi meşru
kılar:
islâm, hak ve hakikat ile, doğruluk ve istikameti neşretme hürriyeti engelleniyorsa, bu hürriyeti elde
etmek ve korumak için harbi meşru kılar. Dikkat ediniz, hak ve hakikati neşretmek için muharebe değil;
hak ve hakikati neşretme hürriyeti engellendiği için muharebe edilir.
Müslümanlar, cihanın dörtbir yanına ilim ve irfan ordularını yayarak, insanlığa insanca yaşama yollarını
öğretip, ilim ve irfan hüzmeleriyle insanlığı aydınlatmak; beşerî ve medenî haklarından mahrum kalanlara
hak ve hakikati anlatmak istediklerine buna karşı çıkan olursa Müslümanlar elbette ki engelleri aşmaya
çalışacak ve gerekirse de başlarına bombalar yağdırarak harp edeceklerdir.

10. Çünkü, öyle bir engellemeye kalkışmak, düşünce hürriyetine karşı koymaktır. Bu hürriyeti kullanmak ve
korumakla mükellef mü'minler, bu uğurda bütün güçlerini kullanırken insanlık şeref ve haysiyetini rencide
etmeden, çocuklara ve kadınlara ilişmeden, mabetlerinde ibadet edenlere zarar vermeden, harbetmeyen
ve barış isteyenlerin sulh imkânlarını ellerinden almadan vazifelerini yerine getirmekle de mükelleftirler.
Günümüz insan hakları havarilerinin, sadece kendi menfaatlerini temin uğruna, sadistçe, Hiroşima ve
Nagazaki'ye atom bombası atarak 80 bin insanın üzerinde denemelerinden meskun mahallere NBC
bombaları yağdırmalarından 1400 sene önce, İslâm'ın müessisi Efendimiz (sav) ordularını sevkederken:
"Yaşlılara, kadınlara, çocuklara, kendisini ibadet-ü taate vermiş ruhbanlara ve mabetlere ilişmeyeceksiniz.
Ağaçları yakmayacaksınız, hayvanlara dokunmayacaksınız, servetleri heder etmeyeceksiniz"[4] emrini
veriyor, mü'minleri disipline ediyordu.
Bugünün, "Yeni Dünya Düzeni vb." aldatmacalarıyla dünya muvazenesini temine soyunanların, silah
sanayilerini korumak veya dış ticaret açıklarını kapatmak uğruna etnik grupları tahrik ederek savaşa
sürükleyenlerin yukarıda zikrettiğimiz böylesi bir disipline rivayet etmeleri mümkün müdür?
Şimdi onların, soğuk harp çerçevesinde içimize soktukları veya içimizdeki bir kısım zavallıları kullanarak
şüphe ve istifham tohumlarını beyinlerinde yeşerttikleri gafillerin "Harb ederek cihad olur mu?" sorularına
bir soru ile yaklaşalım:
Dünya muvazenesini teminde Allah'a (cc) ve Resûlü'ne (sav) inanan insanların bulunmaması büyük bir
eksiklik değil mi? "Yeni Dünya Düzenf'ni tesis etmeye uğraşan güçlerin yerinde Müslüman bir ülkenin
olması zulüm ve işkencelerin önünü kesmez mi? Sadece bu netice için bile Allah'ın (cc) ve Resulü'nün
(sav) emrettiği cihad çerçevesinde zalimlerle savaşılmaz mı?
d) Allah (cc)"Haksızlığa uğratılarak kendilerine savaş açılan kimselerin karşı koyup
savaşmasına izin vermiştir."
Peygamber Efendimiz (sav) nübüvvet vazifesi ile Kur'ân'ın elmas düsturlarını neşrederken, o hakikatlere
uygun hareket etti. Daima teenni ve itidal ile yaşadı. Ashabına her zaman sekine ve sabır tavsiye etti.
Gönüllere girip, ruhlan fethetme emri vererek Mekke dönemi boyunca -hicrete kadar- katiyyen maddî
mukabele ve mücadeleye tevessül etmedi. Tam 13 sene, İslâm uğruna, "dövene elsiz, sövene dilsiz ve
gönülsüz olmak gerek" dedi. Fakat bunun karşısında diğer taraftaki müşrikler, mü'minlere alabildiğince
ağır işkenceler yapıyorlardı. Mesela Yâsir ailesi mezbahadaki koyunlar gibi kesiliyor, buna rağmen
Efendimiz (sav) "Ev Yâsir ailesi sabredin, neticede varacağınız ver Cennet'tir" diyordu.[5]
Kafirler, mü'minleri Mekke'den çıkanp, onlan yurtlarından, yuvalarından mahrum etmeyi planlamışlar ve
sonunda da başarmışlardı. Artık hicret başlamış, göç ediliyordu. Doğduklan ve büyüdükleri, rahat ve
huzur içinde şeref ve haysiyetleri ile hayat sürdükleri yuvalarından, çocuklarından ve akrabalarından
kopanlıyorlardı. Hazreti Ömer bile acı bir şekilde, yanında hanımı ve çocuklan olmadan ayn bir cemaatle
göç ediyordu.[6] Çünkü ancak o şekilde hicret fırsatı bulabiliyordu. Hazreti Ebu Bekir'in yanında
-"Anamız" deyip şerefle yad ettiğimiz- Aişe'si yoktu. Oysa daha 7-8 yaşında bir çocuktu. Nerede idi, kimin
himayesindeydi? Bilmiyoruz, ama bildiğimiz, Ebu Bekir'in Aişe'sinden ve ailesinden ayrı hicret ettiğiydi.
Zira başka bir şekilde göç etmelerine imkân ve fırsat verilmiyordu.
Ve Medine'ye hicret edildi. Hayatları boyunca onurlan ve şerefleriyle yaşamış bu insanlar Medine'li
Ensar'ın yanına sığındılar. Maddî, manevî bütün azab ve sıkıntılara sabırla katlandılar, seslerini
çıkarmadılar. Efendimiz (sav) Allah'ın (cc) emriyle hareket ediyor "sabredin, zira neticede varacağınız yer
Cennet'tir" diyordu.

11. Kafirler öldürmekten, zulmetmekten ve tehcire tâbi tutup sadece "Allah (cc) bir" dedikleri için yurtlarından
ettikleri insanlardan hınçlarını alamamışlardı ki, "mallarına-mülklehne el koyalım, tarlalarını aramızda
taksim edelim" dediler. Allah Rasûlü'nün (sav) doğup büyüdüğü mübarek hanesini bile işgal ettiler. Bunlar
yetmiyor gibi Medine'nin içinde "Müslümanlar, siz burada oturuyorsunuz ama Mekke'de arpa kadar serve-
tiniz kalmadı. Menkullerinizi develere yüklediler Yemen'e ve Şam'a götürdüler, satıyorlar" diyen
çığırtkanlarla tahrik ettiler. Kervanlar, Müslümanların mallan ile yüklü olarak Medine'nin kenarından
geçiriliyor, adeta, "Bakın, görün de yüreğinizin yağı erisin" deniliyordu.
Küfrün çapulcuları, günümüzde yaptıklarının aynısını o gün de yapıyorlardı. Mü'minlere zulmediyor, onlara
destek verenleri gadre uğratıyor, yurtlarından, yuvalarından, hayat haklarından ve düşünce
serbestisinden mahrum bırakıyorlardı. Onların varlıklarına ve bekalarına imkân tanımıyorlardı.
Acaba onların yerine siz olsaydınız ve bütün bu muamelelere maruz kalsaydınız ne yapardınız? Bine yakın
sahabi benzer zulümlere maruz kalmıştı; dövülmüş, sövülmüş, yaralanmış, izzetleri ve onurları rencide
edilmiş, malları-mülkleri, yuvaları talan edilmiş, kalblerine hergün ayrı bir hançer sokulmuş vazi-
yetteydiler. Yerdeki karıncadan semadaki meleklere kadar her-şeyin ızdırablanna ortak olmasını, Allah'ın
(cc) ve Rasûlü'nün kendilerini inkisara düşürmemesini bekliyorlardı. Sema dile geldi ve Allah'ın (cc)
beyanı imdada yetişti: "Haksızlığa uğratılarak kendilerine savaş açılan kimselerin karşı koyup savaş-
masına izin verilmiştir. Allah (cc) onlara yardım etmeye elbette Kâdir'dir. Onlar haksız yere ve 'Rabbimiz
Allah'tır (cc)' dediler diye yurtlarından çıkarılmıştır." (Hacc, 22/39-40)
"Rabbimiz Allah (cc)" dedikleri için yurtlarından, yuvalarından zulmen çıkarıldılar; binbir mahrumiyete
maruz bırakıldılar; zevceleri ve çocukları geride kaldı, gençleri zincirlere vuruldu; hayatlarının yedi-sekiz
senesini prangalar içinde geçirdiler. İşte, bu mazlumların, mağdurların, mahkûmların ve terkedilmiş kim-
sesizlerin hakkını korumak için, sinelerine hançerler saplanmış Müslümanlara o hançerleri çıkarabilmeleri
için savaşma izni verildi ve Efendimiz (sav) cihada memur edildi.
İSLÂM'DA CİHAD ANLAYIŞI NASILDIR?
İslâm'a ve Kur'ân'ın hükümlerine itiraz eden muarızlar, İslâm'ın ve Kur'ân'ın hakikatlerini idrak
edemediklerinden dolayı gerçekleri saptırarak âyetlerin ve hadîslerin mânâlarını yanlış verirler veya siyak-
sıbak bütünlüğüne ve esbab-ı nüzule dikkat etmeden işlerine geldiğince alırlar.
Mesela, -çok bilinen- bir muarızın "Cihad Kadın Dinlemez" başlığı altında dediklerine bakalım: "Tevbe
Sûresinin 111. âyetinde dendiği gibi: "Tanrı yolunda savaşa, öldürmeye girişen inananların canlarını ve
mallarını, karşılığında Cennet'i vererek Tanrı satın almıştır" demektedir".[7]
Hakikatte ise âyetin meali şöyledir: "Allah (cc) mü'minler-den mallarını ve canlarını Cennet kendilerinin
olmak üzere satın almıştır. (Bunlar) Allah (cc) yolunda savaşırlar, öldürürler ve öldürülürler. Bu Allah'ın
(cc) bir vaadidir. Gerek Tevrat'ta, gerek İncil'de, gerek Kur'ân'da Allah'dan (cc) daha çok ahdini yerine
getiren kim olabilir? O halde O'nunla yaptığınız bu alışverişten ötürü sevinin. Gerçekten bu büyük
başarıdır. "(Tevbe, 9/1 il)
Görüldüğü gibi âyet-i kerimede anlatılan; Müslümanlara hayat yaşama hakkı tanımayan, menfaati esas
alarak bütün bir toplum düzenini ifsad eden sömürgeci canilerle; Allah (cc) için, O'nun yaşanmasını
istediği İlâhî barış ve adalet için mücadele edenlere, fedakârlıkları sebebiyle Allah'ın (cc) Cennet'i vaad et-
mesidir.
İnsana saygı ve hürmetin gelişmesi İslâm'la olmuştur. Hümanizm ise, bu gelişme çizgisine hiçbir zaman
ulaşamamıştır. Hümanizmin temsilcileri, şecaat arz ederken sirkatini izhar eden kiptiler gibi, 40 milyon

12. insanın ölümüyle sonuçlanan II. Dünya Savaşı'ni; bugün şahit olduklarımızdan daha vahşi zulümlerin
yapıldığı Balkan Savaşlarının ve I. Dünya Savaşı'nın hiçbir hukuka dayanmadığını, basit ve aşağılık
menfaatler için yapıldığını açıklayan, bugün ise insan haklarından bahsetmeyi bir fazilet sayarken,
Efendimiz asırlar önce harb hukukunu getirmiş ve bugünlere de şamil yeni disiplinler ortaya koymuştur.
Bu hukukun gereklerinden biri de, harbin hangi safhasında olursa olsun sulh teklifi geldiğinde sulhun
yapılmasıdır. Çünkü sulh asıl, harb ise talî'dir. "Eğer onlar barışa yanaşırlarsa, sen de yanaş ve Allah'a
(cc) güven. O şüphesiz işitir, bilir." (Enfal, 8/61). "Ey iman edenler! Hep birden barışa girin, şeytana ayak
uydurmayın, o sizin apaçık düşmanınızdır."(Bakara, 2/
208).
Bu ve benzeri âyetler, Müslümanları sulh ve barışa davet eder. Sulhun dışında olan şeyler ise şeytanların
ve avanelerinin adımlarından başka birşey değildir. Şeytanın insanları idlal adına ortaya attığı, kapitalizm,
komünizm, sosyalizm hatta hümanizmdir.
Bugün komşuları birbirine düşürerek hatta ülkemizde de olduğu gibi birbirine kaynamış kültürlerle içice ve
birlik ve bütünlük içinde yaşayan milletleri sunî ayrılıklar çıkararak bölüp parçalamaya uğraşan
hümanizmin kapitalist temsilcileri dessas oyunlarını icra ederken, bakınınız Allah (cc) ne buyuruyor: "Eğer
mü'minlerden iki topluluk birbiriyle savaşırsa aralarını düzeltiniz; eğer biri diğeri üzerine saldırırsa,
saldıranlarla, Allah'ın (cc) emrine dönmelerine kadar savaşınız; eğer dönerlerse aralarını adaletle bulunuz,
adil davranınız. Şüphesiz Allah (cc)adil davrananları sever. "(Hucurat, 49/9)
İki cemaat birbiriyle yaka-paça olursa, vatan ve millet parçalanma durumuna girer vatan başkalarına
peşkeş çekilmek istenirse işte o zaman mü'min bile olsa savaşılır. İslâm'ın vahdeti, milletlerin bütünlüğü
ve huzuru, toplumların ve vatanların bölünmezliği için cihad edilir. Herşeyin bittiği, bütün uzlaşma
yollarının denendiği ve netice alınamadığı zaman mü'minlere yakışan, hakkın adaletin ve huzurun temini
için, bunları ihlal edenlerle mücadeleye girip galip olarak çıkmaktır. Zira Allah (cc) hiçbir zaman,
mü'minlerin kafir ve zalimlerin sultası altında yaşamasından, onlara mağlup olmasından hoşnut olmaz.
Buraya kadar bahsettiğimiz sebepler ve şartlarda, cihada karar verilince, mücahidin moral gücünü ve
motivasyonunu sağlamak gereklidir. Askerî mütehassıslar harpteki moralin ehemmiyeti üzerinde
hassasiyetle dururlar. Moralin teminindeki en mühim unsur ise hiç şüphesiz imandır. İmanı olan bir
kimseyi Ölümle korkutamayacağınız gibi, imanı zayıf veya imandan mahrum olan kişiyi de ölümle kucak
kucağa yaşanan harp esnasında moral gücüne sahip kılamazsınız.
Ve işte, Allah (cc) çeşitli âyetlerle mü'minlerin moral gücünü takviye ederek, kendi rızası için, adaleti ve
sulhu temsil için harp eden mücahidlerin ruhî ve fizikî yönleriyle muharebeye hazır hale gelmelerini temin
eder. "O halde, dünya hayatı yerine ahireti alanlar, Allah (cc) yolunda savaşsınlar. Kim Allah (cc) yolunda
savaşır, öldürür veya galip gelirse, biz ona büyük bir ecir vereceğiz. "(Nisa, 4/74)
"Ey Nebi! Mü'minleri savaş için teşvik et!. Sizin sabırlı yirmi kişiniz onlardan ikiyüz kişiyi yener. Sizin yüz
kişiniz inkâr edenlerden bin kişiyi yener; çünkü onlar anlayışsız
bir güruhtur." (Enfal, 8/65)
"Nice az topluluk vardır ki Allah'ın (cc) izniyle çoklara galebe çalmıştır. "(Bakara, 2/249)
"Gevşemeyin, tasalanmayın, siz üstünsünüz, eğer mü'min İsenİZ'K- İmran, 3/139)
"Akibet ve netice Allah'tan (cc) korkanlarındır." Ve bu âyetlerden süzülen "Hak daima galiptir. Ona galebe
çalınmaz" sarsılmaz prensibi ile mücahade eden mü'minler bu ruh ve şuurla hareket ederek, fevkalade
yüksek moral gücüyle cenk edip hesaplaşırlar.

13. Özetleyecek olursak:
1. Müslümanlar olarak, size hayat hakkı tanımadıklarında,
2. Mazlumun, mağdurun yanına, yardımına koşman gerektiğinde,
3. Dininin teessüsüne manî olduklarında, fikir ve düşünce hürriyetine gem vurup, bu hakkı elinden
aldıklarında ve İslâm'ın cihanşümul keyfiyetiyle disipline edilmiş kaide ve hukuka uyarak cihad vazifesi
yerine getirilir.
CİHAD "YA İSLÂM, YA ÖLÜM" DEMEK MİDİR?
Muarızlar tarafından adeta sloganlaştırılan "Ya İslâm, ya ölüm" tarihin hiçbir döneminde pratik olarak
gerçekleşmemiştir. Bundan sonra da gerçekleşmesi mümkün değildir., zira İslâm'ın getirdiği cihanşümul
disiplin bunun tam tersi kaideler koymuştur. Buna göre İslâm muarızlarına önce Müslüman olmaları teklif
edilir, kabul etmezlerse cizye vererek Müslümanların himaye ve korumasında yaşamaları, yoksa harb
edileceği tebliğ edilir. Harb edildiğinde de çoluk-çocuk, yaşlı, kadın ve din adamları öldürülmeyerek
esirlere insanca muamelede bulunularak, harbin hangi safhasında olursa olsun sulh istendiğinde de sulh
yolları denenir. Bütün bunlar İslâm'ın amir hükümleridir.
Turan Dursun'un art niyetlerle kaleme aldığı kitabında "Ya İslâm, ya ölüm" diyerek, kaynak verilen
âyetlerdeki si-yak-sibak münasebeti gözetilmemiş, çoğu zaman da âyetin belli kısımları alınıp, maksat
bütünlüğü bozulmak istenerek, kasıtlı çarpıtmalarla fikirler bulandırılmak istenmiştir. Mesela, Bakara
Sûresinin, 191. âyetinde; "onları yakalayın, nerede bulursanız öldürün" denmiştir. Ama âyetin siyak-sibak
bütünlüğü içinde bir önceki âyetle birlikte yine 191. âyetin devamını da ekleyerek okursak şöyle olur:
"Sizinle savaşanlarla Allah (cc) yolunda savaşın, fakat haksız yere saldırmayın. Çünkü Allah (cc) haksız
yere savaşanları sevmez..." (Bakara. 2/190) "Onları nerde bulursanız öldürün, onların sizi çıkardıkları
yerden (Mekke'den) sizde onları çıkarın. Fitne çıkarma, adam öldürmeden daha kötüdür. " (Bakara,
2/191).
Kaldı ki, bu âyetin esbab-ı nüzulü, Müslümanlara 13 sene kan kusturan Mekke'li putperestlerle alâkalıdır.
SALDIRMAZLIK, HAKİM OLUNCAYA KADAR MI?
"Müslümanlar aralarında saldırmazlık anlaşması bulunanlara saldırmaz ama bu İslâm'ın güçlenmesine
kadar sürmüştür. Sonrası için söz konusu değildir..." (Turan Dursun/65)
diyen Turan Dursun, mesnetsiz bir iddiada bulunuyor. Bu iddiada bulunanlar bir tek müşahhas misal
gösteremezler... Aksine bunun tersi olan yüzlerce misal gösterilebilir.
Müslümanların dünyada hakim güç olduğu dönemlerde hangi ırk, hangi toplum, hangi Hristiyan veya
Yahudi milleti imha edilmiştir. Aksine, hangi soy ve dinden olursa olsun bütün toplumların sıyanet
kanatları altında adalet ve huzurla yaşaması temin edilmiştir.

14. Ayrıca bu meseleyi bir duygu sömürüsü şeklindeki ifadelerle ele almak ta yanlıştır. Hasım dünya, adeta,
Müslümanlığı ortadan kaldırmak üzere bütün güçleriyle saldırırsa silaha sarılın-mayacak mıdır? Haçlıların
Müslüman dünyasını işgal teşebbüslerine müsaade mi edilecektir? Yunanlıların Kıbrıs'ı işgaline göz mü
yumulacak? Karadağ'da, Karabağ'da, Bosna'da ve Filistin'de sadece Müslüman kimlikleri sebebiyle
çocukların, kadınların, ihtiyarların ve masum halkın katledilmesine seyirci mi kalınacak? Bütün bunlara
karşı mukabele edilmeyecek mi? İnsafla ve iz'anla düşünmek gerek.
CİHAD SIRASINDA KİMLER ÖLDÜRÜLÜR?
Bu bahsi ele alan itirazcılar bazı istisnai hadîsleri dillerine dolarlar. Ama, İslâm'ın getirdiği disiplin -daha
önce de temas edilmişti- gereği, eli silahlı düşmanı öldürme; bütün sulh yollarının sonunda teşebbüs
edilecek son çaredir. Barış teşebbüsleri akim kalmış ve hâlâ savaşmakta direnen bir düşman varsa bile,
onların çocuklarını, ihtiyarlarını, savaşa katılmayan kadınlarını, ibadethanelere sığınanlarını ve hastalarını
öldürmek yasaktır. Fakat bir pusu veya gece baskını olmuş ve bu hallerdeki âni ve hızlı gelişmeler
sebebiyle farkedilemediği için bazı çocuklar ve kadınlar öldürülmüş ise, bu istisnaî bir durum veya en fazla
bir hatadır. Bu durumda merhamet maraz doğurmaz mı? Bu gibi istisnaî durumlar, gece baskınlarında,
kale fetihlerinde, gemilerin batırılması vb. durumlarda meydana gelebilir.
Ama kadınlar veya çocuklar Müslümanlarla savaşanlarla birlikte savaşmak için orada bulunuyor ve cephe
oluşturuyorsa, böyle bir durumda elbette onlar da savaşacaklardır.
İslâm'ın koyduğu prensiplere istisnai olarak uymayanlar olsa bile kabahat İslâm'da mıdır? Tam tersi,
kendilerini senelerce baskı altında tutan, insanca yaşama haklarını ellerinden almak isteyenlere karşı
Müslümanlar kin, gayz, öfke ve düşmanlık hisleriyle muamele etmemiş, afv ve müsamaha gibi ahlâk-ı
Mu-hammediye (sav) ile mukabele etmişlerdir. Muterizlerin dillerine doladıkları bir-iki hâdiseyi ise, Allah
Rasûlü duyunca şiddetle tepki göstermiş, müşrik bile olsa kadın ve çocukların öldürülmesini yasaklamıştır.
Modern dünyanın temsilciliğine soyunup çağdaşlık, özgürlük, fikir ve düşünce hürriyeti vb. kavramları
dillerine dolayanlar İslâm'ı tenkide uğraştıkları kadar niçin kendi dünyalarının işkence ve zulümlerini ele
almazlar? Almanya'nın, Fransa'nın, Rusya'nın İngiltere ve Amerika'nın çıkarları uğruna milyonlarca insanı,
toplu katliamlar ile işkenceler ve açlıkla, atom bombaları ve kimyevî silahlar ile kadın, çocuk, hasta, din
adamı, hatta hayvan, bitki ve ekolojik denge demeden topyekün imha etmelerini niçin görmek
istemezler? Nasıl olur da, zencileri, kızılderilileri, Aberojinleri, Endülüs'ü, Hiroşima'yı, Vietnam'ı, Af-
ganistan'ı unutur ve halen Güney Afrika'da Körfez'de, Azerbaycan'da Bosna'da ve Çeçenistan'da cereyan
eden kıyımları görmemezlikten gelirler? Ve utanmadan "Peygamber (sav) de işkence uygulatmış"
diyebilirler. Müşahhas misal verebilirler mi? Toplu imha hâdisesini anlatabilirler mi? Toplumun yok
edilircesine kıyıma uğratıldığını söyleyebilirler mi? Hayır! Ama tarih ve hakikat, Allah Rasûlü'nün, ashabı
ile birlikte kendisine sadece Mekke'de 13 sene kan kusturanları bir çırpıda affettiğini haykırır; sefer ve
savaş sonrası esirlerin affedildiğini, onore edildiğini ve izzetlerinin bile rencide edilmediğini söyler.
Efendimiz'in işkence yaptırmasına delil olarak gösterdikleri hâdise ise "kısas"tır. Ureyne kabilesinden
gelen, sonra Medine'de hastalanıp tedavisi için develer ve çobanı ile sahraya gönderilen bir kısım insanlar,
iyileştiklerinde kendilerine bakan çobanı öldürmüşler, ellerini ve ayaklarını çarprazlamasına kesmişler,
gözlerini oymuşlar., ve akla gelebilecek her türlü işkenceyi uygulamışlardır. Allah Rasûlü hâdiseyi haber
alınca, ashabını onların peşine salmış, yakalatmıştır. Maide Sûresi, 33. âyetinin nuzülüyİe de onlara
yapılacak muameleyi bildirmiş ve Efendimiz, Allah'ın (cc) emrini yerine getirmekte tereddüt etmemiştir.
YAKARAK ÖLDÜRMEK VEYA YAKMA-YIKMA MI?

15. Peygamber Efendimiz (sav), bir hadîs-i şeriflerinde "Falanı bulursanız onu öldürün fakat yakmayın"
buyuruyor. Ama tecavüz, itham, su-i niyet, mukaddes mânâları tahkir vb. gibi ameliyelerini, araştırma
inceleme ve bilimsellik teraneleriyle gölgeleme becerileriyle tanınan itirazcılardan arapçayı ana dili gibi
bildiğini iddia eden dil bilimci uzman muarız aynı hadîs-i şerife "Falancayı bulursanız ateşte yakın dedim.
Ama önce öldürün, sonra yakın..." şeklinde mânâ veriyor. Arapça öğrenen bir talebenin bile doğru
manâsıyla tercüme edebileceği hadîsi, yanlış olarak mânâlandıran bilim adamının bu yaptığı basit bir
yanlışlık mı, yoksa bilim adına yaptığı bir cinayet mi veya zihinleri idlal uğruna hakikatlere kastetmesi
midir? Takdiri sizlere bırakıyoruz.
Aynı kişinin, Tarih-i Taberi'den ve Neseî'den rivayet ettiği vakıalarla, Efendimiz'in vefatından sonra
cereyan eden hâdiselerle, şu veya bu sebeple İslâm'ın hükmü dışına çıkanların şahsi hatalarını
Müslümanlığa maletmesi insaf ve iz'anla bağdaşmayan bir tutumdur.
İşte İslâm'ı gerçek uygulamanın misalleri: Taberî'de nakledilen şekliyle Hz. Ebû Bekir savaşa gönderdiği
ordunun komutanına şu emri vermişti: "Sız manastırlarda kendilerini ibadete vermiş insanlara
rastlayacaksınız. Onları, kendilerini vermiş oldukları ibadetleriyle, (dinleriyle) başbaşa bırakınız, onlara
dokunmayınız." [8]
Yine Taberî'den; Hz. Ömer, Kudüs'ün fethinde Süleyman ma'bedini ziyaret etmiş, Dâvud makamında
namaz kılmış, İlyâ ve Lût halklarına şu güvenceyi vermişti.
"...Canları, malları, kiliseleri, kıbleleri güvencededir.
Kiliseleri işgal edilmez, yıkılmaz, küçültülmez. Kilisenin gerek kendisinden, gerek çevresinden bir bölüm
istimlak edilmeyeceği gibi, kıblegâhları da istimlâk edilmez, malları müsadere edilmez, dinlerine baskı
yapılmaz, hiç kimseye zarar verilmez..."[9]
İslâm'a ait herşeyi yakma, yıkma ve talan etme düşüncesiyle hareket eden bu muarızın "yakma-yıkma-
yağma" başlığı altında zikrettiği hezeyanlarında ise tahripkâr zihniyetinin doruk noktasını görürüz.
İslâm'ın bu mevzuda koyduğu değişmez kaideler ortada iken, bir-iki lokal hâdiseyi öne sürüp "işte İslâm
bu..." demesinin ne mânâya geldiği açıktır. Böyle yaklaşımlarla, okuyucunun aklını karıştıracak tarzda
mes'eleleri tahrif etmenin bilimle, bilim ahlâkı ile ve insanî düşünce boyutuyla ilgisi yoktur. Bu bakış tarzı,
başka boyutlu düşüncelerle münasebetin gereğidir.
GECE BASKINLARI NİÇİN DÜZENLENİRDİ?
Mesela Turan Dursun'un Ebu Davud'da (Cihad/102) ve İbnî Mace'de (Cihad/30) dipnotu ile mânâ verdiği
hadîs, İbn-i Ma-ce'de yoktur. Sadece Ebu Davud'da vardır. Hadîs-i Şerif şöyledir:
"Allah Rasûlü, Ebû Bekir'i başımıza kumandan tayin etti. Müşriklerle savaşırdık. Gece baskınları
düzenlerdik, onları öldürürdük. O gece bizim şiarımız öldür, öldür... olurdu." Söz konusu muarız ise, kendi
ilaveleri ile bakınız nasıl mânâ veriyor. "Peygamber (sau) döneminde gece baskınları düzenlenirdi.
Peygamberin (sav) buyruğuyla öldür, öldür... Paroîalı (şiar) olarak. Sonra yağmaya girişilirdi..."
Hadis-i şerifin aslında Peygamberimiz'in (sav) öyle bir buyruğu olmadığı ve yağmalamadan
bahsedilmediği çok açıktır.

16. Peygamberimiz'in (sav) buyruğu olduğu ve yağmalama yapıldığı, tamamen muarızın kendi ilavesidir.
Meseleye daha geniş perspektifle bakınca, Asr-ı Saadetteki Müslümanların ve sonrakilerinin, insanlığa,
insanlıklarını öğretmek için çıktıkları yola; manialar teşkil edip, komplolar ve illegal faaliyetlerle şer
şebekeleri kuranların kötülüklerine meydan vermeden baskınlar düzenleyip, bulundukları yerde bütün
kötülük düşünceleriyle birlikte toprağa gömmelerinin tenkit edilecek bir tarafı olmadığı görülür. Bakınız,
yaşadığımız günlere ve hâdiselere, "örgütler, teröristler, şer şebekeleri komplolar, çocuk kaçırmalar,
ülkeleri işgaller us. "ler ve bütün bunları tesbit edip önlemek için çabalayan istihbarat örgütleri ve emniyet
güçlerinin çaresizliği. Bunun yanında da İslâm'ın hakkın, adaletin ve huzurun cihana yayılmasına mani
olmak isteyen zümrelerin tesbit edilip, kötülük yapmalarına meydan vermeden bir gece baskınıyla bütün
kötülükleriyle imhası. Hangisi evladır yine siz karar veriniz.
Yine bu babda, düşmanın bulunduğu arazideki ağaçların ve ürünlerin kesilip, yakılması, askerî strateji ve
harp tekniği açısından itiraz edilemeyecek bir husustur. Bu konudaki tenkidin zerre kadar kıymet-i
ilmiyesi yoktur. Ve bu husustaki rivayetler de nev'î şahsına münhasır yani sadece o hâdiselere özgüdür.
Umumî bir prensip ve disiplin olarak görmek yanlıştır.
SAVAŞ NASIL BİR HİLEDİR?
"Savaş hiledir" hadisini "Cihad esnasında her türlü yalan, aldatma, hile, tuzak mubahtır..." şeklinde
yorumlamak da yanlıştır. Savaşta bile olsa düşmana verilen teminat ve güvence bozulamaz, yapılan
anlaşmanın dışına çıkılamaz.
Evet, savaş hiledir, ama nasıl? Düşmandan gerçek gücünü saklamak, onların moral gücünü bozacak
şeyler yapmak, imdat kuvvetlerinin geldiği havasını vermek, Çanakkale'de olduğu gibi soba borularını top
gibi göstermek, vb. şeyler yapılabilir. Böyle şeylerin hepsi caizdir. Fakat bunların dışında çağdaş
dünyanın, hümanizm adına yaptığı gibi sun'î anlaşmalar yapıp, ateşkes ilan edip arkadan vurmak,
medyayı kullanarak gerçekleri saptırmak, cinayetleri ve toplu katliamları kamuoyundan saklamak,
günahsız ve masum halkları yoketmek için terörizmle ayrı kamplar oluşturup birbirine kıydırmak gibi
şeyler yapamazsınız.
KA'B B. EŞREF NEDEN ÖLDÜRÜLDÜ?
Medine'de yüzlerce Yahudi varken, Peygamber Efendi-miz'in (sav) Ka'b b. Eşrefi öldürtmesi nedendir?
Muarızımız bunun sebebini hiç araştırmadan, yüzlerce Yahudi için değil de sadece Ka'b bin Eşref için
çıkarılan ölüm emrini her zamanki gibi tek yönlü yorumlayarak kendince İslâm'a kusur ihdas etmiştir.
Ka'b b. Eşref, İslâm'a ve Müslümanlara düşmanlık yapan Efendimiz'e bile küfredecek kadar ileri giden,
Yahudileri teşkilatlandırıp gizli faaliyetler yürüterek Müslümanların hayat hakkına kastetmeye çalışan
birisidir. Allah Resulü (sav), bunun farkına vararak, bu fitne kaynağını kökünden kurutmak için onun
öldürülmesini emretmiş, Muhammed b. Mesleme de öldürmüştür. Bu husus tenkit edilecek bir mevzu
olmayıp aksine Efendimiz'in, basireti, feraseti ve tesis etmeye çalıştığı toplum düzenini her halükârda
nasıl korumaya çalıştığını göstermesi açısından takdir edilip ders alınacak bir hâdisedir.
KAFİRLE, ÖLDÜREN CEHENNEMDE BİRLİKTE BULUNMAZ
Malum yorumcu, Peygamber Efendimiz'in (sav) "Kafirle, öldüren Cehennemde birlikte bulunmaz" hadîsini,

17. "Öyleyse Müslüman, kafir öldürmeye bakmalıdır, sürekli..." şeklinde yorumluyor.
Allah Resulü (sav), buyurduğu bu hadîs ile insan öldürmeyi teşvik edici şeyler söylemiyor, bize bir vakıayı
haber veriyor. Aslında bu hadîs, ölmenin, öldürülmenin ve sakat kalmanın her an mukadder olduğu
savaşta, mücahid askerlere moral verme ve yapılan cihad neticesinde ulaşılacak makamın müjdesinin bir
ifadesidir.
Eğer yorumcumuzun dediği gibi bu hadîs Müslümanları sürekli kafir öldürmeye teşvik etseydi, 14 asırlık
İslâm tarihinde sebebsiz binlerce onbinlerce toplu kıyıma şahit olacaktık. Veya, İslâm'ın hakim olduğu
yerlerde, her an öldürülme korkusuyla yaşayan gayr-i müslimlerin bulunduğunu öğrenecektik. Halbuki
tarih bunun tam tersi vakıalara şahittir. İşte en son misali, Müslümanların himayesine girerek, 500.
kurtuluş yıllarını kutlayan museviler. Bir tarafta da bunun tam tersine maruz kalan Müslümanlar. İşte
yıkılan Endülüs medeniyeti, imha edilen Endülüs Müslümanları., ve işte Bosna'daki Müslüman kıyımı.
Bu bölümde, son olarak, mevzu ile ilgili misalleri, İslâm'ın asıl menşei olan Kur'ân-ı Kerîm'den açacağımız
fasıllara uygun âyet mealleri verecek ve bir kısmına da işaret etmekle iktifa edeceğiz.
"DİNDE ZORLAMA YOKTUR" ÂYETİNİ İZAH EDER MİSİNİZ?
Dinin ruhunda ve özünde zorlama yoktur. Çünkü zorlama dinin ruhuna zıttır. İslâm irade ve ihtiyarı esas
alır ve bütün muamelelerini bu esas üzerine kurar. İkrah ile yapılan bütün amel ve fiiller ister inanç, ister
ibâdet ve isterse muamele açısından kat'iyyen makbul ve muteber kabul edilemez. Zaten böyle bir
durum, "ameller niyetlere göredir" prensibine de uygun düşmez.
Din, kendi mes'eleleri için ikrahı caiz görmediği gibi başkalarının İslâm'a girmelerini de ikrah esasına
dayandırmayı hoş karşılamaz. O, muhatabını tamamen serbest bırakır. Meselâ zımmîler cizye ve haracı
kabul ettikten sonra, İslâm dini onların hayatlarını garanti eder. Evet, İslâm'da müsamaha ufku bu derece
geniştir.
Zaten din, zorla kabul edilebilecek veya zorla kabul ettirilebilecek bir sistem değildir. Onda herşeyden
önce îmân esastır, îmân ise, tamamen vicdanî ve kalbe ait bir mes'eledir. Hiçbir ikrah teşebbüsü kalb ve
vicdana tesir edemez. Dolayısıyla insan ancak içinden geliyorsa ve gönlü imana yatkınsa îmân edebilir. Bu
mânâda da dinde zorlama yoktur.
Hz. Âdem'den günümüze kadar, din hiç kimseyi dehalete zorlamamıştır. Bu mevzuda zorlama daima küfür
cephesinin ahlâkı olmuştur. Onlar insanları dinlerinden çıkarmak için zorlamışlardır; fakat hiçbir mü'min
bir kâfiri zorla Müslüman yapmaya çalışmamıştır.
Burada akla, şöyle bir soru daha gelebilir. Kur'ân-ı Ke-rîm'de kıtal ve cihadın farziyetiyle alâkalı birçok
âyet mevcuttur. Peki bunlar bir mânâda zorlama değil midir?
Hayır, değildir. Çünkü, cihad, karşı cepheye ait zorlamayı bertaraf içindir. Böylece insanlar, İslâm'ın
değişmeyen bir kâi-desiyle girdikleri İslâm dinine kendi arzu ve iradeleriyle gireceklerdir. İşte İslâm'ın
farz kıldığı cihadla, böyle bir anlayışa zemin hazırlanmış olacaktır. İrade hürriyeti, İslâm'ın cihad emriyle
yerleşmiştir.
Bu meseleyi bir başka açıdan da şöyle bir değerlendirmeye tâbi tutabiliriz:
Bu âyetin hükmü belli devrelere aittir. Belki her kemal ve zeval fasılalarının da birbirini takibinde bu
devreler yine bulunacaktır; ama, hüküm sadece o devreye münhasır kalacaktır. Nitekim Kâfirûn

18. Sûresinde bildirilen "Sizin dininiz size, benim dinim de bana" hükmü de aynı şekilde belli bir devreye mah-
sustur.
Bu devre ve bu donem, meseleleri çözme ve anlatma dönemidir. Meseleler sözle anlatılacak ve kabulde
muhatap kat'iyyen zorlanmayacaktır. Ve yine bu dönem, başkalarının dalâlet ve sapıklığıyla ilgilenmeme,
onları tahrik etmeme ve kendi hidayetini muhafaza ile ferdî hayatında dini tatbik etme dönemidir. Bu
dönem ve devrelere ait hükümler ise, bütün zaman dilimlerine şamil değildir; tabiî bu mânâda şamil
değildir.
Yoksa bu hüküm artık hiçbir zaman tatbik edilmeyecek demek yanlış olur. İslâm'ın her devresinde böyle
bir zaman parçası -realite olarak- yaşanmıştır ve günümüzde de yaşanmaktadır.
Ancak aynı âyetin bütün zaman dilimlerini kuşatan bir hükmü daha vardır ki, bu hüküm her zaman ve
zeminde geçerliliğini devam ettirecektir. O da İslâm diyarındaki azınlıklara ait hükümlerdir ki, hiç kimse
İslâm dinine girme mevzuunda zorlanmayacaktır. Herkes kendi dinî inancında serbest olacaktır.
Tarihe bir göz attığımızda açıkça görürüz ki, bizim aramızda daima Yahudi ve Hristiyanlar bulunmuştur.
Batılıların bu mevzûdaki itiraflarına göre, Hristiyan ve Yahudiler kendi dev-
letlerinde bile, bizim içimizde yaşadıkları kadar aziz yaşayama-mışlardır; Müslümanlar da onları teminat
altına alıp korumuşlardır. Fakat hiçbir zaman onları İslâm dinine girmeye zorlama-mışlardır. Düne kadar
bunların hususî mektepleri vardı ve kendilerine ait hususiyetlerin hepsini, dinî âyin ve yortularına
varıncaya kadar muhafaza ediyorlardı. Bizim en muhteşem devirlerimizde dahi onların yaşadığı muhite
girenler, kendilerini Avrupa'da zannederlerdi. Hürriyetleri bu kadar genişti. Sadece bizi iğfal etmelerine
imkân ve fırsat verilmemiştir. Evet, gençlerimizi ve kadınlarımızı saptırmalarına göz yumulmamıştır. Bu da
bizim kendi toplumumuzu korumamızın gereğidir.
Bu kabil dinin caydırıcı bazı hükümleri, hiçbir zaman dinde zorlama değildir ve sayılmamalıdır da. Bu gibi
hükümler, serbest iradesiyle dine girenlere aittir ki, onlar da zaten bu hükümleri kabul etmekle İslâm'a
girmişlerdir. Meselâ, bir insan, İslâm dininden irtidat ederse ona mürted denir ve verilen süre içinde tevbe
etmezse öldürülür. Bu tamamen daha önce yapılmış bir akde muhalefetin cezasıdır. Ve tamamen sistemin
muhafazasıyla alâkalıdır. Devlet, belli bir sistemle idare edilir. Her ferdin hevesi esas alınacak olursa
devlet idaresinden söz etmek mümkün olmaz. Onun içindir ki bütün Müslümanların hukukunu muhafaza
bakımından, İslâm, mürtede hayat hakkı tanımamıştır.
Ayrıca İslâm dinine giren insanlar bazı şeyleri yapmakla bazılarını da yapmamakla mükellef kılınırlar.
Bunun da zorlama ile bir alâkası yoktur. Nasıl ki, namaza duran baliğ bir insan namaz içinde, sesli olarak
gülecek olsa ceza olarak hem namazı hem de abdesti bozulur. Ve yine ihramlı bir insan, üzerindeki
haşeratı Öldürse veya dikişli bir elbise giyse çeşitli cezalara çarptırılır. Halbuki aynı insan namazın dışında
gülse veya ihramsız bir zamanda bunları işlese hiçbir cezası yoktur. Aynen bunun gibi, İslâm, dine girme
mevzuunda kimseyi zorlamamakla birlikte, kendi iradesiyle dehalet edeni de başıboş bırakacak değildir.
Elbette onun kendine göre emir ve nehiyleri olacak ve müntesiplerinden, bunlara uygun hareket
etmelerini isteyecektir. Bu cümleden olarak, namazı, orucu, zekatı ve haccı emredecek; içki, kumar, zina
ve hırsızlığı da yasaklayacaktır. Bu yasakları ihlal edenlere de suçlarının cinsine göre ceza verecektir ki,
bütün bunların zorlama ve ikrahla hiçbir alâkası yoktur.
Esasen biraz düşünüldüğünde, bu türlü caydırıcı tedbirlerin de, insanların yararına olduğu idrak edilecekti.
Çünkü ferd ve cemiyet böyle müeyyidelerle, dünya ve ukbalarını korumuş olacaklardır. İşte bu mânâda
dinde bir zorlama vardır. Bu da insanları zorla Cennet'e koymak istemekle aynı mânâda bir zorlamadır...

19. Mevzu İle Alakalı Ayetler
a) İslâm'da öldürme
"Allah'ın (cc) haram kıldığı canı haksız yere öldürmeyin. Kim zulmen öldürülürse onun velisi (olan
mirasçısına yetki vermişizdir. (Öldürülenin hakkını arar. Ancak o da) öldürmede aşırı gitmesin, (katil
yerine, katilin akrabasını veya katille beraber bir başkasını öldürmesin)..."(Isra, 17/33)
(Diğer ayetler için bakınız. Âl-i İmran, 3/134; Nisa, 4/75, 83, 90, 91, 92, 93; Enfâl, 8/61; Tevbe, 9/6;
Mümtehine, 60/8, 9.)
b) Sulh
"Eğer onlar barışa yanaşırlarsa o gün sen de ona yanaş ve Allah'a (cc) dayan, çünkü O işitendir, bilendir."
(Enfal, 8/
161; Bakara. 2/224,228; Nisa, 4/35, 114)
c) Din değiştirmeye zorlama yoktur.
"De ki "Hak (bu Kur'ân) Rabb'inizdendir. Artık dileyen inansın, dileyen inkâr etsin. "..(Kehf, 18/29)
"De ki "Bizim işlediğimiz suçtan siz sorulacak değilsiniz, biz de sizin işlediğinizden sorulacak değiliz."
(Sebe, 34/25)
d) İslâm baskıcı değildir
"Dinde zorlama yoktur. Doğruluk, sapıklıktan seçilip, belli olmuştur. Kim tâğûtu (şeytan) inkâr edip,
Allah'a (cc) inanırsa, muhakkak ki o, kopmayan, sağlam bir kulpa yapışmıştır. Allah (cc) işitendir,
bilendir" (Bakara, 2/256)
"De ki "Ey insanlar, işte size Rabbinizden gerçek geldi. Artık yola gelen, kendisi için gelir; sapan da kendi
zararına sapar. Ben sizin üzerinize vekil değilim"(Yunus, 10/108).
"Benim yapabileceğim sadece Allah'dan (cc) (bana vah-yedilenleri) size duyurmak ve O'nun elçilik
görevlerini yerine getirmektir. Artık kim Allah'a (cc) ve elçisine baş kaldırır-sa, ona içinde sürekli
kalacakları Cehennem ateşi vardır."
(Cin, 72/23).
(Diğer âyetler için bakınız. Bakara, 2/139; Nisa, 4/80; Maide, 5/105; Yunus, 10/41, 99; Tevbe, 9/6; Hud,
11/121, 122; Nahl, 16/82, 125; Kehf, 18/ 29; Zümer, 39/41; Kâf 50/45; Gâşiye, 88/21, 22.)
SAVAŞTA BİLE İŞKENCE YASAKTIR!
Peygamber Efendimiz (sav) hadîs-i şeriflerinde:
"El, ayak, burun, kulak keserek cezalandırmak yasaktır"[10] ve "Öldürmede bile insanların en iffetlisi,
merhametlisi mü'minlerdir"[11] buyurmaktadır.
Bu hadîsin açıklaması:

20. Burada "iffetli, merhametli" kelimesi en şefkatli, en merhametli ve yaratıkların organlarını kesmek ve
bağlamak şeklin de onlara işkence etmekten en çok sakınan mânâlarına gelir. Çünkü Peygamberimiz
(sav) "Şüphesiz Allah (cc) her şeyde iyi ve mükemmel olanı farz kılmıştır. O halde siz öldürdüğünüz
zaman, öldürmeyi iyi (merhametlice) yapın. Bir hayvanı keseceğiniz zaman bıçağı iyice bileyin ve hayvanı
dinlendirin "[12] buyurmaktadır.
İslâm, bu gibi buyruklarla Müslümanların kalplerine merhameti ve şefkati yerleştirmiştir. Bu nedenle
gerçek Müslümanlar bir şefkat ve merhamet örneği oldukları için savaşta düşmanı öldürürken dahi onun
organlarını keserek ona işkence yapamazlar. Bu kesinlikle yasaktır.[13]
SAVAŞTA KADINLARI ÖLDÜRMEK YASAKTIR
Abdullah bin Ömer'den rivayet edildiğine göre: "Resûlul-lah'ın (sav) bulunduğu savaşlardan birinde bir
kadın ölü bulundu; bunun üzerine Resulullah (sav) kadınlarla çocukların öldürülmesinin İslâm'da yasak
olduğunu söyledi."[14]
Yani savaşta, savaşmayan insanlarla savaşılmaz, silahsız insanlara dokunulmaz.[15]
"Müşriklerin yaşlılarını öldürün, çocuklarını bırakın" hadîsinin tamamının dikkate alınması ile ortaya çıkan
hüküm şöyledir: Harbe giren yaşlı müşrikleri öldürmek caizdir. Yani önemli olan kişinin savaşıyor olup
olmamasıdır. Yoksa bu hadîsten yaşlıların öldürülebileceğini çıkarmak diğer hadîsleri ve tarihî vakaları
inkâr etmek demektir.
Şimdi;"Onlar onlardandır, öbürlerindendir" hadîsine gelelim. Bu hadîsin açıklaması şöyledir:
Savaşta, gece baskını gibi müşriklerin kadın ve çocuklarını ayırdetmenin imkânsız olduğu hallerde çocuk
ve kadınlar kazaen ölüyorsa bundan dolayı sorumluluk olmaz demektir. Yoksa mutlak mânâda kadın ve
çocuklar savaşta öldürülmez.[16]
Ateşte yakma meselesine gelince bu mutlak surette yasaktır. Bu konudaki tüm rivayetler, Emevilerin
kendi şiddet uygulamalarına dayanak aramak için uydurulmuştur. Çünkü Peygamberimiz (sav)
karıncaların yuvasının yakıldığını görünce bu davranışın yanlış olduğunu söylemiştir.[17] Yine Ebu
Davud'da yera-lan şu hadîsine bakalım:
"İki tane yavrusuyla birlikte bir kaya kuşu gördük ve yavrularını yakaladık. Bunun üzerine anne kuş gelip
kanatlarını onların üzerine germeye başladı. O sırada Peygamberimiz (sav) geldi ve 'bunu yavrularıyla
üzen kim? Onları kendisine geri verin' dedi. "[18]
Yavru kuşlarına böyle merhamet gösteren, bir anne kuşun üzülmesine izin vermeyen bir rahmet
Peygamberinin (sav) kadın ve çocukların öldürülmesine izin verdiğini söylemek apaçık bir iftiradır. Ayrıca
kendisi ile savaşılan bir ülke halkının köle yapılması, mallarına el konulması gibi bir prensip İslâmî bir
prensip değildir. Öyle olsaydı Mekke fethinde insanların affedilmesi, mal ve mülklerine dokunulmaması
nasıl olabilirdi?
Peygamberimiz (sav) Mekke fethinde Mekke halkına şöyle seslenmiştir: "Ey Kureyş topluluğu! Şimdi
hakkınızda benim ne yapacağımı tahmin edersiniz?" diye sordu. Kureyş topluluğu "Sen kerem ve iyilik
sahibisin. Bize hayır ve iyilik yapacağını umarız" dediler. Bunun üzerine Peygamberimiz (sav): "Benim
halimle sizin haliniz, Yusuf'un kardeşlerine yaptığı gibidir. Hz. Yusuf (as) kendisine komplolar kuran
kardeşlerine şöyle seslenmiştir: 'Bugün ve bundan sonra benim tarafımdan size başa kakma ve serzenişte

21. bulunma gibi herhangi bir eza ve cefa düşünmeyin' diyerek hepsini affetti. "[19]
Peygamberimizin (sav) merhameti, bağışlayıcılığı önde tutması böyle gün gibi ortadayken, Turan
Dursun'un Peygamberimizi (sav) lekelemek için uydurma rivayetlere takılmasını iyi niyetle izah etmek
mümkün değil.
KURAN, MÜSLÜMANLARIN AFFEDİCİ OLMALARINI EMREDER
Bu konu ile alâkalı Kur'ân-ı Kerim'deki ayetlerde şöyle bu-yurulmaktadır:
"Güzel bir söz ve bağışlama, peşinden gelen bir sadakadan daha hayırlıdır. Allah (cc) hiçbir şeye ihtiyacı
olmayandır, yumuşak davranandır." (Bakara, 2/263)
"Onlar bollukta ve darlıkta sarfeder, öfkelerini yener-ler, insanların kusurlarını affederler. Allah (cc) iyilik
yapanları sever. " (Al-i İmrân, 3/134)
"Bir hayrı açıklar ya da gizli tutarsanız veya bir kötülüğü bağışlarsanız, şüphesiz Allah (cc) affedicidir, güç
yetiricidir." (Nisa, 4/149)
"Sen affı tut, iyiliği emret ve cahillerden yüz çevir."
(Araf, 7/199)
"Biz gökleri yeri ve ikisi arasındakileri hak ile yarattık. Kıyamet günü mutlaka gelecektir. Onun için sen
hoşgörülü ol, güzel davran." (Hicr. 15/85)
"Onlar büyük günahlardan ve hayasızlıklardan kaçınırlar, kızdıklarında bile kusurları bağışlarlar." (Şûra,
42/37)
"Bir fenalığın cezası aynı şekilde bir fenalıkladır. Kim de bağışlar ve barışçı davranırsa, onun mükâfatını
Allah (cc) verir. O, zalimleri asla sevmez. "(Şûra, 42/40)
"Kim sabredip bağışlarsa, bu da yapılmaya değer mühim işlerdendir." (Şûra, 42/43)
"Ey iman edenler! Eşlerinizden ve çocuklarınızdan size düşmanlık edenler vardır. Onlardan sakının. Ama
affeder, kusurlarını başlarına kakmaz, hoşgörür ve bağışlarsanız, bilin ki, Allah (cc) çok bağışlayan, çok
esirgeyendir." (Tegabûn, 64/40)
MÜSLÜMANLAR BASKICI DEĞİLLERDİR
Cenâb-ı Hak, mukaddes kitabındaki ayetlerinde şöyle buyurmaktadır. "Rabbinin yoluna hikmetle, güzel
Öğütle çağır, onlarla en güzel şekilde tartış. Doğrusu Rabbin, kendi yolundan sapanları daha iyi bilir. O,
doğru yolda olanları da en iyi bilendir." (Nahl, 16/125)
"Rabbin dileseydi yeryüzündekilerin hepsi mutlaka inanırdı. O halde sen mi insanları inanmaları için
zorlayacaksın." (Yunus, 10/99)
"Sen öğüt ver, çünkü sen ancak öğüt verensin. Onların üzerinde bir diktatör değilsin." (Gaşiye, 88/21-22)
"Onların dediklerini biz daha iyi biliriz. Sen onların üzerine bir zorlayıcı değilsin, söz verdiğim günden
korkanlara Kur'ân'la öğüt ver."[Kat 50/45)
"De ki: "Bizim ve sizin Rabbiniz olan Allah (cc) hakkında bize karşı delil mi gösteriyorsunuz? Bizim

22. yaptıklarımız kendimize, sizin yaptıklarınız da kendinize aittir. Biz O'na karşı samimiyiz. " (Bakara. 2/139)
"Dinde zorlama yoktur! Artık hak ile batıl iyice ayrılmıştır. Putları inkar edip Allah'a (cc) inanan kimse,
kopmak bilmeyen sağlam bir kulpa sarılmıştır. Allah (cc) işitendir, bilendir. " (Bakara, 2/256)
"Peygambere (sau) itaat eden, Allah'a (cc) itaat etmiş olur. Kim yüz çevirirse bilsin ki, Biz seni onlara
bekçi göndermedik. " (Nisa, 4/80)
"Ey inananlar! Siz kendinize bakın: Doğru yolda iseniz sapıtan kimse size zarar veremez..." (Maide,
5/105)
"Bu sadece bir öğüttür, dinleyen Rabbine giden yolu
tutar." (İnsan, 76/29)
"Sen onların üzerinde bir zorba değilsin, söz verdiğim günden korkanlara Kur'ân'la öğüt ver."(Kaf, 50/45)
"Onlar, boş söz ettikleri vakit ondan yüz çevirirler. 'Bizim işlediğimiz bize, sizin işlediğiniz sizedir. Size
selam olsun, cahillerle ilgilenmeyiz'derler." (Kasas, 28/55)
"De ki: O (Kur'ân) Rabbinizden gelen bir haktır. Artık dileyen iman etsin, dileyen inkâr etsin." (Kehf,
18/29)
"Seni yalanlarlarsa, Benim yaptığım bana, sizin yaptığınız sizedir; siz benim yaptığımdan sorumlu
değilsiniz, ben de sizin yaptığınızdan sorumlu değilim de." (Yunus, 10/41)
"inanmayanlara; durumunuzun gerektirdiğini yapın! Doğrusu biz de yapıyoruz, bekleyin, biz de bekliyoruz
de."
(Hud, 11/121-122)
"Puta tapanlardan biri sana sığınırsa, onu güvene al; ta ki Allah'ın (cc) sözünü dinlesin. Sonra onu güven
içinde olacağı yere ulaştır. Çünkü onlar bilgisiz bir topluluktur." (Tev-
be, 9/6)
"De ki: Ey insanlar! Rabbinizden size gerçek gelmiştir. Doğru yola giren ancak kendisi için girmiş ve
sapıtan da kendi zararına sapıtmıştır. Ben sizin bekçiniz değilim." (Yunus, 10/108)
"Doğrusu Biz, insanlar için Kitab'ı gerçekle sana indirdik; kim doğru yolda ise bu kendi lehinedir-, sapıtan
da kendi aleyhine sapıtmış olur. Sen onlara vekil değilsin." (Zumer, 39/41)
"Eğer yüz çevirirlerse, sana düşenin sadece açıkça tebliğ olduğunu bil." (Nahl, 16/82)
"De ki: İşlediğimiz suçlardan siz sorumlu olmazsınız, sizin yaptıklarınızdan da biz sorumlu olmayız."(Sebe,
34/25)
"Benim yapabileceğim sadece Allah'ı (cc)size duyurmak ve O'nun elçilik görevlerini yerine getirmektir.

23. Artık kim Allah'a (cc) ve elçisine baş kaldırırsa, ona içinde sürekli kalacakları Cehennem ateşi vardır."(Cin,
72/23)
"Eğer ona itaat ederseniz doğru yolu bulursunuz. Peygambere (sav) düşen sadece apaçık tebliğdir. "(Nur,
24/82)
Peygamber Efendimiz (sav) daha Medine'ye gelir gelmez yerli ahali ve Yahudilerle imzaladığı vesikayla
karşılıklı hak ve yükümlülükleri açıkça tarif etti. Ve ortak bir anlaşma sağlamayı başardı. Buna göre
Müslüman olmayanlar kendi din ve düşüncelerinde yaşama biçimleri ve ibadetlerinde özgür olacak, kimse
onlara müdahale etmeyecek ve İslâm devletine verdikleri vergi karşılığında yabancı saldırılara karşı
korunacaklardı. Hz. Ali (ra), Mısır Valisi Malik bin Eşter'e gönderdiği mektubunda bunu sistemli bir hukukî
ifadeye döktü. Hz. Ali'ye göre Müslümanların yönetiminde yaşayan insanlar iki ayn gruba ayrılıyordu. Biri
"dinde kardeşimiz olan Müslümanlar" diğeri de "yaratılışta eşlerimiz olan gayri müslimler". Her ikisinin de
korunmuş hakları vardı. Tarihte hiçbir kültür kendinden başkasını böylesine ontolojik ve insanî bir temele
oturtup yüceltebilmiş değildi. Nitekim Hz. Ali'nin bu çarpıcı tarifi Kur'ân'in bütün insanları tek bir nefisten
yarattığına ilişkin bir âyetine ve Peygamberimizin (sav) "Bütün insanlar Âdem'in çocuklarıdır, Adem de
topraktandır" hadîsine bir vurguydu.
Müslüman olmayan cemaat ve halkların kendi din ve hukukî inanışlarını sürdürme haklarını teminat altına
alan bu geniş ve özgürlükçü perspektif, İslâm toplumunda sosyo kültürel temele dayalı bir çoğulculuğun
gelişmesine yardım etti ve Hristİyan, Yahudi, Mecusî (ateşe tapar), Hindu, Budist vb. din ve inanışlara
bağlı kültür ve cemaatlerin günümüze kadar din ve kültürel varlıklarını koruyup sürdürmelerini sağladı. Şu
bir gerçektir ki, eğer Müslümanlar, batılılar gibi diğer kültürler, dinler ve halklar karşısında baskı ve
asimilasyon politikası uygulasalardı, İslâm'ın devlet olduğu ülkelerde ne Hristiyan ne Musevi ne de Budist
vb. kalırdı. Örneğin; İslâm, İspanya'da yüzyıllarca devlet olmasına rağmen Hristiyanları inançlarında
zorlamamış, onları asimile etmemiştir. Buna karşın Hristiyanların hakimiyetindeki İspanya'da tek bir
Müslüman kalmamıştır.
MARKSİST, YAHUDİ VE HRİSTİYAN YAZARLARIN İSLÂM HAKKINDAKİ DÜŞÜNCELERİ
Genellikle batı, İslâm'ın âlemşümul hoşgörü ve adaletini görmemezlikten gelip tam aksine onu fanatik ve
kan dökücü göstermeyi kendi saldırgan ve sömürgeci yayılmacılığının gerekçesi için kaçınılmaz
görmüştür. Ancak nadiren de olsa bazı Batılı yazarlar gerçeği itiraf etme gereğini duyuyorlar. "Hz.
Muhammed (sav) ve İslâm Küîtürü"nü tamamen materyalist bir açıdan ele almaya çalışan Auguste Bebel,
dinler hakkında genelde olumsuz düşüncelere sahip olmakla birlikte İslâm'ın gelişme tarihini anlatırken şu
gerçekçi satırları eklemeyi de ihmal etmiyor:
".... başka dinden kimselere doğuda o zamana kadar eşi örneği görülmemiş bir yumuşaklık ve hoşgörüyle
davranılması ve bu kimselerin nisbeten kolay yollardan özgürlük ve bağım-
sızlıklarını elde edebilme imkânı bulmaları, İslâmiyet'in hızla yayılmasının başlıca nedenleridir. Bugün
Avrupa'da hâlâ yaygın olan ve İslâmiyet'in, inanmayanlara (başka dinden olanlara) karşı -fanatik bir
tahammülsüzlükle yaklaştığı sanısına karşı- bunu tam tersinin doğru olduğunu göstermek gerekmektedir.
Hristiyanlar, Museviler ve öteki dinlerden olanlar, Müslüman dinin doğduğu ilk günden itibaren aynı
dönemdeki Hristiyan Avrupa'da akılların ucundan bile geçmeyecek bir rahatlık ve güven içinde
yaşamışlardır. Neden sonra 11. ve 13. yy'lar arasında Hristiyan Avrupa "Haçlı Seferleri' adı altında
haydutluğa soyunmuş, talancı ve istilacı ordularını doğuya gönderip burada barbarlık ve zulümleriyle
İslâm fanatiklerini ve fanatikliğini de çığırından çıkarınca, başka dinden olanlara gösterilen hoşgörünün
yerini katı bir düşmanlık almıştır. Yine de, bu dönemlerde bile İslâm savaş önderleri, Haçlı ordularının
Hristiyan prenslerine ve soylularına gösterdikleri mertlik ve saygıyla onları sık sık utandırmaktan geri
kalmamışlardır."

24. "Museviler ve Hristiyanlar, gerek İslâmiyet'in en parlak gerekse daha sonraki dönemlerindeki, hatta
günümüze kadar uzanagelen örneklerden görebileceğimiz gibi, İslâm devlet örgütü içinde en yüksek
mevkilere kadar gelebilmişlerdir. Yahudiler, bugün bile Hristiyan Avrupa'da hâlâ kendilerine yasaklanmış
onurlu mevkilere ve haklara, İslâm devlet bünyesi içinde her zaman sahip olabilmişlerdir. Hristiyanlar ve
Yahudiler sarayda en yüksek düzeydeki görevden sorumluluklar yüklenmişler, çoğu kez Halifelerin da-
nışmanlığını yapmışlar, özellikle doğuda çok saygın bir yeri olan doktorluk mesleğinde sivrildikleri gibi, sık
sık halifelerin başhekimliğine getirilmişlerdir. Bütün bunlardan başka, Hristiyan kilise ve manastırlarının
yanısıra Yahudi sinagoglarının, Hz. Muhammed (sav) döneminden önce ve sonra İslâm Devleti'nin
topraklarında çok yaygın olmalarına karşılık, sözkonusu dinlerin mensupları, kiliselerinin içinde tam bir din
özgürlüğüne sahip oldukları gibi, gerek çok büyük varlık ve mülklerinin denetim ve yönetiminde gerekse
din işlerinde kusursuz bir Özerkliğe sahip olmuşlardır."
"Ayrıca Hristiyan ve Yahudi bilim adamları islâm ilim adamlarıyla dostâne ilişkiler kurmuşlardır; gerek
dinî, gerekse hukukî, tıbbî ve ilmî konular, büyük bir özgürlük içinde ve samimiyetle, her türlü
resmiyetten uzak bir açıklıkla tartışılabilmiştir; böyle bir ilişki, birçok Hristiyan devletlerinde hâlâ
imkânsızdır."
"İşte bütün bunların sonucunda, çok erken dönemlerden başlayarak Hristiyan Avrupa'nın, derin ve
karanlık bir barbarlığın çukurunda debelendiği ve kilise dogmalarına kuşkuyla bakmaya cesaret edebilen
ve bu kuşku sonucunda dogmalarını sarsabilecek incelemeler yapmaya kalkışanların amansızca izlendiği
dönemlerde, İslâm Devleti, düşünce özgürlüğünün ve kültürün en üst düzeylerine ulaşabilmiş olmanın
mutluluğunu yaşamış; İslâm, koyu ve tutucu bir inanç karanlığına gömülmüş Avrupa'ya bilginin ışığını
taşımıştır."
"Yukarıda anlattığımız ve kimilerine inanılmaz gelen bu hoşgörü aslında çok tabii idi. Belirttiğimiz gibi,
Hristi-yanlar, Yahudiler ve öteki dinlere bağlı insanlar, İslâmiyet'in öncelikle yayıldığı ülkelerde yüzyıllar
boyunca barışçı bir ilişki içinde yaşamışlardı." [20]
Marksist düşüncenin önemli isimlerinden olan Alman yazar Bebel'in bu hakperest sözleri, İslâm'ın
geçmişte kan, ölüm, fanatizm, şiddet ve baskıdan başka hiçbir şey getirmediğini, bugünden beter bir
şiddet ve baskı rejimine yöneldiğini söyleyip Batının ürettiği efsanevî İslâm imajını papağan gibi tekrarla-
yanlara bir şeyler vermelidir.
Benzer bir değerlendirmeyi şimdi de Yahudi yazar Max Dumant'tan dinleyelim. Yazar, "Museviler, Tanrı ve
Tarih" adlı kitabında şöyle demektedir:
"İS. 800'den 1300'e kadar Museviler, Bağdat halifesinin yönetiminde altın çağlarını yaşadılar. Bu,
Moğollar'ın Bağdat'a girip her yeri tahrip edişleriyle son buldu. İspanya'da 500 yıl Müslümanların
yönetiminde huzur ve güven içinde yaşadılar. Bu da Hristiyanların Müslümanlar üzerinde İspanya'da
katliam yapmaları ve onları oradan sürmelerine kadar devam etti."
Bunlar tarihî bir gerçeği itiraf eden Müslüman olmayan yazarların sözleri veya İslâm'ın özgürlükçü, barışçı
ve adil içtimaî modeline ilişkin şahitlikleridir. Ancak W. Montgomary Watt'ın da işaret ettiği gibi Avrupa,
hiçbir zaman Müslümanların tarihî bir realite olan barışsever, hoşgörülü ve adil yönetimlerini ve bu
yönetimler altında Hristiyan dünyanın yüzyıllar boyu huzur ve mutluluk içinde yaşadığı gerçeğini teslim
etmez. Tam aksine 11. yüzyıldan itibaren Müslümanların, barbar, kan dökücü, kelle avcısı, vahşi,
putperest kafirler ve şehvet düşkünü güruhlar olduğunu her fırsatta anlatıp durmuştur. İslâm'ın böyle
gerek İspanya'nın Müslümanlardan kurtarılması, gerekse İslâm dünyasının Haçlı orduları tarafından istila

25. edilmesinin meşrulaştırıl-ması gibi siyasî ve tarihî gayeleri var. Bunun yanında Batının ve Hristiyanlığın
başka kültür, din ve topluluklara olan tahammülsüzlüğünü de eklemek lazım. Watt, bütün bunlara rağmen
İslâm'ın Avrupa'ya kazandırdıklarını, kendi yönetimindeki Yahudi ve Hristiyanlara nasıl adil davrandığını
örneklerle anlatıyor. Ardından, Bebel gibi artık bu gerçeği Avrupa'nın kabul etmesi gerektiğini, altını
çizerek belirtiyor. Watt'ın değerlendirmeleri önemlidir, çünkü kendisi sıradan bir Avrupalı Hristiyan değil,
aynı zamanda İslâm konusunda çalışmalarıyla dünya ölçüsünde ün yapmış önemli bir oryantalisttir. Watt,
bunları söylese de söylemese de bizim için büyük bir anlam ifade etmez. Ancak bir Hristiyan şahid olarak
Avrupa'nın hâlâ süren bağnazlığını ve haktanımaz tutumunu sırf bu konuda bir kitap yazacak kadar
önemsemesi manâlıdır.
Şimdi kendisi bir Hristiyan olan doğu bilimci (oryantalist) Watt ile Yahudi Dumant ve marksist Bebel'in
sözlerini bir araya getirirsek iki din arasındaki fark kendiliğinden ortaya çıkmış olur.
îslâm, sosyo-kültürel çoğulculuğa dayalı bir toplum modeli geliştirerek Hristiyan, Yahudi, Budist,
Brahmanist, Mecusî, Zerdüşt, Sâbiî, Süryani, Keldani ve hatta Yezîdî (şeytana tapan) vb. her dine ve
inanış biçimine özgür bir ortamda yaşama hakkı tanıdı, onları korudu. Yezîdîler (şeytana tapan) Mardin'de
bugüne kadar hâlâ varlıklarını korumaktadırlar.
Müslüman yönetimler "zımmi" adı verdikleri gayrı müslim halklardan onların güvenliklerini, mal, can,
namus ve varlıklarını zimmetlerine, korumaları altına geçirmeleri karşılığında sadece "cizye" adı verilen bir
vergi almakla yetindiler ve çoğunlukla bu vergiyi ödeme güçlerine göre düzenlediler. Ki dünyada kendi
yurttaşından vergi almayan hiçbir devlet gösterilemez. Ve Müslümanlar onların güvenliklerini
koruyamadığı zamanlarda ise bu vergiyi onlara iade ettiler ve bu tarihte sık sık tekrarlandı. Hatta bugün
akıllara durgunluk veren çarpıcı örnekler yaşandı. Sözgelimi 13. yüzyılda Moğollarla çetin bir savaş sü-
rerken, Müslümanlarla barış anlaşması imzalamak isteyen Moğollar, Hristiyan halkı anlaşma dışı tutmak
isteyince Müslümanlar "biz onların güvenliklerini üstlendik" diye anlaşma şartlarını reddettiler. Acaba
tarihte buna benzer kaç örnek gösterilebilir?
Batı, bu yüzyılın ikinci yarısından sonra iki kutuplu kurulan bir dünyanın Soğuk Savaş stratejisine uygun
doğu bloğunu ve Sovyet komünizmini en büyük tehdit olarak propaganda malzemesi yapıp bundan siyasî,
ekonomik ve askerî çıkarlar sağlarken, sistem içinde bir alternatif olan komünizmin ve doğu bloğunun
çökmesinden sonra, aynı politikayı sürdürmek üzere şimdi de İslâm'ın bir barbarlık ve vahşet dini
olduğunu propaganda edip duruyor.[21]
İSLÂM'DA HOŞGÖRÜ VE FİKİR ÖZGÜRLÜĞÜ
İslâm'da temel prensip, mesajın entellektüel, ruhî ve sosyal bütün boyutlarda açıkça iletilmesinin
ardından kişinin bunu kendi hür iradesini kullanarak seçmesi veya reddetmesidir. İslâm, imanı yüce bir
değer kabul ettiği gibi, insanın gerçeği reddediş hakkını da kabul etmiştir. Hak olsun batıl olsun, bir me-
sajın haklılığı diğer bütün ve alternatif mesajların ortaya konulup savunulduğu özgür bir zeminde açıkça
ortaya çıkar, anlaşılır. Kur'an-ı Kerîm, âlemşümul bir prensip olarak "Dinde zorlama yoktur" (Bakara,
2/256) derken, hemen ardından hak ve batılın açıkça ortaya çıktığını ve meselenin serbest bir seçim ve
tercih meselesi olduğunu ekliyor. Nitekim Hakk'ın temsil edildiği "en güzel söz "ün seçilebilmesi için diğer
bütün sözlerin kendilerini ifade edebilecekleri hür bir zemine atıf yapar: "Onlar sözü dinlerler ve en
güzeline uyarlar." (Zümer, 39/18) Ayet açıkça gösteriyor ki, eğer son İlâhî tebliğ olan İslâm, haklı me-
sajının kitlelerin şuurunda kök salmasını istiyorsa, diğer İslâm dışı bütün öğreti ve görüşlerin kendilerini
hür olarak savunabilecekleri ve arada sağlıklı bir mukayesenin yapılabileceği bir zeminin oluşmasını kendi
faydası adına temel bir prensip kabul eder.
Bağnazlık, fanatizm, şiddet ve baskı yöntemlerinin geçerli olduğu yerlerde, insanlar, İslâmiyet'i
seçmişlerse bile, bu seçim şuurdan ve hür tercihten yoksun bir seçim olduğundan nihaî anlamda sağlıklı

26. değildir. Öyleyse en çok İslâmiyet hür tartışma zeminini ve hür tercihi savunan hoşgörülü, tahammülkâr
ve saydam bir din olmak durumundadır. İslâm tarihi bunun örnekleriyle doludur.
İSLAM TARİHİNDEKİ SAPMALAR VE HUKUK İHLALLERİ
Hatırlamamız gereken önemli bir gerçek de şudur:
Bütün bu anlattıklarımıza rağmen İslâm tarihinde her şey güllük gülistanlık olmadı. Aksini iddia etmeye
kalkışmak büyük bir yanılgı olur. Bilindiği gibi Hz. Muaviye'nin bilinen yöntemlerle iktidara gelmesiyle
"seçim, biat ve şura" ya dayalı meşru Hilafet yönetimi, bir aile veya hanedanın elinde babadan oğula
devredilen bir mülke yani Saltanata dönüştü. Saltanat yönetimleri, siyasî iktidarlarını tehdit eden her
hareket ve teşebbüse acımasızca karşı koydular, insanları katletmekten çekinmediler. Bu arada sayıları
çok kabarık olmasa da, belli bir sayıda alim, düşünür, şair hayatını kaybetti. Ancak bütün bunlar
"Siyaseten kati" dediğimiz vakalardır ki, temel özellikleri:
a) Dinî değil, siyasî gayeli oluşları
b) Doğrudan hukuk ihlali oluşlarıdır.
Burada ne teorik ne pratik düzeyden din ile siyaset arasında bir ayırım yapmıyoruz. Ama Hristiyan
tarihinde görülen te-olojik tartışma ve görüşlerin baskı altına alınıp bağlılarının hiç bir zorlamaya tâbi
tutulmadığına, İslâm tarihinde sözde "dinî" nedenlerle öldürülenlerin aslında varlıkları siyasî bir tehdit
oluşturduğu için bu yola başvurulduğuna işaret etmek istiyoruz. Mesela İşraki okulun parlak isimlerinden
Suhreverdi'nin Selahaddin Eyyubi tarafından idama mahkûm edilmesi, Hallac-ı Mansur, Nesimi, Pir Sultan
Abdal, Simavna Kadısı Şeyh Bedrettin, Molla Lütfü ve benzerlerinin akibeti bu kategoride ele alınabilir.
Ahmed İbn Hanbel, Kur'ân'ın mahluk olmadığını iddia ederken, Abbasiler'in siyasî iktidarını kelam diliyle
şiddetli bir eleştiriye tabi tutuyordu. Siyaseten kati, bize kötü bir miras bıraktı. Çünkü siyaset ile öldürme
veya siyasetin ölümü göze alma ile aynı anlama gelmesi bu saltanat rejimlerinin mirasıdır.
Yine de bu zatların öldürülmesi İslâm hukukunun değil, siyasî rejimlerin bir işiydi. Çünkü hiç kimsenin dinî
inanç ve düşüncelerinden dolayı öldürüleceği yolunda ne Kur'ân'da ne de Sünnette en ufak bir telmih
(işaret) yok. Tam aksine Kur'ân serbest düşünceye ve hür tercihe değer verir ve hatta dünya hukuk
tarihinde görülmeyen bir prensibi vazederek, meşru bir yönetime karşı silahlı ayaklanmaya kalkışanların,
çatışmanın bir safhasında bu hareketlerinden vazgeçmeleri (Tevbe) halinde yargılanmayıp kendi hallerine
bırakılacağı hükmünü getirir (Mai-de, 5/33-34).
Kur'ânî tarife göre hoşgörülmeyecek ve "Katiden beter olan fitne" (Bakara, 2/191), herhangi bir düşünce
veya siyasî görüşü şiddete başvurarak kabul ettirmeye kalkışmak, insanların ve toplumun hür tercih ve
serbest iradesine karşı çıkıp siyasî katılım kanallarını tıkamaktır. Bunlar tarihteki yönetimlerin unuttuğu
veya gözardı ettiği âlemşümul gerçeklerse bile Kur'ân'daki yerlerini hâlâ koruyorlar ve bize hür bir
toplumun kurulması yolunda ışık tutmaya devam ediyorlar.
Peki, böylesine özgürlükçü, çoğulcu ve hoşgörülü bir din, nasıl oluyor da insanları kesmeye, kan akıtmaya
teşvik eden fanatik bağnaz bir kimliğe indirgeniyor, "Müslümanlar insiyatif sahibi olurlarsa hepimizi
kesecekler" diye histerik hezeyanların muhatabı olabiliyor? Bu, eğer tarihî ve dinlerin ayırıcı özelliklerini
bilmemekten doğan bir bilgisizlik değilse, âlemşümul ölçekte mesaj iletmeye aday İslâmiyet'i sabote
etmeye dönük bir komplodur.(*)

27. * Ali Bulaç, Kitap Dergisi, s.37, Mart 1990, sh.20 (İslam ve Fanatizm, s. 37-39)
Bazen kimi Müslüman çevreler bu gerçeklerin yeterince farkında olmadıklarından, kendilerini sistemli bir
şekilde katılaştırmak ve provake etmek isteyenlerin tuzağına kolayca düşebiliyorlar. Bunda yakın
tarihimizde yaşanan acı hâdiseler de rol oynadı. Yazık ki Soğuk Savaş döneminin şartlarında Amerika'nın
tuzağına düşen kimi sağcı, milliyetçi ve muhafazakâr çevreler İslâmî değerleri alabildiğine kullanarak
kesme naraları attılar, Müslümanları "mevhum" bir komünizm tehlikesine karşı sokaklara dökmek
istediler. Öyle ki, komünistlerin ayaklanacakları tarihler, gün ve saat hesabı verildi, Müslümanların evle-
rinde su, erzak, silah stok etmeleri söylendi. Bütün bunlar ABD'nin bölgede ve Türkiye'deki varlığına
sözde inandırıcı gerekçeler bulmak içindi. Komünizm tehlikesi mevhum bir tehlike idi, çünkü bir NATO
ülkesi olan Türkiye'de Sovyet Rusya'nın bir ihtilale kalkışması demek Üçüncü Dünya Savaşı'nın çıkmasını
göze alması demekti ki, sonraları komünizm ve anti-komünizm akımlarının çoğunda ABD istihbaratının
büyük rol oynadığı ortaya çıktı.
Ancak bütün bu ajitasyonlar, Müslümanların ülkede ikinci bir Endonezya senaryosu düşündükleri, eli
kanlı, bıçaklı, her önlerine geleni kesmekten çekinmeyecekleri yolunda yanlış, ürkütücü bir imajın
gelişmesine yol açtı ve maalesef bunun tesirleri bugüne kadar sürdü. Bu yanlış ve İslâm'ın asla
haketmediği görüntünün pekişmesine bir faktör daha eklendi. O da, bilhassa 1970'lerden sonra Mısır,
Hindistan ve Pakistan şartlarında yazılan kitapların etkisinde kalan kimi Müslüman aydın ve yazarların,
açık siyasî katılım, çoğulculuğa ve doğrudan demokrasiye karşı çıkarken, İslâm'ın sanki totaliter, baskıcı
ve monist bir siyasî modeli öngördüğünü sanıp etrafa böyle bir görüntü vermeleri faktörüdür. Buna
1980'lerden sonra Batı'nın tanımı olan "radikallik" de eklenince kavramsal düzeyde büsbütün bir kargaşa
yaşanmaya başlandı.
Müslümanlar, temel felsefî varsayımla demokrasi adına yapıldığı iddialanna atıflar yapıp açıklayıcı, ufuk
açıcı eleştiriler yapacaklan yerde, halkın siyasî katılımına, çoğunluğa (ontolojik ve kurumsal anlamda
olmayan siyasî çoğunluk), sivilleşmeye, seçim sistemine karşı çıktılar ve neredeyse üstüne bindikleri dalı
kesmeye kalkıştılar. Mutlak bir idarî mekanizma olarak seçim sistemine yönelen eleştirel, patolojik
devrimci ve radikal ifadelerle biraraya geldiğinde, baskıcı, tekçi, hoşgörüsüz, eleştiriye kapalı ve fakat
İslâm'ın ruhuna aykın bir görüntü ortaya çıkmış oldu. Bizce bu, bunca acı tarihî deneyden sonra zihnî
düzeyde "Seçim, Biat (hukukun üstünlüğü) ve Şura'yı ortadan kaldıran, halkın siyasî katılım, içtihad ve
muhalefet kanallarını tıkayan saltanat rejimlerinin geri gelmesi" demekti.
İSLÂM ÖLDÜRMEYE DEĞİL DİRİLMEYE ÇAĞIRIYOR
Kan dökücü ve kesmeye azmetmiş bir İslâm fobisini besleyen başka faktörler de var. İslâm kuru kuruya,
ilericilik-gerici-lik, din-bilim karşıtlığı, çağdaşlık-çağdışılık kavramlarıyla tartışıldı. Bu tartışmalara
katılanlar ne İslâm'ı ve batıyı ne de dini ve bilimi bu tartışmaları yapabilecek yeterlilikte tanıyorlardı.
Bu zihniyetteki basının da 70 yıldır her Allah'ın (cc) günü üfürükçü, muskacı, üçkağıtçı hacı, sarkık dişli,
şalvarlı, sarıklı, yeşil cübbeli, elinde satır insan doğrayacak mürteci ve "ticani" tipler üretip durmasının,
siyasî ve ekonomik çıkarlar uğruna irtica kampanyaları yürütmesinin İslâm'a ilişkin zihinlerde yaptığı
yıkımların boyutunu kimse tam olarak tahmin edemez.
Bu çerçevede İslâm, kitleler üzerinde bir baskı ve korkutma aracı olarak kullanılmış, özgürlük, sivilleşme,