SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 58
Baixar para ler offline
Obeziteti Pediatrik




   LEDIAN FEZOLLARI, MD , Msc
Cfare do te thote OBEZITETI pediatrik per ju???
Kriteret diagnostike per obezitetin:
BMI (Body Mass Index – kg/m2)- Metoda më e
 besueshme, në kombinim me vlerësimin
 klinik:
<18,5                 Nënpeshë
18,5-24,9             Peshë normale
25-29,9               Mbipeshë
30-34,9               Obez
35-39,9               Obez i moderuar
40-49,9               Obez i rëndë
>50                   Super obez i rëndë
Rritje e jashtëzakonëshme prevalencës.
-Afro 1/3 e fëmijëve në SHBA janë
mbipeshë ose gati mbipeshë
-Rritje 300% në 40 vjet
Obeziteti i fëmijëve -epidemi ne vëndet të zhvilluara dhe të
industrializuara.
 Obeziteti nuk është një sëmundje e vetme, por një sindromë me
etiologji multifaktoriale që përfshin ndryshime të metabolizmit,
gjenetike, mjedisore, sociale dhe kulturore.
Rritja e shpejte e prevalences ?
 -Jo vetem ndryshimet gjenetikë,
 -Dieta
 -Veprimtaritë fizike
Obeziteti Pediatrik
Obeziteti Pediatrik
BMI

  ≥ 95th
                Obez
percentile

85th - < 95th   Ne risk per
percentile      mbipeshe        5   50   85 95


5th - < 85th
                Peshe normale
percentile

   < 5th
                Nen peshe
percentile
Ne nje anketim mbi 100 milion
amerikane jane mbi peshe!!!




                    Sturm R. Arch Int Med 2003;163:2146
Obeziteti Pediatrik
Obesiteti dhe
      semundjet
            Se
       Kroniken
              mu
                 d   dje
    etei                te
Diab       Kanceri           zem
                                res

Crregullimet Muskuloskeletale
Pasojat shendetsore te Obezitetit!

 Diabeti tip II
 Semundja e arterieve koronareC
 Disaa lloje Kanceresh
 Hipertensioni
 Osteoarthriti
 Semundjet e fshikezes se temthit
 Insulino resistanca (syndrome X)
Obesiteti: Faktori I vetem qendror

                          HTN
    Thromboza                               Rritje
                                             TG

                        CAD
                                                  Ulje
 Diabeti                Heart
                      Obesity
                       Failure
                                                 HDL-C

                      Atrial Fib
                        VTE
Sindroma Metabolike                        Rritje
                                           LDL-C
                      Inflammation
                        (hs-CRP)

Ortho/PMR                            Pulm/Asthma/Sleep
Komplikacionet mjekesore te
    Pulmonary disease
                      Obezitetit
                               Idiopathic intracranial
    abnormal function              hypertension
    obstructive sleep apnea          Stroke
    hypoventilation syndrome
                                       Cataracts
 Nonalcoholic fatty liver               Coronary heart disease
 disease
                                          Diabetes
 steatosis
 steatohepatitis                          Dyslipidemia
 cirrhosis                                Hypertension

 Gall bladder disease                   Severe pancreatitis

Gynecologic abnormalities           Cancer
abnormal menses                     breast, uterus, cervix
infertility                         colon, esophagus, pancreas
polycystic ovarian syndrome         kidney, prostate

         Osteoarthritis
                                    Phlebitis
                   Skin             venous stasis
                      Gout
Trendi sa vjen e po keqsohet I Diabetit dhe
                         Obezitetit!!

                                    Diabeti                                                    Obesiteti
                 8                                                               22
Prevalenca (%)




                                                                Prevalenca (%)
                                                                                 20
                 7
                                                                                 18
                 6                                                               16
                                                                                 14
                 5
                                                                                 12
                 4                                                               10




                                                                                                               98
                                                                                               94

                                                                                                       96




                                                                                                                      00
                                                                                        92
                       92

                               94

                                      96




                                                      00
                                              98




                                                                                                            19
                                                                                      19

                                                                                             19

                                                                                                    19




                                                                                                                    20
                     19

                            19

                                    19

                                            19

                                                    20




                                    Mokdad et al. JAMA. 1999;282:1519; Mokdad et al. Diabetes Care. 2000;23:1278;
                                    Mokdad et al. Diabetes Care. 2001;24:412; Mokdad et al. JAMA. 2001;286:1195;
                                                                              Mokdad et al. JAMA. 2000;284:1650.
Lidhja midis BMI dhe riskut
                        Kardiovaskular
              3.0
                              Burra
              2.6
                              Gra
vdekshmerise
Risku relativ I




              2.2

              1.8

              1.4

              1.0
                              Norma               Mbipeshe         Obeze
              0.6
                    <18.5 18.5 20.5 22.0 23.5 25.0 26.5 28.0 30.0 32.0 35.0 >40.0
                           –    –    –    –    –    –    –    –    –    –
                          20.4 21.9 23.4 24.9 26.4 27.9 29.9 31.9 34.9 39.9
                                         Body Mass index
    Calle et al. N Engl J Med 1999;341:1097.
isi
Shkaqet e obezitetit
   Mjed



                      Ma
                        rrja
                             ekal
        ntare Gjenetika     lar  ora
   asede                       te zhit   te
Jet
Shkaqet
Shkaqet qe cojne ne rritje te
Mbipeshes
   Balanca pozitive e energjise
    Marrja energjitike = Harxhimi I energjise


                                    Aktivitetit Fizik
        Kalorazhit
                                    Jetes sedentare
1-Kontributi gjenetik ne Obezitet?



    Shkon midis 25% dhe 70%.



                Bouchard C et al. HumBiol 1985;57:61
                Cardon LR et al. HumBiol 1994;66:465
                Stunkard AJ et al. JAMA 1986;256:51
                Stunkard AJ et al. NEJM 1986;314:193
Obeziteti Pediatrik
Gjenetika kontribuon ne mbi

peshe/obezitet por PSE eshte

rritur 3 fishi I prevalences ne

dekadat e fundit ???
Armet e shkaterrimit ne mase!
   2-Aktiviteti fizik I ulur Pse?
   Qëndrimi para ekraneve (TV, reklama për
    ushqimet, filmat, lojrat në kompjuter, puna
    në kompjuter, interneti, telefoni, pakësojne
    aktivitetin fizik të fëmijëve.
Koha sedentare
                                                  (Ore TV te para/jave)




                                                          10
                                                               15
                                                                    20
                                                                         25
                                                                              30
                                                                                   35




                                                  0
                                                      5
                                       19
                                            40
                                       19
                                            45
                                       19
                                            50
                                       19
                                            55
                                       19
                                            60
                                       19
                                            6
                                              5


                                Vite
                                       19
                                            70
                                       19
                                            75
                                       19
                                            80
                                       19
                                            85
                                                                                        Shikimi TV nga femijet




                                       19
                                            90
                                       19
                                            95
Data from Multiple references
Joshja sedentare e Teknologjise*
 Ne nje anketim qe eshte bere rezultoi se
  gruposhat ndermjet 8-18 vjec e shpenzojne
  kohen me keto aktivitete:

  • Shikim te TV – 3 ore. 51 min.

  • Perdorimi kompjuterit – 1 ore. 2 min.

  • Video games – 49 min.

  • Leximi – 43 min.
*Generation M: Media in the Lives of 8-18 year olds
 Menlo Park, Calif: Kaiser Family Foundation 2005
68% e femijeve kane ne dhomen e
  gjumit te tyre TV dhe 31% kane
  kompjuter.




Kaiser Family Foundation
  Menlo Park, CA:2005
Perqindja e udhetimit me
                   automjete, 1977 - 1995
             90
             89
             88                                                89.3
             87
   Percent




             86                                        87.1
             85
             84                                 85.0
             83         83.9
             82
             81
                       1977                     1983   1990   1995

National Personal Transportation Survey, 1995
Perqindja e te Ecurit , ne udhetim,
             1977 - 1995
             10
              9
              8         9.3
              7                                 8.5
              6
   Percent




                                                       7.2
              5
              4                                                5.5
              3
              2
              1
              0
                       1977                     1983   1990   1995

National Personal Transportation Survey, 1995
Obeziteti Pediatrik
Obeziteti Pediatrik
Obeziteti Pediatrik
Eliminimi I Aktivitetit fizik ne shekullin 21, ne
                ditet e sotme
       1900 A.D.                              2006 A.D.
Walking                       No sidewalks, electric scooter, motorized
                              walkways, automobile
Riding bike to school         Unsafe streets
Stairs                        Elevators, escalators
Sweeping with broom           Vacuuming
Plowing field                 Tractor with air conditioning and radio
Picking crops                 Mechanized harvesters
Filing papers                 Computers
Carrying messages             E-mail, telephone, fax
Washing dishes                Dishwasher
Painting a house with brush   Spray paint
Sawing a tree limb            Power saw
Washing clothes               Washing machine
Hanging clothes out to dry    Dryer
Shoveling snow                Snow blower
Sharpening pencil             Electric pencil sharpener
Walking to library            Internet
Opening cans                  Electric can opener
OBEZITETI - MBIPESHA
                         3-DIETA
   Ndryshimet e mëdha në ushqyerje.
   Lloji dhe çmimi i ushqimeve.
   Industria ushqimore prodhon ushqime relativisht
    të lira, me shumë kalori, yndyrna, karbohidrate të
    thjeshta, kripë, me pak fibra dhe mikronutrientë.
   Snack-et që përdoren ndërmjet vakteve janë të
    pasur në yndyrë e sheqer
   Fast-food-et, të volitëshme për shumë qytetarë
    janë përhapur shumë
Obeziteti Pediatrik
Obeziteti Pediatrik
Te ngrenit jashte :
 46% te parave per ushqim shpenzohen
  jashte shtepise
 44% hane ne restorant ne cdo dite te caktuar

 Permasat e porcioneve te restoranteve po
  behen 2-3 fishi I normales
 Ka nje lidhje pozitive ndermjet te ngrenit
  jashte dhe shtimit ne peshe dhe kalorive
 Ushqimet ne restorant priren të jenë me me
  yndyrë me te larte dhe kalori, dhe më te ulta
  në vitamina, fibra dhe minerale, se sa
  ushqimet të përgatitura në shtëpi
Femijet hane ne restorant 2 fishin e kalorazhit
(770) qe do hanin ne shtepi (420).




              Zoumas-Morse C et al. J Am Diet Assoc 2001;101:923
Trendi i Fundit
Pizza - Pizza




Ble nje pice, merr nje falas
The “Super-Sizing” of America
  “Kete vit Amerikanet do harxhojne me shume
     para ne fast food se sa ne arsimim.…”




  Eric Schlosser. Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal.
                                                                      Meal.
  Harper Collins. 2002.
?
Obeziteti
   Studimet flasin per një lidhje te forte midis shikimit të televizionit
    dhe obezitetit.
   Duke shkaktuar
   spostim negativ të veprimtarisë fizike,
   ulur sasinë e kalorive të shpenzuara, ndërkohe që shikohet
    televizion
    mundësinë e rritjes së përdorimit të ushqimeve të thata, shpesh e
    lidhur me reklamat
Obeziteti
   Prevalenca e obezitetit rritet aq sa rritet numri i orëve të shikimit
    të televizionit.

   Për më tepër shpenzimi i energjisë mund të ulet, sepse koha qe
    shpenzohet në shikimin e televizionit në vend që të shpenzohet
    në veprimtaritë të cilat janë me shumë
    shpenzim energjie siç janë dhënia e biçikletës, apo noti.

   Ka prova që ulja e nivelit të energjisë së shpenzuar është një
    faktor etiologjik shumë
    i fuqishëm për zhvillimin e obezitetit në moshën e fëmijëve .
Obeziteti
   Objektivat
   Qëllimi i këtij studimi është që të gjejë lidhjen që ekziston midis:
    aktivitetit fizik,
   kohës së shpenzuar për të pare televizion, përdorimit të
    kompjuterit apo lojërave
   elektronike dhe obezitetit në fëmijët shqiptare.
Obeziteti
   Metoda
   Ky është një studim kros-seksional ku janë marrë 80 raste ne
    shkolla te ndryshme, në Tirane në moshat 11, 13 dhe 15- vjeç—
    meshkuj dhe në femra.
   Evidentuam lidhjet e pavarura
    midis shikimit të TV-së dhe aktivitetit fizik të matur me
    ane të pyetësorëve.
   Gjetëm
   1. Lidhje pozitive midis shikimit të TV-së dhe mbipeshës
    (p=0.016).
   2. Veprimtaria fizike ishte e lidhur në mënyrë inverse me
    mbipeshën (p<0.014).
Obeziteti



Rezultatet dhe diskutimi
Obeziteti- TV

   TV: Të rinjtë tanë shpenzojnë kohë të gjatë duke parë programe televizive.
   Kjo i ben ata inaktivë dhe kjo gjë vjen duke u rritur me rritjen e moshës.
   Mesatarja në të gjithë moshat është më e lartë në krahasim me të dhënat
   në Evrope.
   Shikim I television mbi 4 orë gjatë ditëve të javës dhe gjate fundjaves (Shih fig).

   Gjetëm një lidhje pozitive midis shikimit të TV dhe ndjenjës së të qënit mbipeshë (p =
   0.016).
TV
Obeziteti- Kompjuteri

   Te dhënat tregojnë së në familje
   1. Eshtë futur kultura e kompjuterit- posedimi I kompjuterit (fig)
   2. Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura 15 vjec.(fig)
   3. Koha e perdorimit te kompjuterit gjate javes dhe ne fundjave (fig)
Kompjuteri:Eshtë futur kultura e kompjuterit- posedimi
I kompjuterit/ Shfrytezim I tij me shume nga moshat e
rritura 15 vjec
Koha e perdorimit te kompjuterit gjate javes/
Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura
15 vjec
Koha e perdorimit te kompjuterit gjate fundjaves/
Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura 15 vjec
Vlerësimi i vetvehtes të shëndoshë, mbipeshë
Aktiviteti fiziki I kufizuar mund te kontibuoje ne
zhvillimin e obezitetit.
Aktiviteti Fizik

Oret e aktivitetit fizik ne jave (fig)
Aktiviteti fizik ishte i lidhur në mënyre sinjifikative në mënyre
inverse me të ndjerit mbipeshë (p < 0.014), në mënyre të pavarur.
Veprimtaria fizike është e lidhur në mënyre sinjifikative me
dhjamosjen, në mënyre të pavarur kjo në lidhje me shikimin e
televizionit dhe me faktorët e tjerë
Oret e aktivitetit fizik ne jave
Obeziteti
   Kufizimet
   Është vështirë të gjendet një lidhje shkakpasojë,
    dhe e pamundur të përcaktohen
    drejtimet e ardhshme të këtyre lidhjeve vetëm mbi
    bazën e të dhënave krosseksionale.
   Ne nuk gjetëm ndonjë lidhje midis shikimit të TV
     dhe veprimtarisë fizike.
   Lidhja midis shikimit të TV-së dhe veprimtarisë
    fizike me shtresën dhjamore duket së është e pavarur.
     Kjo sugjeron së shikimi i televizionit nuk arrin të
    zëvendësoje aktivitetin fizik në orët e lira pas shkolle.





Obeziteti
   Përfundime
   1-Vajzat janë me të kujdesshme ndaj peshës së tyre
    dhe tentojnë të mbajnë diete, por pa i kushtuar
    vëmendje veprimtarisë fizike.
   2-Jeta sedentare është një problem i madh për fëmijët
    sepse ata shpenzojnë një kohe të gjate para
    televizionit dhe kompjuterit.
   3-Të dhënat tona sugjerojnë për një lidhje midis
    shikimit të TV dhe obezitetit, ndërkohe që veprimtaria
    fizike lidhet me obezitetin në mënyre të pavarur nga
    shikimi i TV-së.

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Projekt Biologji XIb Ervis Cara
Projekt Biologji XIb Ervis CaraProjekt Biologji XIb Ervis Cara
Projekt Biologji XIb Ervis CaraErvis Cara
 
crregullimet ne te ngrene, bulimia, obeziteti dhe anoreksia
crregullimet ne te ngrene, bulimia, obeziteti dhe anoreksiacrregullimet ne te ngrene, bulimia, obeziteti dhe anoreksia
crregullimet ne te ngrene, bulimia, obeziteti dhe anoreksiakoralda
 
NJE USHQYERJE E MIRE PER NJE TRUP E MENDJE TE SHENDOSHE
NJE USHQYERJE E MIRE PER NJE TRUP E MENDJE TE SHENDOSHE NJE USHQYERJE E MIRE PER NJE TRUP E MENDJE TE SHENDOSHE
NJE USHQYERJE E MIRE PER NJE TRUP E MENDJE TE SHENDOSHE Universiteti Politeknik Tirane
 
Ushqyerja e shëndetshme
Ushqyerja e shëndetshmeUshqyerja e shëndetshme
Ushqyerja e shëndetshmeExhitah Vasija
 
Power point obesity
Power point obesityPower point obesity
Power point obesitylgandh
 

Destaque (11)

Projekt Biologji XIb Ervis Cara
Projekt Biologji XIb Ervis CaraProjekt Biologji XIb Ervis Cara
Projekt Biologji XIb Ervis Cara
 
Crregullimet ushqimore
Crregullimet ushqimoreCrregullimet ushqimore
Crregullimet ushqimore
 
crregullimet ne te ngrene, bulimia, obeziteti dhe anoreksia
crregullimet ne te ngrene, bulimia, obeziteti dhe anoreksiacrregullimet ne te ngrene, bulimia, obeziteti dhe anoreksia
crregullimet ne te ngrene, bulimia, obeziteti dhe anoreksia
 
Kapitulli i diabeti
Kapitulli i diabetiKapitulli i diabeti
Kapitulli i diabeti
 
NJE USHQYERJE E MIRE PER NJE TRUP E MENDJE TE SHENDOSHE
NJE USHQYERJE E MIRE PER NJE TRUP E MENDJE TE SHENDOSHE NJE USHQYERJE E MIRE PER NJE TRUP E MENDJE TE SHENDOSHE
NJE USHQYERJE E MIRE PER NJE TRUP E MENDJE TE SHENDOSHE
 
Ushqyerja e shëndetshme
Ushqyerja e shëndetshmeUshqyerja e shëndetshme
Ushqyerja e shëndetshme
 
Piramida Ushqimore
Piramida UshqimorePiramida Ushqimore
Piramida Ushqimore
 
Power point obesity
Power point obesityPower point obesity
Power point obesity
 
Obesity
ObesityObesity
Obesity
 
Obesity
ObesityObesity
Obesity
 
Obesity
ObesityObesity
Obesity
 

Mais de eniacs

Semundjet Seksualisht te trasmetueshme - Dr. Blerta Gjoni
Semundjet Seksualisht te trasmetueshme - Dr. Blerta GjoniSemundjet Seksualisht te trasmetueshme - Dr. Blerta Gjoni
Semundjet Seksualisht te trasmetueshme - Dr. Blerta Gjonieniacs
 
Disa patologji te sferes ORL qe i hasim rralle.
Disa patologji te sferes ORL qe i  hasim rralle.Disa patologji te sferes ORL qe i  hasim rralle.
Disa patologji te sferes ORL qe i hasim rralle.eniacs
 
Osteomat e panderlikuara te sinusit frontal
Osteomat e panderlikuara te sinusit frontalOsteomat e panderlikuara te sinusit frontal
Osteomat e panderlikuara te sinusit frontaleniacs
 
Septal cartilage for repairing partial defect of auricule.
Septal cartilage for repairing partial defect of auricule. Septal cartilage for repairing partial defect of auricule.
Septal cartilage for repairing partial defect of auricule. eniacs
 
Trajtimi i hemoragjive masive ne regionin ORL me origjine pas traumave qe s...
Trajtimi i hemoragjive  masive  ne regionin ORL me origjine pas traumave qe s...Trajtimi i hemoragjive  masive  ne regionin ORL me origjine pas traumave qe s...
Trajtimi i hemoragjive masive ne regionin ORL me origjine pas traumave qe s...eniacs
 
Puberteti
PubertetiPuberteti
Pubertetieniacs
 
Cfare eshte endosonografia.
Cfare eshte endosonografia.Cfare eshte endosonografia.
Cfare eshte endosonografia.eniacs
 
SURGICAL TREATMENT OF LARGE LIVER HYDATIDOSIS
SURGICAL TREATMENT OF LARGE LIVER HYDATIDOSIS  SURGICAL TREATMENT OF LARGE LIVER HYDATIDOSIS
SURGICAL TREATMENT OF LARGE LIVER HYDATIDOSIS eniacs
 

Mais de eniacs (8)

Semundjet Seksualisht te trasmetueshme - Dr. Blerta Gjoni
Semundjet Seksualisht te trasmetueshme - Dr. Blerta GjoniSemundjet Seksualisht te trasmetueshme - Dr. Blerta Gjoni
Semundjet Seksualisht te trasmetueshme - Dr. Blerta Gjoni
 
Disa patologji te sferes ORL qe i hasim rralle.
Disa patologji te sferes ORL qe i  hasim rralle.Disa patologji te sferes ORL qe i  hasim rralle.
Disa patologji te sferes ORL qe i hasim rralle.
 
Osteomat e panderlikuara te sinusit frontal
Osteomat e panderlikuara te sinusit frontalOsteomat e panderlikuara te sinusit frontal
Osteomat e panderlikuara te sinusit frontal
 
Septal cartilage for repairing partial defect of auricule.
Septal cartilage for repairing partial defect of auricule. Septal cartilage for repairing partial defect of auricule.
Septal cartilage for repairing partial defect of auricule.
 
Trajtimi i hemoragjive masive ne regionin ORL me origjine pas traumave qe s...
Trajtimi i hemoragjive  masive  ne regionin ORL me origjine pas traumave qe s...Trajtimi i hemoragjive  masive  ne regionin ORL me origjine pas traumave qe s...
Trajtimi i hemoragjive masive ne regionin ORL me origjine pas traumave qe s...
 
Puberteti
PubertetiPuberteti
Puberteti
 
Cfare eshte endosonografia.
Cfare eshte endosonografia.Cfare eshte endosonografia.
Cfare eshte endosonografia.
 
SURGICAL TREATMENT OF LARGE LIVER HYDATIDOSIS
SURGICAL TREATMENT OF LARGE LIVER HYDATIDOSIS  SURGICAL TREATMENT OF LARGE LIVER HYDATIDOSIS
SURGICAL TREATMENT OF LARGE LIVER HYDATIDOSIS
 

Obeziteti Pediatrik

  • 1. Obeziteti Pediatrik LEDIAN FEZOLLARI, MD , Msc
  • 2. Cfare do te thote OBEZITETI pediatrik per ju???
  • 3. Kriteret diagnostike per obezitetin: BMI (Body Mass Index – kg/m2)- Metoda më e besueshme, në kombinim me vlerësimin klinik: <18,5 Nënpeshë 18,5-24,9 Peshë normale 25-29,9 Mbipeshë 30-34,9 Obez 35-39,9 Obez i moderuar 40-49,9 Obez i rëndë >50 Super obez i rëndë
  • 4. Rritje e jashtëzakonëshme prevalencës. -Afro 1/3 e fëmijëve në SHBA janë mbipeshë ose gati mbipeshë -Rritje 300% në 40 vjet Obeziteti i fëmijëve -epidemi ne vëndet të zhvilluara dhe të industrializuara. Obeziteti nuk është një sëmundje e vetme, por një sindromë me etiologji multifaktoriale që përfshin ndryshime të metabolizmit, gjenetike, mjedisore, sociale dhe kulturore. Rritja e shpejte e prevalences ? -Jo vetem ndryshimet gjenetikë, -Dieta -Veprimtaritë fizike
  • 7. BMI ≥ 95th Obez percentile 85th - < 95th Ne risk per percentile mbipeshe 5 50 85 95 5th - < 85th Peshe normale percentile < 5th Nen peshe percentile
  • 8. Ne nje anketim mbi 100 milion amerikane jane mbi peshe!!! Sturm R. Arch Int Med 2003;163:2146
  • 10. Obesiteti dhe semundjet Se Kroniken mu d dje etei te Diab Kanceri zem res Crregullimet Muskuloskeletale
  • 11. Pasojat shendetsore te Obezitetit!  Diabeti tip II  Semundja e arterieve koronareC  Disaa lloje Kanceresh  Hipertensioni  Osteoarthriti  Semundjet e fshikezes se temthit  Insulino resistanca (syndrome X)
  • 12. Obesiteti: Faktori I vetem qendror HTN Thromboza Rritje TG CAD Ulje Diabeti Heart Obesity Failure HDL-C Atrial Fib VTE Sindroma Metabolike Rritje LDL-C Inflammation (hs-CRP) Ortho/PMR Pulm/Asthma/Sleep
  • 13. Komplikacionet mjekesore te Pulmonary disease Obezitetit Idiopathic intracranial abnormal function hypertension obstructive sleep apnea Stroke hypoventilation syndrome Cataracts Nonalcoholic fatty liver Coronary heart disease disease Diabetes steatosis steatohepatitis Dyslipidemia cirrhosis Hypertension Gall bladder disease Severe pancreatitis Gynecologic abnormalities Cancer abnormal menses breast, uterus, cervix infertility colon, esophagus, pancreas polycystic ovarian syndrome kidney, prostate Osteoarthritis Phlebitis Skin venous stasis Gout
  • 14. Trendi sa vjen e po keqsohet I Diabetit dhe Obezitetit!! Diabeti Obesiteti 8 22 Prevalenca (%) Prevalenca (%) 20 7 18 6 16 14 5 12 4 10 98 94 96 00 92 92 94 96 00 98 19 19 19 19 20 19 19 19 19 20 Mokdad et al. JAMA. 1999;282:1519; Mokdad et al. Diabetes Care. 2000;23:1278; Mokdad et al. Diabetes Care. 2001;24:412; Mokdad et al. JAMA. 2001;286:1195; Mokdad et al. JAMA. 2000;284:1650.
  • 15. Lidhja midis BMI dhe riskut Kardiovaskular 3.0 Burra 2.6 Gra vdekshmerise Risku relativ I 2.2 1.8 1.4 1.0 Norma Mbipeshe Obeze 0.6 <18.5 18.5 20.5 22.0 23.5 25.0 26.5 28.0 30.0 32.0 35.0 >40.0 – – – – – – – – – – 20.4 21.9 23.4 24.9 26.4 27.9 29.9 31.9 34.9 39.9 Body Mass index Calle et al. N Engl J Med 1999;341:1097.
  • 16. isi Shkaqet e obezitetit Mjed Ma rrja ekal ntare Gjenetika lar ora asede te zhit te Jet
  • 18. Shkaqet qe cojne ne rritje te Mbipeshes  Balanca pozitive e energjise Marrja energjitike = Harxhimi I energjise Aktivitetit Fizik Kalorazhit Jetes sedentare
  • 19. 1-Kontributi gjenetik ne Obezitet? Shkon midis 25% dhe 70%. Bouchard C et al. HumBiol 1985;57:61 Cardon LR et al. HumBiol 1994;66:465 Stunkard AJ et al. JAMA 1986;256:51 Stunkard AJ et al. NEJM 1986;314:193
  • 21. Gjenetika kontribuon ne mbi peshe/obezitet por PSE eshte rritur 3 fishi I prevalences ne dekadat e fundit ???
  • 23. 2-Aktiviteti fizik I ulur Pse?  Qëndrimi para ekraneve (TV, reklama për ushqimet, filmat, lojrat në kompjuter, puna në kompjuter, interneti, telefoni, pakësojne aktivitetin fizik të fëmijëve.
  • 24. Koha sedentare (Ore TV te para/jave) 10 15 20 25 30 35 0 5 19 40 19 45 19 50 19 55 19 60 19 6 5 Vite 19 70 19 75 19 80 19 85 Shikimi TV nga femijet 19 90 19 95 Data from Multiple references
  • 25. Joshja sedentare e Teknologjise*  Ne nje anketim qe eshte bere rezultoi se gruposhat ndermjet 8-18 vjec e shpenzojne kohen me keto aktivitete: • Shikim te TV – 3 ore. 51 min. • Perdorimi kompjuterit – 1 ore. 2 min. • Video games – 49 min. • Leximi – 43 min. *Generation M: Media in the Lives of 8-18 year olds Menlo Park, Calif: Kaiser Family Foundation 2005
  • 26. 68% e femijeve kane ne dhomen e gjumit te tyre TV dhe 31% kane kompjuter. Kaiser Family Foundation Menlo Park, CA:2005
  • 27. Perqindja e udhetimit me automjete, 1977 - 1995 90 89 88 89.3 87 Percent 86 87.1 85 84 85.0 83 83.9 82 81 1977 1983 1990 1995 National Personal Transportation Survey, 1995
  • 28. Perqindja e te Ecurit , ne udhetim, 1977 - 1995 10 9 8 9.3 7 8.5 6 Percent 7.2 5 4 5.5 3 2 1 0 1977 1983 1990 1995 National Personal Transportation Survey, 1995
  • 32. Eliminimi I Aktivitetit fizik ne shekullin 21, ne ditet e sotme 1900 A.D. 2006 A.D. Walking No sidewalks, electric scooter, motorized walkways, automobile Riding bike to school Unsafe streets Stairs Elevators, escalators Sweeping with broom Vacuuming Plowing field Tractor with air conditioning and radio Picking crops Mechanized harvesters Filing papers Computers Carrying messages E-mail, telephone, fax Washing dishes Dishwasher Painting a house with brush Spray paint Sawing a tree limb Power saw Washing clothes Washing machine Hanging clothes out to dry Dryer Shoveling snow Snow blower Sharpening pencil Electric pencil sharpener Walking to library Internet Opening cans Electric can opener
  • 33. OBEZITETI - MBIPESHA 3-DIETA  Ndryshimet e mëdha në ushqyerje.  Lloji dhe çmimi i ushqimeve.  Industria ushqimore prodhon ushqime relativisht të lira, me shumë kalori, yndyrna, karbohidrate të thjeshta, kripë, me pak fibra dhe mikronutrientë.  Snack-et që përdoren ndërmjet vakteve janë të pasur në yndyrë e sheqer  Fast-food-et, të volitëshme për shumë qytetarë janë përhapur shumë
  • 36. Te ngrenit jashte :  46% te parave per ushqim shpenzohen jashte shtepise  44% hane ne restorant ne cdo dite te caktuar  Permasat e porcioneve te restoranteve po behen 2-3 fishi I normales  Ka nje lidhje pozitive ndermjet te ngrenit jashte dhe shtimit ne peshe dhe kalorive  Ushqimet ne restorant priren të jenë me me yndyrë me te larte dhe kalori, dhe më te ulta në vitamina, fibra dhe minerale, se sa ushqimet të përgatitura në shtëpi
  • 37. Femijet hane ne restorant 2 fishin e kalorazhit (770) qe do hanin ne shtepi (420). Zoumas-Morse C et al. J Am Diet Assoc 2001;101:923
  • 39. Pizza - Pizza Ble nje pice, merr nje falas
  • 40. The “Super-Sizing” of America “Kete vit Amerikanet do harxhojne me shume para ne fast food se sa ne arsimim.…” Eric Schlosser. Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal. Meal. Harper Collins. 2002.
  • 41. ?
  • 42. Obeziteti  Studimet flasin per një lidhje te forte midis shikimit të televizionit dhe obezitetit.  Duke shkaktuar  spostim negativ të veprimtarisë fizike,  ulur sasinë e kalorive të shpenzuara, ndërkohe që shikohet televizion  mundësinë e rritjes së përdorimit të ushqimeve të thata, shpesh e lidhur me reklamat
  • 43. Obeziteti  Prevalenca e obezitetit rritet aq sa rritet numri i orëve të shikimit të televizionit.  Për më tepër shpenzimi i energjisë mund të ulet, sepse koha qe shpenzohet në shikimin e televizionit në vend që të shpenzohet në veprimtaritë të cilat janë me shumë shpenzim energjie siç janë dhënia e biçikletës, apo noti.  Ka prova që ulja e nivelit të energjisë së shpenzuar është një faktor etiologjik shumë i fuqishëm për zhvillimin e obezitetit në moshën e fëmijëve .
  • 44. Obeziteti  Objektivat  Qëllimi i këtij studimi është që të gjejë lidhjen që ekziston midis: aktivitetit fizik,  kohës së shpenzuar për të pare televizion, përdorimit të kompjuterit apo lojërave  elektronike dhe obezitetit në fëmijët shqiptare.
  • 45. Obeziteti  Metoda  Ky është një studim kros-seksional ku janë marrë 80 raste ne shkolla te ndryshme, në Tirane në moshat 11, 13 dhe 15- vjeç— meshkuj dhe në femra.  Evidentuam lidhjet e pavarura midis shikimit të TV-së dhe aktivitetit fizik të matur me ane të pyetësorëve.  Gjetëm  1. Lidhje pozitive midis shikimit të TV-së dhe mbipeshës (p=0.016).  2. Veprimtaria fizike ishte e lidhur në mënyrë inverse me mbipeshën (p<0.014).
  • 47. Obeziteti- TV  TV: Të rinjtë tanë shpenzojnë kohë të gjatë duke parë programe televizive.  Kjo i ben ata inaktivë dhe kjo gjë vjen duke u rritur me rritjen e moshës.  Mesatarja në të gjithë moshat është më e lartë në krahasim me të dhënat  në Evrope.  Shikim I television mbi 4 orë gjatë ditëve të javës dhe gjate fundjaves (Shih fig).   Gjetëm një lidhje pozitive midis shikimit të TV dhe ndjenjës së të qënit mbipeshë (p =  0.016).
  • 48. TV
  • 49. Obeziteti- Kompjuteri  Te dhënat tregojnë së në familje  1. Eshtë futur kultura e kompjuterit- posedimi I kompjuterit (fig)  2. Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura 15 vjec.(fig)  3. Koha e perdorimit te kompjuterit gjate javes dhe ne fundjave (fig)
  • 50. Kompjuteri:Eshtë futur kultura e kompjuterit- posedimi I kompjuterit/ Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura 15 vjec
  • 51. Koha e perdorimit te kompjuterit gjate javes/ Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura 15 vjec
  • 52. Koha e perdorimit te kompjuterit gjate fundjaves/ Shfrytezim I tij me shume nga moshat e rritura 15 vjec
  • 53. Vlerësimi i vetvehtes të shëndoshë, mbipeshë
  • 54. Aktiviteti fiziki I kufizuar mund te kontibuoje ne zhvillimin e obezitetit.
  • 55. Aktiviteti Fizik Oret e aktivitetit fizik ne jave (fig) Aktiviteti fizik ishte i lidhur në mënyre sinjifikative në mënyre inverse me të ndjerit mbipeshë (p < 0.014), në mënyre të pavarur. Veprimtaria fizike është e lidhur në mënyre sinjifikative me dhjamosjen, në mënyre të pavarur kjo në lidhje me shikimin e televizionit dhe me faktorët e tjerë
  • 56. Oret e aktivitetit fizik ne jave
  • 57. Obeziteti  Kufizimet  Është vështirë të gjendet një lidhje shkakpasojë, dhe e pamundur të përcaktohen drejtimet e ardhshme të këtyre lidhjeve vetëm mbi bazën e të dhënave krosseksionale.  Ne nuk gjetëm ndonjë lidhje midis shikimit të TV dhe veprimtarisë fizike.  Lidhja midis shikimit të TV-së dhe veprimtarisë fizike me shtresën dhjamore duket së është e pavarur. Kjo sugjeron së shikimi i televizionit nuk arrin të zëvendësoje aktivitetin fizik në orët e lira pas shkolle.
  • 58.  Obeziteti  Përfundime  1-Vajzat janë me të kujdesshme ndaj peshës së tyre dhe tentojnë të mbajnë diete, por pa i kushtuar vëmendje veprimtarisë fizike.  2-Jeta sedentare është një problem i madh për fëmijët sepse ata shpenzojnë një kohe të gjate para televizionit dhe kompjuterit.  3-Të dhënat tona sugjerojnë për një lidhje midis shikimit të TV dhe obezitetit, ndërkohe që veprimtaria fizike lidhet me obezitetin në mënyre të pavarur nga shikimi i TV-së.

Notas do Editor

  1. Medical complication of obesity
  2. Mokdad AH, Serdula MK, Dietz WH, Bowman BA, Marks JS, Koplan JP. The spread of the obesity epidemic in the United States, 1991-1998. JAMA . 1999;282:1519-1522. Mokdad AH, Serdula MK, Dietz WH, Bowman BA, Marks JS, Koplan JP. The continuing epidemic of obesity in the United States. JAMA . 2000;284:1650-1651. Mokdad AH, Ford ES, Bowman BA, et al. Diabetes trends in the U.S.: 1990-1998. Diabetes Care . 2000;23:1278-1283. Mokdad AH, Ford ES, Bowman BA, et al. The continuing increase of diabetes in the US. Diabetes Care . 2001;24:412. Mokdad AH, Bowman BA, Ford ES, Vinicor F, Marks JS, Koplan JP. The continuing epidemics of obesity and diabetes in the United States. JAMA . 2001;286:1195-1200.
  3. We are all aware of the bombardment of over- and super-sized portions, not to mention the explosion of fast-food establishments. Eric Schlosser. Fast Food Nation: The Dark Side of the All-American Meal. Harper Collins. 2002.