1. ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ – ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ
Η ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ
ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
(ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ)
Φαμίσης Κωνσταντίνος
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
• Η ταχύτητα στην παιδική και εφηβική ηλικία,
μεταξύ 8 και 16 ετών, πρέπει να αναπτυχθεί –
καλλιεργηθεί έγκαιρα, πολύ νωρίς.
• Στους αθλητές ποδοσφαιριστές είναι μία φυσική
ικανότητα γενετικά προκαθορισμένη.
• Υπάρχει μία άποψη, από βιολογικής πλευράς: ό,τι
δεν αναπτυχθεί έγκαιρα δεν μπορεί να επιτευχθεί
αργότερα.

3. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
• Η μεγάλη πλαστικότητα του φλοιού του εγκεφάλου
και η μορφολογικά αιτιολογούμενη αστάθεια του
νευρικού συστήματος επιτρέπουν την καλύτερη
βασική ανάπτυξη των ικανοτήτων της ταχύτητας.

4. ΟΡΙΣΜΟΣ
• Ταχύτητα είναι η ικανότητα του παιδιού –
ποδοσφαιριστή να διανύσει μία απόσταση όσο πιο
γρήγορα μπορεί στη μονάδα του χρόνου.
• Η ταχύτητα είναι μία αρκετά πολύπλευρη ικανό-
τητα. Σ’ αυτήν ανήκουν όχι μόνο η αντίδραση και
ενέργεια, η γρήγορη εκκίνηση και το τρέξιμο, η
ταχύτητα, ο χειρισμός της μπάλας, το σπριντ και
το σταμάτημα, αλλά και η γρήγορη εκτίμηση και
εκμετάλλευση μιας δεδομένης κατάστασης.

5. ΜΟΡΦΕΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
1. Ταχύτητα ενέργειας
2. Ταχύτητα δράσης με μπάλα
3. Ταχύτητα κίνησης χωρίς μπάλα επί μέρους
4. Ταχύτητα αντίδρασης ιδιότητες της
5. Ταχύτητα απόφασης ταχύτητας του
6. Ταχύτητα πρόβλεψης ποδοσφαιριστή
7. Ταχύτητα αντίληψης
8. Ταχύτητα κυκλική & άκυκλη
9. Ταχύτητα εκκίνησης – εκρηκτική
10. Μέγιστη ταχύτητα
11. Αντοχή στην ταχύτητα

6. ΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ
ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
Είδος των μυών
• Η ταχύτητα συστολής ενός μυός εξαρτάται σε
μεγάλο βαθμό από το ποσοστό FT-μυϊκών ινών
(ταχείας συστολής ή τύπου ΙΙ), που διαθέτει.
• Βιοψίες των μυών (ο ιστός αποσπάται με ειδική
βελόνα) δείχνουν το ποσοστό σε μύες ταχείας
συστολής.

7. ΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ
ΑΘΛΗΤΙΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ
• Ο «γεννημένος» ποδοσφαιριστής διαθέτει, εκ
γενετής, υψηλή βασική ταχύτητα και καλή
ταχύτητα εκκίνησης.
• Οι ποδοσφαιριστές διαθέτουν πράγματι ένα
υψηλότερο ποσοστό μυϊκών ινών ταχείας συστολής
(τύπου ΙΙα, ΙΙβ), συγκεκριμένα κατά μέσο όρο 60%.

8. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ
ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
• Επειδή μεταξύ 5ου και 7ου έτους της ηλικίας
σημειώνεται μια πολύ μεγάλη βελτίωση των
κινήσεων που αφορούν στο τρέξιμο, η οποία
εκφράζεται και μέσα από μία εξαιρετικά γρήγορη
αύξηση της δρομικής ταχύτητας, συνίσταται σε
αυτό το χρονικό διάστημα η συχνότερη εφαρμογή
ασκήσεων ταχύτητας.

9. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑΣ
ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ (ΗΛΙΚΙΑΣ 6-10 ΕΤΩΝ)
• Λέγεται ότι τα παιδιά δεν πρέπει να προπονούνται με
μορφή αναερόβιας εργασίας (αναερόβια γλυκόλυση).
• Αυτό δεν είναι σωστό, διότι τα παιδιά διαθέτουν για
αναερόβια γλυκόλυση τα μισά ένζυμα από αυτά που
διαθέτουν οι μεγάλοι.
• Επομένως, μπορούν να δεχθούν τέτοιες επιβαρύνσεις.
• Την αναερόβια ικανότητα, όμως, στην ηλικία των 6-8
χρόνων, το παιδί την παίρνει μέσα από το παιχνίδι
χωρίς περιορισμούς.

10. ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
(ΗΛΙΚΙΑΣ 6-8 ΕΤΩΝ)
• Πρέπει να γίνονται ασκήσεις με αποστάσεις από
5-15 μέτρα.
• Αυτές οι αποστάσεις μπορεί να έχουν και τη μορφή
σκυταλοδρομίας.
• Στην ηλικία αυτή αρχίζει να τελειοποιείται η
συνέργεια των χεριών και των ποδιών και αυτό
επιδρά σημαντικά στη βελτίωση της ταχύτητας.

11. ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
(ΗΛΙΚΙΑΣ 8-10 ΕΤΩΝ)
• Πρέπει ο προπονητής να βελτιώνει την αναερόβια
ικανότητα μέσα από τα παιχνίδια, με ποσοστό 90 -
100%, χωρίς περιορισμούς και το παιδί θα κινείται
στα όρια της προσωπικής ευθύνης.

12. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
(ΗΛΙΚΙΑΣ 10-12 ΕΤΩΝ)
• Στην ηλικία αυτή ο λανθάνων χρόνος και ο χρόνος
αντίδρασης συνεχίζουν να μειώνονται γρήγορα και
στο τέλος αυτής της φάσης προσεγγίζουν τις τιμές
των ενηλίκων.
• Διαπιστώνεται σε προπονημένα παιδιά –ιδιαίτερα αν
προπονούνται όχι μόνο μία, αλλά δύο φορές την
εβδομάδα– μια σημαντική βελτίωση της απόδοσης
στις ιδιότητες της ταχύτητας.
• Η βελτίωση αυτή είναι μεγαλύτερη απ’ ότι στο
επόμενο στάδιο της ηλικίας.

13. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
(ΗΛΙΚΙΑΣ 10-12 ΕΤΩΝ)
Πώς βελτιώνεται η ταχύτητα σ’ αυτήν την ηλικία;
• Με ασκήσεις ταχύτητας από 10-20-30 μέτρα με τη
μέθοδο του συναγωνισμού.
• Με ασκήσεις αντίδρασης.
• Με εκκινήσεις από διάφορες θέσεις.
• Με παιχνίδια ταχύτητας με μπάλα κτλ.

14. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
(ΗΛΙΚΙΑΣ 12-14 ΕΤΩΝ)
• Οι μεγάλοι δείκτες ανάπτυξης που παρουσιάζονται
στη μέγιστη δύναμη και την ταχυδύναμη, λόγω
ορμονικών εκκρίσεων (αύξηση της τεστοστερόνης
στα αγόρια), καθώς και η αύξηση της αναερόβιας
ικανότητας, προκαλούν σε αυτήν τη φάση μεγάλη
βελτίωση της ταχύτητας.
• Η ταχύτητα αντίδρασης φθάνει, σχεδόν, στο
επίπεδο των ενηλίκων.

15. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
(ΗΛΙΚΙΑΣ 12-14 ΕΤΩΝ)
• Η προπόνηση ταχύτητας αποκτά εξειδικευμένο
χαρακτήρα.
• Οι αποστάσεις που καλύπτονται φθάνουν από
10-30 μέτρα.
• Η ποσότητα κυμαίνεται σε 2 Σετ x 8 επαναλήψεις.
• Η ένταση είναι 100%.

16. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
(ΗΛΙΚΙΑΣ 14-16 ΕΤΩΝ)
• Σε αυτήν την ηλικία το επίκεντρο βρίσκεται στην
προπόνηση με μπάλα.
• Παρόλα αυτά, στην ηλικία 16 χρόνων, θα πρέπει
για λόγους αποτελεσματικότητας να προβλέπονται
κατά διαστήματα και προπονητικές μορφές χωρίς
μπάλα.

17. ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
(ΗΛΙΚΙΑΣ 14-16 ΕΤΩΝ)
• Δρόμοι και άλματα, σε μέγιστο ρυθμό και υψηλή
εκρηκτικότητα, εκτελούνται καλύτερα χωρίς
μπάλα.
• Αυτές οι προπονητικές μορφές θα πρέπει, όμως, να
εξελίσσονται σε δρόμους και άλματα με και προς
την μπάλα και σε παιγνιώδεις μορφές, στις οποίες
προπονείται η ταχύτητα.

18. ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Η
ΤΑΧΥΤΗΤΑ (ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΝ)
1. Είδος μυϊκών ινών
2. Ταχυδύναμη μυών
3. Βιοχημεία μυϊκών ινών (αποθέματα ATP-CP
και αύξησή τους με προπόνηση)
4. Νευρομυϊκή συνέργεια
5. Ελαστικότητα – ικανότητα διάτηασης και
χαλάρωσης μυϊκών ινών
6. Ψυχολογικές επιδράσεις
7. Θερμοκρασία μυών

19. ΜΕΘΟΔΟΙ & ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟ-
ΠΟΝΗΣΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ
• Επαναληπτική μέθοδος
• Έντονη διαλειμματική μέθοδος
• Ένταση 100%
• Διάλειμμα πλήρες, 80-100 σφυγμούς το λεπτό
• Σετ 3-5, 2-3, ανάλογα με την απόσταση
• Ποσότητα ανάλογα με την απόσταση
• Διάλειμμα στα σετ, 3-10 λεπτά, ενεργητικό
• Αποστάσεις, 5-40 μέτρα

20. ΜΕΘΟΔΟΙ & ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟ-
ΠΟΝΗΣΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ
Με οπτικοακουστικά Ταχύτητα
Επιτάχυνση Μέγιστη
ερεθίσματα αντίδρασης
Απόσταση 5-15μ 15-30μ. 30-40μ.
Ένταση 100% 100% 100%
Διάλειμμα πλήρες πλήρες πλήρες
επαναλήψεις ενεργητικό (jogging)
Επαναλήψεις 5-8 5-8 4-5
Σετ 3-5 2-3 2-3
2-3 λεπτά 5-10 λεπτά 8-10 λεπτά
Διάλειμμα (Σετ)
ενεργητικό (jogging)
ΣΥΝΟΛΙΚΗ
200μ. 200μ. 500μ.
ΠΟΣΟΤΗΤΑ

21. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
• Στην παιδική ηλικία υπάρχει έντονη ανάγκη για
κίνηση, για συχνή αλλαγή της δραστηριότητας.
• Για τους λόγους αυτούς, καθώς και εξαιτίας της
χαμηλότερης αγαλακτικής και γαλακτικής
ικανότητας, η ποιότητα και η ποσότητα των
προπονητικών περιεχομένων θα πρέπει να
προσαρμόζονται σε κάθε στάδιο ηλικίας
ξεχωριστά.

22. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
• Οι ιδιότητες ταχύτητας και ταχυδύναμης χρειάζε-
ται να βελτιώνονται μέσα από παιγνιώδεις μορφές.
• Στο ποδόσφαιρο πρέπει να εφαρμόζονται και
ομαδικά παιχνίδια, τα οποία παίζονται με το πόδι
και με το χέρι.
• Και αυτό γιατί η μεγαλύτερη επιδεξιότητα του
χεριού δίνει τη δυνατότητα για πιο γρήγορη
εκτέλεση του παιχνιδιού σε μικρούς χώρους.

23. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
• Η επιδεξιότητα του χεριού επιτρέπει και την
ανάπτυξη υψηλότερης ταχύτητας ενέργειας, η
οποία αργότερα θα εξειδικευθεί στο ποδόσφαιρο,
όταν τα παιδιά θα έχουν βελτιώσει κατά πολύ την
«τεχνική με το πόδι».
• Επιπρόσθετα, στην παιδική ηλικία θα πρέπει, για
λόγους ανάπτυξης της γενικής φυσικής
κατάστασης (όχι μόνο των κάτω άκρων, αλλά και
των άνω άκρων και του κορμού), να δοθεί
προτεραιότητα στην πολύπλευρη άσκηση.

24. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Weineck, J. (1997). Προπονητική ποδοσφαίρου –
Φυσική κατάσταση, (σσ.462-482), Θεσ/νίκη: Salto.
• Παπανικολάου, Ζ. (1999). Σημειώσεις: Ποδόσφαι-
ρο και αθλητικές επιστήμες (σσ.153-155), Βόλος:
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
• Πατσίδης, Π. (1992). Το ποδόσφαιρο και η τεχνική
του, (σσ.26-37), Θεσ/νίκη: Salto.