Ποιητικό αίτιο και παθητική σύνταξη. Ενότητα 8, Αρχαία Γ΄ Γυμνασίου
1.
2.
3.
4.
5.
6. Διδάσκεσθαι ἐθέλω ὑπό χρηστῶν μόνον.
= Θέλω να διδάσκομαι μόνο από ενάρετους.
Στα αρχαία
ελληνικά
χρησιμοποιείται ως
ποιητικό αίτιο ό,τι
είναι ουσιαστικό
αλλά και όποιο
μέρος του λόγου
λειτουργεί ως
ουσιαστικό.
Συνήθης μορφή
ποιητικού αιτίου
είναι η εμπρόθετη
γενική, δηλ. ὑπό +
γενική, αλλά
υπάρχουν και
άλλες μορφές.
Παθητική σύνταξη -
Ποιητικό αίτιο (στα αρχαία
ελληνικά)
10. Πάντα ἡμῖν πεποίηται. [= Όλα έχουν γίνει από εμάς]
Ὠφελητέα σοι ἡ πόλις ἐστί. [=Η πόλη πρέπει να ωφεληθεί από εσένα]
11. Στις φράσεις που ακολουθούν να υπογραμμίσετε το ποιητικό
αίτιο και τον παθητικό τύπο που συμπληρώνει και να
γράψετε ποια μορφή έχει: Άσκηση 5, σελίδα 69
του βιβλίου
12. α. Τῆς μὲν οὖν παιδείας τῆς ὑπὸ τῶν προγόνων καταλειφθείσης (= που
κληροδοτήθηκε) καταφρονεῖτε.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Περιφρονείτε το σύστημα εκπαίδευσης που σας κληροδοτήθηκε από τους προγόνους.
13. α. Τῆς μὲν οὖν παιδείας τῆς ὑπὸ τῶν προγόνων καταλειφθείσης (= που
κληροδοτήθηκε) καταφρονεῖτε.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Περιφρονείτε το σύστημα εκπαίδευσης που σας κληροδοτήθηκε από τους προγόνους.
ὑπὸ τῶν προγόνων
τῆς καταλειφθείσης
ὑπὸ + γενική
14. β. Ἐλέγετο καὶ τοὺς θεοὺς ὑπὸ Διὸς βασιλεύεσθαι.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Λεγόταν ότι ακόμα και οι θεοί κυβερνώνταν από τον Δία.
15. β. Ἐλέγετο καὶ τοὺς θεοὺς ὑπὸ Διὸς βασιλεύεσθαι.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Λεγόταν ότι ακόμα και οι θεοί κυβερνώνταν από τον Δία.
ὑπὸ Διὸς
βασιλεύεσθαι
ὑπὸ + γενική
16. γ. Ἡ ἐν Ὀλυμπίᾳ πανήγυρις παρὰ πάντων ἀνθρώπων ἀγαπᾶται καὶ
θαυμάζεται.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Η εορταστική συνάθροιση στην Ολυμπία χαιρετίζεται και αντιμετωπίζεται με θαυμασμό από
όλους τους ανθρώπους.
17. γ. Ἡ ἐν Ὀλυμπίᾳ πανήγυρις παρὰ πάντων ἀνθρώπων ἀγαπᾶται καὶ
θαυμάζεται.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Η εορταστική συνάθροιση στην Ολυμπία χαιρετίζεται και αντιμετωπίζεται με θαυμασμό από
όλους τους ανθρώπους.
παρά ἀνθρώπων
ἀγαπᾶται, θαυμάζεται
παρά + γενική
18. δ. Οὐκ ἠθέλησεν ἄλλων ἄρχειν, ἀλλ’ εἵλετ᾿ (= προτίμησε) ἐκ τῆς
πόλεως ἀδικηθῆναι.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Δε θέλησε να εξουσιάζει άλλους, αλλά προτίμησε να αδικηθεί από την πόλη.
19. δ. Οὐκ ἠθέλησεν ἄλλων ἄρχειν, ἀλλ’ εἵλετ᾿ (= προτίμησε) ἐκ τῆς
πόλεως ἀδικηθῆναι.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Δε θέλησε να εξουσιάζει άλλους, αλλά προτίμησε να αδικηθεί από την πόλη.
ἐκ τῆς πόλεως
ἀδικηθῆναι
ἐκ + γενική
20. ε. Ὠθούμενοι ὑπ᾿ ἀλλήλων καὶ πατούμενοι, ὑπὸ τοῦ οἰκείου πλήθους
ἐφθάρησαν.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Καθώς σπρώχνονταν μεταξύ τους και ποδοπατούνταν, χάθηκαν από το δικό τους πλήθος.
21. ε. Ὠθούμενοι ὑπ᾿ ἀλλήλων καὶ πατούμενοι, ὑπὸ τοῦ οἰκείου πλήθους
ἐφθάρησαν.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Καθώς σπρώχνονταν μεταξύ τους και ποδοπατούνταν, χάθηκαν από το δικό τους πλήθος.
ὑπ᾿ ἀλλήλων, ὑπὸ τοῦ
πλήθους
Ὠθούμενοι, πατούμενοι,
ἐφθάρησαν
ὑπὸ + γενική
22. στ. Ὁ χρυσὸς ὑμῖν προτιμητέος
ἐστίν.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Ο χρυσός πρέπει να προτιμάται από σας.
23. στ. Ὁ χρυσὸς ὑμῖν προτιμητέος
ἐστίν.
Ποιητικό
αίτιο:
Παθητικό
τύπο που
συμπληρώνει:
Μορφή
ποιητικού
αιτίου:
Ο χρυσός πρέπει να προτιμάται από σας.
ὑμῖν
προτιμητέος ἐστίν
Δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου
24. Να σχηματίσετε ολοκληρωμένες προτάσεις με τις
λέξεις που σας δίνονται, αφού τις τοποθετήσετε
στον σωστό τύπο: Άσκηση 6, σελίδα 69
του βιβλίου
25. α. οἱ Πέρσαι, ὑπό, οἱ βασιλεῖς, ἄρχονται.
Οι Πέρσες κυβερνώνται από τους βασιλείς.
26. α. οἱ Πέρσαι, ὑπό, οἱ βασιλεῖς, ἄρχονται.
Οἱ Πέρσαι ὑπό τῶν βασιλέων
ἄρχονται.
Οι Πέρσες κυβερνώνται από τους βασιλείς.
27. β. ἐτιμωρήθη, ὑπό, οἱ πολέμιοι, οὗτος, δικαίως.
Αυτός τιμωρήθηκε δίκαια από τους εχθρούς.
28. β. ἐτιμωρήθη, ὑπό, οἱ πολέμιοι, οὗτος, δικαίως.
Οὗτος δικαίως ἐτιμωρήθη ὑπό
τῶν πολεμίων.
Αυτός τιμωρήθηκε δίκαια από τους εχθρούς.
29. γ. οἱ παῖδες, ὑπό, ὁ παιδοτρίβης, διδάσκονται.
Τα παιδιά εκπαιδεύονται από το δάσκαλο της γυμναστικής.
30. γ. οἱ παῖδες, ὑπό, ὁ παιδοτρίβης, διδάσκονται.
Οἱ παῖδες ὑπό τοῦ παιδοτρίβου
διδάσκονται.
Τα παιδιά εκπαιδεύονται από το δάσκαλο της γυμναστικής.