Mais conteúdo relacionado
Semelhante a Kalifornia
Semelhante a Kalifornia (7)
Kalifornia
- 1. SAN ANDRES FAILA Irati Ozkoidi Unai Egino
- 2. Aurkibidea ❏SARRERA ❏KOKAPENA ❏NOLA SORTU ZEN? ❏LURRIKARA HANDIENAK ❏GERTAERAK ❏BITXIKERIAK ❏BIBLIOGRAFIA
- 3. Sarrera San andreseko failari buruz hitz egin behar dugu,faila hau oso aktiboa izan da historian zehar . Faila hau, ozeano bareko plaka eta ipar amerikako plaka-ren arteko elkargunea dela esan dezakegu, faila transformakorra da, hau da ,bi plakak alderantzizko mugimendua egiten dute talka eginez.
- 4. Kokapena San Andres faila edo San Andresko faila Ipar Amerikako eta Ozeano Bareko plaken arteko muga transformatzailean dagoen faila bat da. Kalifornia zeharkatzen du (Mexikoko Kalifornia Beherea estatua eta Ameriketako Estatu Batuetako Kalifornia estatua), gutxi gorabehera ipar-hego norabide orokorra duela. Oso faila ezaguna da, lurrikara handiak sortu dituelako eta lurrikara horiek kalte ugari eragin dutelako. Ozeano Bareko plaka Kaliforniako golkotik San Andres failaren iparralderantz doanez, 50.000 urtetan Kaliforniako penintsula Mexikotik bananduko dela aurreikusi da (6 cm banantzen da urtean) eta iparralderantz mugituko dela. 50 milioi urteren buruan Alaska aurrean egongo dela kalkulatu da. Kaliforniako penintsula faila honen ondorioz sortu zela diote. Fenomeno beraren ondorioz Los Angeles eta San Franciscoko badia (failaren alde banatan daude) elkartzen ari dira, urteko 4,5 cm-ko abiaduraz. Begi hutsez mugimendu hori ezin da hauteman, baina kalteak egin ditu hainbat ingeniaritza lanetan, adibidez akueduktuetan, zubietan, errepideetan eta etxeetan.
- 6. NOLA SORTU ZEN? Munduko faila geolokiko arriskutsuena da, bertan bizi den gendea mehatsupean bizi dira, edoizen momentutan haien bizitokia desagertu ahal delako (Kaliforniako Taft hiriarian dago kokatua) https://www.youtube.com/watch?v=ialyuoLEMr8 Bideo honetan failaren sorrera azaltzen da (ingelesez dago) Faila honen sorreran gutxi gora behera duela 30 milio urteren atzean kokatzen da, Kaliforniako kostan, AEB, eta hego kalifornia, Mexikon, subdukzio zona bat zegoen, zeinetan bazter ozeanikoan, antzinako Fallarón placa, suntsitua izan zen eta Norteamerikako plakaren sartu zen. Denboraren poderioz, Fallarón plaka subduzituz joan zen eta bitan banatu zen, oraingo Cocos plaka, Ertamerikako kosten aurrean eta San Juan de Fucako plakan. Fallarón plaka desargertzean, Ipar amerikako plakaren azpian sartuz joan zen, eta kontaktuak jarri ziren bigarren plaka batekin, ozeano bareko plakarekin, haien arteko forma aldantzen. Lehenengo subzukzio zona, faila tranformakor batean bihurtu zen, antzinako Fallarón plaka eta ozeano bareko plakak bereizen. Faila transformakor hau eboluzionatzen joan zen San Andreaseko faila bilakatu arte,faila bat lurraldeko geologia markatzen duena eta bere extensioa beste faila taldeak sortzen ditu kaliforniako golforaino iristen direnak,leku bat non lurrikarak ugariank diren,adibidez Mexicali-n gertatutakoa 2010.
- 7. LURRIKARA HANDIENAK Kaliforniako jende gutxi bizi dituzte san andreas failaren ondorioz gertatutako lurrikara handienak. Kaliforniako iparraldean egondako lurrikararik handiena orain dela 100 urte izan zen 1906 urtean. Lurrikara hau, 1906-ko apirilaren 18-angertatu zena, San Franzisko hiria suntsitu egin zuen, epizentroa oso hurbil eduki zuelako, Daly city bailaran. 7,9 eta 8,6 gradukoa izan zen Richter eskalan. Kaltea oso handia izan zen 275.000 biztanle etxe gabe gelditu ziren eta 3.000 hildako egon ziren. Guztira 350 milioi dolarreko kalteak egon ziren. Kaliforniako hegoaldean lurrikararik handiena orain dela 150 urte izan zen 1857.Lurrikara hau, 1857-ko urtarrilaren 9-an gertatu zen, 7,9 graduko lurrikara izan zen Richter eskalan eta kaliforniako hegoaldean gertatu egin zen.Lurrikara hau 2 minutu iraun zituen eta hildakoak gutxi izan ziren, epizentroa urbanizazioatatik hurrun gertatu zelako, Parkfield-en hurbil. Iparralderago, egondako lurrikararik handiena orain dela 300 urte gertatu izan zen 1690 urtean.Hau, coachella bailaran gertatu egin zen, 7,7 gradukoa izan zen Richter eskalan eta ez zituen izan kalte handiak gertatutako lekuan ez zegoelako biztanlerik.
- 8. GertaerakAzken gertakariak 2008ko otsailaren 8an 5.4 magnitudeko(Richter eskalan) lurrikara egon zen goizeko 11:40an, Mexicalin, Behe Californian.2008ko otsailaren 11an 10:29etan Mexicalin 5 magnitudko lurrikara egon zen, Cerro Prieto sumendian.Egun horretan bertan 20:32etan 5.1 magnitudeko lurrikara bat egon zen,Cerro Prieton bertan, eta otsailaren 8tik otsailaren 22ra arte 600 erreplika inguru neurtu ziren Mexicalin.Azkenengo lurrikara esanguratsu edo gogorra, 5.7magnitudekoa, sumendi horren ondoan izan zuen epizentroa. 2008ko uztailaren 29an 11:47etan 5.4 magnitudeko lurrikara gertatu zen Los Angelesen. 2009ko abenduaren 30ean 5.9 magnitudeko lurrikara bat gertatu zen Mexicalin eta 35 segundu iraun zuen eta Tecaten, Tijuanan, Mexicalin, Ensenadan, Caléxicon, San Luis Río Coloradon eta El Centron. Egun horretan bertan 5.1 magnitudeko erreplika bat neurtu zen, nahiz eta ez ziren erregistratu kalte ezta galera materialik.
- 9. Gertarerak 2.0 2010eko apirilaren 4ean, igandean, 7.2 magnitudeko lurrikara gertatu zen , epizentroa Laguna Saladan zuelarik (Mexicali eta San Felipe artean).233 zauritu egon ziren eta 2 hildako. Lurrikara Estatu Batuetako Hegoaldeko hainbat hirietan nabaritu zen, hala nola San Diego, Phoenix, Las Vegas, Los Angeles, eta baita Tijuana, Playas de Rosarito, Tecate eta Ensenadako iparraldean(Behe Californian) 7.0 magnitudearekin, San Luis Río Colorado eta Puerto Peñascon (Sonoran).4 erreplika gogor erregistratu ziren, horietako 3 egun berean , 5,3, 5,1 eta 5,7 magnitudekoak eta 5.5 , magnitudeko beste bat apirilaren 8an. 2010eko urriaren 20an 11:53ean 6.9 gradutako magnitudeko lurrikara gertatu zen Culiacán eta Los Mochis, La Paz eta inguru hauetako beste leku batzuetan. 2011ko irailaren 19an Guatemalan, El Salvadorren eta Hondurasen mugimendu gogorrak nabaritu ziren, eta leku kaltetuena Santa Rosa izan zen , Guatemalako departamentuan, 3hildako eta 12 desagertuekin.
- 10. Bitxikeriak ● https://www.youtube.com/watch?v=lAHwKZEg_hQ SAN ANDRESEN FAILAN OINARRITUTAKO PELIKULA BAT ● https://www.youtube.com/watch?v=TF8j9oIWKHo DOKUMENTAL BAT ● https://www.youtube.com/watch?v=ialyuoLEMr8 BESTE DOKUMENTAL BAT ● https://www.youtube.com/watch?v=-9AKU0MFSzg HONAKO HAU DA 2015 EGIN ZUTEN PELIKULA BAT