Komkurrenca monopolistike dhe oligopoli

1. UNIVERSITETI PUBLIK “ HAXHI ZEKA “ PEJË
Fakulteti i Biznesit - Master- Kontabilitet dhe Financa
Forma te tjera te konkurrences jo te plot
• Prof.Ass.Dr. Afrim Selimaj Punoi : Arta Balaj
Pejë , Shkurt 2015

2. Permbajtja
1. Hyrje
2. Konkurenca jo e plot
3. Tiparet e konkurences monopoliste
4. Veqorit e konkurences monopolistike
5. Kerkesa dhe maksimizimi I fitimit ne
konkurencen monopolistike
6. Oligopoli
7. Tiparet kryesore te nje tregu oligopolistik
8. Modulet e oligopolit
9. Literatura

3. Hyrje
• Në këtë punim seminarik temën të cilën e kam
analizuar është Forma të tjera të konkurencës jo të
plotë. Fillimisht kamë treguar se cilat janë format e
konkurences jo të plotë.
• Konkurenca monopolistike ekziston kur shitësit
konkurojnë për të shitur një product të ndryshëm në
një treg, ku hyrja e shitësve të tjerë eshtë e mundur.
• Një nga llojet e konkurencës jot ë plotë është edhe
oligopoli. Oligopoli është një struktur e tregut në të
cilën dominojnë shumë pakë shitës në shitjen e
produktit dhe ku hyrja e shitësve është e vështirë ose e
pamundur.

4. Konkurrenca jo e plotë
• Në hulumtimet e bëra nga ekonomistët ata erdhen
në përfundim se konkurenca e plotë dhe monopoli
nuk I përgjigjeshin realitetit , ato nuk mund të
shpjegonin shumë deg të cilat nuk ishin as në
konkurrencën e plotë e as në monopol. Kërkimet e
tyre arriten deri ne ndërtimin e teorive që shpjegonin
sjelljen e tyre , duke I karekterizuar si tregje
përkatëse si konkurencë monopolistike dhe oligopol.

5. Tiparet e konkurences monopolistike
Numri I madhë I firmave
Diferencim I produktit
– Vendosja
– Shërbimet
– ndryshimet e cilësis
– Imazhi I produktit
Kontrolli I kufizuar cmimit
Lehtësia relative e hyrjës
Konkurrencë jo vetëm përmes cmimit

6. Vecori te konkurrences monopolistike
• Numri i madh i firmave dhe ngjashmeria e
produkteve bejne qe kurba e kerkeses se firmes te
jete elastike.
• Gjithsesi mundesia qe ka per te diferencuar
produktin i jep firmes fuqi tregtare.
• Konkurrenca ne kete lloj tregu nuk realizohet
vetem nepermjet cmimit por edhe me ane te
reklamave.

7. Kërkesa dhe maksimizimi I fitimit në
konkurrencën monopolistike.
A
EFitimi
A
B
Fitimi

8. Mbyllja e perkohshme apo vazhdimi
i prodhimit varet nga niveli i AVC.
Dallojme tre raste:
• ATC < P: firma
vazhdon prodhimin;
• ATC = P: firma eshte
indiferente;
• ATC > P: firma duhet
te nderprese
prodhimin.EHumbje
A
B

9. Oligopoli
• Oligopoli është një struktur e tregut në të cilën
dominojnë shumë pak shitës në shitjen e
produktit dhe ku hyrja e shitësve është e
vështirë ose e pamundur.
• Oligopoli përfaqëson atë llojë tregu ku
sundojnë një numër I vogël firmash, vendimet
e të cilave janë të ndërvarura.

10. Tiparet kryesore të një tregu oligopolistik janë :
Tiparet kryesore të një tregu oligopolistik janë :
 Egzistenca e një numri të vogël firmash
 Standardizimi ose diferencimi I produkteve
 Ndërvarsia në kontrollin e cmimeve
 Konkurenca përmes reklames dhe cilësis
 Hyrja me vështirësi në degë – pengesa e futjes në degë të
firmave është për shkak të :
 Ekonomizimet e shkallës.
 Kosto e diferencimit të produktit
 Pengesa të tjera si liçencat, kontrolli mbi inputin bazë (rasti i
degëve të përpunimit të mineraleve, lëndës së drurit), etj

11. Firmat në oligopol mund të kenë:
• sjellje kooperative (Marrëveshja)
• sjellje jokooperative (Konkurrenca)
Kur anëtarët e Oligopolit bëjnë marrëveshje për vëllimin, për
kuotën e ofertës, për lartësin e çmimeve, atëherë ajo gjendje
në treg i ngjan MONOPOLIT.
Rasti tjetër është kur pjesëtarët e Oligopolit bëjnë gara në mes
veti në mënyrë që njëra firmë ta përvetëson një pjesë të
tregut nga një firmë tjetër.
Kjo do të arrihet nëse firma e cila dëshiron ta përvetson një pjesë
të tregut nga firma tjetër ndërmerr ndonjërën nga këto
veprime :
• Të rrit cilësinë e prodhimeve
• Të rrit cilësinë e shërbimeve
• Të ofroj në treg produkte të reja
• Të zbaton reklama më agresive.

12. Modelet e oligopolit
•Kurba e kërkesës me kënd
•Marrëveshjet e fshehta (kartelet)
•Modeli i firmës sunduese

13. Kurba e kërkesës me kënd
• Kurba DD – kur rivalët nuk do të
pasojnë ndryshimin në
çmim(elastik)
• Kurba D’D’-kur rivalët do të
pasojnë ndryshimin në çmim (më
pak elastike)
• Kurba DED’ – kurba e kërkesës
me kënd.
M'
P
D'
D
P0
Q0 Q
E
D
D'
M
M'
A
E

14. Marrveshjet e fshehta (karteli)
Karteli është një marrëveshje midis firmave
të pavarura për të koordinuar vendimet lidhur me
sasinë e prodhimit dhe çmimit.
Karteli sillet si monopolist dhe maksimizimi I
fitimit për kartelin arrihet njëlloj si për firmat
monopoliste, sipas rregullit MR=MC.

15. Modeli I firmes sunduese
Firma sunduese përcakton çmimin (është çmim-
përcaktuese) dhe firmat e tjera e pranojnë atë, pra veprojnë
si çmimpranuese.
Ky model jep shpjegim të mjaftueshëm për situata
afatshkurta, ndërsa për situata afatgjata, ku ekziston
mundësia e hyrjes së fimave të reja, firma sunduese mund
të humb pozicionin e saj.

16. Paraqitja grafike e modelit te firmes sunduese
P
Po
P1
QQ*Q2
P
P1
QQ1
E
D
D
S=∑MC
E
MR
ED
MC
Q*=Q1+Q2

17. • Nga kjo munë të themi që për tregje të veqanta
që përbëhen nga një firmë sunduese dhe nga
shumë firma të vogla , pra për tregjet që kanë
tipare të konkurrencës së plot për një pjes të tyre
dhe tipare të monopolist për pjesën tjetër, cmimi
përcaktohet nga firmat sunduese.
• Ky lloj I tregut është I konkurrences jo të plotë, ku
një form e oligopolit njihet si model I firmës
sunduese.

18. Përfundim
• Në këtë punim seminarik me temë Format e konkurrencës jo te plote jam munduar
që në menyre sa me te mire te mundshme te paraqese sa e rendësishme është kjo
strukturë tregu e cilan dodhet në mes te konkurrencës se plote dhe te monopolit.
• Meqense konkurrenca e plote dhe monopoli nuk mund te shpjegonin sjelljen e
këtyre degëve atëherë këto u karakterizuan si tregje përkatëse si konkurrence
monopolistike dhe oligopol.
• Qellimi im ishte qe ne menyre sa me te qartë te beje shpjegimin e këtyre formave
te tregut te cilat janë te nje rëndësie te veçante.
• Numri i madh i firmave, diferencimi i produkteve, lehtësia e hyrjes dhe kontrolli i
kufizuar i çmimeve janë tiparet qe e bejne konkurrencën monopolistike te dallohet
nga konkurrenca e plotë.
• Oligopoli është formë tregu me shitës të pakët në numër por të rendësishëm, secili
prej të cilëve e di që një vendim i tij ka një ndikim të madh mbi të gjithë teresinë e
tregut dhe konkurrencën në të. Në oligopol secili nga ofruesit është në gjëndje të
ndikojë mbi tregun.

19. Literatura
• Mancellari Ahmet,2012,Tiranë,Ekonomiksi
Menaxherial
• Uruci Esmeralda,2004,Tiranë,Mikroekonomia
• http://dualibra.com/ëp-
content/uploads/2011/06/Leksion_3_Politika_
e_konkurrences.pdf
• http://sq.wikipedia.org/wiki/Oligopoli
• www.Ligjerata.Info