مدرس: حسین اعلمی نیا ترم: مهر 94 دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قوچان

1. ‫درس‬
‫مهندسی‬
‫دو‬ ‫حفاری‬
‫ششم‬ ‫ویرایش‬
Hossein
AlamiNi
a
Digitally signed
by Hossein
AlamiNia
Date: 2015.12.30
18:19:58 +03'30'

3. ‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)

6. ‫تدریس‬ ‫حوزه‬
‫نظام‬ ‫عملی‬ ‫و‬ ‫تئوری‬ ‫مطالعه‬‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫مند‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬12

7. ‫دوره‬ ‫توصیف‬
‫برای‬ ‫شده‬ ‫آماده‬
‫واحدی‬ ‫سه‬ ‫درس‬(‫هفته‬ ‫در‬ ‫ساعت‬ ‫سه‬ ‫مجموعا‬)
‫دانشگاه‬ ‫چهارم‬ ‫و‬ ‫سوم‬ ‫سال‬ ‫دانشجویان‬ ‫مختص‬
‫نفت‬ ‫مهندسی‬ ‫رشته‬
‫پیش‬‫نیازها‬
‫یک‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬13

9. ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ ‫سرفصل‬(2)
(‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫مصوب‬1390)
‫منفذی‬ ‫فشار‬ ‫تخمین‬:
،‫ها‬ ‫مکانیزم‬
،‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫نرمال‬ ‫فشار‬
‫فشار‬،‫شکست‬ ‫های‬
،‫نشت‬. . .،
‫روش‬‫فشار‬ ‫تخمین‬ ‫های‬
‫داده‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ژئوفیزیکی‬ ‫های‬
‫و‬. . .
‫هیدرولیک‬ ‫طراحی‬:
،‫تمیزسازی‬ ‫دبی‬ ‫حداقل‬ ‫تخمین‬
‫و‬ ‫نیوتنی‬ ‫سیاالت‬ ‫هیدرولیک‬
،‫نیونتی‬ ‫غیر‬
‫اصطکاکی‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫محاسبات‬
‫نیوتنی‬ ‫غیر‬ ‫و‬ ‫نیوتنی‬ ‫سیاالت‬
(‫مدل‬‫پاورال‬ ،‫بینگهام‬ ‫های‬)،
‫نازل‬ ‫طراحی‬‫مته‬ ‫های‬
‫توان‬ ‫حداکثر‬ ‫روش‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫ضرب‬ ‫میزان‬ ‫حداکثر‬ ‫و‬ ‫هیدرولیکی‬‫ه‬
‫حفره‬ ‫تمام‬ ‫هیدرولیک‬ ‫طراحی‬‫های‬
‫ایران‬ ‫میادین‬ ‫از‬ ‫چاه‬ ‫یک‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬15

10. ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ ‫سرفصل‬(2)
(‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫مصوب‬1390( )‫ادامه‬)
‫ها‬ ‫جداره‬ ‫طراحی‬:
،‫معرفی‬
،‫وظایف‬
‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫تعیین‬،‫ها‬
‫مقاومت‬ ‫محاسبه‬‫های‬
،‫کششی‬
‫و‬ ‫ترکشی‬
‫مچالگی‬
‫تنش‬ ‫اثرات‬ ‫تصحیح‬‫کششی‬ ‫های‬‫بر‬
‫مچالگی‬ ‫مقاومت‬.
‫ایمنی‬ ‫ضرایب‬ ‫تعریف‬
،‫کششی‬
‫و‬ ‫ترکشی‬
‫مچالگی‬.
‫جداره‬ ‫طراحی‬‫مقاومت‬ ‫برای‬ ‫ها‬‫های‬
،‫کششی‬
‫و‬ ‫ترکشی‬
‫مچالگی‬.
‫لوله‬ ‫طراحی‬‫آستری‬ ‫های‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬16

11. ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ ‫سرفصل‬(2)
(‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫مصوب‬1390( )‫ادامه‬)
،‫چاه‬ ‫مستقیم‬ ‫حفر‬Drilling a
straight hole:
،‫مستقیم‬ ‫حفره‬ ‫مفهوم‬
،‫چاه‬ ‫انحراف‬ ‫زاویه‬ ‫نرخ‬
،‫جاکلیدی‬ ‫حفره‬
،‫سگدست‬ ‫محاسبات‬
‫مته‬ ‫ساق‬ ‫انواع‬
‫گیری‬ ‫مغزه‬:
،‫مغزه‬ ‫تعریف‬
،‫گیری‬ ‫مغزه‬ ‫اهداف‬
‫روش‬،‫گیری‬ ‫مغزه‬ ‫های‬
‫گیری‬ ‫مغزه‬ ‫عملیات‬
‫فوران‬ ‫کنترل‬:
،‫روش‬ ‫هر‬ ،‫تعاریف‬
‫روش‬،‫فوران‬ ‫کنترل‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫محاسبات‬
‫فوران‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬17

13. ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬ ‫پیشنهادی‬ ‫منابع‬(2)
(‫علوم‬ ‫وزارت‬ ‫مصوب‬1390)
K. K. Millheim - M. E. Chenevert - F. S. Young Jr. :
Applied Drilling Engineering
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬19

14. ‫امتحانی‬ ‫منابع‬
‫ارائه‬‫کالسی‬ ‫های‬
‫کالس‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫معرفی‬ ‫منابع‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬20

15. ‫فارسی‬ ‫منابع‬(‫کمکی‬)
‫کتاب‬ ‫نام‬:‫حفاری‬ ‫مهندسی‬
‫کاربردی‬
‫نویسنده‬ ‫نام‬:‫آدام‬ ،‫نادری‬ ‫محمد‬
‫تی‬.‫آر‬ ‫جی‬ ‫بورگوین‬.‫کی‬ ‫کیت‬ ،.
‫ای‬ ‫مارتین‬ ،‫میلهم‬.،‫چنورت‬
‫مترجمان‬:‫مرتضی‬ ،‫سجادیان‬ ‫احمد‬
‫امید‬ ‫سید‬ ،‫کوجان‬‫پور‬ ‫ابراهیم‬
‫امیر‬ ،‫دیوکالهی‬ ‫حمیدیان‬
‫دهلر‬‫طاهری‬
‫اول‬ ‫چاپ‬1388
‫ناشر‬:‫دانش‬ ‫مشتاق‬(‫انتشارات‬)
‫اول‬ ‫جلد‬( :‫چهار‬ ‫تا‬ ‫یک‬ ‫فصول‬)
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬21

17. ‫تدریس‬ ‫برنامه‬
‫یکم‬ ‫هفته‬:‫دوره‬ ‫معرفی‬ ،‫معارفه‬
‫دوم‬ ‫هفته‬:‫مقدماتی‬ ‫مباحث‬
‫سوم‬ ‫هفته‬:
‫چهارم‬ ‫هفته‬:
‫پنجم‬ ‫هفته‬:
‫ششم‬ ‫هفته‬:
‫هفتم‬ ‫هفته‬:
‫هشتم‬ ‫هفته‬:
‫نهم‬ ‫هفته‬:
‫دهم‬ ‫هفته‬:
‫یازدهم‬ ‫هفته‬:
‫دوازدهم‬ ‫هفته‬:
‫سیزدهم‬ ‫هفته‬:
‫چهاردهم‬ ‫هفته‬:
‫آموزش‬‫متفرقه‬ ‫های‬
‫پانزدهم‬ ‫هفته‬:‫آموزش‬‫متفرق‬ ‫های‬‫ه‬
‫شانزدهم‬ ‫هفته‬:‫اشکال‬ ‫رفع‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬23

18. ‫شده‬ ‫تدریس‬ ‫مباحث‬
‫چاه‬ ‫برنامه‬
‫منفذی‬ ‫فشار‬
‫هیدرولیک‬ ‫طراحی‬
‫لوله‬‫جداری‬ ‫های‬
‫مشخصات‬
‫طراحی‬ ‫مبانی‬
‫نصب‬ ‫عملیات‬
‫گیری‬ ‫مغزه‬ ‫عملیات‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬24

20. ‫شرکت‬‫بین‬ ‫و‬ ‫داخلی‬ ‫فعال‬ ‫های‬
‫المللی‬
‫ایرانی‬
‫پتروپارس‬(‫میادین‬ ‫توسعه‬)
‫پدکس‬(‫پارس‬ ‫گستر‬ ‫انرژی‬ ‫اکتشاف‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫شرکت‬)
‫االنبیا‬ ‫خاتم‬ ‫قرارگاه‬(‫میادین‬ ‫توسعه‬)
‫انرژی‬ ‫دانا‬(‫میادین‬ ‫توسعه‬)
‫مپنا‬(‫میادین‬ ‫توسعه‬)
‫کیش‬ ‫فراساحل‬ ‫پتروگوهر‬(‫میادین‬ ‫توسعه‬)
‫اکتشاف‬ ‫عملیات‬(‫میادین‬ ‫توسعه‬)
‫کیش‬ ‫پتروتک‬ ‫گلوبال‬(‫حفاری‬ ‫پیمانکار‬)
‫حفاری‬ ‫ملی‬(‫حفاری‬ ‫عملیات‬)
‫خارجی‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬26

21. ‫شبکه‬‫کاری‬ ‫تخصصی‬ ‫های‬‫ابی‬
‫المللی‬ ‫بین‬
‫لیکنداین‬ ‫اجتماعی‬ ‫شبکه‬
‫تلنت‬ ‫ایران‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬27

22. ‫مرتبط‬ ‫افزارهای‬ ‫نرم‬
‫خارجی‬
Drilling office
Landmark
Petrel
Petrel Geomechanics
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬28

23. .‫جاری‬ ‫ترم‬ ‫آموزشی‬ ‫امور‬ 1(‫مهر‬94)‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫برای‬
‫موقت‬ ‫بصورت‬
.‫ارائه‬ ‫پیوند‬ 2‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محتوای‬ ‫و‬ ‫کالسی‬ ‫های‬
‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
.‫تاکنون‬ ‫شده‬ ‫تدریس‬ ‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫پیوند‬ 3
.‫نشانی‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫اطالعات‬: 4
https://sites.google.com/site/halaminia

25. ‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)

28. ،‫چاه‬ ‫یک‬ ‫معماری‬well Architecture
‫زیرزمین‬ ‫در‬ ‫هیدروکربنی‬ ‫ذخایر‬ ‫وجود‬ ‫از‬ ‫اطمینان‬ ‫برای‬
‫می‬ ‫استفاده‬ ‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫از‬‫شود‬.
‫چاه‬ ‫عمق‬‫تا‬ ‫متر‬ ‫صد‬ ‫چند‬ ‫از‬ ‫نفت‬ ‫های‬10‫می‬ ‫متر‬ ‫هزار‬‫باشد‬
‫عمق‬ ‫معموال‬2000،‫متوسط‬ ‫را‬ ‫متر‬
‫از‬3500‫تا‬4500‫می‬ ‫عمیق‬ ‫بسیار‬ ‫آنرا‬ ‫از‬ ‫باالتر‬ ‫و‬ ‫عمیق‬ ‫را‬ ‫متر‬‫نامند‬.
‫هزینه‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫باالی‬ ‫عمق‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫آن‬ ‫باالی‬ ‫های‬
‫پذیرد‬ ‫صورت‬ ‫جامعی‬ ‫مطالعات‬ ‫است‬ ‫ضروری‬ ‫اجرا‬ ‫از‬ ‫قبل‬:
‫می‬ ‫آن‬ ‫کلی‬ ‫معماری‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫پروژه‬ ‫تعریف‬ ‫مطالعات‬ ‫فاز‬ ‫اولین‬‫باشد‬.‫شامل‬:
،‫چاه‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬The well prognosis
،‫چاه‬ ‫برنامه‬The well program
•،‫گذاری‬ ‫جداره‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫برنامه‬The drilling and casing program
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬34

29. ‫معمو‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫دهانه‬ ‫معماری‬ ‫دیاگرام‬‫ل‬
‫خشکی‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫یک‬ ‫برای‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬35

30. ،‫چاه‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬The well prognosis
‫زیر‬ ‫موارد‬ ‫شامل‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫تهیه‬ ‫بایستی‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫مدارکی‬ ‫اولین‬:
‫چاه‬ ‫موقعیت‬:‫زیرزمینی‬ ‫آب‬ ‫عمق‬ ‫و‬ ‫جغرافیائی‬ ‫موقعیت‬ ‫شامل‬
‫حفاری‬ ‫هدف‬(‫شده‬ ‫محاسبه‬ ‫عمق‬ ،‫نسبی‬ ‫ابعاد‬ ،‫نوع‬)
‫داده‬‫به‬ ‫مربوط‬ ‫های‬:
‫ژئوفیزیک‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬
‫چاه‬ ‫اطالعات‬‫محدودیت‬ ‫وجود‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ‫همجوار‬ ‫های‬‫امکانات‬ ‫و‬ ‫ها‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬36

31. ‫چاه‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫گزارش‬
‫موق‬ ‫به‬ ‫مورد‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫مشخص‬ ‫زمانی‬ ‫برنامه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫بایستی‬‫ع‬
‫شود‬ ‫گیری‬ ‫تصمیم‬.‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫تصمیمات‬ ‫این‬ ‫جمله‬ ‫از‬:
،‫حفاری‬ ‫دکل‬ ‫انتخاب‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫محل‬ ‫سازی‬ ‫آماده‬
‫پروژه‬ ‫پذیری‬ ‫امکان‬ ‫تائید‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫مطالعات‬ ‫شروع‬.
‫توسعه‬ ‫یا‬ ‫اکتشافی‬ ‫چاه‬ ‫اینکه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬‫است‬ ‫متفاوت‬ ‫باشد‬ ‫ای‬.
‫خصوص‬ ‫در‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫در‬ ،‫نهایی‬ ‫اطمینان‬ ‫عدم‬ ‫اکتشافی‬ ‫چاه‬ ‫در‬
‫سازند‬ ‫تغییر‬ ‫محل‬‫سازند‬ ‫خصوصیت‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫ها‬‫است‬ ‫مطرح‬ ‫ها‬.
‫باشد‬ ‫نشده‬ ‫حفر‬ ‫قبال‬ ،‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫چاه‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬ ‫چاهی‬ ‫هیچ‬ ‫اگر‬
‫شود‬ ‫آوری‬ ‫جمع‬ ‫خوبی‬ ‫به‬ ‫بایستی‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫چاه‬ ‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫اطالعات‬ ‫کلیه‬.
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬37

33. ‫ریزی‬ ‫برنامه‬ ‫و‬ ‫اقدامات‬‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫های‬
‫توسط‬ ‫حفاری‬ ‫مکان‬ ‫تعیین‬
‫مخازن‬ ‫و‬ ‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫کارشناس‬،
‫فن‬ ‫اصول‬ ‫طبق‬ ‫زیر‬ ‫موارد‬ ‫بررسی‬‫ی‬
‫مهندسین‬ ‫توسط‬ ‫مهندسی‬ ‫و‬
‫حفاری‬ ‫ریزی‬ ‫برنامه‬
‫حفاری‬ ‫سکانس‬:
‫جهت‬ ‫حفاری‬ ‫مراحل‬ ‫تعداد‬ ‫شامل‬
‫یاب‬ ‫دست‬ ‫و‬ ‫نهایی‬ ‫عمق‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬‫ی‬
‫مخزن‬ ‫ذخیره‬ ‫به‬
‫طراحی‬BHA:
،‫مته‬ ‫نوع‬ ،‫چاه‬ ‫موقعیت‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫حفاری‬ ‫عمق‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫نوع‬
‫مته‬ ‫طراحی‬:
‫سازند‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫برنامه‬:
‫کاری‬ ‫سیمان‬ ‫و‬ ‫جداره‬ ‫برنامه‬:
‫جهت‬ ‫جداره‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
،‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫استحکام‬
‫سفره‬ ‫آلودگی‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬‫آب‬ ‫های‬
،‫زیرزمینی‬
‫هرزروی‬ ‫با‬ ‫هایی‬ ‫سازند‬ ‫کردن‬ ‫جدا‬
‫و‬ ‫حفاری‬ ‫سیال‬...
‫راندن‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫کاری‬ ‫سیمان‬ ‫انجام‬
‫جهت‬ ‫جداره‬
‫آن‬ ‫به‬ ‫رسانی‬ ‫آسیب‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬39

34. ،‫چاه‬ ‫برنامه‬The well program
‫پیش‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫چاه‬ ‫برنامه‬ ‫تدوین‬
‫آن‬ ‫حفر‬ ‫به‬ ‫تصمیم‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫بینی‬
‫برگیرن‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫قرارداد‬ ‫شبیه‬‫ده‬
‫الزم‬ ‫اجرائی‬ ‫عملیات‬ ‫و‬ ‫شرایط‬
‫نیز‬ ‫بودجه‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬ ‫آن‬ ‫از‬
‫می‬ ‫استفاده‬‫شود‬
‫گروه‬ ‫همکاری‬ ‫نتیجه‬‫های‬
‫حفاری‬ ،‫مخزن‬ ‫مهندسی‬ ،‫اکتشاف‬
‫است‬ ‫تولید‬ ‫و‬
‫چاه‬ ‫برنامه‬ ‫مهم‬ ‫عناوین‬
‫حفاری‬ ‫هدف‬
‫نفت‬ ‫اهداف‬ ‫و‬ ‫جغرافیائی‬ ‫موقعیت‬،‫ی‬
،‫ژئوفیزیک‬ ،‫شناسی‬ ‫زمین‬
،‫گذاری‬ ‫جداره‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫برنامه‬
‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگ‬ ‫ارزیابی‬ ‫برنامه‬
،‫پیمائی‬ ‫چاه‬
‫و‬ ‫گیری‬ ‫مغزه‬
‫و‬ ‫گیری‬ ‫نمونه‬ ،‫آزمایشات‬ ‫برنامه‬
‫آن‬ ‫شیمیائی‬ ‫آزمایشات‬ ‫برنامه‬.
‫نیازمندی‬‫ها‬:
‫مصرفی‬ ‫مواد‬ ‫و‬ ‫خدمات‬ ،‫تجهیزات‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬40

35. ‫گذاری‬ ‫جداره‬ ‫برنامه‬
‫جداره‬ ‫نصب‬ ‫از‬ ‫هدف‬
‫در‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫اهداف‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬
‫بگونه‬ ‫چاه‬ ‫طراحی‬‫ب‬ ‫و‬ ‫اقتصادی‬ ‫ای‬‫ا‬
‫می‬ ‫فنی‬ ‫مشخصات‬ ‫رعایت‬‫باشد‬.
‫جهت‬ ‫الزم‬ ‫فنی‬ ‫مشخصات‬
‫گذاری‬ ‫جداره‬ ‫برنامه‬ ‫طراحی‬:
‫مته‬ ‫سر‬ ‫قطر‬‫حفاری‬ ‫رشته‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫رشته‬ ‫تعداد‬‫و‬ ‫ها‬
‫جداری‬ ‫رشته‬ ‫عمقی‬ ‫موقعیت‬
‫دیواره‬ ‫و‬ ‫جداره‬ ‫بین‬ ‫سیمان‬ ‫ارتفاع‬
‫چاه‬
‫موفقیت‬ ‫در‬ ‫صحیح‬ ‫گذاری‬ ‫جداره‬
‫گذار‬ ‫تاثیر‬ ‫حفاری‬.
‫و‬ ‫ایمنی‬ ‫لحاظ‬ ‫به‬
‫چاه‬ ‫نهائی‬ ‫هزینه‬ ‫نظر‬ ‫از‬
‫گذاری‬ ‫جداری‬ ‫برنامه‬ ‫طراحی‬
،‫رشته‬ ‫آخرین‬ ‫قطر‬ ‫تعیین‬
‫کفشک‬ ‫محل‬ ‫تعیین‬‫در‬ ‫جداره‬ ‫های‬
‫عمق‬‫حفاری‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬41

37. .‫جاری‬ ‫ترم‬ ‫آموزشی‬ ‫امور‬ 1(‫مهر‬94)‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫برای‬
‫موقت‬ ‫بصورت‬
.‫ارائه‬ ‫پیوند‬ 2‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محتوای‬ ‫و‬ ‫کالسی‬ ‫های‬
‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
.‫تاکنون‬ ‫شده‬ ‫تدریس‬ ‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫پیوند‬ 3
.‫نشانی‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫اطالعات‬: 4
https://sites.google.com/site/halaminia

40. ‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)

43. ‫فشار‬ ‫تعاریف‬
‫هیدرواستاتیک‬ ‫فشار‬
‫الیه‬ ‫فشار‬‫فوقانی‬ ‫های‬
‫سازند‬ ‫فشار‬
‫سازند‬ ‫فشار‬
‫هنجار‬ ‫هیدرواستاتیک‬
‫سازند‬ ‫فشار‬
‫ناهنجار‬ ‫هیدرواستاتیک‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬55

44. ‫سنگ‬ ‫فشار‬‫پوششی‬ ‫های‬:
‫سنگ‬ ‫فشار‬‫روب‬ ‫یا‬ ‫پوششی‬ ‫های‬‫اره‬
‫رسوبات‬ ‫وزن‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫اعمالی‬ ‫فشار‬
‫سنگ‬ ‫منفذی‬ ‫فضای‬ ‫درون‬ ‫شاره‬ ‫و‬
‫فشار‬ ‫این‬ ‫جهت‬ ‫زمین‬ ‫نزدیکی‬ ‫در‬‫ها‬
‫و‬ ‫است‬ ‫افقی‬ ‫یا‬ ‫قائم‬
‫عمق‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫فرض‬ ‫غالبا‬
‫دارد‬ ‫را‬ ‫حالت‬ ‫دو‬ ‫همین‬ ‫زمین‬.
•‫قائم‬ ‫فشار‬(‫فوقانی‬ ‫طبقات‬ ‫فشار‬:)
overburden pressure
•‫سنگ‬ ‫جانبی‬ ‫یا‬ ‫افقی‬ ‫فشار‬‫ها‬:
Horizontal formation
pressure
‫سنگ‬ ‫بر‬ ‫وارد‬ ‫مؤثر‬ ‫فشار‬
‫منف‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫روباره‬ ‫فشار‬ ‫تفاضل‬‫ذی‬
‫است‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫عمق‬ ‫در‬.
‫تغی‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫مؤثر‬ ‫فشار‬ ‫تغییر‬‫در‬ ‫یر‬
‫منفذی‬ ‫فشار‬
‫می‬ ‫سبب‬‫فشردگی‬ ‫و‬ ‫تراکم‬ ‫تا‬ ‫شود‬
‫و‬ ‫یافته‬ ‫کاهش‬ ‫سنگ‬
‫عمق‬ ‫به‬ ‫نسبت‬ ‫سنگ‬ ‫تخلخل‬
‫شود‬ ‫حفظ‬ ‫و‬ ‫نیافته‬ ‫کاهش‬.
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬56

45. ‫قائم‬ ‫فشار‬ ‫محاسبه‬(‫فوقان‬ ‫طبقات‬ ‫فشار‬‫ی‬:)
overburden pressure
‫رابطه‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫فشار‬ ‫این‬pv=yvh
‫می‬ ‫بدست‬‫که‬ ‫آید‬:
Y‫که‬ ‫سنگ‬ ‫حجمی‬ ‫وزن‬ ‫متوسط‬
‫دارند‬ ‫قائم‬ ‫حالت‬
h:‫و‬ ‫سنگ‬ ‫عمق‬
pv:‫آن‬ ‫واحد‬ ‫که‬ ‫سنگ‬ ‫قائم‬ ‫فشار‬
‫است‬ ‫مورد‬ ‫سیستم‬ ‫به‬ ‫بستگی‬‫در‬ ‫فاده‬
‫دارد‬ ‫محاسبات‬.
‫باال‬ ‫رابطه‬ ‫دیگر‬ ‫فرم‬
S. G. R‫سنگ‬ ‫چگالی‬
n:‫سنگ‬ ‫تخلخل‬
h:‫سنگ‬ ‫عمق‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬57
hnwnRGSwPv  ].)1(...[ 
mMPa
h
Pv
mPa
h
Pv
mNw
nwnRGSv
h
Pv
/024.0
)/(4.239361.09810)1.01(6.29810
3/9810
)1(..






Typical values for (Po/D) psi/ft KPa/meter
Sandstone 30% porosity 0.91 20.6
Sandstone 20% porosity 0.98 22.2
Sandstone 10% porosity 1.05 23.8
Sandstone 0% porosity 1.12 25.4
Siltstone 1.15 26
Shale 1.23 27.7
Limestone 1.15 26
Dolomite 1.21 27.4
Anhydrite 1.26 28.5

46. ‫طراح‬ ‫بر‬ ‫فوقانی‬ ‫طبقات‬ ‫فشار‬ ‫تاثیر‬‫گل‬ ‫ی‬
،‫نمک‬ ‫وجود‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫بیشتر‬ ‫اعماق‬ ‫در‬
‫است‬ ‫واحد‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫کمی‬ ‫آب‬ ‫چگالی‬ ‫مقدار‬
‫برابر‬ ‫نرمال‬ ‫چگالی‬27‫می‬ ‫فوت‬ ‫بر‬ ‫مربع‬ ‫اینچ‬ ‫بر‬ ‫پوند‬ ‫یک‬ ‫یا‬ ‫متر‬ ‫بر‬ ‫کیلوپاسکال‬‫باشد‬.
‫فو‬ ‫طبقات‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫بایستی‬ ‫گل‬ ‫هیدرواستاتیکی‬ ‫فشار‬‫باشد‬ ‫قانی‬
‫از‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫حجمی‬ ‫جرم‬ ‫است‬ ‫الزم‬ ‫لذا‬22 PPG‫باشد‬ ‫کمتر‬.
‫تا‬ ‫را‬ ‫گل‬ ‫فشار‬ ‫ماکزیمم‬ ‫معموال‬70%‫سنگ‬ ‫فشار‬‫می‬ ‫پوششی‬ ‫های‬‫رسانند‬.
‫کند‬ ‫تولید‬ ‫باید‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫که‬ ‫فشاری‬ ‫ماکزیمم‬ ‫یعنی‬
‫از‬ ‫نباید‬70%‫باشد‬ ‫بیشتر‬ ،‫دارند‬ ‫طبقات‬ ‫که‬ ‫فشاری‬.
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬58

47. ‫ها‬ ‫سنگ‬ ‫جانبی‬ ‫یا‬ ‫افقی‬ ‫فشار‬:
Horizontal formation pressure
‫می‬ ‫بدست‬ ‫زیر‬ ‫رابطه‬ ‫از‬ ‫طبقات‬ ‫افقی‬ ‫فشار‬‫آید‬:
K:‫است‬ ‫ثابت‬ ‫عددی‬
V:‫می‬ ‫پواسون‬ ‫نسبت‬‫و‬ ‫باشد‬
.<v<0. 5‫متوسط‬ ‫مقدار‬v‫سنگ‬ ‫برای‬‫ها‬0.25‫می‬‫باشد‬.
K=0. 25/(1-0. 25)=0. 33
Ph=0. 33pv
‫سنگ‬ ‫برای‬ ‫افقی‬ ‫فشار‬ ‫متوسط‬ ‫لذا‬‫با‬ ‫برابر‬ ‫ها‬33%‫پس‬ ‫است‬ ‫قائم‬ ‫فشار‬:
Ph=0. 33×0. 027=0. 0089MPa/m
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬59





1
K
KPvPh

48. ‫سازند‬ ‫فشار‬ ‫یا‬ ‫منفذی‬ ‫فشار‬
،‫سازند‬ ‫فشار‬ ‫یا‬ ‫منفذی‬ ‫فشار‬
‫سیاال‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫اعمال‬ ‫فشار‬‫ت‬
‫سنگ‬ ‫فرج‬ ‫و‬ ‫خلل‬ ‫در‬ ‫موجود‬
‫از‬ ‫ناشی‬ ‫مشکالت‬
‫زیاد‬ ‫منفذی‬ ‫فشار‬ ‫وجود‬
(‫مثبت‬ ‫ناهنجاری‬)
،‫چاه‬ ‫فوران‬
،‫چاه‬ ‫بودن‬ ‫ناپایدار‬
‫یا‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫کردن‬ ‫گیر‬
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫گردش‬ ‫دادن‬ ‫دست‬ ‫از‬
‫فشار‬ ‫مثبت‬ ‫ناهنجاری‬ ‫تاثیر‬
‫سنگ‬ ‫در‬ ‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫منفذی‬
‫متخلخل‬
‫بی‬ ‫سازند‬ ‫فشار‬ ‫با‬ ‫تراوا‬ ‫سازند‬ ‫در‬‫شتر‬
‫گ‬ ‫ستون‬ ‫هیدرواستاتیک‬ ‫فشار‬ ‫از‬،‫ل‬
‫و‬ ‫خلل‬ ‫داخل‬ ‫سیاالت‬ ‫منفذی‬ ‫فشار‬
‫راند‬ ‫می‬ ‫چاه‬ ‫درون‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫فرج‬
‫ناپذیر‬ ‫نفوذ‬ ‫سازندهای‬ ‫در‬(‫شیل‬)
‫به‬ ‫چاه‬ ‫به‬ ‫ورود‬ ‫برای‬ ‫سازند‬ ‫سیال‬
‫می‬ ‫نزدیک‬ ‫آن‬ ‫دیوار‬ ‫به‬ ‫سرعت‬،‫شود‬
•‫و‬ ‫محدود‬ ‫منفذی‬ ‫فشار‬ ‫بنابراین‬
‫می‬ ‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫ریزش‬ ‫باعث‬‫شود‬.
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬60

50. ‫روش‬ ‫و‬ ‫کاربردها‬‫فش‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫های‬‫ار‬
‫ساز‬ ‫فشار‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫کاربرد‬‫ندها‬
‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫در‬
‫ها‬ ‫هزینه‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫ایمنی‬
‫تول‬ ‫ارزیابی‬ ‫راهبرد‬ ‫و‬ ‫اکتشاف‬ ‫در‬‫ید‬
‫عادی‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫دارای‬ ‫مناطق‬ ‫در‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬62

51. ‫روش‬‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫های‬
‫داده‬‫لرزه‬ ‫های‬‫ای‬
‫بازتاب‬ ‫تابعیت‬‫لرزه‬ ‫های‬‫از‬ ‫ای‬
‫صوتی‬ ‫امپدانس‬(‫در‬ ‫سرعت‬
‫چگالی‬)
‫امپدانس‬ ‫بر‬ ‫مخزن‬ ‫فشار‬ ‫تاثیر‬
‫صوتی‬
‫در‬ ‫عمق‬ ‫با‬ ‫صوتی‬ ‫سرعت‬ ‫افزایش‬
،‫هیدروکربور‬ ‫غیاب‬ ‫و‬ ‫نرمال‬ ‫فشار‬
‫وجود‬ ‫یا‬ ‫عادی‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫تشیخص‬
‫ناهنجاری‬ ‫سایر‬‫ها‬(‫گاز‬ ‫حضور‬)‫با‬
‫روند‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫انحراف‬
‫شناسی‬ ‫زمین‬
‫ای‬ ‫منطقه‬
‫روش‬‫های‬
‫ژئوفیزیکی‬
‫روش‬‫ای‬ ‫لرزه‬ ‫های‬
‫سنجی‬ ‫گرانی‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬63

52. ‫روش‬‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫های‬
‫داده‬‫حفاری‬ ‫های‬
،‫حفاری‬ ‫سرعت‬
،‫گل‬ ‫زدگی‬ ‫گاز‬
‫یون‬ ‫افزایش‬،‫کلر‬ ‫های‬
‫گل‬ ‫حرارت‬ ‫درجه‬ ‫افزایش‬
‫روش‬‫های‬
‫آنی‬
‫نرخ‬‫نفوذ‬
،‫دی‬ ‫توان‬d exponent
،‫سیگماالگ‬sigmalog
‫حفاری‬ ‫نرخ‬ ‫نرمالسازی‬ ‫سایر‬
‫گشتاور‬
‫درگ‬ ‫و‬ ‫کشش‬ ‫اضافه‬
‫چاه‬ ‫پرشدگی‬
‫گل‬ ‫مخزن‬ ‫سطح‬
‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬64

53. ‫روش‬‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫های‬(‫ادامه‬)
‫روش‬‫های‬
‫زمان‬ ‫تابع‬
،‫کندی‬
lag
time
‫گل‬ ‫گاز‬
‫گل‬ ‫چگالی‬
‫گل‬ ‫دمای‬
‫گل‬ ‫ویژه‬ ‫مقاومت‬
‫روش‬‫های‬
‫تحلیل‬
‫مغزه‬
‫شناسی‬ ‫سنگ‬
‫شیل‬ ‫چگالی‬
،‫شیل‬ ‫ضریب‬CEO
‫ها‬ ‫خرده‬ ‫فراوانی‬ ‫و‬ ‫شکل‬ ،‫اندازه‬
‫ها‬ ‫خرده‬ ‫گاز‬
‫ایکس‬ ‫پرتو‬ ‫پراش‬
‫ای‬ ‫هسته‬ ‫مغناطیس‬ ‫تشدید‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬65

54. ‫عادی‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫و‬ ‫تخمین‬(‫ا‬‫دامه‬)
‫پیمایی‬ ‫چاه‬ ‫نگاره‬(‫کی‬ ‫تخمین‬‫فی‬)
‫نگاره‬‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫های‬
‫چگالی‬ ‫نگاره‬
‫صوتی‬ ‫نگاره‬
‫الکتریکی‬ ‫مقاومت‬ ‫نگاره‬
•‫با‬ ‫سازند‬ ‫ویژه‬ ‫مقاومت‬ ‫افزایش‬
‫تراک‬ ‫افزایش‬ ‫بدلیل‬ ‫عمق‬ ‫افزایش‬‫م‬
‫پیچیده‬ ‫و‬ ‫منفذی‬ ‫سیال‬ ‫کاهش‬ ‫و‬
‫جریان‬ ‫مسیر‬ ‫شدن‬
‫نگاره‬‫تخلخل‬ ‫های‬
‫روش‬‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫تحلیلی‬ ‫های‬
‫معادل‬ ‫عمق‬ ‫روش‬
•‫ویژ‬ ‫مقاومت‬ ‫نسبت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫ه‬
‫ای‬ ‫ماسه‬ ‫و‬ ‫شیلی‬ ‫سکانس‬ ‫برای‬
‫نرمال‬ ‫فشردگی‬ ‫روش‬
‫منحنی‬ ‫روش‬‫فشارشی‬ ‫های‬.
‫آزمایی‬ ‫چاه‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬66

55. ‫روش‬،‫قبل‬ ‫سازند‬ ‫فشار‬ ‫تخمین‬ ‫کمی‬ ‫های‬
‫حفاری‬ ‫از‬ ‫بعد‬ ‫و‬ ‫حین‬
‫آزمون‬‫سازند‬ ‫های‬
‫فشار‬ ‫مستقیم‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
،‫ای‬ ‫لرزه‬ ‫سرعت‬ ‫بازه‬seismic
interval Velocities
‫حفاری‬ ‫نرخ‬
‫دی‬ ‫توان‬
‫سیگماالگ‬
‫حفاری‬ ‫نرخ‬ ‫سایر‬‫نرماالیز‬ ‫های‬
،‫کمبز‬ ‫فرمول‬Combs formula
‫شده‬ ‫هنجار‬ ‫حفاری‬ ‫نرخ‬
،‫حفاری‬ ‫مدل‬“Nx” (Exlog)
‫شیل‬ ‫چگالی‬
‫گاز‬ ‫حضور‬
‫سیالن‬ ‫یا‬ ‫گل‬ ‫هرزروی‬
‫گل‬ ‫جریان‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫گل‬ ‫مخازن‬ ‫سطح‬
‫نگاره‬‫کابلی‬ ‫های‬
‫رسانایی‬ ‫و‬ ‫ویژه‬ ‫مقاومت‬
‫صوتی‬
‫چگالی‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬67

56. ‫ب‬ ‫شکست‬ ‫و‬ ‫حفره‬ ‫فشار‬ ‫گرادیان‬ ‫تاثیر‬‫برنامه‬ ‫ر‬
‫چاه‬ ‫گل‬ ‫وزن‬ ‫و‬ ‫گذاری‬ ‫جداره‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬68

58. ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫هیدرواستاتیکی‬ ‫فشار‬:
،‫هیدروستاتیک‬ ‫فشار‬
،‫سکون‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫فشار‬
‫عمودی‬ ‫حقیقی‬ ‫عمق‬ ‫ضرب‬ ‫حاصل‬
‫سیال‬ ‫فشار‬ ‫شیب‬ ‫در‬
P:‫مورد‬ ‫نقطه‬ ‫در‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫فشار‬
‫نظر‬
H:‫چاه‬ ‫در‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫ارتفاع‬
YM:‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫حجمی‬ ‫وزن‬
‫چاه‬ ‫ته‬ ‫فشار‬
‫هیدرولیکی‬ ‫فشار‬(‫احتمالی‬)
‫سیال‬ ‫از‬ ‫ستون‬ ‫باالی‬ ‫به‬ ‫اعمالی‬
‫هیدروستاتیک‬ ‫فشار‬ ‫عالوه‬ ‫به‬
‫سیال‬ ‫ستون‬
‫سیال‬ ‫میانگین‬ ‫فشار‬ ‫گرادیان‬
‫سازند‬(‫سازند‬ ‫آب‬)
‫عمق‬ ‫به‬ ‫سازند‬ ‫فشار‬ ‫تقسیم‬
،‫واقعی‬ ‫عمودی‬
‫بین‬ ‫معموال‬433/0‫و‬465/0psi
‫بر‬ft
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬70
hymp .

59. ‫طبقات‬ ‫نرمال‬ ‫فشار‬:
pore water pressure
‫طبقات‬ ‫نرمال‬ ‫فشار‬
‫سازند‬ ‫عمق‬ ‫تا‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫سیال‬ ‫ستون‬ ‫هیدروستاتیک‬ ‫فشار‬
‫سنگ‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫همیشه‬‫پوششی‬ ‫های‬
‫آب‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫چگالی‬
‫از‬ ‫بیش‬ ‫اعماق‬ ‫برای‬200‫نمک‬ ‫حضور‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫فوت‬
‫نرمال‬ ‫فشاری‬ ‫گرادیان‬
‫اشغ‬ ‫را‬ ‫منطقه‬ ‫یک‬ ‫سازند‬ ‫حفرات‬ ‫که‬ ‫آبی‬ ‫هیدروستاتیک‬ ‫فشار‬ ‫گرادیان‬‫کرده‬ ‫ال‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬71

60. ‫منفذی‬ ‫فشار‬ ‫بر‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬
‫دما‬
‫سیال‬ ‫انبساط‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫دما‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫فشار‬ ‫گرادیان‬ ‫کاهش‬
‫سنگ‬ ‫منفذی‬ ‫فشارهای‬ ‫روی‬ ‫بیشتر‬ ‫تاثیر‬‫تر‬ ‫متراکم‬ ‫های‬
‫پ‬ ‫تراکم‬ ‫ضریب‬ ‫با‬ ‫تراکم‬ ‫تحت‬ ‫خمیری‬ ‫سنگهای‬ ‫در‬ ‫سیاالت‬ ‫انبساط‬ ‫شدن‬ ‫خنثی‬‫ذیری‬
‫سنگ‬ ‫منفذی‬ ‫فضاهای‬ ‫تغییر‬ ‫وسیله‬ ‫به‬ ،‫باال‬
‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫غلظت‬(‫نمک‬ ‫شوری‬)
‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫سازند‬ ‫فشاری‬ ‫گرادیان‬ ‫افزایش‬
‫شوری‬ ‫با‬ ‫سازند‬ ‫فشار‬ ‫گرادیان‬ppp80000،‫کلراید‬ ‫سدیم‬psi/ft465/0
‫با‬ ‫برابر‬ ‫خالص‬ ‫آب‬ ‫برای‬ ‫فشار‬ ‫گرادیان‬psi/ft433/0
‫سازند‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫نامحلول‬ ‫گازهای‬.
‫گازها‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫سازند‬ ‫فشار‬ ‫گرادیان‬ ‫کاهش‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬72

61. ‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫انواع‬
‫سنگ‬ ‫از‬ ‫آب‬ ‫منتظره‬ ‫غیر‬ ‫خروج‬
‫عد‬ ‫و‬ ‫شیل‬ ‫مثل‬ ‫فشار‬ ‫تحت‬ ‫آبدار‬‫م‬
‫آ‬ ‫فوقانی‬ ‫طبقات‬ ‫کافی‬ ‫تراوایی‬‫ن‬‫ها‬
‫به‬ ‫منافذ‬ ‫بین‬ ‫آب‬ ‫حجم‬ ‫افزایش‬
‫آب‬ ‫حضور‬ ‫دلیل‬‫منتظره‬ ‫غیر‬ ‫های‬
‫و‬ ‫طبقات‬ ‫نرمال‬ ‫فشار‬ ‫ازدیاد‬ ‫لذا‬
‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫به‬ ‫تبدیل‬
‫فشار‬ ‫از‬ ‫فشار‬ ‫این‬ ‫بودن‬ ‫کمتر‬
‫سنگ‬‫پوششی‬ ‫های‬
‫زیاد‬ ‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬(‫مثبت‬)
‫هیدروست‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫بیشتر‬ ‫فشار‬‫اتیک‬
‫از‬psi/ft465/0‫تا‬1
،‫منفی‬ ،‫کم‬ ‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬
subnormal pressure
‫هیدروستات‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫فشار‬‫یک‬
‫زیر‬ ‫شیب‬psi/ft433/0
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬73

62. ‫ح‬ ‫پیشرفت‬ ‫بر‬ ‫طبقات‬ ‫فشار‬ ‫تاثیر‬‫فاری‬
‫نرمال‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫باالتر‬ ‫کمی‬ ‫فشار‬
‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫با‬ ‫سازند‬ ‫در‬ ‫حفاری‬
‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫و‬ ‫گل‬ ‫هیدروستاتیکی‬ ‫فشار‬ ‫افزایش‬
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫هیدرواستاتیکی‬ ‫فشار‬ ‫از‬ ‫طبقات‬ ‫فشار‬ ‫بودن‬ ‫بیشتر‬ ‫آمد‬ ‫پی‬
•‫سنگ‬ ‫یا‬ ‫سیاالت‬ ‫ورود‬‫فوران‬ ‫یا‬ ‫چاه‬ ‫ریزش‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫به‬ ‫طبقات‬ ‫های‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫وزن‬ ‫دلیل‬ ‫بی‬ ‫ازدیاد‬ ‫آمد‬ ‫پی‬
•‫حفاری‬ ‫پیشرفت‬ ‫سرعت‬ ‫کاهش‬
•‫گل‬ ‫هرزروی‬ ‫و‬ ‫طبقات‬ ‫شکستن‬ ‫هم‬ ‫در‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬74

64. ‫منشا‬‫فشار‬ ‫های‬‫غیر‬ ‫ناهنجار‬ ‫های‬
‫هیدرواستاتیکی‬
‫روباره‬ ‫تاثیر‬(‫فشار‬ ‫تحت‬)
،‫گرمایی‬ ‫آب‬ ‫انبساط‬
Aquathermal
‫رسی‬ ‫دیاژنز‬
‫شناسی‬ ‫کانی‬
‫فرآیند‬‫دیاژنز‬ ‫های‬
،‫تراوندگی‬Osmosis
‫تبخیری‬ ‫نشست‬ ‫ته‬
‫هیدروکربنی‬ ‫تبدیالت‬
‫تکتونیک‬
‫موارد‬ ‫سایر‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬76

65. ‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫اصلی‬ ‫دالیل‬
،‫ها‬ ‫شیل‬ ‫فشردگی‬Under compaction in shale
‫رسوبات‬ ‫نشینی‬ ‫ته‬ ‫ابتدای‬ ‫در‬ ‫شیل‬ ‫باالی‬ ‫تخلخل‬(‫باالی‬ ‫آب‬ ‫اشباع‬50)%
‫سازند‬ ‫آب‬ ‫دادن‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫تخلخل‬ ‫تدریجی‬ ‫کاهش‬
‫باال‬ ‫رسوبات‬ ‫وزن‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫ضخامت‬ ‫افزایش‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ،‫رسوبات‬ ‫شدن‬ ‫فشرده‬ ‫طول‬ ‫در‬‫تر‬
‫شیلی‬ ‫الیه‬ ‫داخل‬ ‫سیال‬ ‫فشار‬ ‫افزایش‬
،‫سیال‬ ‫دفع‬ ‫و‬ ‫فشردگی‬ ‫نرخ‬ ‫میان‬ ‫تعادل‬ ‫خوردن‬ ‫برهم‬ ‫صورت‬ ‫در‬
‫گونه‬ ‫به‬‫شود‬ ‫سیال‬ ‫خروج‬ ‫مانع‬ ‫که‬ ‫ای‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬77

66. ‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫اصلی‬ ‫دالیل‬(‫ادامه‬)
،‫نمک‬ ‫طبقات‬salt bed
‫نمک‬ ‫پالستیکی‬ ‫رفتار‬
‫فرار‬ ‫امکان‬ ‫عدم‬
‫زیرین‬ ‫سازندهای‬ ‫سیاالت‬
‫الیه‬ ‫فشار‬ ‫افزایش‬ ‫با‬‫فوقانی‬ ‫های‬
‫آن‬ ‫ارتباط‬ ‫عدم‬ ‫دلیل‬ ‫به‬‫و‬ ‫سطح‬ ‫با‬ ‫ها‬
‫و‬ ‫فشار‬ ‫افزایش‬ ‫لذا‬
‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫ایجاد‬
،‫شدن‬ ‫معدنی‬Mineralization
‫معدنی‬ ‫اصلی‬ ‫اجزاء‬ ‫حجم‬ ‫تغییر‬
‫رسوبات‬ ‫برخی‬
‫اف‬ ‫و‬ ‫ژیپس‬ ‫به‬ ‫انیدریت‬ ‫تبدیل‬‫زایش‬
‫حجم‬30%‫کریستالیزاسی‬ ‫از‬ ‫پس‬‫ون‬
‫رسوبگذاری‬ ‫از‬ ‫بعد‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬78

67. ‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫اصلی‬ ‫دالیل‬(‫ادامه‬)
،‫تکتونیکی‬ ‫دالیل‬Tectonic causes
‫سازند‬ ‫به‬ ‫افقی‬ ‫کننده‬ ‫متراکم‬ ‫نیروی‬ ‫اعمال‬‫فش‬ ‫نیروی‬ ‫ضمن‬ ‫زیرین‬ ‫های‬‫ردگی‬
،‫مناسب‬ ‫سرعت‬ ‫با‬ ‫سیال‬ ‫خروج‬ ‫عدم‬ ‫و‬ ‫رسی‬ ‫الیه‬ ‫به‬ ‫اطراف‬ ‫از‬ ‫اضافی‬ ‫افقی‬
‫حفرات‬ ‫فشار‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫خالی‬ ‫فضاهای‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬
،‫گسل‬Faulting
‫تراوا‬ ‫سازند‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫ناپذیر‬ ‫نفوذ‬ ‫سازند‬ ‫قرارگیری‬
‫الیه‬ ‫لغزش‬ ‫با‬‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫از‬ ‫ممانعت‬ ‫و‬ ‫گسل‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫ها‬
،‫نمکی‬ ‫گنبد‬Diapirism
‫رسوبات‬ ‫نرمال‬ ‫بندی‬ ‫الیه‬ ‫زدن‬ ‫برهم‬
‫الیه‬ ‫زدن‬ ‫برهم‬ ‫و‬ ‫آمدن‬ ‫باال‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫نرمال‬ ‫غیر‬ ‫فشار‬ ‫ایجاد‬‫سازند‬ ‫در‬ ‫ها‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬79

69. ‫سازن‬ ‫نشت‬ ‫آزمایش‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫شرایط‬‫د‬
‫چاه‬ ‫محل‬ ‫ترین‬ ‫ضعیف‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫جداری‬ ‫کفشک‬‫ها‬
‫برعکس‬ ‫و‬ ‫زیاد‬ ‫به‬ ‫کم‬ ‫از‬ ،‫فشار‬ ‫زیاد‬ ‫تغیرات‬ ‫دلیل‬ ‫به‬
‫هرزروی‬ ‫اغلب‬ ‫وقوع‬‫جداری‬ ‫زیر‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫شکست‬ ‫میزان‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫سازند‬ ‫شاخص‬
‫مجدد‬ ‫کاری‬ ‫سیمان‬ ‫و‬ ‫بعدی‬ ‫جداری‬ ‫راندن‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫تا‬
‫کفشک‬ ‫زیر‬ ‫به‬ ‫اعمالی‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬ ‫راهکار‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫گرانروی‬ ‫و‬ ‫واروی‬ ‫نقطه‬ ،‫ژلی‬ ‫مقاومت‬ ‫کردن‬ ‫کمینه‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬81

70. ‫سازند‬ ‫نشت‬ ‫آزمایش‬Leak-off Test
‫آزمایش‬ ‫انجام‬ ‫زمان‬
‫آن‬ ‫کاری‬ ‫سیمان‬ ‫و‬ ‫جداره‬ ‫نصب‬ ‫از‬ ‫بعد‬.
‫آزمایش‬ ‫انجام‬ ‫نحوه‬ ‫خالصه‬
‫جداره‬ ‫چاه‬ ‫بر‬ ‫تدریجی‬ ‫فشار‬ ‫اعمال‬‫ورود‬ ‫لحظه‬ ‫تا‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫گذاری‬
‫سازند‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫درون‬ ‫سیال‬(‫سازند‬ ‫شکست‬ ‫فشار‬ ‫آستانه‬)‫ن‬ ‫فشار‬ ‫ثبت‬ ‫و‬‫شتی‬
،‫نشتی‬ ‫تست‬ ‫نتایج‬
‫جداری‬ ‫کفشک‬ ‫ناحیه‬ ‫در‬ ‫سازند‬ ‫مقاومت‬ ‫بررسی‬
‫پیش‬‫سی‬ ‫عملیات‬ ‫بودن‬ ‫موثر‬ ‫و‬ ‫بعدی‬ ‫الیه‬ ‫شکست‬ ‫فشار‬ ‫عددی‬ ‫بینی‬‫کاری‬ ‫مان‬
‫می‬ ‫که‬ ‫فشاری‬ ‫حد‬ ‫تعیین‬ ‫جهت‬‫سازند‬ ‫حفاری‬ ‫برای‬ ‫توان‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬82

71. ‫غلبه‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫فشار‬ ‫تعیین‬ ‫محاسبات‬‫بر‬
‫گل‬ ‫ژلی‬ ‫مقاومت‬
‫ساق‬ ‫درون‬ ‫از‬ ‫تزریق‬:
P=L(Y/300d)
P=‫مقاومت‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫فشار‬
‫گل‬ ‫ژلی‬psi
L=‫حفاری‬ ‫ساق‬ ‫طول‬ft
Y=‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫دقیقه‬ ‫ده‬ ‫ژل‬
lb/100 ft
d=‫لوله‬ ‫داخلی‬ ‫قطر‬‫حفاری‬ ‫های‬in
‫حلقوی‬ ‫فضای‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫تزریق‬
(‫جداره‬)
P=L[Y/300(D – d)]
P=‫مقاومت‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫برای‬ ‫الزم‬ ‫فشار‬
‫ژلی‬psi
L=‫حفاری‬ ‫ساق‬ ‫طول‬ft
Y=‫دقیقه‬ ‫ده‬ ‫ژل‬ ‫مقاومت‬‫گل‬ ‫ی‬
‫حفاری‬IB)‫مربع‬ ‫فوت‬ ‫صد‬ ‫بر‬)
D=‫چاه‬ ‫قطر‬in
d=‫لوله‬ ‫خارجی‬ ‫قطر‬‫حفاری‬ ‫های‬in
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬83

72. ‫ژل‬ ‫مقاومت‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫الزم‬ ‫فشار‬‫ی‬
‫گ‬ ‫تزریق‬ ‫عملیات‬ ‫برای‬ ‫ژلی‬ ‫مقاومت‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫الزم‬ ‫فشار‬ ‫محاسبه‬‫لوله‬ ‫از‬ ‫ل‬
‫زیر‬ ‫مشخصات‬ ‫با‬ ‫چاهی‬ ‫درون‬ ‫به‬ ‫جداره‬ ‫نیز‬ ‫و‬ ‫حفاری‬
‫لوله‬ ‫طول‬12000ft،
‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫داخلی‬ ‫قطر‬4.276in،
‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫خارجی‬ ‫قطر‬5in،
‫چاه‬ ‫قطر‬8½
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫دقیقه‬ ‫ده‬ ‫ژل‬10lb/100 ft
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬84

73. ‫ژل‬ ‫مقاومت‬ ‫بر‬ ‫غلبه‬ ‫الزم‬ ‫فشار‬‫ی‬
‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫درون‬ ‫از‬ ‫تزریق‬
Y=10 lb/100 ft
L=12000 ft
d=4. 276 in
P=L(Y/300d)=12000[10/(300. 4. 276)]=12000. 0. 078 =94psi
94psi‫می‬ ‫بدست‬ ‫بعدا‬ ‫که‬ ‫سازند‬ ‫نشت‬ ‫فشار‬ ‫مقدار‬ ‫از‬ ‫باید‬‫نمود‬ ‫کم‬ ‫آید‬
•‫است‬ ‫نداشته‬ ‫چنداتی‬ ‫اثر‬ ‫سازند‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫گل‬ ‫ژلی‬ ‫مقاومت‬ ‫شکستن‬ ‫صرف‬ ‫مقدار‬ ‫این‬ ‫چون‬.
‫جداره‬ ‫درون‬ ‫از‬ ‫تزریق‬
D=8 ½ in
d=5 in
P=L[Y/300(D – d)]=12000[10/300(8 ½-5)] =12000. 0. 0095
=114 psi
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬85

74. ‫شکست‬ ‫فشار‬ ‫آزمایش‬ ‫انجام‬ ‫مراحل‬(‫نش‬‫ت‬)
‫سازند‬
‫بعدی‬ ‫سازند‬ ‫و‬ ‫کفشک‬ ‫حفاری‬
‫حدود‬ ‫عمق‬ ‫به‬5‫الی‬50‫فوت‬
(‫عموما‬5‫تا‬10‫فوت‬)
،‫گل‬ ‫کامل‬ ‫گردش‬
‫با‬ ‫یکنواخت‬ ‫سیال‬ ‫از‬ ‫چاه‬ ‫اشباع‬
‫خروجی‬ ‫و‬ ‫ورودی‬ ‫چگالی‬ ‫مقایسه‬
‫جداره‬ ‫تا‬ ‫مته‬ ‫آوردن‬ ‫باال‬
‫گیر‬ ‫فوران‬ ‫انسداد‬
‫چاه‬ ‫درون‬ ‫به‬ ‫گل‬ ‫تزریق‬
‫ب‬ ‫سیمان‬ ‫تزریق‬ ‫دستگاه‬ ‫توسط‬‫ا‬
‫حدود‬ ‫پایین‬ ‫نرخ‬¼‫د‬ ‫بشکه‬ ‫نیم‬ ‫تا‬‫ر‬
‫حفاری‬ ‫ساق‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫دقیقه‬
‫هر‬ ‫ازای‬ ‫به‬ ‫فشار‬ ‫افزایش‬ ‫ثبت‬¼
‫مربو‬ ‫منحنی‬ ‫روی‬ ‫تزریق‬ ‫بشکه‬‫ط‬
‫تزریق‬ ‫سرعت‬ ‫کاهش‬
‫فشار‬ ‫افزایش‬ ‫با‬
‫ف‬ ‫افزایش‬ ‫توقف‬ ‫با‬ ‫پمپاژ‬ ‫توقف‬‫شار‬
‫سازن‬ ‫به‬ ‫تزریق‬ ‫حین‬ ‫آن‬ ‫کاهش‬ ‫و‬‫د‬
‫نقطه‬‫سیال‬ ‫آن‬ ‫ابتدای‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ای‬
‫کند‬ ‫سیال‬ ‫دریافت‬ ‫به‬ ‫شروع‬
Leak-Off Pressure
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬86

75. ‫منحنی‬‫چ‬ ‫نشت‬ ‫آزمایش‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫های‬‫اه‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬87

76. ‫نشتی‬ ‫آزمایش‬
‫در‬ ‫فشار‬ ‫آزمایش‬
‫برای‬ ‫زمان‬ ‫مقابل‬
،‫شکاف‬ ‫ریز‬Mini-
frac‫حفره‬ ‫در‬
‫بسته‬
‫تشتی‬ ‫آزمایش‬ ‫یا‬،
Leak-off test
‫باز‬ ‫حفره‬ ‫در‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬88

77. ‫سازند‬ ‫نشت‬ ‫آزمایش‬ ‫کاربردهای‬
‫مجاز‬ ‫فشار‬ ‫حداکثر‬ ‫محاسبه‬
‫سطحی‬(MASP)‫و‬
‫مجاز‬ ‫گل‬ ‫وزن‬ ‫حداکثر‬ ‫تعیین‬
‫جداره‬ ‫زیرین‬ ‫ناحیه‬ ‫در‬ ‫کار‬ ‫برای‬
‫گل‬ ‫وزن‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫ته‬ ‫فشار‬ ‫ارتباط‬
‫کاهش‬MASP‫گل‬ ‫وزن‬ ‫افزایش‬ ‫با‬
‫ضعیف‬ ‫کاری‬ ‫سیمان‬ ‫وجود‬
‫جداره‬ ‫احتمالی‬
‫تونل‬ ‫وجود‬‫رگه‬ ‫و‬ ‫ها‬‫در‬ ‫خالی‬ ‫های‬
‫ضعیف‬ ‫سیمان‬
‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬
‫نقطه‬Leak-Off
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬89

78. ‫ظرفیت‬ ‫آزمایش‬(‫قابلیت‬)‫سازند‬
‫کاربرد‬
‫برای‬ ‫که‬ ‫زمانی‬
‫سازند‬ ‫آسیب‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬
‫سازن‬ ‫درون‬ ‫به‬ ‫گل‬ ‫تزریق‬ ‫به‬ ‫مجاز‬‫د‬
‫نباش‬ ‫آن‬ ‫نفوذپذیری‬ ‫آستانه‬ ‫تا‬‫یم‬
‫انجام‬ ‫روش‬
‫ای‬ ‫با‬ ‫سازند‬ ‫نشت‬ ‫آزمایش‬ ‫مشابه‬‫ن‬
‫فرض‬ ‫حد‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫فشار‬ ‫که‬ ‫تفاوت‬
‫می‬ ‫باال‬ ‫قبلی‬،‫برند‬
‫نهایی‬ ‫فشار‬ ‫اعمال‬ ‫به‬ ‫نیاز‬ ‫عدم‬
‫از‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫فشار‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫چاه‬ ‫اطالعات‬‫مجاور‬ ‫های‬
‫سازند‬ ‫نشت‬ ‫عدم‬ ‫با‬ ‫آزمایش‬ ‫اتمام‬
‫ن‬ ‫مورد‬ ‫فشار‬ ‫به‬ ‫رسیدن‬ ‫از‬ ‫قبل‬ ‫تا‬‫ظر‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬90

80. ‫افزار‬ ‫نرم‬Petrel Geomechanics
‫زمین‬ ‫مکانیکی‬ ‫مدل‬ ‫ایجاد‬
‫پروفایل‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬‫و‬ ‫کشسان‬ ‫پارامترهای‬ ‫های‬
‫سنگ‬ ‫مقاومت‬
‫حفره‬ ‫فشار‬ ‫تخمین‬ ‫برای‬
‫چاه‬ ‫دیواره‬ ‫پایداری‬ ‫تحلیل‬
‫چاه‬ ‫دهانه‬ ‫پایداری‬ ‫تحلیل‬(‫چپ‬ ‫سمت‬ ‫شکل‬)
،‫شکست‬ ‫فشار‬ ‫تغییرات‬variation of breakdown and breakout
pressure‫مشخص‬ ‫عمق‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫دهانه‬ ‫آزیموت‬ ‫و‬ ‫انحراف‬ ‫روی‬
(‫راست‬ ‫سمت‬ ‫شکل‬)
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬92

81. .،‫تهران‬ ،‫چاه‬ ‫کنترل‬ ‫عملیات‬ ،‫آییژ‬ 11386

82. .Mouchet, 1Jean-Paul, and Alan Mitchell.
Abnormal Pressures While Drilling: Origins,
Prediction, Detection, Evaluation. Vol. 2.
Editions Technip, 1989.

83. .‫جاری‬ ‫ترم‬ ‫آموزشی‬ ‫امور‬ 1(‫مهر‬94)‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫برای‬
‫موقت‬ ‫بصورت‬
.‫ارائه‬ ‫پیوند‬ 2‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محتوای‬ ‫و‬ ‫کالسی‬ ‫های‬
‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
.‫تاکنون‬ ‫شده‬ ‫تدریس‬ ‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫پیوند‬ 3
.‫نشانی‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫اطالعات‬: 4
https://sites.google.com/site/halaminia

86. ‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)

89. ‫سیال‬‫نیوتونی‬ ‫غیر‬ ‫های‬
‫نامگذاری‬ ‫علت‬:
‫نیوتن‬ ‫قانون‬ ‫از‬ ‫تبعیت‬ ‫عدم‬
‫عامل‬ ‫فشار‬ ‫بین‬ ‫منحنی‬ ‫رابطه‬
‫جای‬ ‫به‬ ‫سیال‬ ‫سرعت‬ ‫و‬ ‫حرکت‬
‫مستقیم‬ ‫رابطه‬
‫فشار‬ ‫و‬ ‫حرارت‬ ‫در‬ ‫گرانروی‬ ‫تغییر‬
‫زمان‬ ‫گذشت‬ ‫با‬ ‫ثابت‬
‫نمونه‬‫نفتی‬ ‫های‬:
‫گل‬ ‫شامل‬ ‫حفاری‬ ‫سیاالت‬ ‫اغلب‬
‫نفت‬ ،‫سیمان‬ ‫دوغاب‬ ،‫حفاری‬
‫ژلی‬ ‫شکننده‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫سنگین‬.
‫نمونه‬‫نفتی‬ ‫غیر‬ ‫های‬:
،‫دندان‬ ‫خمیر‬ ،‫فرنگی‬ ‫گوجه‬ ‫سس‬
‫رنگ‬ ،‫ای‬ ‫نشاسته‬ ‫سوسپانسیون‬،
‫شامپو‬ ،‫خون‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬107

90. ‫نیوت‬ ،‫ویسکواالستیک‬ ‫خواص‬ ‫مقایسه‬‫غیر‬ ‫و‬ ‫نی‬
‫نیوتنی‬
‫ویسکواالستیک‬ ‫سیاالت‬
‫ارتجاعی‬ ‫و‬ ‫ویسکوزیته‬ ‫خاصیت‬
‫ز‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫سیال‬ ‫رفتار‬ ‫انواع‬‫مان‬
،‫رئوپکتیک‬Rheopectic:
‫ظاهری‬ ‫گرانروی‬ ‫افزایش‬
‫تنش‬ ‫مدت‬ ‫با‬
،‫تیکسوترپیک‬Thixotropic:
‫مدت‬ ‫با‬ ‫ظاهری‬ ‫گرانروی‬ ‫کاهش‬
‫شدن‬ ‫ضخیم‬ ‫خاصیت‬ ‫یا‬ ‫تنش‬
‫ژله‬ ‫یا‬‫مانند‬ ،‫سکون‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫شدن‬ ‫ای‬
‫ماست‬
‫زما‬ ‫از‬ ‫مستقل‬ ‫سیال‬ ‫رفتار‬ ‫انواع‬‫ن‬
،‫تنش‬ ‫با‬ ‫شونده‬ ‫غلیظ‬Shear
thickening(،‫دیالتانت‬
dilatant‫اتساعی‬ ‫یا‬)‫مانند‬
‫آب‬ ‫در‬ ‫شن‬ ‫یا‬ ‫آب‬ ‫در‬ ‫ذرت‬ ‫نشاسته‬
،‫تنش‬ ‫با‬ ‫شونده‬ ‫رقیق‬Shear
thinning،‫پالستیک‬ ‫شبه‬ ،
pseudoplastic(‫خون‬ ،‫شربت‬)
‫یافته‬ ‫تعمیم‬ ‫نیوتنی‬ ‫سیاالت‬
‫و‬ ‫گازها‬ ،‫آب‬ ‫شامل‬ ‫نوع‬ ‫ترین‬ ‫ساده‬
‫سبک‬ ‫نفت‬(API‫باال‬)‫و‬...
‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫بین‬ ‫مستقیم‬ ‫رابطه‬‫و‬
‫ثابت‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫دما‬ ‫در‬ ‫برشی‬ ‫نرخ‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬108

91. ‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫رفتار‬ ‫تحلیل‬
‫و‬ ‫تداخل‬ ‫با‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫پمپاژ‬ ‫نرخ‬ ‫حفظ‬ ‫الزم‬ ‫نیروی‬ ‫افزایش‬ ‫علل‬
،‫کلوییدی‬ ‫جامد‬ ‫ذرات‬ ‫یا‬ ‫رس‬ ‫حاوی‬ ‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫در‬ ‫ذرات‬ ‫برخورد‬
،‫ذرات‬ ‫در‬ ‫باال‬ ‫ضخامت‬ ‫به‬ ‫طول‬ ‫نسبت‬
‫ذرات‬ ‫تداخل‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫کم‬ ‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫جهت‬ ‫تغییر‬
‫تداخ‬ ‫اثر‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫جریان‬ ‫مسیر‬ ‫در‬ ‫ذرات‬ ‫شدگی‬ ‫خط‬ ‫به‬ ،‫باال‬ ‫برشی‬ ‫نرخ‬ ‫در‬‫ل‬
‫گل‬ ‫جامد‬ ‫ذرات‬ ‫بین‬ ‫الکتریکی‬ ‫جذب‬ ‫قابلیت‬ ‫وجود‬:
‫نرخ‬ ‫در‬‫پایین‬ ‫برشی‬ ‫های‬:
‫جریان‬ ‫برابر‬ ‫در‬ ‫سیال‬ ‫مقاومت‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫ذرات‬ ‫بین‬ ‫پیوند‬ ‫برقراری‬
‫نرخ‬ ‫در‬‫باال‬ ‫برشی‬ ‫های‬:‫چسبیده‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫ذرات‬ ‫پیوند‬ ‫گسستگی‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬109

92. ‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫سرعت‬ ‫پروفایل‬
‫د‬ ‫سرعت‬ ‫تخت‬ ‫و‬ ‫پهن‬ ‫پروفایل‬‫ر‬
‫لوله‬ ‫مرکز‬(‫پایین‬ ‫برشی‬ ‫نرخ‬)
‫و‬ ‫جامد‬ ‫ذرات‬ ‫باالی‬ ‫تداخل‬
‫ش‬ ‫بیشتر‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫حرکت‬‫بیه‬
‫توده‬ ‫حرکت‬ ‫به‬‫جامد‬ ‫ای‬
‫سازی‬ ‫تمیز‬ ‫توانمندی‬ ‫افزایش‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬
‫و‬ ‫دیگر‬ ‫سیالی‬ ‫جابجایی‬ ‫در‬
‫کنده‬ ‫مانند‬ ‫درشت‬ ‫ذرات‬‫ها‬
‫سرعت‬ ‫پروفایل‬ ‫شدگی‬ ‫تخت‬ ‫با‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬110

93. ‫رابطه‬‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫رئولوژیکی‬ ‫ی‬/‫ب‬ ‫نرخ‬‫رش‬
‫نیوتنی‬ ‫غیر‬ ‫سیاالت‬ ‫در‬(‫حفاری‬ ‫گل‬)
‫ب‬ ‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫نسبت‬ ‫تغییر‬‫نرخ‬ ‫ه‬
‫برشی‬ ‫نرخ‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫برش‬
‫رفتار‬ ،‫نبودن‬ ‫پذیر‬ ‫توصیف‬
‫نیوتن‬ ‫غیر‬ ‫سیاالت‬ ‫رئولوژیکی‬‫بر‬ ‫ی‬
‫پارامت‬ ‫با‬ ‫نیوتنی‬ ‫سیاالت‬ ‫خالف‬‫ر‬
‫تمام‬ ‫در‬ ‫گرانروی‬ ‫یکتای‬ ‫و‬ ‫ثابت‬‫ی‬
‫نرخ‬‫برش‬ ‫های‬
‫موثر‬ ‫گرانروی‬
‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫نسبت‬
‫معین‬ ‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫به‬
‫به‬ ‫مختصات‬ ‫مبدا‬ ‫از‬ ‫خط‬ ‫شیب‬
‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫منحنی‬-‫برش‬ ‫نرخ‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬111

94. ‫با‬ ‫نیوتنی‬ ‫غیر‬ ‫سیاالت‬ ‫رفتار‬ ‫بررسی‬‫افزایش‬
‫برشی‬ ‫نرخ‬
‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫شدگی‬ ‫رقیق‬ ‫فواید‬
(‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫افزایش‬ ‫با‬ ‫موثر‬ ‫گرانروی‬ ‫کاهش‬)
‫گل‬ ‫موثر‬ ‫گرانروی‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫شدن‬ ‫رقیق‬
‫سرعت‬ ‫در‬‫گل‬ ‫باالی‬ ‫های‬(‫نرخ‬‫باال‬ ‫برش‬ ‫های‬)
‫فشار‬ ‫افت‬ ‫و‬ ‫گل‬ ‫گردشی‬ ‫فشار‬ ‫کاهش‬‫مربوطه‬ ‫های‬
‫برشی‬ ‫نرخ‬ ‫کاهش‬ ‫با‬ ‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫گرانروی‬ ‫افزایش‬ ‫فواید‬
‫ب‬ ‫مته‬ ‫نازل‬ ‫از‬ ‫گل‬ ‫برگشت‬ ‫حلقوی‬ ‫فضای‬ ‫در‬ ‫گل‬ ‫موثر‬ ‫گرانروی‬ ‫افزایش‬‫سطح‬ ‫ه‬
‫سرعت‬ ‫با‬‫تر‬ ‫پایین‬ ‫های‬(‫نرخ‬‫تر‬ ‫پایین‬ ‫برش‬ ‫های‬)
‫کنده‬ ‫از‬ ‫چاه‬ ‫بهتر‬ ‫تمیزسازی‬‫ها‬
‫سرعت‬ ‫در‬ ‫گل‬ ‫گرانروی‬ ‫حداکثر‬‫پایین‬ ‫بسیار‬ ‫های‬(‫گل‬ ‫گردش‬ ‫عدم‬ ‫مواقع‬)‫و‬
‫مقاومت‬ ‫ایجاد‬‫ژلی‬ ‫های‬
‫کنده‬ ‫و‬ ‫افزا‬ ‫وزن‬ ‫مواد‬ ‫سازی‬ ‫معلق‬‫ها‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬112

95. ‫مدل‬‫رئولوژیکی‬ ‫های‬
‫رئولوژیکی‬ ‫مدل‬
‫رابطه‬ ‫از‬ ‫توصیفی‬‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫و‬ ‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫بین‬ ‫ی‬
‫نیوتن‬ ‫ریاضی‬ ‫مدل‬(‫نیوتن‬ ‫گرانروی‬ ‫قانون‬)
‫نیوتنی‬ ‫سیاالت‬ ‫رفتار‬ ‫از‬ ‫رئولوژیکی‬ ‫مدلی‬
‫ویژگی‬ ‫یا‬ ‫رئولوژی‬ ‫دقیق‬ ‫توصیف‬‫ح‬ ‫سیاالت‬ ‫تمامی‬ ‫جریانی‬ ‫های‬‫به‬ ‫فاری‬
‫نشده‬ ‫میسر‬ ‫حال‬ ‫به‬ ‫تا‬ ‫واحدی‬ ‫ریاضی‬ ‫مدل‬ ‫کمک‬
‫مدل‬ ‫لذا‬‫یافته‬ ‫توسعه‬ ‫مختلفی‬ ‫های‬
‫مدل‬ ‫شامل‬‫های‬
،‫پالستیک‬ ‫بینگهام‬Bingham plastic‫و‬
،‫توانی‬Power law‫و‬
Herschel-Bulkley
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬113

97. ‫هیدرولیک‬‫هیدرواستات‬ ‫فشار‬ ،‫فشار‬ ‫های‬‫یک‬
‫هیدرولیک‬ ‫نقش‬‫حفاری‬ ‫های‬
(‫هیدرولیک‬‫حفاری‬ ‫دکل‬ ‫های‬)
‫صرفه‬ ‫به‬ ‫مقرون‬ ‫و‬ ‫ایمن‬ ،‫موثر‬ ‫حفاری‬
‫نامناسب‬ ‫طراحی‬ ‫آمدهای‬ ‫پی‬
‫حفاری‬ ‫هیدرولیک‬
‫چاه‬ ‫تمیزکردن‬ ‫خرابی‬
‫کنده‬ ‫گذاشتن‬ ‫جا‬‫چاه‬ ‫در‬ ‫ها‬
(‫لوله‬ ‫انسداد‬ ‫به‬ ‫منجر‬)
‫گل‬ ‫هرزروی‬
(‫نف‬ ‫پایین‬ ‫نرخ‬ ‫و‬ ‫زدن‬ ‫لگد‬ ‫به‬ ‫منجر‬‫وذ‬)
‫حف‬ ‫هیدرولیک‬ ‫سازی‬ ‫بهینه‬ ‫ابعاد‬‫اری‬:
‫مته‬ ‫بر‬ ‫هیدرولیک‬ ‫انرژی‬ ‫تاثیر‬
‫تجهیزات‬ ‫اصطکاکی‬ ‫فشار‬ ‫اتالف‬
‫مته‬ ‫و‬ ‫دالیز‬ ،‫حفاری‬ ‫رشته‬ ،‫سطحی‬
‫حفره‬ ‫کارآمد‬ ‫تمیزکردن‬
‫ش‬ ‫تولید‬ ‫پمپ‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫نازل‬ ‫انتخاب‬‫ده‬
‫مرتبط‬ ‫مفاهیم‬:
‫چاه‬ ‫داخل‬ ‫هیدرواستاتیک‬ ‫فشار‬
‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫انواع‬
‫رایج‬ ‫انواع‬ ‫و‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫معیارهای‬
‫حفاری‬ ‫مختلف‬ ‫عملیات‬ ‫برای‬ ‫سیال‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬115

99. ‫پالستیک‬ ‫بینگهام‬ ‫مدل‬ ‫شرح‬
‫ویژگی‬ ‫توصیف‬‫جریانی‬ ‫های‬
‫گل‬‫حفاری‬ ‫های‬
‫بینگها‬ ‫پالستیک‬ ‫مدل‬ ‫از‬ ‫اغلب‬‫م‬
‫مدل‬ ‫ترین‬ ‫قدیمی‬ ‫از‬ ‫یکی‬‫های‬
‫امروز‬ ‫تا‬ ‫کاربردی‬ ‫رئولوژیکی‬
‫آن‬ ‫دقت‬ ‫و‬ ‫سادگی‬ ‫دلیل‬ ‫به‬
‫مدل‬ ‫توصیف‬
‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫یا‬ ‫نیرو‬ ‫اعمال‬ ‫لزوم‬
‫سیال‬ ‫حرکت‬ ‫شروع‬ ‫برای‬ ‫محدود‬
(،‫تسلیم‬ ‫نقطه‬YP)
‫پالست‬ ‫گرانروی‬ ‫تثبیت‬ ‫سپس‬‫با‬ ‫یکی‬
‫جریان‬ ‫و‬ ‫حرکت‬ ‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫افزایش‬
‫پالستیکی‬ ‫گرانروی‬
‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫نمودار‬ ‫شیب‬-‫نرخ‬
‫بینگهام‬ ‫پالستیک‬ ‫مدل‬ ‫برش‬
‫بینگه‬ ‫پالستیک‬ ‫مدل‬ ‫رابطه‬‫ام‬:
SS = YP + PV*SR
‫قرائت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬‫گرانروی‬ ‫های‬
‫دوار‬ ‫سنج‬
‫بر‬ ‫دور‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫گل‬ ‫دورانی‬ ‫سرعت‬
‫دقیقه‬(rpm)
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬117
)
300
(

  PVYP

100. ‫مدل‬ ‫کننده‬ ‫توصیف‬ ‫پارامترهای‬ ‫بررسی‬
‫پالستیک‬ ‫بینگهام‬
‫الکتروشیمایی‬ ‫نیروهای‬ ‫شاخص‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫تسلیم‬ ‫نقطه‬
‫نرخ‬ ‫در‬ ‫الکتروشیمیایی‬ ‫نیروهای‬ ‫نمایش‬ ‫علت‬ ‫به‬‫پایین‬ ‫برش‬ ‫های‬
‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫مقابل‬ ‫در‬ ‫شیمیایی‬ ‫اصطکاک‬ ‫یا‬ ‫مقاومت‬ ‫بیانگر‬
‫نرخ‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫بیشتر‬‫میکند‬ ‫نمایان‬ ‫پایین‬ ‫های‬.
‫باال‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫تسلیم‬ ‫نقطه‬
‫محیط‬ ‫زننده‬ ‫برهم‬ ‫کلوئیدی‬ ‫یا‬ ‫شدنی‬ ‫حل‬ ‫مواد‬ ‫با‬ ‫گل‬ ‫آلودگی‬ ‫نشانگر‬
‫گل‬ ‫الکتروشیمیایی‬
‫پالستیکی‬ ‫گرانروی‬
‫پایه‬ ‫سیال‬ ‫گرانروی‬ ‫از‬ ‫تابعی‬
‫کنده‬ ‫شامل‬ ‫حفاری‬ ‫جامدات‬ ‫ریزی‬ ‫و‬ ‫غلظت‬‫ها‬
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫مکانیکی‬ ‫اصطکاک‬ ‫یا‬ ‫مقاومت‬ ‫از‬ ‫شاخصی‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬118

101. ‫ح‬ ‫گل‬ ‫واقعی‬ ‫نسبتا‬ ‫رئولوژیکی‬ ‫رفتار‬‫فاری‬
‫گل‬ ‫بیشتر‬‫سیاالت‬ ‫حفاری‬ ‫های‬
‫نی‬ ‫واقعی‬ ‫بینگهام‬ ‫پالستیک‬‫ستند‬
‫رئولوژی‬ ‫رفتار‬ ‫دقیق‬ ‫پیروی‬ ‫عدم‬‫کی‬
‫بینگهام‬ ‫ریاضی‬ ‫مدل‬ ‫از‬ ‫آنها‬
‫گ‬ ‫جریانی‬ ‫رفتار‬ ‫دقیق‬ ‫بررسی‬‫ل‬
‫واقعی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫حفاری‬
‫تن‬ ‫رئولوژیکی‬ ‫منحنی‬ ‫ترسیم‬‫ش‬
‫برشی‬-‫کمک‬ ‫به‬ ‫برش‬ ‫نرخ‬
‫داده‬‫با‬ ‫شده‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫های‬
‫دوار‬ ‫سنج‬ ‫گرانروی‬
‫ژلی‬ ‫مقاومت‬
‫الزم‬ ‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫یا‬ ‫فشار‬ ‫حداقل‬
‫گل‬ ‫جریان‬ ‫برای‬‫از‬ ‫حفاری‬ ‫های‬
‫لوله‬ ‫درون‬ ‫در‬ ‫سکون‬ ‫حالت‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬119

102. ‫تن‬ ‫رابطه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫انواع‬‫ش‬
‫برشی‬(‫فشار‬)‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫و‬(‫گ‬ ‫پمپاژ‬ ‫دبی‬‫ل‬)
‫و‬ ‫گل‬ ‫جریان‬ ‫عدم‬
‫ت‬ ‫از‬ ‫کمتر‬ ‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫یا‬ ‫فشار‬ ‫در‬‫نش‬
‫ژلی‬ ‫مقاومت‬ ‫یا‬ ‫حداقل‬
‫بر‬ ‫اعمالی‬ ‫فشار‬ ‫تجاوز‬ ‫با‬ ‫گل‬ ‫جریان‬
‫گل‬ ‫ژلیت‬ ‫شکستن‬
‫پالگی‬ ‫جریان‬
‫جامد‬ ‫حرکت‬ ‫شبیه‬ ‫و‬ ‫جریان‬ ‫شروع‬
‫خاصیت‬ ‫کمی‬ ‫با‬ ‫همراه‬ ‫گل‬ ‫پروفایل‬
‫است‬ ‫تخت‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ای‬ ‫ژله‬
‫ناکامل‬ ‫آرام‬ ‫پالستیکی‬ ‫جریان‬
‫آ‬ ‫جریان‬ ‫به‬ ‫پالگی‬ ‫از‬ ‫انتقال‬ ‫یا‬ ‫گذار‬‫رام‬
‫رابطه‬‫ن‬ ‫با‬ ‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫خطی‬ ‫غیر‬ ‫ی‬‫رخ‬
‫موثر‬ ‫گرانروی‬ ‫کاهشی‬ ‫روند‬ ‫و‬ ‫برش‬
‫آر‬ ‫کامال‬ ‫پالستیکی‬ ‫جریان‬ ‫رژیم‬‫یا‬ ‫ام‬
‫گل‬ ‫گرانرو‬
‫گرانروی‬ ‫شیب‬ ‫با‬ ‫خطی‬ ‫رابطه‬
‫پم‬ ‫دبی‬ ‫و‬ ‫فشار‬ ‫بین‬ ‫پالستیکی‬‫گل‬ ‫پاژ‬
‫و‬ ‫نیوتنی‬ ‫سیال‬ ‫الگوی‬ ‫از‬ ‫پیروی‬ ‫و‬
‫نقطه‬ ‫مبدا‬ ‫از‬ ‫عرض‬‫برون‬ ‫تسلیم‬ ‫ی‬
،‫شده‬ ‫یابی‬EYP‫تقریبا‬ ،1.33‫نقطه‬
،‫واقعی‬ ‫تسلیم‬TYP
‫آشفته‬ ‫جریانی‬ ‫رژیم‬
‫سیال‬ ‫ذرات‬ ‫نامنظم‬ ‫و‬ ‫گردابی‬ ‫حرکت‬
‫نرخ‬ ‫بودن‬ ‫باال‬ ‫دلیل‬ ‫به‬ ‫نقطه‬ ‫هر‬ ‫در‬
‫ب‬ ‫عالوه‬ ‫سیال‬ ‫حرکت‬ ‫سرعت‬ ‫و‬ ‫برشی‬‫ر‬
‫سیال‬ ‫حرکت‬ ‫رغم‬ ‫علی‬ ‫برشی‬ ‫تنش‬‫در‬
‫ماکروسکوپیک‬ ‫دید‬ ‫از‬ ‫خاصی‬ ‫جهت‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬120

103. ‫افزا‬ ‫با‬ ‫نیوتنی‬ ‫غیر‬ ‫سیال‬ ‫جریان‬ ‫انواع‬‫نرخ‬ ‫یش‬
‫برشی‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬121

104. ‫سیال‬ ‫رئولوژیکی‬ ‫خواص‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫حفاری‬
‫پالستی‬ ‫مدل‬ ‫رئولوژیکی‬ ‫خواص‬‫ک‬
‫بینگهام‬
‫پالست‬ ‫گرانروی‬ ‫و‬ ‫تسلیم‬ ‫نقطه‬‫یک‬
‫گیری‬ ‫اندازه‬ ‫ابزار‬
‫سنج‬ ‫گرانروی‬‫سرعته‬ ‫دو‬ ‫های‬
‫جمله‬ ‫از‬Fann
‫پالستیکی‬ ‫گرانروی‬ ‫تعیین‬(‫نقطه‬
‫بی‬ ‫یا‬ ‫شده‬ ‫یابی‬ ‫برون‬ ‫تسلیم‬‫نگهام‬)
‫د‬ ‫در‬ ‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫دو‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬‫و‬
‫دورانی‬ ‫سرعت‬(‫مربوطه‬ ‫برش‬ ‫نرخ‬)
‫واصل‬ ‫مستقیم‬ ‫خط‬ ‫یابی‬ ‫برون‬ ‫و‬‫دو‬
‫محور‬ ‫در‬ ‫نقطه‬y
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬122

105. ‫سیال‬ ‫واقعی‬ ‫رئولوژیک‬ ‫رفتار‬ ‫مقایسه‬
‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫با‬
‫گل‬ ‫اکثر‬ ‫واقعی‬ ‫تسلیم‬ ‫نقطه‬ ‫بودن‬ ‫کمتر‬‫ت‬ ‫نقطه‬ ‫از‬ ‫حفاری‬ ‫های‬‫سلیم‬
‫شده‬ ‫یابی‬ ‫برون‬
‫اولیه‬ ‫ژلی‬ ‫مقاومت‬ ‫با‬ ‫واقعی‬ ‫تسلیم‬ ‫نقطه‬ ‫تقریبی‬ ‫برابری‬(10‫ثانیه‬)
‫باال‬ ‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫با‬ ‫سیاالت‬ ‫خوب‬ ‫تخمین‬(‫از‬ ‫بیش‬rpm300‫یا‬s/1511)
‫موثر‬ ‫گرانروی‬ ‫روی‬ ‫ناچیز‬ ‫تاثیر‬ ‫و‬ ‫گل‬ ‫ذرات‬ ‫بین‬ ‫الکتریکی‬ ‫جاذبه‬ ‫بودن‬ ‫حداقل‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬123

107. ‫معرفی‬
‫توانی‬ ‫سیال‬ ‫مدل‬
‫نرخ‬ ‫در‬ ‫بینگهام‬ ‫پالستیک‬ ‫مدل‬ ‫بودن‬ ‫نامناسب‬‫ت‬ ‫برای‬ ‫پایین‬ ‫برش‬ ‫های‬‫وضیح‬
‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫رئولوژیکی‬ ‫ویژگی‬(‫برش‬ ‫نرخ‬ ‫با‬ ‫برشی‬ ‫تنش‬ ‫رابطه‬)
‫توانی‬ ‫مدل‬ ‫توسعه‬ ‫علت‬
‫کاستی‬ ‫پوشش‬‫نرخ‬ ‫در‬ ‫بینگهام‬ ‫پالستیک‬ ‫مدل‬ ‫های‬‫پایین‬ ‫برش‬ ‫های‬
،‫سیال‬ ‫مدل‬Herschel-Bulkley model
‫ریاضی‬ ‫معادله‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬125

108. ‫رفتارشناسی‬ ‫مقادیر‬ ‫تصویری‬ ‫مقایسه‬‫اندازه‬
‫مدل‬ ‫با‬ ‫مقایسه‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫گیری‬‫سیال‬ ‫های‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬126

110. ‫مخصوص‬ ‫وزن‬ ‫گیری‬ ‫اندازه‬
‫هالیبرتون‬ ‫فشار‬ ‫تحت‬ ‫سنج‬ ‫وزن‬
Halliburton’s
pressurized mud balance
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬128

111. ‫فن‬ ‫سنج‬ ‫گرانروی‬
Fann VG 35 Viscometer
"Standard of the
Industry"
‫سنج‬ ‫گرانروی‬ ‫شماتیک‬
‫ای‬ ‫استوانه‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬129

113. ‫گردش‬ ‫سیستم‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫محاسبه‬‫گل‬
‫قسمت‬‫فشار‬ ‫افت‬ ‫مختلف‬ ‫های‬
‫دستگاه‬ ‫آرام‬ ‫جریان‬‫لوله‬ ‫و‬ ‫ها‬‫های‬
‫لوله‬ ‫مجموعه‬ ،‫سطحی‬‫اتصالت‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫آن‬‫تا‬ ‫گل‬ ‫پمپ‬ ‫خروجی‬ ‫بین‬ ‫ها‬
‫لوله‬ ‫ابتدای‬‫حفاری‬ ‫های‬
‫معادل‬ ‫طول‬ ‫با‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫محاسبه‬
‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫فوتاژ‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫آن‬
‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫داخل‬ ‫آشفته‬ ‫جریان‬
‫وزنی‬ ‫لوله‬ ‫داخل‬ ‫آشفته‬ ‫جریان‬
‫ها‬ ‫جت‬ ‫داخل‬ ‫آشفته‬ ‫جریان‬
‫وزنی‬ ‫لوله‬ ‫پشت‬ ‫آشفته‬ ‫جریان‬
‫حفاری‬ ‫لوله‬ ‫پشت‬ ‫آرام‬ ‫جریان‬
‫جر‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫گذار‬ ‫تاثیر‬ ‫عوامل‬‫یان‬
‫آشفته‬ ‫جریان‬
‫گل‬ ‫وزن‬ ‫و‬ ‫پالستیکی‬ ‫گرانروی‬
‫واروی‬ ‫نقطه‬ ‫از‬ ‫نظر‬ ‫صرف‬ ‫امکان‬
‫آرام‬ ‫جریان‬
‫و‬ ‫است‬ ‫واروی‬ ‫نقطه‬
‫پالستی‬ ‫گرانروی‬ ‫نظر‬ ‫صرف‬ ‫امکان‬‫کی‬
‫حف‬ ‫گل‬ ‫سیستم‬ ‫در‬ ‫فشار‬ ‫مولد‬‫اری‬
‫کمپرسور‬ ‫یا‬ ‫پمپ‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬131

114. ‫گل‬ ‫گردش‬ ‫مسیر‬ ‫طی‬ ‫فشار‬ ‫افت‬
‫فش‬ ‫پس‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫بدون‬‫ار‬
‫یکس‬ ‫چگالی‬ ‫فرض‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫سطحی‬‫ان‬
‫چاه‬ ‫طول‬ ‫در‬ ‫گل‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬132

115. ‫لوله‬ ‫در‬ ‫سرعت‬ ‫پروفایل‬
‫جریان‬ ‫در‬ ‫سرعت‬ ‫پروفایل‬
‫مغشوش‬
‫آرام‬ ‫جریان‬ ‫سرعت‬ ‫پروفایل‬
‫لوله‬ ‫در‬ ‫نیوتنی‬ ‫سیال‬
‫سرعت‬ ‫بیانگر‬ ‫تر‬ ‫طویل‬ ‫خطوط‬
‫باالتر‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬133

117. ‫سقوط‬ ‫سرعت‬ ‫و‬ ‫سیال‬ ‫حمل‬ ‫ظرفیت‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫حمل‬ ‫ظرفیت‬:
‫خرده‬ ‫حمل‬ ‫برای‬ ‫سیال‬ ‫توانایی‬‫های‬
‫طریق‬ ‫از‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫به‬ ‫حفاری‬
،‫حلقوی‬ ‫فضای‬
‫لغزیدن‬ ‫یا‬ ‫سقوط‬ ‫سرعت‬
،‫باال‬ ‫به‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫حرکت‬ ‫حین‬
‫خرده‬‫با‬ ‫را‬ ‫حفاری‬ ‫ذرات‬ ‫و‬ ‫ها‬
،‫کند‬ ‫می‬ ‫حمل‬ ‫باال‬ ‫به‬ ‫خودش‬
‫افتا‬ ‫پایین‬ ‫به‬ ‫تمایل‬ ‫حفاری‬ ‫ذرات‬‫دن‬
‫را‬ ‫ذرات‬ ‫افتادن‬ ‫پایین‬ ‫سرعت‬ ،‫دارند‬
‫گویند‬ ‫لغزش‬ ‫یا‬ ‫سقوط‬ ‫سرعت‬.
‫خرده‬ ‫صعود‬ ‫سرعت‬‫حفاری‬ ‫های‬
‫و‬ ‫حلقوی‬ ‫فضای‬ ‫سرعت‬ ‫تفاضل‬
‫ذرات‬ ‫لغزش‬ ‫سرعت‬
‫ذرات‬ ‫خروج‬ ‫در‬ ‫موثر‬ ‫عوامل‬
‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫از‬ ‫حفاری‬
،‫سیال‬ ‫سرعت‬
‫گرانروی‬
‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫چگالی‬ ‫نسبت‬
‫و‬ ‫گل‬ ‫چگالی‬ ‫به‬
‫جامد‬ ‫مواد‬ ‫شکل‬ ‫و‬ ‫اندازه‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬135

118. ‫خرده‬ ‫سقوط‬ ‫سرعت‬‫حفاری‬ ‫های‬
‫سقوط‬ ‫سرعت‬ ‫محاسبات‬ ‫معموال‬
‫می‬ ‫صورت‬ ‫خطی‬ ‫جریان‬ ‫در‬‫گیرد‬
‫فضای‬ ‫جریان‬ ‫عمده‬ ‫بخش‬ ‫زیرا‬
‫است‬ ‫خطی‬ ،‫حلقوی‬
‫جریان‬ ‫در‬ ‫سقوط‬ ‫با‬ ‫لغزش‬ ‫سرعت‬
‫نیوتنی‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫خطی‬:
‫رابطه‬Pigott‫قانون‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫استوکس‬
‫جریان‬ ‫در‬ ‫سقوط‬ ‫با‬ ‫لغزش‬ ‫سرعت‬
‫نیوتنی‬ ‫غیر‬ ‫سیال‬ ‫و‬ ‫خطی‬ ‫غیر‬:
‫کروی‬ ‫ذرات‬
‫کروی‬ ‫غیر‬ ‫ذرات‬
‫رابطه‬rittingers
V:‫بر‬ ‫کروی‬ ‫ذرات‬ ‫سقوط‬ ‫سرعت‬
‫حسب‬ft/sec
D:‫حسب‬ ‫بر‬ ‫ذرات‬ ‫قطر‬ft
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬136



18
)(Pr2
18
)(2
Pmgd
Vs
mrd
Vs




m
mrd
Vs

 )(
9


)
)(
(6.3
)(
9%(40
m
mrd
Vs
m
mrd
Vs









119. ‫روش‬‫سقوط‬ ‫سرعت‬ ‫کاهش‬ ‫های‬
‫می‬ ‫زیر‬ ‫طریق‬ ‫به‬‫کاست‬ ‫سقوط‬ ‫سرعت‬ ‫از‬ ‫توان‬:
‫سیال‬ ‫حجمی‬ ‫وزن‬ ‫ازدیاد‬
‫ظاهری‬ ‫گرانروی‬ ‫ازدیاد‬
‫ذرات‬ ‫اندازه‬ ‫کاهش‬
‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫ته‬ ‫از‬ ‫حفاری‬ ‫ذرات‬ ‫انتقال‬ ‫برای‬
‫باشد‬ ‫زیادتر‬ ‫ذرات‬ ‫سقوط‬ ‫سرعت‬ ‫از‬ ‫حفاری‬ ‫گل‬ ‫انتقال‬ ‫سرعت‬ ‫باید‬
‫سنگ‬ ‫جدید‬ ‫سطح‬ ‫با‬ ‫مته‬ ‫چاه‬ ‫ته‬ ‫و‬ ‫مته‬ ‫سر‬ ‫نمودن‬ ‫تمیز‬ ‫ضمن‬ ‫تا‬
‫باشد‬ ‫تماس‬ ‫در‬.
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬137

120. ‫خرده‬ ‫انتقال‬‫پایه‬ ‫گل‬ ‫توسط‬ ‫حفاری‬ ‫های‬
‫گازی‬
‫هو‬ ‫باالی‬ ‫سرعت‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫لزوم‬‫ا‬
‫به‬ ‫تر‬ ‫درشت‬ ‫ذرات‬ ‫انتقال‬ ‫امکان‬
‫سرعت‬ ‫در‬ ‫چاه‬ ‫بیرون‬‫باال‬ ‫های‬
‫خرده‬ ‫انتقال‬ ‫زمان‬ ‫کاهش‬‫ها‬
‫مته‬ ‫عمر‬ ‫افزایش‬
‫زنی‬ ‫چاه‬ ‫سرعت‬ ‫افزایش‬
‫خرده‬ ‫حجم‬ ‫کاهش‬‫چاه‬ ‫ته‬ ‫در‬ ‫ها‬.
‫لوله‬ ‫عمر‬ ‫افزایش‬‫لوله‬ ،‫حفاری‬ ‫های‬
‫دهنده‬ ‫ثبات‬ ‫و‬ ‫اضافی‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬138

121. ‫هیدرولیک‬
‫چاه‬ ‫سازی‬ ‫تمیز‬ ‫اهمیت‬
‫مته‬ ‫راندمان‬ ‫افزایش‬
‫گ‬ ‫تزریق‬ ‫با‬ ‫چاه‬ ‫کف‬ ‫سازی‬ ‫تمیز‬‫ل‬
‫جتهای‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫زیاد‬ ‫سرعت‬ ‫با‬
‫کنده‬ ‫انتقال‬ ‫و‬ ،‫مته‬‫سطح‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫زمین‬
‫مته‬ ‫هیدرولیک‬ ‫بهبود‬ ‫نحوه‬
‫با‬ ‫پمپ‬ ‫دبی‬ ‫کافی‬ ‫مقدار‬ ‫ایجاد‬
‫و‬ ‫چاه‬ ‫قطر‬ ‫و‬ ‫سازند‬ ‫شرایط‬ ‫به‬ ‫توجه‬
‫حفاری‬ ‫سرعت‬
‫نرم‬ ‫سازندهای‬ ‫در‬:‫چاه‬ ‫سازی‬ ‫تمیز‬
‫سرع‬ ‫علت‬ ‫به‬ ‫پمپ‬ ‫دبی‬ ‫حداکثر‬ ‫با‬‫ت‬
‫سازند‬ ‫نوع‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫حفاری‬ ‫باالی‬
‫سخت‬ ‫و‬ ‫سخت‬ ‫نیمه‬ ‫سازندهای‬:‫با‬
‫ک‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫پایین‬ ‫سرعت‬ ‫به‬ ‫توجه‬‫م‬
‫تمیز‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ،‫ها‬ ‫خرده‬ ‫مقدار‬ ‫بودن‬
‫ب‬ ‫نیاز‬ ‫و‬ ‫نداریم‬ ‫مشکلی‬ ‫چاه‬ ‫کردن‬‫ه‬
‫نداریم‬ ‫هیدرولیک‬ ‫حداکثر‬.
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬139

123. ‫هیدرولیک‬ ‫طراحی‬ ‫مقدمات‬
‫هیدرولیک‬ ‫طراحی‬ ‫اهداف‬
‫حداکثر‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬
،‫مته‬ ‫هیدرولیک‬ ‫بخار‬ ‫اسب‬maximum bit hydraulic horsepower‫یا‬
،‫جت‬ ‫برخورد‬ ‫نیروی‬jet impact force
‫نفوذ‬ ‫نرخ‬ ‫بهبود‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫ته‬ ‫و‬ ‫مته‬ ‫نزدیک‬ ‫سنگی‬ ‫ذرات‬ ‫سازی‬ ‫تمیز‬ ‫بهبود‬
‫خرده‬ ‫حمل‬‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫به‬ ‫حفاری‬ ‫های‬
‫مرسوم‬ ‫هیدرولیک‬ ‫پارامترهای‬ ‫طراحی‬ ‫روش‬
‫پایین‬ ‫ظرفیت‬ ‫با‬ ‫پمپ‬ ‫برای‬ ‫مناسب‬(‫پایین‬ ‫توان‬ ‫و‬ ‫جابجایی‬ ،‫فشار‬)
‫پمپ‬ ‫در‬ ‫نارسایی‬‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫امروزی‬ ‫باالی‬ ‫فشار‬ ‫و‬ ‫توان‬ ‫با‬ ‫ها‬(‫پمپ‬ ‫مانند‬‫س‬ ‫های‬‫ه‬
‫تون‬ ‫با‬ ‫کاره‬ ‫تک‬ ‫گانه‬1000‫مدل‬ ‫بخار‬ ‫اسب‬3NB1000 & 3NB1600)‫در‬
‫هیدرولیکی‬ ‫انرژی‬ ‫حداکثر‬ ‫به‬ ‫حفاری‬ ‫مته‬ ‫دستیابی‬
‫هیدرولیک‬ ‫جدید‬ ‫طراحی‬ ‫روش‬
،‫گردشی‬ ‫سامانه‬ ‫فشار‬ ‫باربری‬ ‫ظرفیت‬ ‫بهبود‬ ‫لزوم‬
circulating system pressure bearing capacity
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬141

124. ‫پارامتر‬ ‫طراحی‬ ‫روش‬ ‫عمومی‬ ‫مراحل‬
‫مرسوم‬ ‫هیدرولیک‬
‫خرده‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫جابجایی‬ ‫حداقل‬ ‫تعیین‬‫برسد‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫س‬ ‫فشار‬ ‫افت‬ ‫ضریب‬ ‫محاسبه‬ ‫و‬ ‫بخش‬ ‫چند‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫دهانه‬ ‫کل‬ ‫تقسیم‬‫امانه‬
‫بخش‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫گردشی‬
‫پمپ‬ ‫سیلندر‬ ‫قطر‬ ‫تعیین‬
‫سیلندر‬ ‫اندازه‬ ‫کوچکترین‬ ‫انتخاب‬
‫ها‬ ‫خرده‬ ‫حمل‬ ‫جابجایی‬ ‫حداقل‬ ‫از‬ ‫بزرگتر‬ ‫جابجایی‬ ‫نرخ‬ ‫با‬
‫هیدرولیک‬ ‫پارامتر‬ ‫بهینه‬ ‫شرایط‬ ‫تعیین‬
(‫جت‬ ‫نیروی‬ ‫حداکثر‬ ‫یا‬ ‫مته‬ ‫توان‬ ‫حداکثر‬ ‫روش‬)
‫بهین‬ ‫جابجایی‬ ‫محاسبه‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫بحرانی‬ ‫عمق‬ ‫دومین‬ ‫و‬ ‫اولین‬ ‫محاسبه‬ ‫با‬‫و‬ ‫ه‬
‫جت‬ ‫پارامترهای‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫مته‬ ‫فواره‬ ‫اندازه‬ ‫تعیین‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬142

125. ،‫ای‬ ‫محاسبه‬ ‫سیاالت‬ ‫دینامیک‬ ‫افزار‬ ‫نرم‬
Computational Fluid Dynamics (CFD)
‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫از‬ ‫برخی‬‫سازی‬ ‫شبیه‬ ‫های‬
‫افزاری‬ ‫نرم‬ ‫شرکت‬ ‫مختلف‬ ‫محصوالت‬ANSYS
‫ویژگی‬‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫مدلسازی‬ ‫های‬ANSYS CFX
،‫گذرا‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫حالت‬ ‫جریان‬Steady-state and transient flows
،‫آشفته‬ ‫و‬ ‫آرام‬ ‫جریان‬Laminar and turbulent flows
،‫شناوری‬Buoyancy
‫جریان‬،‫نیوتنی‬ ‫غیر‬ ‫های‬Non-Newtonian flows
‫جریان‬،‫چندفازی‬ ‫های‬Multiphase flows
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬143

126. .‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫اصول‬ 1(‫زاده‬ ‫عادل‬ ‫رضا‬ ‫محمد‬ ‫دکتر‬)

127. .‫جاری‬ ‫ترم‬ ‫آموزشی‬ ‫امور‬ 1(‫مهر‬94)‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫برای‬
‫موقت‬ ‫بصورت‬
.‫ارائه‬ ‫پیوند‬ 2‫به‬ ‫مربوط‬ ‫محتوای‬ ‫و‬ ‫کالسی‬ ‫های‬
‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬
.‫تاکنون‬ ‫شده‬ ‫تدریس‬ ‫دروس‬ ‫کلیه‬ ‫پیوند‬ 3
.‫نشانی‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫اطالعات‬: 4
https://sites.google.com/site/halaminia

130. ‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬ ‫درس‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)

133. ‫گذاری‬ ‫جداره‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫برنامه‬
‫جداره‬ ‫و‬ ‫حفاری‬ ‫برنامه‬ ‫تفاوت‬
‫تولیدی‬ ‫و‬ ‫اکتشافی‬ ‫چاه‬ ‫گذاری‬
‫اکتشافی‬ ‫چاه‬
‫اندک‬ ‫اطالعات‬ ‫با‬ ‫سازندها‬ ‫از‬ ‫عبور‬
•‫طراحی‬ ‫بیشتر‬ ‫ایمنی‬ ‫مالحظات‬
‫چاه‬‫ای‬ ‫توسعه‬ ‫های‬
‫سازند‬ ‫شناخت‬‫حفاری‬ ‫حین‬ ‫ها‬
‫طوالنی‬ ‫مدت‬ ‫در‬ ‫برداری‬ ‫بهره‬
‫جداره‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫لزوم‬
‫مشخص‬ ‫قطر‬ ‫با‬ ‫ثابت‬ ‫مسیر‬ ‫ایجاد‬
‫و‬ ‫تکمیل‬ ،‫حفاری‬ ‫ادامه‬ ‫حین‬
‫برداری‬ ‫بهره‬
‫کنترل‬ ‫وسایل‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫امکان‬
،‫چاه‬ ‫تاج‬ ‫و‬ ‫چاه‬Well Head
‫چاه‬ ‫کامل‬ ‫حفر‬
‫بخش‬ ‫به‬ ‫چاه‬ ‫تقسیم‬‫مجزا‬ ‫های‬
‫فلزی‬ ‫رشته‬ ‫با‬ ‫بخش‬ ‫هر‬ ‫جداسازی‬
،‫ها‬ ‫ویژگی‬ ،‫مشخصات‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬
‫تولید‬ ‫بینی‬ ‫پیش‬ ‫و‬ ‫منطقه‬ ،‫عمق‬
‫گذاری‬ ‫سرمایه‬ ‫هزینه‬ ‫بیشترین‬
‫چاه‬ ‫احداث‬
‫سیمان‬ ‫دوغاب‬ ‫پمپاژ‬
‫جداره‬ ‫پشت‬ ‫به‬
‫کوچکتر‬ ‫مته‬ ‫با‬ ‫حفاری‬ ‫ادامه‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬160

134. ‫حف‬ ‫گل‬ ‫انتخاب‬ ‫بر‬ ‫گذار‬ ‫تاثیر‬ ‫عوامل‬‫اری‬
‫مختلف‬ ‫طبقات‬ ‫ویژه‬ ‫خصوصیات‬
‫چاه‬ ‫حفر‬ ‫حین‬ ‫زمین‬
‫شونده‬ ‫متورم‬
‫ریزشی‬
‫و‬ ‫حفاری‬ ‫سیال‬ ‫در‬ ‫حل‬ ‫قابل‬
‫فشار‬ ‫پر‬ ‫سیاالت‬ ‫حاوی‬
‫سازند‬ ‫سیال‬(‫شور‬ ‫و‬ ‫شیرین‬ ‫آب‬)
‫حین‬ ‫حفره‬ ‫چندین‬ ‫حفر‬ ‫ضرورت‬
‫جداره‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫و‬ ‫چاه‬ ‫حفر‬‫با‬ ‫ها‬
‫تلسک‬ ‫شکل‬ ‫به‬ ‫متفاوت‬ ‫اندازه‬‫وپی‬
‫حفر‬ ‫برای‬ ‫خاص‬ ‫گل‬ ‫به‬ ‫نیاز‬
‫در‬ ‫ویژه‬ ‫خصوصیات‬ ‫با‬ ‫سازندها‬
‫متفاوت‬ ‫اعماق‬
27-Dec-15‫دو‬ ‫حفاری‬ ‫مهندسی‬(‫ششم‬ ‫ویرایش‬)‫مهر‬ ،94‫ح‬ ،.‫اعلمی‬‫نیا‬161