1. Интернэт ба Анагаах ухаан
ИНТЕРНЭТ БА СҮЛЖЭЭ
Мэдээллийн эрин зуунд мэдээлэл солилцох, дамжуулах, түгээх, хүлээн
авах болон харилцан холбогдох гол арга бол интернэтийг хэрэглэх
явдал юм.
Интернэт гэдэг нь дэлхийн улс орнуудын хамтарсан том
компьютерийн сүлжээ бөгөөд маш их баялаг мэдээллийн сан юм.
Нөгөө талаас мэдээлэл дамжуулах суваг юм.
Компьютерийн сүлжээ гэдэг нь хоѐр ба түүнээс дээш компьютер
хоорондоо холбогдож мэдээлэл солилцохыг хэлдэг, Компьютерийн
сүлжээг хамрах хүрээгээр нь локаль, глобаль гэж хоѐр ангилна. Дотоод
сүлжээг локаль гэх ба энэ нь бага оврын сүлжээ буюу цөөхөн
компьютерийг хамарна. Глобаль сүлжээ нь улс, орон, аймаг зэрэг том
хүрээг хамарна.
Байгууллагын дотоод сүлжээг хэрэглэсэнээр эдийн засгийн маш их
хэмнэлттэй. Жишээ нь: принтер, скайнер зэргийг дундаа хэрэглэх, аль
нэг компьютерт байгаа мэдээллийг маш шуурхай бусад нь хүлээн авч
дамжуулдаг. Мөн интернэтэд холбогдсон компьютер нь бусаддаа
интернэтийг хуваалцах, бусад компьютераа удирдах зэрэг олон
боломжтой. Интернэтэд та компьютер, гар утас, бусад төхөөрөмж
ашиглаж холбогдож болно. Компьютер ашиглаж интернэтэд
холбогдох үндсэн 3 арга байдаг:
1. Телефон утасны үзүүрийг ашиглаж модемоор дамжуулан
компьютертай холбож интернэтийн эрх олгогч
байгууллагаар дамжуулан хиймэл дагуултай холбогдох
Компьютерийг сансрын антентай холбох замаар хиймэл
дагуултай холбогдох
2. Шилэн кабель ашиглаж интернэтийн эрх олгогч
байгууллагаар дамжуулан хиймэл дагуултай холбогдох
Эдгээрээс манай улсад телефон утасны үзүүр ашиглан холбогдох арга
өргөн хэрэглэгдэж байгаа.
Хувь хүн, албан байгууллага Интернэтэд холбогдохын тулд:
1. Модем төхөөрөмжтэй компьютер
2. Телефон утасны үзүүр эсвэл антен, кабель утас
3. Интернэтэд холбогдох эрх байхад хангалттай.
Модем гэдэг нь гадаад дотоод гэсэн 2 төрөл байх ба телефон утасны
үзүүрээр ирж байгаа аналоги сигналыг (дохиог) тоон сигнал болгон
хөрвүүлж өгдөг төхөөрөмж юм. Өөрөөр хэлбэл утасны үзүүрээс ирж
байгаа мэдээллийг компьютерт ойлгуулж өгнө. Манайд одоогийн
байдлаар 56К бүхий хүчин чадалтай модемуудыг хэрэглэж байна.
Интернэтэд холбогдох эрхийг тусгай эрх бүхий байгууллагаас албан
ѐсоор авдаг, Манайд интернэтэд холбогдох эрх өгдөг Magicnet, Micom,
Mobinet, MCS,Railcom,Bodi International, Sitinet зэрэг компаниуд байдаг
1

2. ба эдгээр компанийг Internet provider гэж нэрлэдэг. Эрхийг тодорхой
хүрээнд хэрэглэнэ. Таны хэрэглэгчийн нэр (username), түлхүүр үг
(password) хоѐрыг ашиглаж өөр хүн интернэтэд холбогдох аюултай.
Бид интернэтэд холбогдсоноор дараах асуудлуудыг богино хугацаанд
найдвартай хялбар шийдэх боломжтой.
1. Мэдээлэл авах, өгөх
2. E-mail буюу захидлаар харилцах
3. Fax явуулах, хүлээн авах
4. Chat буюу messengereer харилцах
5. Мөнгө шилжүүлэх, худалдаа хийх
6. Тоглоом тоглох, дуу сонсох, кино үззх
7. Интернэтээр явагдаж буй Олон улсын шинж чанартай хурал
зөвөлгөөн, тэмцээнд оролцох боломжтой.
Интернэтэд байрлаж байгаа мэдээлэл нь Website (Вэб хуудас) гэж
нэрлэгдэх хуудас дээр байрладаг. Website нь өөрийн гэсэн хаягтай
байх ба хаяг нь дараах хэлбэртэй бичигдэнэ.
http://www.тухайн WebSite-ийн нэр.өргөтгөл
http - HYPER TEXT TRANSPORT PROTOCOL
www - WORLD WIDE WEB гэсэн үгнүүдийн товчлол юм.
Web хуудастай холбоотой дараах гурван ойлголт байдаг
W EB ХУУДАС Гипертекстүудийг агуулсан хуудас
W EB SITE Хоороццоо хогбоотой web хуудсуудын цуглуулга
W EB SERVЕR Web хуудсуудьг интернэтзд байрпуулах үүрэгтэй
коглпьютерүүд
Эдгээр серверүүдийн тусламжтайгаар web хуудас
болон site-уудьг интернэтийн сүлжээнд байрлуулна.
Гипертекст гэдэг нь тодорхой нэг тэмдэглэсэн үг буюу дүрсэн дээр
хулганаар дарахад түүнтэй холбоотой шинэ мэдээллийг буюу шинэ
хуудсыг гаргаж ирэх тийм текст юм.
Website-ийн нэр нь файлтай адил өргөтгөлтэй байх ба энэ нь тус
Website ямар агуулга, мэдээлэлтэй, аль улсынх гэдгийг тодорхойлж
егдөг,
~ соm нь commercial буюу худалдааны гэсэн үгийн товчлол
бөгөөд уг мэдээллийн сан нь ашиг орлогын төлөө үйлчилнэ.
- еdu нь education буюу боловсрол гэсэн үгийн товчлол. Уг
мэдээллийн сан нь боловсролын аль нэгэн салбарт
харъяалагдана.
2

3. ~ gov нь government гэсэн үгний товчлол. Тухайн улсын засгийн
газартай холбоотой мэдээллийн сан болно.
~ mil нь батлан хамгаалах байгууллагуудын мэдээллийн сан
~ оrg нь Чөлөөт олон нийтийн байгууллагын санг агуулсан
байна
~ nеt нь сүлжээний байгууллагын мэдээллийн сан болно.
Мөн ихэнх хаягны өргөтгөлд тухайн улсын нэрний товчилсон хэлбэр
орсон байдаг. Тухайлбал: mn -Mongolia, Jр - Japan, Ru – Russian , UK-
Inited Kingdom , аu -Australia, Cа - Canadia, De – Deutish гэсэн
нэрнүүдийн товчлол өргөтгөл болж тухайн улсын мэдээллийг агуулна.
http://www.ubsmusic.mn - UBS music хөгжмийн суваг
http://www.un.org - Нэгдсэн Үндэстний байгууллага
http://www.mtv.com – MTV хөгжмийн суваг
http://www.parl.gov.mn - Монгол Улсын Их сургууль
Error! Hyperlink reference not valid. Мэдээлэл татах хаяг
Мэдээлэл авахдаа шууд хаягаар эсвэл хайлтын систем ашиглаж авна.
Website -ийг үзэхэд ашигладаг программуудыг SWeb Browser
гэх ба Internet Explorer, Netsсаре гэх мэт программыг одоогоор
хэрэглэж байна.
INTERNET EXPLORER
START- > PROGRAMS - > INTERNET EXPLORER
INTERNET EXPLORER програмын цонх нээгдэнэ. Тус цонхны address
мөр дээр W EBSITE-ийнхаа хаягыг биээд ENTER товч эсвэл GО товчыг
дарна.
ADRESS мөр дотор урьд емнө ашиглагдаж байсан WEBSITE-ийн хаяг
хадгалсан байх ба түүнийг сонгож уг W EBSITE руу орж болно.
Тус програмын цонхны бүтэц нь W INDOWS -ийн орчны програмуудын
цонхтой адилхан. Нэлээд өргөн хэрэглэдэг командын хэрэглүүрүүдийн
үүргийг авч үзье.
TOOLBAR-ЫН ТОВЧЛУУР
1 ВАСК Өмнө үзсэн хуудас уруу шилжинэ
2 FORWARD Васк-аар буцаагдсан хуудсыг эргүүлэн буцаана
3 STOP Үйлдлийг буюу тухайн Web хуудсыг ачаалах үйлдлийг
зогсооно
3

4. 4 REFRESH Идэвхтэй байгаа хуудсыг дахин ачааллана. Үзэж
байгаа мэдээлэл дуудагдах явцад тасарсан
тохиолдолд тухайн хуудсыг дахин дуудахад хэрэглэнэ.
5 HOME Эхлэх хуудас руу шилжинэ. Эхлэх хуудас гэдэг нь
Enternet Explorer програм руу ороход хамгийн түрүүнд
нээгдэж байхаар тохируулсан хуудас
6 RESEARCH Хайлтын системд шилжинэ.
7 FAVORITES Хэрэгтэй хуудсаа хадгалж дараа нь хадгалсан хуудсаа
эргүүлэн гаргахад зориулагдсан
8 HISTORY Ямар ямар хуудсууд уруу орж үзэж байсан тухай
мэдээлэл гаргаж үзүүлнэ
9 MAIL Хэрэв электрон шуудан хэрэглэх бол уг товчийг дарах
ба ингэснээр Microsoft Outlook програм нээгдэнэ.
10 PRINT Идэвхтэй байгаа хуудсыг хэвлэж гаргана.
INTERNET-Д байрлаж байгаа мэдээлэл нь мод хэлбэртэй байна. Өөрөөр
хэлбэл нэг зүйлээс олон сална. Ер нь WEBSITE холбоос бүхий олон
хуудаснаас бүрдэнэ.
ИНТЕРНЭТЭЭС МЭДЭЭЛЭЛ ОЛЖ АВАХ
Интернэтийн сүлжээг
- Өөрт хэрэгтэй мэдээ мэдээлэл хайж олох
- Файл (зураг, дуу г.м) болон төрөл бүрийн програм хангамжийг
татаж авах
- E-mail буюу злектрон шуудангийн үйлчилгээний зорилгоор
ашигладаг.
Үүнээс гадна интернетийн сүлжээгээр дамжуулан хоорондоо харилцан
ярилцах (Chat буюу харилцан яриа), интернэтийн сүлжээгээр
дамжуулан худалдаа хийх, мэдээллийн группүүдэд нэгдэх, online
курсууд болон хуралд суралцах, оролцох зэрэг төрөл бүрийн
боломжууд байдаг
Интернэтийн гол хэрэглээ бол мэдээлэл авах. Интернэтийн сүлжээ нь
асар том зах зээл юм. Мэдээллийг шууд хаягаар, хайлтын систем
хэрэглэж гэсэн 2 аргаар олж авна.
Шууд хаяг гэдэг нь: тухайн авах гэж байгаа мэдээллийг агуулж байгаа
website -ийн хаягыг ашиглах явдал юм. Website -ийн хаягыг хэвлэл
мэдээлэл, бараа бүтээгдэхүүн, мэдээллийн хэрэгсэлүүд, өөр бусад
Website -уудаас олж авна. Монголын зарим W EBSITE -уудын хаяг:
4

5. http://www.mobinet.mn http://www.olloo.mn
http://www.mol.mn http://www.mongol..net
http://www.monstudent.mn http://www.mglclub.mn
http://www.mongolnet.mn http://www.gogo.mn
http://www.banjig.net http://www.zaluu.mn
http://www.asuult.net
Хайлтын систем ашиглаж: тухайн авах гэж байгаа мэдээллийг
агуулж байгаа Website -ийн хаяг нь танд байхгүй бол хайлтын систем
хэрэглэнэ. Интернэтийн сүлжээ өргөжихийн хирээр тэндээс хэрэгтэй
мэдээллээ олж авах асуудал улам бүр бэрхшээлтэй болж байна. Учир
нь таны хайж байгаа мэдээлэл байхгүйд биш харин дэндүү их байдагт
оршино. Тэгэхээр энэ мэдээллийг ямар аргаар хурдан шуурхай олж
авах вэ гэдэг л чухал асуудал юм. Энэ бэрхшээлээс гарахад тань
туслах эориулалттай интернэтийн сүлжээнээс мэдээллүүдийг олж
цуглуулдаг төвүүд буюу хайлтын систем -үүд байдаг. Хайлтын систем
нь өөрөө website бөгөөд мэдээллийг хэрэглэгчидэд холбож өгөх
зорилготой.
Дэлхий дээр нэлээд олон хайлтын систем байдаг.
- YAHOO-WWW.YAHOO.COM
Энэ сервер нь ойролцоогоор 80.000 гаруй website-уудаас таны
хэрэгтэй мэдээллийг хайна.
~ LYCOS-WWW.LYCOS.MN
Энэ сервер нь ойропцоогоор 1.5 сая гаруй website -аас таны
хэрэгтэй мэдээллийг хайна.
~ GOOGLE-WWW.GOOGLE.COM
1миллиард 300 сая орчим website -ыг байрлуупсан. Сургууль,
коллеж, ажлын байрны хайлтын систем
Монгол хэл дээрхи мэдээллийг хайдаг хайлтын системүүд нилээд
нэмэгдэж байна.
- WWW.MOL.MN Датаксм компаний хийсэн
- WWW.MONGOL.NET Миком компаний хийсэн
- WWW.MOBINET.MN Мобиком компаний хийсэн
Орос хэл дээрхи мэдээллийг хайдаг хайлтын дараах website -ууд
байна.
WWW .RUMBLER.RU WWW .APORT.RU
WWW .AU.RU WWW .YANDEX.RU
Энд нэг зүйлийг тэмдэглэн хэлэхэд хайлтын систем бүхэн зөвхөн
өөрсдийн бүртгэсэн мэдээллийн дотроос л мэдээллийг хайна. Иймээс
олдоогүй мэдээллийг өөр хайлтын системээс олох боломжтой. Мөн
интернэтийн сүлжээнээс мэдээлэл хайхдаа Английн алдарт
5

6. математикч Жорж Бооле-ийн гаргасан логик үйлдлүүдийг ашиглах нь
хайлтыг улам хялбар болгоно.
Энэ логикт дараах 4-н үйлдэл орно.
OR уг үгийг орлуулах тэмдэгт нь /
AND уг үгийг орлуулах тэмдэгт нь &
NOT уг үгийг орлуулах тэмдэгт нь !
NEAR уг үгийг орлуулах тэмдэгт нь ~
Эдгээр логик үйлдлийг ашиглахдаа Веннийн диаграммыг ашиглана.
OR Жишээ нь: college or university college болон university гэдэг
үгнүүдийг аль нэгнийг нь эсвэл хоѐуланг нь орсон мэдээллийг хайна.
Жишээ нь: college or university or campus. Энэ үгнүүдийн аль нэгнийг
нь эсвэл гурвууланг орсон мэдээллийг хайна.
AND Жишээ нь: poverty AND crime
POVERTY болон CRIME гэдэг үгнүүд хоѐул орсон мэдээллийг хайна.
Жишээ нь: poverty AND crime AND gender poverty болон crime, gender
гэдэг үгнүүд гурвуул орсон
NOT Жишээ нь: cats NOT dogs
Cats гэсэн үг орсон мэдээллээс dogs үг орсон мэдээллийг хассан
мэдээллийг хайна.
Boolean Logic-ийг зөвхөн дээрхи функцуудээс гадна дараах тусгай
тэмдэгтүүд ашиглан хайлт хийж болно.
Жишээ нь: Boolean Logic: OR
Search: cats felines=cats or felines
Boolean Logic: AND
Search: +dyslexia +adults= dyslexia and adults
Boolean Logic: NOT
Search: radiation -nuclear=radiation not nuclear
Boolean Logic: OR, AND
Search : cats felines+behavior= cats or felines and behavior
Boolean Logic -ийг Altavista Advanced Search I c4 I DOGFILE I
HOTBOT I HOTPOT supersearch I IXquichk Metasearch I Northern
Light I ProFusion I WebCrawler зэрэг хайлтын системүүд ашигладаг.
Yahoo хайлтын системийг ашиглах
Adress мөрөнд www.yahoo.com гэж бичээд GO товч эсвэл Enter
товч дарна. Улмаар нээгдэх website -ийн дараах цонхон дээрх Search
the Web цонхонд хайх мэдээллээ бичээд Search товчийг дарна. Аль
болох оновчтой бичнэ.
6

7. Хайгаад гарч ирсэн мэдээллийг цааш хэлний мэдлэгийн
тусламжтайгаар дамжин холбогдоно. Ер нь хайлтын системийг
хэрэглэх нь маш амархан та хэлний зохих хэмжээний мэдлэгтэй байх
хэрэгтэй. Мөн тухайн хайх гэж байгаа мэдээллийнхээ нэрийг сайн
мэддэг байх ѐстой.
МЭДЭЭЛЛИЙГ ТАТАЖ АВАХ, ХАДГАЛАX
Та website дээрх мэдээллийг компьютертээ татаж авах буюу хадгалах
шаардлага гарвал:
- Internet Explorer программын File ->Save команд өгч хадгалах
төхөөрөмж дээрээ хадгалаж болно. Website нь ихэвчлэн НТМL
хэл дээр бичигдсэн байдаг учир хадгалсан website -ийг дараа нь
дахин үзэх тохиолдолд Internet Explorer програм дээр үзнэ.
Web хуудас хэрхэн бичигдсэн болохыг үзэхийг хүсвэл View ->
Source командыг ашиглан тухайн хуудасны НТМL -ийг үзэж
болно. Тухайн хуудасны НТМL -ийг мэдсэнээр та тэр хуудсыг
дуурайлган өөр web хуудас хийх боломжтой.
- Website -aac зөвхөн текстийг нь татан авах гэж байгаа бол
текстээ тэмдэглээд дараа нь copy, paste командуудын
тусламжгайгаар тексттэй ажилладаг програм руу оруулна.
- Website дээр байгаа зургийг компьютертээ татаж авах
тохиолдолд тухайн зураг дээрээ хулганы баруун товчийг дараад
гарч ирэх дэд цэснээс Save Picture as командыг сонгож
хадгална. Мөн энэ дэд цэснээс Set as Wallpaper командыг
сонговол таны сонгосон зураг Desktop дээр фон болон
хадгалагдана.
7

8. ИНТЕРНЭТИЙН СҮЛЖЭЭНЭЭС ФАЙЛ БОЛОН
ПРОГРАММ ТАТАН АВАХ
Интернэтийн сүлжээнд мэдээллээс гадна маш их файлууд (зураг
болон дууны файл ном зохиол г.м) болон програмууд байрлана. Тэгвэл
энэхүү интернэтийн сүлжээнд байрлуулсан файл болон програмуудыг
дараах байдлаар хувааж үзнэ.
FREEWARE ПРОГРАМУУД. Эдгээр програмуудыг интернетээс татан авч
ашиглах болон бусдад түгээхийг зөвшөөрсөн програмууд
SHAREWARE ПРОГРАМУУД. Танилцуулах хувилбар буюу эдгээр
програмуудыг татан авч ашиглаж болохоос бусдад тараахыг
зөвшөөрдөггүй. Эдгээр нь LICENSE (тодорхой хугацаанд 1-3 cap г.м
ажиллуулахыг зөвшөөрсөн), DEMO (бүрэн бус танилцуулах) гэсэн
хувилбаруудтай.
DIRECT BUY ТӨЛБӨРТЭЙ ПРОГРАМУУД. Татаж авахдаа урьдчилан төлбөр
төлөхийг шаарддаг.
PATCHES ПРОГРАМУУД. Зарим тохиолдолд UPDATE, ADD-ONS г.м-ээр
нэрлэнэ. Эдгээр програмууд нь UPGRADE буюу тухайн програмд
нэмэлт хийж сайжруулахад зориулагдсан програмууд
DRIVERS. Ямар нэгэн техникийн төхөөрөмжийг суулгахад ашигладаг
програмыг Drivers гэнэ. Тухайлбал принтер, сүлжээний карт, модем г.м
төхөөрөмжүүдийг дагалддаг програмууд.
MUSIC. МрЗ. RA. MIDI зэрэг өргөтгөлтэй төрөл бүрийн дуу, видео
клипүүд
WALLPAPER ,SCREEN SAVER. Дэлгэцэнд тавих зориулагдсан төрөл
бүрийн зураг, screen saver-үүд
Интернэтийн сүлжээнд байрлуулсан төрөл бүрийн файл болон
програмыг татаж авах үйлдлийг download , файл илгээхийг upload
гэнэ. Тэгвэл интернэтийн сүлжээнд байрлуулсан файл болон
програмуудыг цуглуулдаг төвүүд байдаг. Эдгээр төвүүд нь зөвхөн
тэдгээрийг цуглуулаад зогсохгүй тодорхой хэмжээгээр эрэмбэлж
цэгцэлсэн байдаг учраас эдгээрийг ашиглан өөрийн хэрэгтэй
програмыг хайн олохоос гадна түүнтэй төсөөт програмуудыг ч олох
боломжтой.
www.shareware.com
www.jumbo.com
www.download.com
www.tucows.com
www.pcworld.com
www.fudogs.com
www.hotfiles.com
www.isdoftware.com
www.softusa.com
www.winfiles.com
8

9. Интернэтийн сүлжээнээс файл болон програм татан авахдаа дараах дөрвөн
зүйлийг анхаарах хэрэгтэй
1. Тухайн татан авах програм ямар компьютер, үйлдлийн систем, шуурхай
санах ой, хатуу дискэн дэх сул зайг шаарддаг талаар эхэлж судлаж мэдсэн
байх хэрэгтэй. Ихэнх програмууд энэ талаар тодорхой тайлбартай байдаг
учраас энэ тайлбарыг уншиж танилцахыг зөвлөж байна. Жишээ нь: РС
(персональ компьютер)-д зориулагдан ажиллах үйлдлийн систем нь
W INDOWS 95,98/ME/2000/NT/XP/LINUX/MACOS
2. Тухайн файл болон програмыг татаж авахад ямар хугацаа зарцуулахыг
тооцоолж мэдсэн байх хэрэгтэй. Манай нөхцөлд энгийн телефон утсаар
интернэтэд холбогдсон тохиолдолд 1МЬ хэмжээтэй файлыг ойролцоогоор
10 минутын хугацаанд татан авдаг. Ихэнх тохиолдолд энэхүү програмыг
татан авахад ямар хугацаа зарцуулах тухай тодорхой тайлбартай байдаг
учраас энэ тайлбарыг уншиж танипцахыг зөвлөж байна.
3. Татан авсан файлуудын ихэнх нь шахагдсан буюу архивлагдсан байдаг.
Файлыг архивлах нь дараах 2 давуу талтай.
 Файлын хэмжээг багасгаж өгдөг.
 Олон файлуудыг нэгтгэж нэг файл болгодог.
Хэрэв татан авсан файл болон програм архивлагдсан байвал түүнийг програм
ашиглан эргүүлэн задалж энгийн файл болгоно. Winzip -ашиглан шахсан байдаг ба
Zip өргөтгөлтэй болсон байна.
4. Интернэтийн сүлжээнээс файл болон програм татаж авахад санамсаргүй
болон санаатайгаар хавсрагдсан янз бүрийн вирустай байж болно. Иймээс
вирус байгаа эсэхийг байнга шалгаж байх хэрэгтэй.
Интернэтийн сүлжээнээс файл болон програм татаж авахад энгийн web
browser ашиглах нь төдийлэн тохиромжтой бус байдаг. Иймээс зориулалтын
DOWNLOAD, ACCELERATOR, GO2ILLA зэрэг програмуудыг ашигласан
тохиолдолд хурд нэмэгдэхээс гадна татан авч байх үед холболт тасарсан
тохиолдолд тасарсан хэсгээс үргэлжлүүлэн татаж болох сайн талуудтай.
Интернэтийн сүлжээнд байрлах компьютер уруу файл илгээх. Интернэтийн
сүлжээнд байрлах компьютер уруу файл илгээхийг UPLOAD гэнэ. Сүлжээнд
холбогдсон дурын компьютер уруу файл илгээх боломжгүй. Файл татан авах,
илгээх зэрэг үйлдлүүдийг хийхийн тулд дараах зүйлийг мэдэх хэрэгтзй.
FTP server - Энэ нь хэрэглэгч нарт зориулагдсан файлуудыг агуулдаг
компьютерүүд. Зарим FTP серверүүд тодорхой хэмжээний зайг бусдад
ашиглуулахыг зөвшөөрдөг. Гэхдээ тухайн серверт урьдчилан бүртгүүлэх болон
тодорхой нэр нууц үгийг ашиглан эдгээр серверүүдэд нэвтэрч болно. Ихэнх FTP
серверүүд нь заавал тухайн хэрэглэгчийг бүртгүүлэхийг шаарддаг боловч
интернэтэд ANONYMOUS FTP сервер гэж нэрлэгддэг FTP серверүүд байдаг.
Эдгээр серверүүдэд нэвтрэхийн тулд нэр гэдэгт ANONYMOUS, нууц үг гэдэгт нь E-
mail хаягаа ашиглан нэвтэрч болно.
E-mail БУЮУ ЭЛЕКТРОН ШУУДАНГИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ
Интернэтийн сүлжээний хамгийн өргөн ашиглагддаг үйлчилгээнүүдийн нэг нь
электрон шуудангийн үйлчилгээ буюу интернэтийн сүлжээгээр дамжуулах
9

10. электрон захиа бичих болон хүлээн авах үйлчилгээ юм.
- Харьцангуй хурдан, ямар ч захиа дэлхийн аль ч өнцөг буланд 2-5
минутын дотор хүрэх боломжтой .
- Дээрхи үйлчилгээг ашиглахад интернэтэд холбогдсон компьютер байх
хэрэгтэй.
- Үнэ нь харьцангуй хямд буюу бараг үнэгүй гэж ойлгож болно.
- Захианаас гадна жижиг файлыг хавсран илгээх боломжтой.
Дээрхи үйлчилгээний талаар ойлголттой болохыг хүсвэл дараах хоѐр зүйлийн
талаар мэдэх хэрэгтэй.
MAIL SERVER
Хэрэглэгчдийг бүртгэж, электрон шууданги хаяг олгох, хэрэглэгчдийн илгээсэн
захидлыг дамжуулах үүрэгтэй интернэтэд байнга холбоотой байдаг
компьютерүүд. Эдгээр нь дээрхи уйлчилгээнээс гадна тэдэнд зориулан
тодорхой хэмжээний зай гаргадаг.
MAIL CLIENT
Mail -ийн хэрэглэгч гэдэгт ямар нэгэн тал серверт бүртгүүлэн хаяг авсан
хэрэглэгчийг хэлнэ. Интернэтэд холбогдсон дурын компьютерийг ашиглан өөрийн
бүртгүүлсэн серверээр дамжуулан захиа илгээх болон хүлээн авах боломжтой.
Өөрт ирсэн болон явуулсан захиануудаа хадгалж болохоос гадна тэдгээрийг
устгаж арилган шуудангийн хайрцгаа суллаж зай гаргаж болно.
E-mail хаяг нь дараах хэлбэртэй байна.
Дүрын нэр@website-ийн хаяг
Хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг yahoo mail-ийн тухай авч үзье.
Yahoo төвөөс Е-mail хаягтай болохын тулд:
1. www.yahoo.com хуудсанд хандана
2. Yahoo web хуудсанаас e-mail-ийг сонгоно.
3. Хэрвээ та Үаhoo төвд урьд нь бүртгүүлж Е-mail хаяг авсан бол дээрх цонхны
ҮАHОО ID: Е-mail-ын хаяг
PASSWORD: нууц үгээ бичээд Sign In товчыг дарж өөрийн Е-mail хаягруугаа орно.
10

11. 4. Харин хаяггүй шинээр хаяг нээх гэж байгаа бол Sign up гэсэн үгийг дарж нээгдэх
web хуудсанд өөрийн анкетыг зааврын дагуу бөглөнө.
Анкет бөглөхдөө:
ҮAHOO ID : Таны е-mail хаяг болох үг. Хүмүүс ихэвчлэн өөрийн болон компани
байгууллагын нэрийг бичдэг. Тиймээс адил нэртэй хүний хувьд нэр давхардах
тохиолдол гарна. Ингэхээр өөр өвөрмөц нэр, тоо оролцуулж хаягийнхаа нэрийг өгч
болно.
PASSWORD: Таны е-mail хаягны түлхүүр үг та өөрийн хаягтай болсон тохиолдолд
хаягруугаа ороход хэрэглэнэ. Тиймээс мартахааргүй үг эсвэл тоо байвал
тохиромжтой.
RE-TYPE PASSWORD : Таны е-mail хаягныхаа түлхүүр үгийг яг адилаар давтан
баталгаажуулан бичих
SECURITY QUESTION : Хэрэв та е-mail хаягныхаа түлхүүр үгийг мартсан тохиолдолд
түлхүүр үгийг эвдэж е-mail хаягруугаа ороход хэрэглэдэг нууц асуулт
ҮОUR ANSWER : Дээрх нууц асуултан хариулагдах хариулт ба та өөрийн хүссэнээр
товч хариулж болно. Харин энэ асуулт хариулт таныг түлхүүр үгээ мартсан
тохиолдолд хэрэглэгдэнэ Тиймээс асуулт хариултыг мартахгүй байвал зүгээр
ВIRTHDAY: Төрсөн сар өдөр он
USERNAME: Таны нэр
11

12. LAST NAME : Овог нэр
LANGUAGE AND CONTENT: Тив болон улсын нэр
ZIP CODE Улсын код
GENDER - Хүйс
INDUSTRY -Ажиллаж байгаа салбар
SPECIALIZATION :Мэргэжилийн төрөл онцлог
Анкетыг дээрх байдалтайгаар зөв бөглөөд I agree товч дарсанаар Үаhоо төв таны
анкетыг бүртгэн авна.
Өөрийн Е-mail хаяг руу ороход дараах цонх нээгдэнэ. Энэ цонхонд өөрийн е-mail
хаяганд ирсэн захиа унших, шинээр захиа бичиж найздаа илгээх зэргийг хялбар
гүйцэтгэнэ.
СHECK MAIL Захидал ирсэн эсэхийг шалгах улмаар унших
FOLDER: Ирсэн ба хадгалсан захианы тоо
INDOX: Танд шинээр ирсэн захианы тоо
DRAFT : Хаяг дото р хад гал са н захида л
SENT: Илгээсэн захиа
ТГАSH: Устгасан захиа хадгалах сав
COMPOSE : Захидал бичих талбар
ADRESSES Хаяг хадгалах талбар
МАIL OPTIONS Тохиргоо хийнэ. Жишээ нь: нууц үгээ солих гэх мэт.
ЗАХИА ИЛГЭЭХ
Захиа бичих COMPOSE товч дарахад нээгдэх цонхны
TO: Захиа хүлээн авах хүний e-mail хаяг
SUBJECT: Захианы нэр
12

13. Хэрвээ нэг захиаг 3-н хүнд зэрэг илгээх бол Сс ба Bcc хоѐрыг ашиглана, өөр олон
хүнд илгээх бол e-mail хаягных нь хооронд таслал тавина. Захиа бичих талбарт
захиагаа бичиж дуусаад Send товчыг дарах бөгөөд захиа илгээгдсэн эсэхийг
мэдээлнэ. Хэрвээ захиа явах боломжгүй гэвэл хаягаа дахин хянаж үзэх хэрэгтэй.
Мөн Save Draff товч дарж захиагаа хадгалаж болно. Захиа хүлээн авах хүний e-
mail хаягыг зөв бичих ѐстой.
Захиагаар фото зураг болон ямар нэгэн файл илгээх
Үүиий тулд өөрийн e-mail хаяг руугаа ороод захиа илгээх COMPOSE товчийг дарж
захиа болон хаягаа бичээд дараа нь ATTACH FILES гэсэн товчлуурыг дарна.
13

14. Улмаар нээгдэх цонхны BROWSE товчийг дарж явуулах гэж байгаа зураг болон
файл байгаа хадгалах төхөөрөмжөөс нь зураг, файлаа сонгоно. Тэгээд ATTACH
FILES товчийг дарж файл болон зургаа e-mail хаягруугаа илгээнэ. Дараа нь RETURN
TO MESSAGE товч дарж e-mail pyyгaa буцаж орох бөгөөд энгийн захиа илгээж
байгаа мэт захиагаа илгээх бөгөөд тухайн файл, зураг чинь хамт илгээгдэнэ. Таны
илгээж байгаа файл аль болох бага хэмжээтэй байвал хурдан илгээгдэх, хүлээн
авч байгаа хүн хурдан үзэх боломжтой болдог. Олон файлуудыг нэгтгэж Winzip
зэрэг програмын тусламжтайгаар шахах хэрэгтэй.
ҮАНОО МЕSSENGER
Интернэтээр хоорондоо ярилцах боломжийг чат танд олгодог. Чатыг хэд хэдэн хүн
хоорондоо холбогдон ярилцаж чөлөөт цагаа зугаатай өнгөрүүлэх боломжтой.
Чатлах гэдэг нь хоѐр тал хоорондоо буухиа захидлаар харилцах хамгийн энгийн
хэлбэр юм.
ҮАHOO MESSENGER-ийн тусламжтайгаар маш хялбар чатлах боломжтой.
Юуны түрүүнд энэ програмыг компьютер дээрээ суулгаж өгсөн байх хэрэгтэй. Мөн
УАHОО төвд хаягтай байх ѐстой. Энэ програмын install-ыг интернэтээс УАHOO
WEBSITE -аас үнэгүй татаж аваад өөрийн компьютер дээрээ суулгана. Суулгах үйл
ажиллагаа нь маш амархан.
Тус програмыг ашиглан текстээр чатлахаас гадна утсаар ярих, web камер
ашиглан дүрсээ харан чатлах боломжтой.
Програмыг суулгаж дууссаны дараа дараах цонх нээгдэх ба энэ цонхны ҮАHОО ID:
Таны Е-MAIL хаяг /УАHOO WEBSITE дээрх/, PASSWORD : нууц үгээ бичээд LOGIN товч
дарна.
Улмаар YAHOO MESSENGER-ийн холболт
хийж таны mail хаягт хэдэн захиа ирснийг
шалгаад хэрвээ шинэ захиа ирсэн бол захиа
ирсэн талаар мэдээллэнэ. Улмаар та өөрийн e-mail
хаягтаа орох боломжтой.
Харилцах хүмүүсийн ҮАHОО ID-ны өмнөх шар лого
тод байвал эсвэл ҮАHOO ID -ных нь өмнө үндсэн
логоноос өөр ямар нэгэн зураг байвал тухайн хүн
уаhoo messenger- т холбогдсон байна гэсэн үг.
Бүдэг байвал холбогдоогүй.
Хэрвээ та өөр шинээр хүн нэмж улмаар тэр
хүнтэйгээ чатлах бол Аdd командыг сонго. Тухайн
хүнийхээ Үаhоо ID -ыг оруулна. Өөрөөр хэлбэл тэр
хүн yahoo WEBSITED Е-MAIL хаягтай байх ѐстой.
YAHOO MESSENGER нь нэлээд өвөрмөц олон янзын
хэрэглээтэй.
- Файл илгээх
- W EBCAM байгаа бол дүрс илгээж, хүлээн авах
- Захиа бичих талбар
14

15. - Дуу илгээж, хүлээн авах гэх мэт
Одоо найздаа хэрхэн шуудан явуулах талаар сонирхоѐ. Ингэхийн тулд: FRIENDS
талбарт байгаа харилцагчын нэр дээр 2 удаа нэг дар.Үүний дараа дараахи
цонх нээгдэнэ.
/1/ -цонхонд таны харилцагчтайгаа
бичиж байгаа захианууд гарна.
/2/ -цонхонд та өөрийн захидлыг бичнэ.
Энэ харилцах программын давуу
тал нь:
 Та найз нөхөдтэйгөө
харилцаж байх үеэр ямар нэг саатал
гарч та холболтоос татгалзсан тохиолдолд, мөн найз чинь холбогдсон
боловч та ҮАHOO MESSENGER-ийг ачаалаагүй ТОХИОЛДОЛД танд бичсэн
захидлуудын цуглуулга үүсч, хадгалагддаг.
 Мөн захидал бичихдээ харилцагчийн хариуд илэрхийлж буй таны
сэтгэлийн илэрхийллийг дүрсээр харуулж болно.
 Захидлын фонт, үсгийн хэмжээ, өнгө зэргээ сонгож болно,
 Хэрэв та дуут захидлаар харилцахыг хүсч байвал FRIENDS -> ЕNАBLЕ
VOICE командыг идэвхжүүлнэ.
ҮАHOO MESSENGER -ийн бусад тохируулга:
 Таныг компьютерээ асаахад Үаhoo messenger програм автоматаар
ачаалж байх эсэхийг тохируулах (LOGIN -> PREFERENCES -> GENERAL)
 Компьютерийг хэдэн минут идэвхгүй байдалд байлгавал таны
харилцагчид энэ тухай мэдээлэх (хэрэв та компьютерээсээ хол байвал
мэдээж энэ асуудал тулгарна шүү дээ. Нэг үгээр хэлэхэд таныг
компьютерээсээ хол байна гэж мэдээлэл байгаатай адил утгатай юм)
(LOGIN -> PREFERENCE -> GENERA!)
 Yahoo messenger -ийн ажлын хавтсуудь сонголтыг хийх
(LOGIN -> PREFERENCE -> APPEARANCE)
 Yahoo messenger програм ажиллаж байх үед харилцагчдын нэг нь
холболдвол ямар дуут дохио өгөх, харилцагч хүн чинь энэхүү буухиа
шуудангийн холболтоос гарч байгаа мэдэгдэх
(LOGIN -> PREFERENCE -> FRIENDS)
 Танд шинээр харилцагчаас мэдээлэл ирвэл энэ захидлыг автоматаар
нээх
(LOGIN -> PREFERENCE -> MESSAGES)
 Захидал бичиж байх үед Enter товч ямар үүрэгтэй байхыг сонгох (Enter
товч дарахад захидал автоматаар явах)
(LOGIN -> PREFERENCE -> MESSAGES)
15

16.  Арилжааны бирж дэх таны үнэт цаасны үнийн өөрчлөлтийн талаар дуут
дохиогоор мэдэгдэхийг тохируулах
(LOGIN -> PREFERENCE -> STOCKS)
 Таны шуудангийн хайрцагт шинээр захидал ирж байгаа эсэхийг хэдэн
минут тутамд шалгах, ирсэн бол ямар дохио өгөх
(LOGIN -> PREFERENCE -> MAIL)
 Төлөвлөсөн ажлын талаар дуут дохио өгөх
(LOGIN -> PREFERENCE -> CALENDAR)
АНАГААХ УХААНЫ ВЭБ БУЛАНГУУДЫН ТУХАЙ
Интернэт хөгжихийн хирээр түүнд агуулагдах мэдээллийн сан улам бүр ихсэж
байгаа билээ. Энэ асар их мэдээллийн нэгээхэн хэсгийг боловсрол, анагаах
ухааны салбарын мэдээллүүд эзэлж байдаг.
Анагаах ухааны салбарт хамаарагдах мэдээллүүдийг:
 Анагаах ухааны их сургууль, коллежууд
 Эмнэлгүүд
 Эрдэм шинжилгээний байгууллагууд
Мөн мэргэжлийн эдгээр байгууллагуудаас гадна мэргэжлийн бус хүмүүсийн
анагаах ухааны мэдлэгт нэмэр болгохын үүднээс хувь хүмүүс өөрсдийн вэб
хуудсыг хийж байрлуулсан байдаг.
Дэлхийн олон улс орны анагаах ухааны их сургуулиуд, коллежууд өөрийн
сургуулийн ерөнхий мэдээлэл, сургалтын хөтөлбөр, сургуулийн нэгжийн зохион
байгуулалт гэх мэтийн мэдээллүүдээ өөрийн интернэт дэх вэб буландаа
байрлуулсан байдаг. Үүнийг ашиглан эрдэмтэн мэргэд өөрсдийн хийсэн ажил
бүтээлээ харилцан солилцон санал бодлоо солилцох бололцоо бий болдог.
Эмнэлгүүдийн вэб буланд эмч мэргэжилтэнгүүдийн танилцуулга, тухайн
эмнэлгийн байрлал, үйлчилгээний хэлбэр, судалгааны чиглэлээ мэдээлсэн байдаг.
Мөн эмч, өвчтөнүүдийн хоорондох буухиа шуудан хэлбэрийн харилцаа юм.
Өөрийн сонирхсон асуудлын талаар өвчтөн интернэтийн сүлжээг ашиглан ойр
зуурын зарим зөвлөлгөөг авах боломжтой. Эмнэлгүүдийн вэб буланд эмч нарыг
дахин мэргэшүүлэх сургалтын хөтөлбөрүүд хавсаргагдсан байдаг юм.
Зарим тохиолдолд ямар нэгэн албан ѐсны сургууль, эмнэлгийн вэб
булангаас хэн нэгэн хүний зохиосон хувийн вэб булангийн мэдээллүүд илүү
нарийн зохион байгуулагдсан, илүү өргөн мэдээллийг агуулсан байх нь бий.
Энэ бүгдээс үзэхэд интернэт дэх анагаах ухааны вэб булангууд нь:
Дэлхийн улс орнуудын анагаах ухааны ижил мэргэжлийн хүмүүс
хоорондоо өөрсдийн шийдвэрлэж чадахгүй асуудлаар зөвлөлдөх боломжийг
олгодог.
Мэргэжлийн бусад хүмүүст анагаах ухааны болон эмнэлгийн анхан шатны
мэдлэгийг олгодог.
Зайнаас үл хамааран эмч өвчтөний хооронд сүлжээг ашиглан харьцах
боломжийг олгодог.
16

17. Анагаах ухааны холбогдолтой сэтгүүлүүдийг online буюу сүлжээнд идэвхтэй
хэлбэрээр байрлуулсан. Мэргэжлийн хүмүүст зориулсан төрөл бүрийн өгөгдлийн
сан, өвчтөний түүх зэргийг агуулдаг. Анагаахын чиглэлээр суралцаж буй болон
мэргэжил дээшлүүлэх сонирхолтой мэргэжлийн хүмүүст зориулсан тестийн санг
агуулдаг. Бусад шинжлэх ухааны салбаруудын анагаах ухаантай холбоотой
мэдээллүүдийг байрлуулсан зэргээрээ хүмүүсийн анхаарлыг татдаг.
Үүнээс гадна эдгээр вэб булангуудын хэрэглэгчийн интерфейс буюу харагдах
ерөнхий төрх байдал нь улам бүр сайжирч байгаа билээ. Өөрсдийн буландаа
хөдөлгөөнтэй дүрс дуу авиаг агуулдагаараа уг мэргэжлийн эмч нар ашиглаад
зогсохгүй өөр мэргэжлийн хүмүүс ч зарим талын мэдлэгийг олж авахад нэмэр
болдог юм. Мөн дүрсэд суурилсан анагаах ухааны мэргэжил хэмээн нэрлэгддэг
салбарын хүмүүст ийм хэлбэрийн мэдээллүүд илүү хэрэгтэй байдаг.
Бид дэлхий нийтээрээ хүлээн зөвшөөрөгдсөн болон та бүхэнд хэрэг болох болов
уу гэсэн үүднээс зарим анагаах ухааны вэб булангуудын талаар мэдээлэхийг
зорилоо.
MEDSCAPE
Medscape.lnc-ийн бүтээл. 1995 онд анх энэхүү вэб буланг интернэтэд
бүртгүүлсэн цагаас хойш ойролцоогоор 1.2 сая эмнэлэг, эрүүлийг хамгаалахын
ажилтнууд энэ буланд бүртгэгдэж энэхүү булангийн мэдээллийг үнэгүй, шуурхай
авч байгаа юм. Дэлхийн анагаах ухааны мэдээллүүдийн сан болон өгөгдлийн сан,
өөрийн төлбөргүй E-mail хаягийг олгодгоороо анагаах ухааны салбарын №1 вэб
хэмээн тооцогддог.
URL хаяг нь http://www.medscape.com
17

18. Medscape булангийн цонх нь:
- Үндсэн цонх болон мэдээллийн цонх
- Мэдээллийн ангиллууд бүхий муж
Энэ булангийн онцлог нь
- 7 төрлийн интернэтийн сэтгүүл
- Зөвхөн анагаах ухааны чиглэлээр мэдээлэл өгөх email-ийн чөлөөт
хаяг
- 50 гаруй төрлийн анагаах ухааны сэтгүүл, дэлхийн мэдээллийн
томоохон агентлагуудаас авсан анагаах ухааны шинэ мэдээ, мэдээлэл
- Эмчилгээний шинэ арга, аргачлал технологийн мэдээлэлтэй
- Шинээр зохиогдох гэж буй хурал, зөвлөлгөөнүүдийн болох хугацаа,
сэдвийн талаархи календартай
- 40 гаруй сэтгүүлүүдийн материалуудыг агуулсан
- Шалгалтын өрөө гэж нэрлэгдэх салбартаа шалгалт, тестийн
материалуудыг байрлуулсан
- Merriam Webster-ийн анагаах ухааны тайлбар толь бичиг, хайлтын
систем, тодорхой төлбөртэйгээр татан авч болох эрдэм шинжилгээний
өгүүллийн сантай
- Таны сонирхсон мэдээллүүдийн талаар 7 хоногт 1 удаа байнга шинэ
мэдээлэл e-mail хаягаар чинь дамжуулан хүргэх үйлчилгээтэй
- Өгүүлэл болгон нь сайн оновчтой түлхүүр үгүүдтэй
- Тухайн өгүүлэлтэй холбоотой бусад мэдээллүүдийн сангуудын холбоог
харуулсан
- Ихэнх зургууд нь дахин томруулан харж болно
- Хайлтын хүчирхэг системтэй (ойролцоогоор 30000 гаруй өгүүллийн
сангаас мэдээллийг хайна)
- Меdsсаре-ийн гишүүн бүрт 8,4 сая эрдэм шинжилгээний өгүүллийн
хураангуй, 3800 гаруй эрдэм шинжилгээний сэтгүүл бүхий АНУ-ын
Анагаах Ухааны Үндэсний Номын сангаас гаргадаг Меdline болон Aidsline
сувгууд үнэ төлбөргүй байна.
- Ихэнх хэрэглэгчид өөрсдийн хэрэглэж байгаа эмийн хэрэглээ, үйлчлэл,
дагавар нөлөө зэргийн талаар ихээхэн сонирхдог. Эмийн мэдээллийн
санг байрлуулсан байдаг ба АНУ-д хэрэглэгдэж байгаа 200000 гаруй
эмийн бүтээгдэхүүний мэдээлэл байдаг.
- Эмч, эмнэлгийн ажилтнууд өөрсдийн мэдлэг мэргэжлээ дээшлүүлэхийн
тулд энэ буланд байрлах текстүүдийг (зураг, өвчтөний түүх болон бусад
мэдээллийг хавсаргасан) ашиглах боломжтой.
АНАГААХ УХААНЫ ҮНДЭСНИЙ НОМЫН САН
(NATIONAL LIBRARY MEDICINE)
1887 онд анх Эрүүл ахуйн лаборатори нэртэйгээр байгуулагдаж байсан
АНУ-ын Эрүүл Мэндийн Институт (National Institute of health) одоо дэлхийд хамгийн
том эрүүл мэндийн байгууллагуудад тооцогддог. Энэ институт нь АНУ-ын хамгийн
томоохон эмнэлгүүд, эрүүл мэндийн байгууллагууд, эрдэм шинжилгээний
хүрээлэнгүүд, анагаахын сургуулиудтай байнга холбоотой ажилладаг бөгөөд 75
18

19. барилга байгууламжтай, эрдэм шинжилгээний 2000 гаруй төслийг удирдан, өөрийн
төсвийн 10 хувийг төслийн санхүүжилтанд зарцуулдаг юм.
АНУ болон гадаадад 35000 гаруй сургалтын тэтгэлгийг санхүүжүүлдэг. Энэ
утгаараа АНУ-ын болон дэлхийн анагаах ухааны хөгжилд их хувь нэмэр оруулдаг,
оюуны томоохон хөрөнгө оруулагч байгууллага. Энэ хүрээлэнгийн харъяанд АНУ-
ын Анагаах Ухааны Үндэсний Номын сан байдаг юм.
Хаягнь: http://www.nlm.nih.gov
АНУ-ын Анагаах Ухааны Үндэсний Номын Сан нь 40 гаруй мэдээллийн сан
(анагаах ухааны, ДОХ -ын, хор судлалын гэх мэт)-г агуулсан MEDLARS хэмээх
системтэй байдаг бөгөөд энэ систем нь 2 дэд системд хуваагддаг юм.
- ELHILL (МЕDLINE сувгийг агуулсан)
- TOXNET
Эдгээр мэдээллийн санд анагаах ухаантай холбоотой асар их мэдээлэл
байдаг бөгөөд бүх сангууд тогтмол шинэчлэгдэж байдаг юм. Одоо эдгээр сангаас
танилцуулъя.
AIDSDRUGS
- ДОХ-той холбоотой клиникийн туршилтуудад хэрэглэгдэж байгаа
бүтээгдэхүүнүүдийн талаархи мэдээллийн сан
- Англи хэл дээрхи мэдээллүүдийг байрлуулсан
- Cap тутам шинэчлэгдэнэ. Ингэж шинэчлэгдэхдээ 300 гаруй өгүүллийг
шинээр байрлуулдаг.
- ДОХ-ын туршилтуудад хэрэглэгдэж байгаа химийн болон биологийн
хүчин зүйлүүдийн талаархи нэвтэрхий тольтой бөгөөд химийн
бодисуудын нэршил нь олон улсын стандартад зохицсон, бүтээгдэхүүний
дугаартай, эмийн үйлчлэл, хими физикийн төлөв байдлын талаар
дэлгэрэнгүй мэдээлсэн байдаг.
- Туршилттай холбогдсон хэвлэлд нийтлэгдсэн материалуудын
жагсаалт агуулагдана.
AIDSUNE (AIDS information on LINE)
- ДОХ-ын талаархи мэдээллийн сан
19

20. - 1980-аад оноос хойш бүх хэл дээр хэвлэгдсэн материалуудыг агуулна.
- 7 хоног тутам шинэчлэгдэнэ. Cap тутам 1000 орчим өгүүлэл шинээр
нэмэгдэнэ.
- Баримтын төрөл нь сэтгүүлийн ишлэл, засгийн газрын тайлан, захидал,
ном, аудио хэвлэл, нэг сэдэвт бүтээлүүд гэх мэт ДОХ -ын сэтгүүлүүдийн
хураангуй мөн байрлана.
- Pubmed-ээр дамжин энэ санг ашиглах боломжтой.
AIDSTRIALS (AIDS clinical TRIALS)
- ДОХ, түүнийг үүсгэгч вирус, ДОХ –ын дагалдагч өвчнүүдийн эсрэг
бодисуудын тухай мэдээллийн сан
- Нээлттэй ба хаалттай туршилтуудыг мэдээлнэ.
- 2 долоо хоногт нэг удаа шинэчлэгдэнэ. Ойролцоогоор 1000 орчим
өгүүлэл шинээр нэмж байрлуулдаг.
- Туршилтын ач холбогдол, өвчтөний мэдээлэл, шинжлэгдсэн хүмүүс,
туршилтын газар зэргийн талаар мэдээлнэ.
ВIOETHICSLINE(BIOETHICS on Line )
- Био-анагаахын холбогдолтой судалгааны ажлууд, нийгмийн бодлогын
талаарх мэдээллийн сан
- 1973 оноос хойш англи хэл дээр хэвлэгдсэн материалуудыг байрлуулна.
- 2 долоо хоногт нэг удаа шинэчлэгдэнэ. Жил тутам 3600 гаруй өгүүлэл
шинээр нэмж байрлуулдаг.
- Баримтын төрөл нь ихэвчлэн сэтгүүлийн өгүүллүүд, нэг сэдэвт бүтээл,
сонины артикууд, хууль, дүрэм, аудио визуал материалууд байна.
- Мөн энэ санд эрхтэн шилжүүлэх процессын тухай, ДОХ, хүн дээрхи
туршилт, амьтан дээрхи туршилт, эмчлүүлэгчийн эрх, үүргийн талаархи
хууль тогтоомжууд, шинэ технологийн мэдээллүүд, ѐсзүй, нийгмийн
шинжлэх ухааны талаархи мэдээллүүд байдаг
CHEMID(CHEMical Identification)
- Химийн толь бичиг
- Шинэчлэгдэх бүртээ 4000 гаруй бичлэгийг шинээр нэмдэг.
- 339000 гаруй био-анагаахын болон химийн холбогдолтой мэдлэгийн
хураангуй юм.
- Химийн бодисын нэршил нь олон улсын стандартаар нэрлэгдсэн,
молекул томъѐотой, уг бодисын талаархи дэлгэрэнгүй мэдээллийг авч
болох бусад интернэтийн булангуудын URL хаягийг заасан байдаг.
Dirline (Directory of information Resources online )
- Анагаахын мэдээллийн сүлжээний сан
- АНУ-д байгаа эрүүлийг хамгаалах болон эрүүл мэндийн байгууллага,
институт, эрдэм шинжилгээний байгууллагуудын тухай, тэдгээрийн
интернэтийн хаягийг мэдээлнэ. Зарим нэг гадаадын ижил төстэй
томоохон байгууллагуудын тухай мэдээлэл бас байдаг.
20

21. - Мөн энэ мэдээлэлд уг байгууллагын байрлал, үйл ажиллагааны чиглэл,
утасны дугаарууд , үйлчилгээний төрөл, хэвлэн нийтлүүлсэн материалын
тухай тусгасан байдаг.
Health Star (Health Services, Technology, Administration , and Research)
- Эрүүл мэндийн төлөвлөлт, удирдлага, төсөл, үйлчилгээний талаархи
дэлгэрэнгүй мэдээллүүдийн сан
- Англи хэл дээрхи мэдээллийг байрлуулна.
- 1975-1991 болон 1992 оноос хүртэлх материалуудыг 2 бүлэг болгон
хуваасан байдаг.
- 7 хоногт нэг удаа шинэчлэгдэнэ. Сар тутамд 17000 гаруй өгүүллийг
шинээр байрлуулна.
- Баримтын төрөл нь сэтгүүлийн ишлэл, техникийн болон засгийн
газрын тайлангууд, ном, номын бүлгүүд байна.
- Эрүүл мэндийн удирдлага /АНА/, эрүүл мэндийн төлөвлөлт, эрүүл
мэндийн үйлчилгээ гэсэн 3 хувилбараар мэдээллийг агуулна.
- Рubmed -ийг ашиглан энэ мэдээллийн санг ашиглаж болно.
Histline (History of Medicine on Line )
- Анагаах ухаан болон түүнтэй холбоотой шинжлэх ухааны түүхийн
талаархи мэдээллийн сан
- 1964 оноос хойш энэ чиглэлээр бүх хэл дээр хэвлэгдсэн материалуудыг
байрлуулдаг.
- 7 хоног тутамд шинэчлэгдэнэ. Жил бүр 6000 гаруй өгүүллийг шинээр
байрлуулна. Баримтын төрөл нь нэг сэдэвт бүтээл, сэтгүүлийн өгүүлэл,
хурал, зөвлөгөөнд тавигдсан материалууд, номын бүлгүүд байдаг.
- Түүхийн бүх үед дэлхий нийтэд тохиолдож байсан өвчнүүдийн тухай
мэдээллүүд, эмийн тухай, эрүүл мэндийн байгууллага, инститүүд,
анагаах ухааны түүх, хувь хүмүүсийн тухай мэдээлэл байдаг.
- Бусад MEDLARS 5 өгөгдлийн санд байдаггүй анагаах ухааны хөгжлийн
түүхийн тухай мэдээлэл бас бий.
НSRРоj (Неalth research project in progress )
- Клиникт ашиглаж буй шинэ технологи, технологийн хөгжлийн тухай
мэдээллийн сан
- Улирал тутам шинэчлэгдэнэ. Шинэчлэгдэхдээ 350 гаруй төслийн
мэдээллийг шинээ байрлуулна.
- Баримтын төрөл нь нэг сэдэвт бүтээл, хурал, цуглааны материалууд
- Төслийн нэр, төслийг санхүүжүүлэгч болон хэрэгжүүлэгч агентлагуудын
нэр, төслийн эхлэх болон дуусах он, төслийн аргачлалын талаар
мэдээлэл байдаг.
Medline
- Био-Анагаахын мэдээллийн сан
- 1966 оноос хойш бүх хэл дээр хэвлэгдсэн материалууд байдаг.
21

22. - 7 хоног тутамд шинэчлэгдэнэ. Сар тутам 40000 гаруй өгүүллийг шинээр
байрлуулна.
- 1966 оноос хойшхи анагаахтай холбогдон (анагаах, мэс засал, эмнэл
зүйн суурь шинжлэх ухаан, шүд, сувилахуй ухаан, эм судлал, хоол
судлал, эрүүл мэндийн үйлчилгээ зэрэг) 4000 гаруй төрөл сэтгүүлийн
хураангуй байрладаг юм. Ойролцоогоор бүх сэтгүүлийн хураангуйн 75% -
ийг абсракт эзэлдэг байна.
- Меdline нь өөртөө анагаахын индекс, олон улсын сувилагчдын индекс,
нүүр ам судлалын индекс гэсэн 3 индексийг багтаасан био анагаахын
хамгийн том мэдээллийн санд ордог.
- Pubmed -ийг ашиглан энэ сангийн мэдээллийг ашиглах боломжтой
Oldmedline
- Био Анагаахын мэдээллийн сан
- 1958-1965 оны хооронд бүх хэл дээр хэвлэгдсэн нийтлэлүүд байна.
- 992233 бичлэгийг агуулж байгаа. Олон улсын био-анагаахын
сэтгүүлүүдийн хураангуйтай.
Popline
- Гэр бүл төлөвлөлт, хүн амын бодлого, хөгжиж байгаа орнуудын эх
хүүхдийн эрүүл мэндийн асуудлыг хамарсан мэдээллийн сан.
- 1970 оноос хойшхи англи хэл дээр хэвлэгдсэн материалуудыг
байрлуусан.
- Сар тутамд шинэчлэгдэнэ. Шинэчлэгдэх бүртээ 975 өгүүллийг шинээр
байрлуулна.
- Баримтын төрөл нь сэтгүүлийн өгүүлэл, нэг сэдэвт бүтээл, техникийн
тайлан байна.
- Хүн ам, гэр бүл төлөвлөлт, хөгжиж байгаа орнуудын эх, хүүхдийн эрүүл
мэндийн асуудал, ДОХ, бэлгийн замын халдварт өвчний мэдээлэл
байдаг.
- АНУ-ын Олон Улсын Хөгжлийн Агентлагийн мэдээлийн санд тулгуурлан
Жон Хопкинсийн Нийгмийн Эрүүл Мэндийн Сургуулиас энэ буланг
эрхлэн гаргадаг.
PreMEdline
- Био-Анагаахын салбарын мэдээллийн сан
- MRDLINE дахь бүх хэл дээр бичигдсэн хэвлэгдэх гэж байгаа
материалуудыг байрлуулна.
- Өдөр тутмын шинэчлэгдэнэ. 25000-100000 гаруй өгүүллийг шинээр
байрлуулна.
- Эдгээр өгүүллүүд нь хэвлэгдэх шаардлага хангах хүртлээ энэ буланд
байх бөгөөд Medline суваг руу шилжих үед энэ сангаас тухайн өгүүлэл
арчигдана.
SDILINE (Selective Dissemination of information on LINE )
22

23. - Сансар судлалын тухай мэдээллийн сан.
- 1961 оноос хойш олон улсын хэмжээнд бүх хэл дээр нийтлэгдсэн
өгүүллүүдийг байрлуулсан.
- 7 хоног тутам шинэчлэгдэнэ. 500 гаруй өгүүллийг шинээр нэмж
байрлуулдаг.
- Баримтын төрөл нь сэтгүүлийн өгүүллүүд, ном, номын бүлгүүд,
техникийн тайлан, иргэд 1 цагт 18$-ийн төлбөр төлж бүтэн эхээр нь үздэг
бөгөөд гадаадын хэрэглэгчид ашиглуулах 2 төрлийн төлбөргүй суваг бий.
 PUBMED
 Internet Grateful Med
Энэ 2 суваг руу орохын тулд АНУ- ын Анагаах Ухааны Үндэсний Номын сангийн
вэб буланд байгаа Health information салбарыг ашигладаг юм.
MEDSTUDNETS
Бразилийн Рео Ди Жанерогийн Үндэснийн Их Сургуулийн анагаахын
салбарын оюутнуудын зохиосон вэб булан.
URL хаяг нь: http://www.medstudents.com
23

24. Энэ булан нь анагаахын боловсролын холбогдолтой янз бүрийн тест, зураг,
үзүүлэн, шалгалтын материал зэрэг зүйлүүдийг агуулсан, зөвхөн боловсролд
зориулсан булан юм.
Дасгалын (уушиг болон зүрхний хэвийн болон хэвийн бус үеийн авианууд, өвчтний
түүх ба зураг дээр үндэслэсэн өвчний онош тогтоох тестүүд), сэтгүүлийн
хураангуй, анагаахтай холбогдсон янз бүрийн хошин шог, сонирхолтой зургууд
(дурангийн мэс засал) гэх мэтээр ангилсан 10 төрлийн ангилалтай. Хэрэв таны
компьютер чанга яригчтай бол та уушиг болон зүрхний хэвийн болон хэвийн бус
үйл ажиллагааны авиануудыг сонсож болох юм.
Зүрхний хэвийн болон янз бүрийн эмгэгийн үе дэхь зүрхний цохилтыг сонсохын
тулд Heart sound товчийг дарна.
24

25. Дээрхи цонхонд гарч ирсэн зүрхний хэвийн болон эмгэг үеийн зүрхний авиануудын
төрлөөс сонсохыг хүсч байгаа авианы нэр дээр дарна. Үүний дараа дууны файлыг
нь татаж эхэлнэ.
Татаж дууссаны дараа дууг сонсох цонх гарч ирнэ.
25

26. Хичээлүүдийн тестүүд нь Basic Science салбарын Avtive Learning center бүлэгт
агуулагддаг.
Микробиологи, эм судлал, вакциний хичээлүүдээр бэлдсэн тестүүд бий. Тестийг
бөглөхийн өмнө аль салбараар, ямар төрлийн тестийг сонгох, хэдэн асуулттай
байх зэргийг сонгоно. Хайлтын суваг нь мөн бусад томоохон анагаахын веб
булангуудын адилаар Medline сувгаас хайлтын Үргэжлүүлэн мэдээллийг хайдаг
юм.
MEDSITE
Medsite.Inc-ийн бүтээл. Энэ булан нь анагаахын салбарын сэтгүүлүүд, ном,
програм хангамж, анагаах ухааны шинэ мэдээ мэдээллүүд, анагаахын
боловсролын сэдвүүдийн тухай өргөн агуулга бүхий мэдээлэлтэй булан юм.
URL хаяг нь: http://www.medsite.com
200 гаруй эмнэпэг, анагаах ухааны сургуулиудтай шууд холбогдож ажилладаг, 20
гаруй эмийн болон эмийн холбогдолтой үйлдвэрүүдтэй мөн шууд хандаж
ажилладаг юм.
Энэ булан нь мөн бусад анагаахын томоохон булангуудын адил төлбөргүй
E-mail-ийн үйлчилгээг үзүүлдэг.
Энэ буланд зөвхөн оюутнуудад зориулсан мэдээллүүд агуулагддаг юм. Анагаахын
нарийн мэргэжлийн салбаруудын үзэх хичээлүүдтэй холбогдсон ном, оюутнуудад
зориулсан шинээр гарч байгаа гарын авлагын тухай мэдээллийг агуулна. Мөн
гарын компьютерийн каталогууд байрладаг юм.
МЕDICINENET
Энэ булан нь MEDICINENET.Inc ийн бүтээл юм. Анх 1996 онд хэсэг эмч нар
бүтээсэн бөгөөд энэ булан нь эмч нар, анагаах ухааны сэдвээр судалгаа
шинжилгээний ажил эрхэлдэг эрдэмтэн мэргэдэд зориулан мэдээллийг энгийн,
ойлгомжтой хэлбэрээр илэрхийлсэн булан юм. Ойролцоогоор 200000 гаруй эрүүл
мэндтэй холбогдсон асуудлууд, тэдгээрийн хариултыг агуулсан мэдээллийн
сантай.
URL хаяг нь:http://www.medicinenet.com
26

27. Соmpany Info
- About Us: Medicinenet булангийн тухай мэдээлэл байдаг
- Meet the Doctors энэ буланд бүртгэлтэй нарийн мэргэжилийн эмч
нартай холбоо тогтооѐ гэвэл энэ сонголтыг хийх бөгөөд эмч нарын
нэрс нь мэргэжилтэйгээ гарч ирнэ.
- Неlp indeх энэ вэб буланг хэрхэн ашиглах талаархи мэдээллийн
хэсэг.
- Privacy and Security энэ булангийн дүрэм болон бусад
холбогдох журмыг танилцуулна.
Member advantage:
- Find Out More : Medcitinent буланд гишүүнээр элссэнээр та ямар
төрлийн хөнгөлөлт эдэлж болох талаархи мэдээлэл байна.
- Sign Up Now : шинээр хэрэглэгч болох гэж байгаа хүмүүс энэ
командаар бүртгүүлнэ.
Medical Info
- First Aid : эмнэлгийн анхан шатны тусламжийн талаархи мэдээлэл
байдаг
- Position Control : АНУ-ын бүх мужуудад байдаг хорын хяналтын
албануудын мэдээлэл байдаг бөгөөд энэ албадын хаяг, байршлыг
заасан байна.
- Рroduct Recalls: зарим талаар хүний эрүүл мэндэд хортой хэмээн
тогтоогдон худалдаалах жагсаалтаас хасагдсан химийн болон бусад
төрлийн бүтээгдэхүүнүүдийн нэрийг жагсаасан байдаг бөгөөд энэ
жагсаалт нь хоол хүнс, хүүхдийн тоглоом, гэр ахуй гэх зэргээр
ангилагдсан байна.
- Неаlth Resources : Энэ буланг ашиглан хаанаас ямар төрлийн
мэдээллүүдийг олж авч болох талаархи каталог юм.
Services and tools
27

28. - Му ассоunt : Энэ буланд хэрэглэгчээр бүртгүүлсний дараа чухам
ямар булангуудыг ашиглах, ямар буланд байнга орох зэргээ сонгон
өөрийн булангаа үүсгэж болно.
- Аdvanced Search : Бүлгийн хайлт буюу мэдээллийг нөхцөл шалгаж
хайх хайлтын систем юм.
- Drugstore Shopping : энэ сувгийг ашиглан эмийн худалдаа явуулж
болох бөгөөд эмийн нэр, заавар, жор зэргийн тухай маш дэлгэрэнгүй
мэдээлэл байдаг.
- Featured Products : энэ буланд тавигдаж байгаа электроник,
компьютер, эмнэлэгийн багаж тоног төхөөрөмжийн үнийн санал болон
каталог байна.
Medicinenet булан нь бусад булантай адилаар хэрэглэгчийг бүртгэн авах
бөгөөд байнгын хэрэглэгч нь энэ буланд тавигдаж байгаа шинэ мэдээ мэдээлэлтэй
танилцах. Зарим төрлийн үйлчилгээнд хөнгөлттэй үнээр үйлчлүүлдэг юм.
Dreases and Conditions -450 гаруй төрлийн анагаах ухаанд хэрэглэгдэж
байгаа өвчний нэр томьѐоны тухай мэдээллийг цагаан толгойн дарааллаар
эрэмбэлсэн байдаг.
Products and tests -100 гаруй төрлийн өвчний ангилал байх бөгөөд энэ
өвчнийг хэрхэн оношлох, яаж илрүүлэх, яаж эмчлэх талаархи мэдлэгийг олгох
зорилготой.
Medications -250 гаруй нийтлэг хэрэглэгддэг жор болон эмийн дайвар
нөлөөний талаархи мэдээлэл бий.
Dictionary -9000 гаруй эмнэлгийн нэр томъѐоны тайлбар толь бичиг бөгөөд
удахгүй webster-ийн анагаах ухааны тайлбар толь бичиг нэртэйгээр хэвлэгдэх гэж
байгаа
Health Living -эрэгтэйчүүд, эмэгтэйчүүд, хүүхдийн эрүүл мэнд, хоол
судлалын талаархи мэдээлэл байдаг.
Мedterms
Меdcinenet .com булангийн нэг салбар бөгөөд энэ нь анагаах ухааны нэр томьѐог
тайлбарласан интернэтийн тайлбар толь бичиг юм.
URL хаяг нь: http://www.medterms.com
28

29. Энэхүү толь бичиг нь уламжлалт ба орчин үеийн анагаах ухааны хэллэг, нэр
томьѐог цагаан толгойн дараалаар ангилсан байна.
Жишээ нь: А үсгийн ангиллаар хайлт хийлгэе. Ингэхэд А үсгээр эхэлсэн анагаах
ухаан, эрдэм шинжилгээнийн байгууллагууд, мөн өвчний тухай мэдээлэл, эм,
эмийн бүтээгдэхүүний тухай мэдээлэл гарч ирнэ.
MEDCHOICE
Анх 1995 онд АНУ-ын мэргэжлийн сургуулиудын эмч нар бүтээсэн. Бусад вэб
булангуудаас хэрэглэгчийн болон мэргэжлийн хүмүүст зориулсан вэб хуудастай.
URL хаяг нь: http://www.mdchoice.com
Энэ булан нь:
1. Соnsumers (мэргэжлийн бус хүмүүс)
2. Неаlthcare professions (мэргэжлийн хүмүүс) гэсэн ангиллаар мэдээллийг 2
хэсэгт хуваан төрөлжүүлсэн байдаг.
29

30. Мэргэжлийн бус хүмүүст зориулсан энэхүү салбарт хүмүүсийн сонирхсон
асуултуудад хариулт өгөх булан, төрөл бүрийн эмийн мэдээлэл, өвчний тухай
анхан шатны ойлголт, зайн сургалтын тухай мэдээллүүд байдаг. Мөн анагаах
ухаанд шинээр гарч байгаа бүтээгдэхүүн, эмчилгээнийн талаархи мэдээллүүдийг
түлхүү байрлуулна.
Меdical information
- Diseases : өвчнүүдийн нэрсийг латин цагаан толгойн дараалал
эрэмбэлсэн байх бөгөөд тодорхой өвчний мэдээлэлд уг өвчний
30

31. үүсэл, үе шат, эрт оношлох арга, эмчилгээний арга зэргийн тухай
маш дэлгэрэнгүй мэдээлэл байна.
- Cancer Center : эрүүл мэндийн вэб булангууд дотроос хавдрын
тухай нилээд дэлгэрэнгүй мэдээллийг агуулдагаараа онцлог юм.
Хавдрын ерөнхий ойлголт, ангилал, эмчилгээний аргын талаар
мэдээлнэ.
- Drugs : Төрөл бүрийн эмийн талаархи мэдээллийг энд
байрлуулсан байна.
Мэдээллийн эх сурвалжууд нь:
I. Drug FAQs patient Monographs -4500 гаруй эмийн
талаархи мэдээллийг агуулна
II. Таber ‘s Medical Encyclopedia -53000 гаруй
сурвалжаас мэдээллийгхайна,
III. Free newsletter -70 гаруй эрүүл мэндийн хэвлэлээс
мэдээллийг хайна
- Medical Dictionary : анагаах ухааны тайлбар толь бичиг
- Health news : Эрүүл мэндийн салбарт гарч буй шинэ мэдээ
мэдээллүүдийн сан
- Simulators: эмнэлгийн анхан шатны тусламжийг хэрхэн үзүүлэх
талаар бэлдсэн хедөлгөөнт дүрс бүхий хичээлүүд байдаг. Энэ
сургалтанд хамрагдахын тулд MDChoice.com -оос өөрийн вэб
булангийн дүрэм журмыг хүлээн зөвшөөрсөн эсэх талаар лавламж
гардаг. Хэрэв та энэхүү дурэм журмыг зөвшөөрч байвал I
understand and agree with the below terms цонхыг дарна.
Ингэснээр гэрийн нөхцөлд эмнэлгийн анхан шатны туспамжийг
хэрхэн үзүүлэх талаархи сургалтын хөтөлберт нэвтрэнэ.
Photorounds : Төрөл бүрийн халдварт болон халдварт бус өвчнүүдээр өвчилсөн
өвчтөний түүх болон фото зургийн сан юм. Өвчний зургууд болон өвчтөний түүхийг
халдварт өвчин, нүдний өвчин, арьсны өвчин гэх мэтээр ангилсан байна.
- Medline : АНУ-ийн АнагаахУхааны Үндэсний Номын
Сангаас жил болгон эрхлэн гаргадаг Medline сувагт шилжинэ.
- Cancerlit : Уг номын сангийн хавдрын мэдээллийг сан руу
шилжинэ.
31

32. - AidSline: Мөн АНУ-ийн Анагаах Ухааны Үндэсний Номын Сангаас гаргадаг
ДОХ-н мэдээллийн сан руу шилжинэ.
- Healthcare employment: эрүүл мэндийн салбарт гарч буй ажлын байрны
мэдээллийг байрлуулсан байдаг. Мэргэжилтэн хайж байгаа болон ажил хайж
байгаа хүмүүс энэ булан руу хандана.
Анагаах ухааны мэргэжлийн хүмүүст зориулсан салбар: Бусад анагаах ухааны
вэб булангуудын нэгэн адилаар өөрийн email - ийн төлбөргүй үйлчилгээг үзүүлдэг.
Эмч мэргэжилтнүүдэд зориулан тэдний өдөр тутмын үйл ажиллагаанд нэмэр
болох мэдээ мэдээллийг байнга шинэчлэн байрлуулж байдаг.
- Gerd Center : Дотрын өвчин,түүний эмчилгээний
талаархи мэдээллийн төв
- Cancer Canter: Хавдрын тухай мэдээллийн сан Cancerlit
бусад хавдрын тухай мэдээллийг агуулсан веб булангуудын
нэрс , хавдар судлалын томоохон институудын тухай
мэдээллийг агуулна.
- Ultraweb search : MDchoice.com буланг ашиглан
мэдээллийг хайх хэсэг
- Medline : АНУ-ийн Анагаах Ухааны Үндэсний Номын Сангаас жил болгон эрхлэн
гаргадаг Medline сувагт шилжинэ.
- Drug info : эм, эмийн бүтээгдэхүүн, тэдгээрийн хэрэглээ, үйдвэрлэл зэргийн
талаархи мэдээллийн сан
- Health news: анагаах ухаанд шинээр гарч буй мэдээ мэдээллийн
булан
- Clinical Calculations : анагаах ухаанд хэрэглэгддэг томьѐонуудыг
агуулдаг бөгөөд хэрэглэгч өгөгдлөө оруулаад чухам ямар
үзүүлэлтийг бодох томьѐогоо сонгон авна. Өөрөөр хэлбэл өгөгдлийг
гаднаас оруулахад бэлэн томъѐо ашиглан танд хэрэгтэй
үзүүлэлтүүдийг бодож гаргана.
Interactive Education
- Photorounds –Янз бүрийн халдварт болон
халдварт бус өвчний зураг байна
- Суberpatient Sim : Өвчтөний оношийг бөгөөд тухайн
өвчний үед ямар эм хэрэглэх талаархи эмчийн мэдлэгийг
шалгах тест юм.
- Radiology Rounds : компьютер-томограф болон
рентген зургийг ашиглан өвчний оношийг тогтоох зайны
сургалт. Мөн photosounds болон ЕСG-ийн адилаар өвчний төрлүүдийг өгсөн
байна.
- Рediatic Radiology: Мөн дээрхитэй төстэй. Гэхдээ өвчтөний рентген
зургуудыг илүү дэлгэрэнгүй хэлбэрээр харуулдаг бөгөөд танаас энэ зургууд
болон өвчний түүхийг уншаад ямар ойлголт авсан талаар 4-5 асуултыг өгсөн
байна.
- ECG Rounds: Зүрхний төрөл бүрийн эмгэг дэх зүрхний цахилгаан
бичлэгүүд уг бичлэгийг ашиглан гаргасан онош бүхий мэдээллүүд байна.
32

33. Reading Room
- Full text journals: Mdchoice.com веб буланд
бүртгэлтэй анагаах ухааны online сэтгүүлүүдийн
жагсаалт байрладаг. Энэ сэтгүүлд гарч байгаа
өгүүллүүдийг бүрэн эхээр нь төлбөргүй унших
боломжтой.
- Online Text Book: Мөн энэхүү буланд
бүртгэлтэй оnline номын жагсаалт байрлана. Илүү их
өргөн мэдээллийг агуулдагаараа online сэтгүүлээсээ ялгаатай байдаг.
Мэдээллийг авахдаа мөн төлбөр төлөхгүй.
- Custom Reading: Одоогоор дэлхий дахинд хэвлэгдэн гарч байгаа
анагаах ухааны маш олон сэтгүүлүүд байдаг билээ. Тэгвэл энэ бүх
сэтгүүлүүдээс өөрийн сонирхсон мэдээллийг олж авна гэдэг тийм ч
амар биш юм.
Mdchoice.com булангийн хэрэглэгч Secure mail командыг өгч өөрийн Е-mail
шалгах бол, шинээр хэрэглэгч болохыг хүссэн хэрэглэгч Free regitration click here
командыг өгнө.
МЕDEXPLORER
Анх 1996 онд Канадын Калгарийн Их Сургүүлийн оюутан Марлийн Гласпи
үндэслэсэн.
URL хаяг нь: http:// www.medexplorer.com/
Интернэт дэх анагаах ухааны холбогдолтой мэдээ мэдээллүүдийг цуглуулан
агуулгын хувьд нилээд эмхтгэсэн вэб булан юм. Энэ булан нь yahoo, Аltavista
хайлтын системүүдийн нэгэн адил зөвхөн анагаах ухааны төрлийн байгууллагууд,
анагаах ухааны боловсролын салбарууд, анагаах ухааны янз бүрийн зүйлсийн
цуглуулга, анагаах ухааны холбогдолтой сэтгүүлийн хураангуй, компьютерийн
програмууд гэх мэтээр 28 бүлэгт хуваасан байдаг. Энэ вэб булан нь өөртөө Е-mail
-ийн үйлчилгээг агуулдаггүй учир мэдээллийг авахын тулд бүртгүүлэх
шаардлагагүй.
33

34. 34

35. Танд хэрэгтэй веб хуудсуудын жагсаалт
Эрүүл мэндтэй холбоотой дэлхийн веб сайтууд
www.apollolife.com www.who.org
www.pharmabiz.com www.indmedica.com
www.onhealth.com www.ehirc.com
www.goodhealthnyou.com www.acupuncture.com
www.alibaba.com www.acupressure.org
www.healthfinder.com www.apollohospitals.com
www.healthyideas.com www.ayurvedic.org
www.health-library.com www.cancer.org
www.health2health.com www.doctorsofindia.com
www.arogya.com www.doctorsaab.com
www.calcuttamedics.com www.healingpeople.com
www.doctoranywhere.com www.homeopathyhome.com
www.healthcarenyou.com www.webmd.com
www.emedlife.com www.gynonline.com
www.bloodgivers.com www.mayohealth.com
www.goodhealthdirectory.com www.yourhealth.com
www.healthatoz.com www.indiaherbs.com
www.caducee.net www.fem40plus.com
www.indegene.com www.endocrineindia.com
www.embarrassingproblems.com
35