Wlochy

1. Włoski
elementarz
Republika Włoska (wł. Italia, Repubblica
Italiana) leży w południowej Europie,
na Półwyspie Apenińskim. Powierzchnia
kraju wynosi 301.230 kilometrów
kwadratowych, a liczba ludności - około
59 mln. Stolicą jest Rzym, który
zamieszkuje 2,5 ludzi,
a w całej aglomeracji żyje prawie 4 mln.
Walutą jest euro (EUR).
1

2. 2
Włoski elementarz
Językiem urzędowym jest język włoski. Rangę języka urzędowego - oprócz włoskiego
- w regionie Valle d'Aosta ma również francuski, a w regionie Trydent-Górna Adyga
– także język niemiecki. We Włoszech przyrost naturalny wynosi ok. 0,4 proc. Włochy
mają klimat śródziemnomorski, jednak jest on mocno zróżnicowany - na północy lata
są gorące, a zimy chłodne, ale im dalej na południe, tym klimat staje się łagodniejszy.

3. 3
Włoski elementarz
Podział administracyjny
Włochy pod względem administracyjnym są podzielone na 20 regionów, 106 prowincji
i 8100 comun, czyli odpowiedników gmin. Regiony to: Dolina Aosty, Piemont, Lombardia,
Trydent-Górna Adyga, Friuli-Wenecja Julijska, Liguria, Emilia-Romania, Wenecja
Euganejska, Toskania, Marche, Lacjum, Umbria, Abruzja, Kampania, Molise, Apulia,
Basilicata, Kalabria, Sycylia i Sardynia. Do regionu Lombardia zalicza się również
Campione d'Italia w Szwajcarii.

4. 4
Włoski elementarz
System polityczny
Włoski system polityczny opiera się na konstytucji z 1948 r. Kraj ten jest republiką
z dwuizbowym parlamentem, a głową państwa jest prezydent, wybierany
na siedmioletnią kadencję przez Zgromadzenie Narodowe. Od 6 maja 2006 r. funkcję
tę pełni Giorgio Napolitano. Prezydent powołuje premiera oraz - na jego wniosek
- powołuje i odwołuje rząd. Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy parlament
- Izba Deputowanych (630 miejsc) i Senat (315 miejsc). Parlament wybierany jest
na pięcioletnią kadencję w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Bierne prawo
wyborcze do Izby Deputowanych mają wszyscy wyborcy, którzy w dniu wyborów mają
ukończone 25 lat, a do Senatu – 40 lat.

5. 5
Włoski elementarz
Parlament sprawuje władzę ustawodawczą - uchwala wotum zaufania lub nieufności dla
rządu, uczestniczy w wytyczaniu linii polityki państwa, kontroluje bieżącą politykę rządu, a
także wybiera prezydenta w głosowaniu tajnym. Powołuje także 5 członków Trybunału
Konstytucyjnego. Ponadto: uchwala budżet, rozpatruje sprawozdania
z realizacji budżetu, występuje z interpelacjami i zapytaniami do rządu, powołuje komisje
śledcze. Władza wykonawcza spoczywa w rękach Rady Ministrów. Obecny gabinet
powstał w maju 2013 r. pod przewodnictwem premiera Enrico Letty.

6. 6
Włoski elementarz
Przynależność do organizacji
międzynarodowych
Kraj, podzielony na 20 regionów, jest współzałożycielem Europejskiej Wspólnoty
Gospodarczej, członkiem G8, czyli ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych
państw świata, a także OECD. Włochy są państwem założycielskim Unii Europejskiej, a
od 1999 roku także członkiem strefy euro.

7. 7
Co warto wiedzieć
o gospodarce
Pod względem gospodarczym i politycznym Włochy należą
do najważniejszych krajów Europy i świata, chociaż od połowy
lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku ich rozwój był dużo wolniejszy,
niż w przypadku innych krajów Unii Europejskiej.
Od lat włoska gospodarka zmaga się m.in. z wysokim zadłużeniem,
niską ściągalnością podatków, kosztownym systemem emerytalnym,
a także z korupcją i nieudolnym systemem sprawiedliwości.

8. 8
Co warto wiedzieć o gospodarce
PKB, inflacja
Z danych opublikowanych przez włoski urząd statystyczny ISTAT wynika, że Produkt
Krajowy Brutto Włoch w 2011 r. wzrósł o 0,4 proc., a rok wcześniej 1,4 proc. Pod koniec
2011 r. widać już było oznaki recesji – w IV kwartale 2011 r. PKB skurczył się o 0,5 proc.
w porównaniu z IV kwartałem 2010 r., a w 2012 r. włoska gospodarka zmalała o 2,5 proc.
Rok później – według wyliczeń Banku Światowego – PKB spadł o 1,9 proc.
Kryzys gospodarczy ostatnich lat wpłynął na znaczne pogorszenie sytuacji ekonomicznej
kraju - spadek zatrudnienia, utratę konkurencyjności oraz zły stan finansów państwa,
co z kolei skutkowało utratą wiarygodności Włoch na arenie międzynarodowej.

9. 9
Rosnący poziom długu publicznego, który w 2011 r. wyniósł 121 proc. PKB, oraz
pogarszająca się ocena ratingowa wpłynęły na wzrost kosztu obsługi długu: w 2011 r.
cena obligacji skarbowych rosła; rentowność obligacji rządowych dochodziła do 8 proc. W
2012 r. sytuacja gospodarcza Włoch była nadal bardzo trudna, a ich wizerunek jako kraju
zmagającego się problemami gospodarczymi i finansowymi utrwalił się na arenie
międzynarodowej. Kolejne plany oszczędnościowe spowodowały wzrost presji fiskalnej,
której towarzyszył wzrost inflacji do 3,3 proc. w skali roku. Włoski dług publiczny, należący
do najwyższych w Europie, wzrósł w 2012 r. do ok. 127 proc. PKB. Pogarszająca się
kondycja ekonomiczna oraz coraz mocniej odczuwalne napięcia społeczne zmobilizowały
włoski rząd do działań na rzecz uzdrowienia gospodarki. Utworzono bezpartyjny „rząd
ekspertów” pod przewodnictwem wieloletniego komisarza europejskiego Mario Montiego.
Postawiono przede wszystkim
na pobudzenie rozwoju gospodarczego, walkę z rekordowo wysokim bezrobociem
i z oszustwami podatkowymi.
Co warto wiedzieć o gospodarce

10. 10
Działania antykryzysowe koncentrowały się też na wzroście inwestycji publicznych,
ożywieniu popytu i pomocy dla najuboższych rodzin. Niezbędne okazały się oszczędności
budżetowe, wzmocnione polityką prorozwojową, zmiany w służbie zdrowia oraz redukcja
zatrudnienia w sektorze publicznym. Plan antykryzysowy, który zakładał również reformę
podatków, wprowadzenie podatku od zysków firm sektora naftowego oraz funduszy
inwestycyjnych, miał w latach 2012-2014 przynieść 30 mld euro oszczędności. Była ta
trzecia korekta budżetowa. Poprzednie przyniosły cięcia wydatków i wzrost podatków w
sumie na prawie 60 mld euro, ale wobec pogarszającej się sytuacji makroekonomicznej
okazały się niewystarczające do osiągnięcia równowagi budżetowej w 2013 r. i
ustabilizowania sytuacji na rynkach finansowych.
Co warto wiedzieć o gospodarce

11. 11
Szacuje się, że w 2014 r. nastąpi powolne ożywienie gospodarcze. Pierwsze sygnały
poprawy koniunktury widoczne już były w IV kwartale 2013 r. , kiedy PKB wzrósł
o 0,1 proc. wobec III kwartału 2013 r. Z wyliczeń Banku Światowego wynika jednak,
że cały 2013 r. zamknął się jednak jeszcze spadkiem PKB o 1,9 proc. Także zdaniem
autorów raportu OECD „Economic Survey: Italy 2013” Włochy powracają na ścieżkę
wzrostu, jednak zmiany następują powoli. Komisja Europejska w swoich prognozach
gospodarczych przewiduje, że PKB Włoch w 2014 r. wzrośnie o 0,6 proc., a w 2015 r.
o 1,2 proc. Bank Światowy podał, że inflacja w 2013 r. wyniosła we Włoszech 1,2 proc.,
czyli mniej, niż w latach poprzednich. W 2012 r. podliczono ją bowiem na 3,3 proc.,
a w 2011 r. na 2,9 proc.
Co warto wiedzieć o gospodarce

12. 12
Bezrobocie
Dużym problemem włoskiej gospodarki jest jednak rosnące bezrobocie. O ile jeszcze
w latach 2010-2011 stopa bezrobocia wynosiła 8,4 proc., to w 2012 r. bez pracy było
10,7 proc. mieszkańców tego kraju, a rok później – według wstępnych danych – już
12,2 proc. Włoski urząd statystyczny ISTAT podał, że tylko w 2013 r. zlikwidowano
478 tys. miejsc pracy. Bezrobocie dotyczy najczęściej osób młodych, w wieku 15-24 lata
– wskaźnik dochodził tu do 42 proc.
Eksperci podkreślają, że podejmowane przez kolejne rządy działania antykryzysowe
zaczynają przynosić pozytywne efekty. Jednak zbyt restrykcyjne prawo pracy oraz niejasne
przepisy gospodarcze i wysokie obciążenia podatkowe wywierają nadal negatywny wpływ
na atrakcyjność włoskiej gospodarki. W grudniu 2013 r. agencja ratingowa S&P utrzymała
ocenę Włoch na poziomie BBB/A-2 zaznaczając,
że w przypadku zaniechania reform rynku pracy na rzecz zwiększenia jego
elastyczności, zostanie ona obniżona.
Co warto wiedzieć o gospodarce

13. 13
Prognozy Komisji Europejskiej dla włoskiej gospodarki:
2012 2013 2014 2015
Wzrost PKB (%) -2,5 -1,9 0,6 1,2
Bezrobocie (%) 10,7 12,2 12,6 12,4
Deficyt budżetowy -3,0 -3,0 -2,6 -2,2
Inflacja 3,3 1,3 0,9 1,3
Dług Publiczny 127,0 132,7 133,7 132,4
Źródło: European Economic Forecast Winter 2014
Szacunki włoskiego rządu oraz KE odnośnie wzrostu PKB są zgodne z prognozami
instytucji oraz organizacji międzynarodowych.
Co warto wiedzieć o gospodarce

14. 14
Prognozy wzrostu PKB RW wg włoskich instytucji otoczenia
biznesu oraz organizacji międzynarodowych:
2013 2014
Promoteia Wrzesień 2013 -1,6 0,8
Confindustria Wrzesień 2013 -1,6 0,7
Włoski Bank
Centralny
Sierpień 2013 -1,9 0,7
MFW Lipiec 2013 -1,8 0,7
Co warto wiedzieć o gospodarce

15. 15
Prognozy wzrostu PKB RW wg włoskich instytucji otoczenia
biznesu oraz organizacji międzynarodowych:
2013 2014
OECD Lipiec 2013 -1,8 0,4
ISTAT Maj 2013 -1,4 0,7
Komisja Europejska Maj 2013 -1,3 0,7
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Documento di Economia e Finanza 2013
Co warto wiedzieć o gospodarce

16. 16
Główne sektory gospodarki
Kraj jest wyraźnie podzielony pod względem sytuacji gospodarczej na wysoko rozwiniętą
północ i do niedawna zacofane, a obecnie nadal słabiej rozwinięte Południe. Regiony
Lombardia i Piemont należą do najbogatszych obszarów UE, o wysoko rozwiniętym
i technologicznie zaawansowanym przemyśle i wydajnym rolnictwie. Dobrze rozwiniętą
gałęzią przemysłu jest hutnictwo, zlokalizowane głównie w miastach portowych, które
zaspokaja w całości potrzeby przemysłu elektromaszynowego, a zwłaszcza stoczniowego i
samochodowego.
Włochy są jednym z największych producentów maszyn i pojazdów (np.: FIAT, Alfa Romeo,
Piaggio oraz samochody sportowe Ferrari, Maserati i Lamborghini). Wielowiekową tradycję
ma przemysł włókienniczy i odzieżowy, skoncentrowany głównie w okolicach Prato oraz w
północnej części kraju.
Co warto wiedzieć o gospodarce

17. 17
Światową sławą cieszy się włoskie wzornictwo – Mediolan i Rzym to najważniejsze centra
mody na świecie. Włoskie przedsiębiorstwa kładą coraz większy nacisk
na innowację i badania, co w połączeniu z atrakcyjnym designem wpływa
na zwiększoną podaż na włoskie produkty na rynkach międzynarodowych (eksport
w 2011 r. wzrósł o pond 11 proc. w porównaniu do 2010 r.). Włochy są największym
w Europie producentem obuwia, broni myśliwskiej i sportowej oraz okularów.
Silną pozycję w gospodarce zajmuje także przemysł chemiczny i farmaceutyczny, który
charakteryzuje się dużym stopniem innowacyjności. Choć po dynamicznym roku 2010
nastąpiło stopniowe spowolnienie rozwoju tego sektora, na co wpłynął przede wszystkim
wzrost cen surowców oraz malejący popyt wewnętrzny, został on jednak
w dużym stopniu skompensowany wzrostem eksportu.
Co warto wiedzieć o gospodarce

18. 18
Najwięcej inwestycji z zakresu B&R jest realizowanych w sektorze farmaceutyki
i biotechnologii (ponad 8 tys. naukowców, 1,7 mld euro inwestycji – 9 proc. wartości
wszystkich badań w B&R prowadzonych we Włoszech w 2011 r.). 39 proc. firm
operujących na rynku jest z kapitałem włoskim, 40 proc. krajów UE i 21 proc.
– amerykańskim. Przemysł farmaceutyczny koncentruje się przede wszystkim
w regionie Lacjum, Toskanii, Emilii, Romanii, Wenecji oraz Lombardii. W ostatnich latach
położono także duży nacisk na rozwój energii odnawialnych: rośnie zainteresowanie
innowacyjnymi rozwiązaniami z zakresu energii słonecznej, wodnej, wiatrowej (w
szczególności off-shore).
Co warto wiedzieć o gospodarce

19. 19
Włochy mają dobre warunki do rozwoju rolnictwa, chociaż struktura agrarna jest
niekorzystna - przeważają małe i średnie gospodarstwa o niewysokiej towarowości.
Na włoskim rynku dobrze rozwinięty jest system wsparcia grup producenckich – kraj ten
zajmuje czołowe miejsce w UE pod względem liczby stowarzyszeń organizacji
producentów. Włosi przywiązują dużą uwagę do systemu certyfikowania żywności
– w UE zarejestrowali ponad 280 produktów regionalnych. W 2011 r. w porównaniu
z 2010 r. odnotowano ponad 10-proc. wzrost eksportu produktów spożywczych
i 13-proc. wina.
Bardzo ważną gałęzią gospodarki jest również turystyka. Starożytne zabytki, liczne dzieła
sztuki, piękne krajobrazy oraz gorące plaże przyciągają co roku do Włoch rzesze turystów.
Najchętniej odwiedzają oni Rzym, Florencję, Wenecję, Sienę, Pizę i Neapol,
a także kurorty nadmorskie, m.in. Rimini. Pod względem liczby przyjeżdżających
z zagranicy gości kraj ten plasuje się na 5. miejscu na świecie.
Co warto wiedzieć o gospodarce

20. 20
Rocznie Włochy odwiedza ok. 60 mln zagranicznych turystów. W sektorze tym pracuje ok.
2,5 mln mieszkańców Włoch, a jego udział w tworzeniu PKB utrzymuje się
na poziomie 10 proc. Warto zaznaczyć, że choć dobrze rozwinięty sektor jachtowy
przechodzi kryzys, to największa włoska stocznia Fincantieri wciąż jest światowym liderem
w produkcji statków wycieczkowych i dużych jachtów luksusowych.
Charakterystyczny element gospodarki tego kraju, czyli duża liczba pośredników
w dystrybucji towarów, prowadzi do zawyżania cen wewnętrznych i spadku
konkurencyjności na rynku światowym. Ważną rolę w gospodarce Włoch odgrywają
tradycyjne branże przemysłowe sektora małych i średnich firm, których produkcja przenosi
się do Azji, oraz eksport towarów o niskiej wartości dodanej, ale wysokich cenach.
Produkty te są zastępowane przez tańsze wyroby z importu. Mimo spadku udziału Włoch
w handlu światowym, kraj ten nadal zajmuje 8. miejsce na liście światowych eksporterów i
7. wśród importerów.
Co warto wiedzieć o gospodarce

21. 21
Bariery w dostępie do rynku
Rynek włoski uregulowany jest wieloma krajowymi i unijnymi aktami prawnymi. Regulacje
te dotyczą wszystkich aspektów działalności rynkowej - począwszy
od otwierania działalności na rynku włoskim, dokonywania obrotu gospodarczego,
po uregulowania finansowo-podatkowe. We Włoszech uregulowane są również
zagadnienia specjalistyczne, takie jak np. obrót lekami weterynaryjnymi, sprzedaż napojów
alkoholowych czy sprzedaż artykułów pirotechnicznych. Podobne uregulowania prawne
dotyczą świadczenia usług – np. detektywistycznych, ochroniarskich
czy utylizacja azbestu. Istnieją również przepisy lokalne, uwzględniające specyfikę
i potrzeby rynków w poszczególnych regionach kraju. Na stronach internetowych można
odnaleźć dany akt prawny regulujący rynek w poszczególnych dziedzinach. Informacji
o rynku udzielają również Izby Przemysłowo-Handlowe w poszczególnych regionach kraju.
http://www.camcom.it/.
Co warto wiedzieć o gospodarce

22. 22
Od kilku lat WPHI nie odnotowuje barier w eksporcie towarów do Włoch. Warunki dostępu
dla polskich towarów i usług wynikające z włoskich przepisów (licencje, zezwolenia,
kwalifikacje, wpisy na listy zawodowe) są identyczne dla wszystkich eksporterów i
przedsiębiorców z UE. Wśród barier w polskim eksporcie do Włoch należy wymienić słabą
znajomość polskiej oferty eksportowej oraz brak rozpoznawalności polskiej marki. Włosi
nadal nie postrzegają Polski jako kraju przedsiębiorczego, dynamicznego i
nowoczesnego, producenta szerokiej gamy produktów przemysłowych o znakomitym
wzornictwie i jakości. Polskie firmy są natomiast dobrze postrzegane jako kooperanci firm
włoskich w różnych dziedzinach, co często bywa wstępnym etapem uruchomienia procesu
eksportu. Inną barierą dla polskiego eksportu
są wysokie wymagania rynku włoskiego co do jakości oraz wzornictwa.
Włochy są światowym liderem w zakresie wzornictwa przemysłowego i nie wszystkie
polskie wyroby spełniają te wymagania. Odczuwalny jest też brak marki, która
identyfikowałaby określone produkty jako Made in Poland.
Co warto wiedzieć o gospodarce

23. 23
Trudności w eksporcie polskich towarów wynikają też ze słabej znajomości rynku
włoskiego – np. popytu, upodobań konsumenta, cen, działań potencjalnych konkurentów,
słabego rozpoznania kanałów dystrybucji, co przekłada się na źle przygotowane oferty
handlowe, zbyt wysokie ceny, traktowanie wszystkich rynków zbytu w jednakowy sposób,
stosowanie sztywnych terminów płatności.
Polskie firmy bardzo niechętnie inwestują w promocję we Włoszech, co również ogranicza
dostęp do tego rynku. Sprzedaż niektórych produktów w tym kraju wymaga uzyskania
odpowiedniej autoryzacji – np. w przypadku zamiaru sprzedaży na tutejszym rynku leków,
produktów medycznych, farmaceutycznych i kosmetycznych.
W sierpniu 2006 r. Włochy zniosły okres przejściowy w zakresie swobodnego przepływu
pracowników i nie ma już formalnych barier w dostępie do włoskiego rynku pracy.
Co warto wiedzieć o gospodarce

24. 24
Uregulowano również procedury związane z pobytem obywateli UE na terenie Włoch
(ustawa z 11 kwietnia 2007 r.). Pełne otwarcie rynku pozwala polskim pracownikom
realizować kontrakty, związane w szczególności ze świadczeniem usług przez polskie
przedsiębiorstwa, poprzez tzw. pracowników delegowanych.
Zwiększenie zainteresowania polskich pracowników tą formą świadczenia usług
na włoskim rynku jest coraz bardziej widoczne. Nie ma też problemów z zatrudnianiem
we Włoszech polskich pracowników służby zdrowia - lekarzy, pielęgniarek czy salowych.
Duże zainteresowanie rynkiem włoskim okazują polskie firmy, którzy pracują jako
podwykonawcy głównie w sektorze budowlanym, przy pracach montażowych
i poligrafii.
Co warto wiedzieć o gospodarce

25. 25
Ponieważ prawo we Włoszech jest bardzo skomplikowane, włoscy przedsiębiorcy
prowadzący nawet jednoosobową firmę korzystają najczęściej z usług doradców
finansowych i handlowych. Korzystanie z pomocy wyspecjalizowanych kancelarii
prawnych zaleca się również polskim biznesmenom. Prawnicy powinni doradzić najlepszą
formę działalności i zająć się załatwianiem wszystkich formalności,
co skróci czas założenia firmy i pozwoli uniknąć ewentualnych problemów.
Co warto wiedzieć o gospodarce

26. 26
ABC biznesu
Najpopularniejszymi formami prawnymi dla
prowadzenia działalności gospodarczej we
Włoszech są spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością oraz spółki
akcyjne.Polacy mogą podjąć tu pracę
np. na zasadzie samozatrudnienia.

27. 27
ABC biznesu
We Włoszech rozróżniamy następujące formy działalności
gospodarczej:
Spółki osobowe:
• spółkę jawną (societa semplice)
• spółkę cywilną (societa in nome colletivo, s.n.c)
• spółkę komandytową (societa in commandita semplice, s.a.s)
Spółki kapitałowe:
• spółkę akcyjną (societa per azioni, s.p.a.)
• spółkę komandytowo-akcyjną (societa in accomandita per azioni, s.a.p.a)
• spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (societa a responsabilita limitata, s.r.l.)
Firmy indywidualne (ditte individuali)

28. 28
Spółki spółdzielcze z ograniczoną odpowiedzialnością (societa cooperative
a responsabilita limitata s.a r.l).
Najpopularniejszymi formami prawnymi dla prowadzenia działalności gospodarczej we
Włoszech są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjne. Formę spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością wybierają najczęściej firmy średniej wielkości. Dla firm
większych oraz tych, których akcje są notowane na giełdzie, obowiązkową formą jest
spółka akcyjna. Spółki spółdzielcze z o.o. zakładane są zazwyczaj przez przedsiębiorców
będących rzemieślnikami lub pracujących w rolnictwie i ogrodnictwie.
ABC biznesu

29. 29
Rejestracja podmiotu
Zakładanie i rejestracja działalności gospodarczej we Włoszech odbywa się zgodnie z
procedurą obowiązującą od 1 kwietnia 2010 roku, tzw. Comunicazione Unica. Po to, by
spełnić wszystkie wymogi związane z podjęciem działalności gospodarczej, trzeba
przedstawić on line tzw. Comunicazione Unica (ComUnica) w jednym tylko urzędzie -
rejestrze spółek izby handlowej. Comunicazione Unica jest zbiorem dokumentów
elektronicznych, a konkretnie: dokumentu zawierającego dane wnioskodawcy, przedmiot
sprawy oraz wnioski złożone do zainteresowanych instytucji; formularze do rejestru firm
(Registro delle Imprese); formularze do urzędu skarbowego (Agenzia delle Entrate);
formularze do INPS; formularze do INAIL.
ABC biznesu

30. 30
Dzięki ComUnica przedsiębiorca w formie elektronicznej wypełni wniosek o przyznanie
codice fiscale/p IVA oraz wniosek o wpis do rejestru w izbie handlowej, a także
przedstawi Comunicazione Unica, do której dołączy formularze do INPS i do INAIL).
W ten sposób złoży również podpis elektroniczny na dokumentach oraz wyśle dokumenty
do izby handlowej. Stosowanie procedury on- line przewiduje wykorzystanie
nieodpłatnego oprogramowania ComUnica Impresa (lub tylko ComUnica). To przewodniki
do wypełniania wszystkich dokumentów związanych z powstaniem spółki, zmianami w
toku jej prowadzenia czy wykreślenia z rejestru.
Sporządzone oświadczenie (comunicazione) jest ważne dla celów podatkowych,
ubezpieczeniowych i odszkodowawczych. Po opatrzeniu go podpisem elektronicznym,
zostaje przesłane do rejestru firm we właściwej izbie handlowej, która przekazuje je innym
instytucjom: urzędowi skarbowemu, zakładowi ubezpieczeń społecznych i zakładowi
ubezpieczeń z tytułu wypadków przy pracy.
ABC biznesu

31. 31
Po przekazaniu całej dokumentacji izba handlowa wysyła automatycznie na adres poczty
elektronicznej PEC (Posta Elettronica Certificata – Poczta Elektroniczna Certyfikowana)
potwierdzenie nadania numeru sprawy (ricevuta di protocollo) oraz potwierdzenie
otrzymania dokumentacji – Comunicazione Unica. W ciągu pięciu dni właściwa izba
handlowa wysyła informację o wpisie spółki do rejestru na adres poczty elektronicznej
PEC spółki oraz na adres nadawcy dokumentacji. W ciągu siedmiu dni poszczególne
zainteresowane instytucje wysyłają informacje do spółki i do rejestru firm.
ABC biznesu

32. 32
Podpis elektroniczny
Warunkiem złożenia Comunicazione Unica jest posiadanie podpisu elektronicznego oraz
adresu poczty elektronicznej PEC. Wszystkie dokumenty, które składają się na
Comunicazione Unica oraz sam formularz Comunicazione Unica powinny być opatrzone
podpisem elektronicznym. Podpis elektroniczny za jedno euro przyznaje właściwa izba
handlowa. Podpis elektroniczny można również uzyskać bezpłatnie, do kontaktów z
urzędnikami. Wszelkie informacje i instrumenty dotyczące użycia podpisu elektronicznego
w dokumentach udostępniły izby handlowe na stronie: www.card.infocamere.it. We
Włoszech akceptowane są wszystkie podpisy elektroniczne, które zostały złożone wraz ze
stosownymi certyfikatami jednostkom certyfikacyjnym, których lista dostępna jest w DigiPA
(www.digitpa.gov.t).
ABC biznesu

33. 33
Włoskie przepisy wyróżniają kilka instrumentów dotyczących użycia podpisu
elektronicznego:
• Carta Nazionale dei Servizi (tzw. CNS). Jest to tzw. Smart Card, która zawiera dwa
certyfikaty cyfrowe - jeden do składania podpisu (np. do podpisania dokumentów
elektronicznych), drugi do uwierzytelniania, umożliwiający dostęp do usług elektronicznych
włoskiej administracji publicznej za pośrednictwem Internetu
• Business Key (klucz biznesu) - pamięć USB, pozwalająca na cyfrowe podpisywanie
dokumentów i korzystanie z oficjalnych danych spółki, pochodzących z wyciągów rejestru
izby handlowej
• Fedra - bezpłatne oprogramowanie InfoCamere, które umożliwia wypełnienie wniosków
o rejestrację, zmianę i usuwanie z rejestru
• Telemaco – narzędzie, które służy m.in. do wyszukiwania spisów, uzyskania
uwierzytelnionych kopii dokumentów i bilansów spółek.
ABC biznesu

34. 34
Izby handlowe udostępniają nieodpłatnie przedsiębiorcom software „ComUnica”, będący
przewodnikiem do wypełnienia formularza i właściwego jego zaadresowania. Na stronie
internetowej www.registroimprese.it (link „software”) są ponadto przewodniki do
wypełniania oświadczenia – comunicazione unica - „Guida alla compilazione della
comunicazione unica d’impresa”, wzory oświadczeń do INPS i INAIL, wzory oświadczeń
do INPS dla rzemiosła i handlu, wzory wniosków o uzyskanie p. IVA i C.F.
ABC biznesu

35. 35
Rejestracja firm do celów podatkowych
Podjęcie jakiejkolwiek działalności gospodarczej na zasadzie samozatrudnienia czy
przedsiębiorczej wiąże się z koniecznością jej zgłoszenia w Agenzia delle Entrate
(odpowiednik urzędu skarbowego) w formie specjalnego oświadczenia (dichiarazione di
inizio attivita). Dokument o rozpoczęciu działalności składa się w ciągu 30 dni od jej
podjęcia na takich oto formularzach urzędowych:
• AA9/7 - osoby fizyczne prowadzące działalność na zasadzie samozatrudnienia np.
przedsiębiorcy indywidualni, osoby wykonujące wolne zawody
• AA7/7 - podmioty nie będące osobami fizycznymi, spółki stowarzyszenia, spółdzielnie
• ANR/2 - podmioty nie będące rezydentami, lecz dokonujące operacji handlowych, które
są płatnikami Vat/u
ABC biznesu

36. 36
Formularze wraz z instrukcjami do ich wypełnienia znajdują się na stronie
internetowej włoskiego Urzędu Skarbowego http://www.agenziaentrate.gov.it
Modulistica – altri modelli. Na tych formularzach w ciągu 30 dni od ich wystąpienia należy
też zgłaszać zmiany danych dotyczące podmiotu prowadzącego działalność, a także
zamknięcie działalności. Od 1 kwietnia 2010 podmioty podlegające obowiązkowi rejestracji
w Rejestrze Handlowym składają oświadczenie o rozpoczęciu działalności na jednym
formularzu (Modello Unico), który wyczerpuje wszystkie obowiązki zgłoszeniowe do
wszelkich instytucji ewidencji gospodarczej (Camera di Commercio, Agenzia delle Entrate,
INPS- organ ubezpieczenia społecznego).
ABC biznesu

37. 37
Z chwilą przedstawienia oświadczenia o rozpoczęciu działalności gospodarczej,
artystycznej i wolnego zawodu przedsiębiorca, który jest płatnikiem VAT-u, dostaje z
Agenzia delle Entrate numer PARTITA IVA – (odpowiednik Nip-u), który nie będzie
zmieniony do momentu zakończenia działalności. 11-cyfrowy numer musi widnieć na
oświadczeniach, stronie internetowej firmy i na każdym innym dokumencie o charakterze
fiskalnym - np. fakturze lub deklaracji podatkowej.
VAT-em opodatkowane jest zbycie dóbr oraz wykonanie świadczeń na terytorium Włoch w
związku z wykonywaniem działalności gospodarczej, artystycznej lub wolnego zawodu -
art. 1 D.P.R. 26.10.1972 n.633. Chodzi o czynności odpłatne, które skutkują
przeniesieniem własności lub ustanowieniem praw rzeczowych na dobrach każdego
rodzaju.
ABC biznesu

38. 38
Za zbycie dóbr uznawane są też: sprzedaż dóbr z zastrzeżeniem prawa własności, najem
z zastrzeżeniem przeniesienia własności, nabycie własności dóbr uzyskanych przy
wykonaniu umowy zlecenia, a także nieodpłatne przeniesienie dóbr przedsiębiorcy, za
wyjątkiem tych, które nie są przedmiotem produkcji przedsiębiorcy i których wartość
jednostkowa nie przekracza kwoty 25,82 euro (art. 2 D.P.R. 26.10.72 n.633).
Usługi podlegają podatkowi VAT, gdy wynikają z odpłatnej umowy o dzieło, wykonania
robót, transportu, zlecenia, spedycji, agencji, mediacji, depozytu, oraz innego
zobowiązania do działania, zaniechania, przyzwolenia, niezależnie od ich źródła prawnego
(art.3 P.D.R. 26.10.72).
ABC biznesu

39. 39
W rozumieniu włoskiego prawa, przez wykonywanie działalności o VAT należy rozumieć
stałą, nawet jeśli nie jedyną, działalność produkcyjną handlową i rolniczą, nawet gdy nie
jest ona zorganizowana w formie przedsiębiorstwa, a także każdą działalność
zorganizowaną w przedsiębiorstwo, zmierzającą do wykonywania usług - art. 4 D. P.R.
26.10.72 n.633.
Wykonywanie działalności artystycznej i wolnego zawodu to stałe prowadzenie
działalności zawodowej i sztuki przez osoby fizyczne lub spółki cywilne oraz
stowarzyszenia bez osobowości prawnej, utworzone w tym celu przez osoby fizyczne -art.
5 D.P.R. 26.10.72 n.633.
Oświadczenie o podjęciu działalności może zostać złożone osobiście lub przesłane do
jakiegokolwiek terenowego urzędu Agenzia delle Entrate. Jeżeli jest składane osobiście,
to podatnik powinien złożyć dwa egzemplarze oświadczenia - osobiście lub przez
pełnomocnika z odpowiednim upoważnieniem. Musi jednak mieć przy sobie dokument
tożsamości. Jeżeli oświadczenie składa pełnomocnik, to oprócz swojego dokumentu
tożsamości musi mieć również dokument mocodawcy lub fotokopię dokumentu.
ABC biznesu

40. 40
wysłać pocztą (w jednym egzemplarzu), ale przesyłką poleconą, z dołączoną fotokopią
dokumentu tożsamości. Najlepiej zachować potwierdzenie wysyłki, ponieważ datę
wysyłki pisma poleconego uznaje się za dzień złożenia oświadczenia. Oświadczenie
można również złożyć drogą elektroniczną. Można je też złożyć w biurze rejestru izby
handlowej (Ufficio del Registro delle Imprese presso le Camera di Commercio Industria
Artigianato Agricoltura). Dotyczy to wyłącznie podmiotów, które mają obowiązek
zarejestrowania działalności w rejestrze firm lub rejestrze REA (Repertorio delle notizie
economiche e amministrative – Wykaz Gospodarczo-Administracyjny). Formularz ANR/2
składają podatnicy, którzy na terenie Włoch dokonują odpłatnego zbycia dóbr i usług i
zamierzają wypełnić obowiązki podatkowe i realizować prawa w zakresie podatku VAT.
ABC biznesu

41. 41
Przed sprzedażą powinno się jednak dokonać identyfikacji podatkowej we właściwym
włoskim urzędzie skarbowym - art. 35 ter D.P.R. 26.10.1972 n. 633. Wniosek można
złożyć osobiście lub za pośrednictwem upoważnionej osoby, można również wysłać go
listem poleconym na adres:
Centro Operativo
Rimborsi IVA ai non Residenti
Via Rio Sparto, 21
65 129 PESCARA – ITALIA
tel: + 0039 085 5771
fax: +0039 085 52145
e-mail: centrooperativo.entrate@agenziaentrate.it
Szczegółowe informacje na stronie: http://www.agenziaentrate.it/, Partita IVA e avvio
attivita
ABC biznesu

42. 42
Rejestracja przedsiębiorstw
Zgodnie z art. 2188 włoskiego kodeksu cywilnego, działalność o charakterze
gospodarczym podlega wpisowi do Rejestru Przedsiębiorstw (Registro delle Imprese).
Rejestry dla wszystkich rodzajów przedsiębiorstw prowadzą jedynie właściwe izby
handlowe (Camera di Commercio Industria Artigianata Agricoltura - CCIAA). Wykaz
wszystkich CCIAA można znaleźć na stronie http://www.camcom.it/. Rejestr jest publiczny;
wpisywani są do niego przedsiębiorcy, którzy wykonują podany poniżej rodzaj działalności -
art. 2195 c.c.:
• działalność przemysłową zmierzająca do produkcji dóbr i usług
• pośrednictwo w obrocie dóbr
• transport drogowy, wodny, powietrzny
• działalność bankowa i ubezpieczeniowa
• działalność pomocnicza do wymienionych powyżej działalności.
ABC biznesu

43. 43
Wpisowi do rejestru podlegają też spółki - art. 2200 c.c. oraz podmioty samorządowe
uprawnione do działalności gospodarczej art. 2201 c.c. Spółki cywilne są wpisywane w
dziale specjalnym, podobnie jak przedsiębiorstwa rolnicze.
Od 1 lipca 2003 r. składanie wszystkich dokumentów związanych z wpisem firmy do
Rejestru Przedsiębiorstw jest możliwe wyłącznie drogą elektroniczną lub na nośniku
elektronicznym (system TELEMACO), po potwierdzeniu podpisem elektronicznym. Do
zarejestrowania działalności gospodarczej w tym systemie konieczne jest posiadanie
specjalnej karty SMART, umożliwiającej składanie podpisu elektronicznego. Karty takie
można otrzymać w biurach izb handlowych. Po to, by ułatwić przedsiębiorcom korzystanie
z systemu, Izba Handlowa w Rzymie wydała specjalne vademecum. Jest ono dostępne
na stronie internetowej http://www.rm.camcom.it/ w języku włoskim i zawiera wszystkie
informacje, praktyczne i prawne, związane z rejestracją przedsiębiorstw drogą
elektroniczną, jak również innymi procedurami związanymi z prowadzeniem firmy.
ABC biznesu

44. 44
Rejestracja firmy drogą elektroniczną nie obowiązuje przedsiębiorców indywidualnych
oraz podmiotów, którzy podlegają jedynie rejestracji w REA np.: stowarzyszenia,
przedstawicielstwa firm zagranicznych we Włoszech. Ramy prawne dotyczące systemu
elektronicznego rejestracji przedsiębiorstw obejmują: Art. 15 Ustawy nr.59 z dnia 15 marca
1997 roku w sprawie ważności prawnej dokumentów sporządzanych i przesyłanych drogą
elektroniczną; Dekret Prezydenta Republiki nr.513 z dnia 10 listopada 1997 roku w
sprawie ważności prawnej i reguł technicznych związanych z podpisem elektronicznym
(uaktualniony DPR n.445 z 2000r); Dekret Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 lutego 1999
roku zawierający reguły techniczne dotyczące tworzenia, przesyłania, przechowywania,
reprodukcji i konwalidacji dokumentów informatycznych. W styczniu 2002 r. Włochy
wdrożyły dyrektywę unijną 1999/93/CE w sprawie podpisu elektronicznego.
ABC biznesu

45. 45
Codice Fiscale
Codice Fiscale jest odpowiednikiem polskiego Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP).
Służy do identyfikacji podmiotów w celach podatkowych, w szczególności składania
deklaracji podatkowych i wystawiania faktur, wpisu do rejestru handlowego. W odróżnieniu
od zakresu stosowania NIP-u w Polsce, posiadanie Codice Fiscale we Włoszech jest
również potrzebne w innych sytuacjach – np. do zarejestrowania się w publicznej służbie
zdrowia, zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, podjęcia samodzielnej działalności
gospodarczej (lavoro autonomo), zawierania umów podlegających rejestracji (wynajem,
sprzedaż, itp.), otworzenia konta bankowego, uzyskania pozwolenia na budowę czy
pozwolenia na działalność, koncesji, szczególnych uprawnień do jej prowadzenia. Codice
Fiscale uzyskuje się na wniosek, ale w niektórych wypadkach może on być nadany z
urzędu.
ABC biznesu

46. 46
Po Codice Fiscale należy zgłosić się do jednego z biur Urzędu Skarbowego (Agenzia delle
Entrate) Ministerstwa Gospodarki i Finansów (Ministero dell’Economia e delle Finanze) i
wypełnić odpowiedni formularz. Dokument taki może zostać złożony również przez
pełnomocnika, na podstawie ważnego pełnomocnictwa (Art. 4 D.P.R. z 29.09.1973
n.605). Wniosek o nadanie Kodu Fiskalnego powinien zawierać: dla osób fizycznych -
nazwisko, imię, miejsce i datę urodzenia, płeć, oraz miejsce pobytu, a dla osób innych niż
fizyczne - nazwę, formę prawną, siedzibę dla celów fiskalnych. Spółki, stowarzyszenia i
organizacje bez osobowości prawnej powinny wskazać dane przynajmniej jednej osoby
reprezentującej podmiot. Adresy biur znajdują się na stronie:
http://www1.agenziaentrate.it/indirizzi/agenzia/uffici_locali/index.htm.
ABC biznesu

47. 47
Do uzyskania Codice Fiscale wystarczy ważny dokument potwierdzający tożsamość osoby,
która występuje o niego (dowód osobisty, paszport). Jeżeli dane osobowe nie zmienią się,
wówczas Codite Fiscale będzie ważny przez całe życie. W przypadku zmiany tych danych,
wniosek o wprowadzenie stosownych zmian należy zgłosić w Agenzia delle Entrate.
Nieodpłatny Codite Fiscale wydaje właściwa Agenzia delle Entrate, a karta z indywidualnym
numerem przesyłana jest na adres domowy. W przypadku zagubienia karty należy wystąpić o
duplikat. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie
https://telematici.agenziaentrate.gov.it/RichiestaDuplicatoWeb/ScegliModalita.jsp.
ABC biznesu

48. 48
Zasady samozatrudnienia (lavoro
autonomo)
Obywatele polscy mogą podjąć pracę na zasadzie samozatrudnienia (podstawa prawna –
dekret z mocą ustawy DL 185/2000), na zasadach obowiązujących wszystkich obywateli
UE. Chodzi o działalność na własny rachunek - przemysłową, zawodową (w tzw. wolnych
zawodach regulowanych i nie regulowanych), rzemieślniczą i handlową.. Do działalności
na zasadzie samozatrudnienia zalicza się również umowy o dzieło (contratti a progetto).
Cudzoziemiec, który chce prowadzić taką działalność we Włoszech, w formie spółki
kapitałowej lub osobowej, poza spełnieniem wymogów etycznych i zawodowych musi
spełniać warunki upoważniające go do wpisu na listy zawodowe (albo professionale),
jeżeli taki wymóg wynika z przepisów prawa.
ABC biznesu

49. 49
Polak zainteresowany podjęciem działalności na zasadzie samozatrudnienia może ją
zarejestrować osobiście, poprzez pełnomocnika, korzystając z usług doradcy ds. handlowych
i podatkowych (commercialista) lub też korzystać z usług CNA – Krajowej Konfederacji
Rzemiosła oraz Małych i Średnich Przedsiębiorców (http://www.cna.it/).
Osoba taka powinna m.in. sprawdzić, jakie wymogi stawia ustawodawstwo włoskie w
odniesieniu do wybranego rodzaju działalności , jakie są wymogi sanitarne, w jaki sposób
trzeba dostosować lokal, aby uzyskać zezwolenie na jego wykorzystanie i czy dla danej
działalności konieczne jest zezwolenie bezpieczeństwa publicznego (autorizzazione di
Pubblica Sicurezza) . Takie dokument jest wymagany np. w handlu przedmiotami
kosztownymi lub przy wykonywaniu zawodu fotografa. Niektóre rodzaje działalności
(np. drukarnie, garaże, taxi) precyzują przepisy szczególne.
ABC biznesu