ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2:Μεταβολές του τρόπου ζωής

1. Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα της ΕΔΕ μέσω Διαδικτύου (e-learning)
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2:
Μεταβολές του τρόπου ζωής
Στέλλα Ηρακλειανού
Παθολόγος - Διαβητολόγος
Διευθύντρια Γ Παθολογικό Τμήμα-Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Ν. Πειραιά
Χάρης Δημοσθενόπουλος
Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος
Προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος, ΓΝΑ «Λαϊκό»
ΤΕΤΑΡΤΗ 3.4.2013

2. Τροποποίηση τρόπου ζωής
Δίαιτες Αυξημένη
χαμηλών σωματική
θερμίδων δραστηριότητα
Αλλαγή
συμπεριφοράς

3. Behavioral Elements:
Self-Monitoring
Day of Week _______________ Date _____________
Time Food: Amount and Description Calories Other
Daily Totals _______ _______
Type of Physical Activity Minutes
Total Minutes of Physical Activity
Daily Total Steps _______

4. Υποτροπές
Μεταβιβάζω Γνώσεις
Χρησιμοποίηση
Των σφαλμάτων
Κύκλος
Αιτιολογώ του Διαπραγματεύομαι
ασθενή
Αρμοδιότητες
Ενισχύω την Συμμετέχω
επιτυχία Απόφαση
Συμπεριφορά

5. Είμαι σε θέση να προσφέρω υποστήριξη
στους ασθενείς μου ;
• 1 Συμφωνώ απόλυτα
• 2 Συμφωνώ
• 3 Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ
• 4 Διαφωνώ
• 5 Διαφωνώ απόλυτα

6. Η αλλαγή του τρόπου ζωής είναι αποκλειστικά
΄΄δουλειά΄΄ του ατόμου με διαβήτη;
• 1 Συμφωνώ απόλυτα
• 2 Συμφωνώ
• 3 Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ
• 4 Διαφωνώ
• 5 Διαφωνώ απόλυτα

7. Ποιος είναι ο ειδικός;
Ποιος γνωρίζει τι είναι καλύτερο για την αντιμετώπιση του
διαβήτη ενός ατόμου;
• Το άτομο με διαβήτη και ο γιατρός είναι και οι
δύο ειδικοί.
• Το άτομο είναι ο ειδικός στον διαβήτη του, στον
τρόπο ζωής του και στους προσωπικούς πόρους
του.
• Ο γιατρός είναι ο ειδικός στην ανατομία, στην
φυσιολογία και στην φαρμακευτική
αντιμετώπιση του διαβήτη.

8. Εργαλεία
Το μοντέλο της αλλαγής συμπεριφοράς:
Ανακάλυψη
Κινητοποίηση
Στόχοι
Σχέδιο Δράσης
Βοηθάει τους επαγγελματίες υγείας και τους ασθενείς να:
να παραμένουν προσανατολισμένοι στο αποτέλεσμα και να
υπερνικούν τους φραγμούς

9. Ανακάλυψη του προβλήματος
• Μην εστιάζετε αρχικά στα προβλήματα ιατρικής
φύσης
• Ρωτείστε τους ασθενείς τι τους προβληματίζει
περισσότερο
• Βοηθείστε τους να στοχαστούν και να
συνειδητοποιήσουν τα προβλήματα που έχουν
• Μόνο έτσι θα βρουν ερεθίσματα να βάλουν στόχους
και να σκεφτούν συγκεκριμένες στρατηγικές

10. Κινητοποίηση για
αλλαγή
Ο κύκλος της κινητοποίησης
αποφασιστικότητα
/προετοιμασία
περίσκεψη
χωρίς περίσκεψη
διακοπή
…ξανακύλισμα δράση
διατήρηση

11. Κινητοποίηση για να μάθω ή για να αλλάξω
• Εξωτερική κινητοποίηση
• Εσωτερική κινητοποίηση (αυτο-κινητοποίηση)
• Προγνωστική παράμετρος καλύτερης αυτό-
φροντίδας είναι η εσωτερική κινητοποίηση
• Η συμπεριφορά του επαγγελματία υγείας μπορεί
να επηρεάσει το είδος των κινήτρων

12. Αντίσταση –
μέρος της ανθρώπινης φύσης
• Όλοι μας αντιστεκόμαστε σε πράγματα που είναι
άσχετα με τα ενδιαφέροντά μας.
• Η αντίσταση είναι προστατευτικός μηχανισμός – όχι
αρνητισμός.
• Για τους ασθενείς, η αντίσταση είναι στρατηγική
επιβίωσης.
• Κανείς δεν αντιστέκεται για να κάνει πλάκα ή για να
καταστρέψει τις υπέροχες ιδέες μας.
• Υπάρχουν πάντα βάσιμοι λόγοι για αντίσταση.

13. Διαφορετικοί λόγοι αντίστασης
• Δε μπορεί να ακούσει...
• Φόβος, κατάθλιψη, θυμός, αποτυχίες στο
παρελθόν...
• Δεν αισθάνεται άρρωστος. Αρνείται ότι
κινδυνεύει.
• Ο νέος τρόπος ζωής είναι ανεπιθύμητος. Διαφωνεί
με την ιδέα μας…
• Έλλειψη εμπιστοσύνης στον θεραπευτή ή/ και στο
σύστημα...

14. Τι μπορούμε να κάνουμε;
Πρέπει να κατανοήσουμε την αντίσταση
• Συναντώντας τον ασθενή εκεί που … βρίσκεται
• Ακούγοντάς τον με προσοχή και χωρίς
προειλημμένες αποφάσεις και λύσεις
• Χρησιμοποιώντας τα Πότε, Τι και Πώς σαν
αρχικές λέξεις όταν κάνουμε ερώτηση
• Ο ασθενής πρέπει να αισθάνεται ότι τον βλέπουμε,
τον ακούμε και τον λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη

15. Πώς κινητοποιούμε;
• Αρχικά πρέπει να
«επενδύσουμε» αρκετό
χρόνο με τον ασθενή
• Ρωτάμε για θετικές
εμπειρίες, όταν ο ασθενής
κατάφερε να αλλάξει μια
συνήθεια
• Τι τον βοήθησε σ’ αυτό, τι
συνέβη;
• Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές
και υπομονετικοί

16. Τοποθέτηση στόχων
• Όχι ασαφείς και γενικευμένες προθέσεις
• π.χ. θα κάνω δίαιτα, θα ασκούμαι περισσότερο, θα
χάσω βάρος...
• Στόχοι που βασίζονται στο μοντέλο SMART
αναπτύσσουν στο άτομο αυτό που χαρακτηρίζεται ως
«πρόθεση πραγματοποίησης».
πραγματοποίησης
• Σημασία στις λεπτομέρειες.

17. Κατάστρωση σχεδίου δράσης
• Πρέπει να γίνεται από κοινού με τον ασθενή – ουσιαστικά ο
ασθενής οδηγεί τη διαδικασία σχεδιασμού
• Εντοπίζοντας βήματα αλλαγής συμπεριφοράς
(βραχυπρόθεσμα)που σχετίζονται με τις καταστάσεις που έχει
αποφασίσει ότι θέλει να αλλάξουν
• Μικρά, εφικτά βήματα για την επίτευξη των στόχων που
τέθηκαν

18. Διατήρηση της κινητοποίησης
• Να θέτουμε στόχους και να τους επιτυγχάνουμε
• Επιβράβευση, ενθάρρυνση και αναγνώριση είναι
σημαντικές για τη διατήρηση
• Θετική υποστήριξη στο ξανακύλισμα
• Συνεχής υποστήριξη από το περιβάλλον
• Το καλό παράδειγμα δημιουργεί διαφορά

19. Προφυλαχθείτε από τις παγίδες όπως:
• η εικασία ότι ο ασθενής πρέπει να αλλάξει
• η εικασία ότι ο ασθενής θέλει να αλλάξει
• η εικασία ότι η υγεία του ασθενούς αποτελεί
σημαντικό κινητοποιητικό παράγοντα για εκείνον
• η αντίληψη ότι αν ο ασθενής δεν αποφασίσει να
αλλάξει, η επίσκεψη έχει αποτύχει
• εγώ είμαι ο ειδικός, ο ασθενής θα πρέπει να
ακολουθεί τις οδηγίες μου

20. Μεταβολές του τρόπου ζωής: Αλλαγές στη διατροφή
• Επειδή συνυπάρχει αυξημένο βάρος απαιτούνται αλλαγές που θα
επιφέρουν μείωση σωματικού βάρους...προτάσεις (είδη δίαιτας, είδη
άσκησης, αλλαγή μαγειρικής κ.ά)
• Απαιτείται εκπαίδευση πάνω σε θέματα υγιεινής διατροφής,
ποιότητας υδατανθράκων και λιπών (ξεχωρίζουμε το «υγιεινό»
τρόφιμο από το «διαιτητικό» και το «κατάλληλο».
• Απαιτείται η ταυτόχρονη εκπαίδευση μελών του περιβάλλοντος ή της
οικογένειας, ώστε να διαμορφωθεί ένα πιο υγιεινό πλάνο διατροφής.
• Χρειάζονται πρακτικοί τρόποι προώθησης της σωματικής
δραστηριότητας, ώστε να είναι εφικτή και επιθυμητή.

21. Βασικές αλλαγές στον τρόπο ζωής
(lifestyle modification)
Στη μείωση κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών
νοσημάτων, μέσω:
1. ισορροπημένων διατροφικών επιλογών
2. αύξησης σωματικής δραστηριότητας
3. μείωση & διατήρηση φυσιολογικού ΣΒ

22. Ιστορική αναδρομή στις διαιτητικές συστάσεις για το
Διαβήτη
ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΠΟ ΘΕΡΜΙΔΕΣ (%)
ΕΤΟΣ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕ ΠΡΩΤΕΙΝΗ ΛΙΠΗ
Σ
ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΕΡΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ
1921
1921 20% 10% 70%
1950 40% 20% 40%
1971 45% 20% 35%
1986 <60% 10-20% <30%
1994 ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ 10-20% ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΠΌ 10%
ΣΤΟΧΟΥΣ ΚΟΡΕΣΜΕΝΟ

23. Διαιτητικές οδηγίες για το ΣΔ : Βασικές πηγές
• Standards of Medical Care in Diabetes-2013
American Diabetes Association, 36;2013 (Supp 1)
• Evidence-based nutritional approaches to the treatment and
prevention of diabetes mellitus
Nutr Metab Cardiovasc Dis (2004) 14:373-394
European Study Group for Diabetes and Nutrition

24. Τι αποσκοπούμε με
τη διαιτητική
θεραπεία
(MTN-Medical
Nutrition Therapy);

25. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της διαιτητικής
θεραπείας;
1) Να βοηθήσει τη διατήρηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα σε
φυσιολογικά επίπεδα.
2) Να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας.
3) Να συμβάλει στην πρόληψη ή επιβράδυνση ανεπιθύμητων επιπλοκών
4) Να προκαλέσει την επιθυμητή απώλεια βάρους, όταν αυτή κρίνεται
απαραίτητη.
5) Να μειώσει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο μέσω της μείωσης λιπιδίων στο
αίμα και να συμβάλει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
6) Να διατηρήσει καλή κατάσταση θρέψης και να βελτιώσει τη γενικότερη
κατάσταση της υγείας του, διατηρώντας την απόλαυση του φαγητού.
φαγητού

26. H δίαιτα του
ατόμου με
Διαβήτη Τύπου
2 θα πρέπει:

27. Γενικές οδηγίες για ένα σωστό διαιτολόγιο
1) Να παρέχει θερμίδες ανάλογα με τις απαιτήσεις του
συγκεκριμένου ατόμου.
2) Να παρέχει μια σχετικά υψηλή αναλογία
υδατανθράκων, με μειωμένα τα ζάχαρα και αυξημένους
τους σύνθετους (π.χ. φυτικές ίνες).
3) Να περιέχει αναλογικά λιγότερο λίπος και κυρίως μικρά
ποσά κορεσμένων λιπαρών οξέων (από ζωικές τροφές).
4) Να μην είναι υπερβολικά πλούσιο σε πρωτεΐνες.
5) Να είναι χαμηλό σε αλάτι.

28. Κατανομή γευμάτων
• Συνήθως,τα διαβητικά άτομα ΣΔτ2
πρέπει να λαμβάνουν τρία κύρια
γεύματα και 2 έως 3 ενδιάμεσα
γευματίδια (snacks).
• το 1/5 της συνολικής ημερήσιας
πρόσληψης υδατανθράκων να
χορηγείται κατά το πρωινό γεύμα τα
2/5 κατά το μεσημβρινό και τα
υπόλοιπα 2/5 στο βραδινό γεύμα.
• Τα ενδιάμεσα γευματίδια να
χορηγούνται συνήθως ως δεκατιανό,
ως απογευματινό σνακ καθώς και
προ του ύπνου, ανάλογα με τις
ανάγκες και τη θεραπεία του
διαβητικού.
• Η κατανομή εξατομεικεύεται
ανάλογα με είδος θεραπείας

29. Πόσες θερμίδες για ένα σωστό Σωματικό
Βάρος;
• Οι ανάγκες σε ενέργεια κάθε διαβητικού ατόμου εξαρτώνται από την ηλικία,
το φύλο, το ύψος και από τη σωματική του δραστηριότητα.
• O διαβητικός θα πρέπει να έχει ένα Δείκτη Μάζας Σώματος (ΒΜΙ) που να
κινείται ανάμεσα στο 18.5-25 (ιδανικό βάρος).
(ΒΜΙ = Δείκτης Μάζας Σώματος = Βάρος (Kg) / Ύψος2 (m2).
• Aν είναι υπέρβαρος (ΔΜΣ> 25 kg/m2) θα πρέπει να χάσει βάρος
ακολουθώντας μία σωστή δίαιτα (και όχι μία αυστηρά υποθερμιδική δίαιτα),
αλλά ταυτόχρονα να λάβουν μέτρα, ώστε να μην υπάρχει περαιτέρω
πρόσληψη.
πρόσληψη

30. Ενέργεια & Σωματικό Βάρος
• Η απώλεια βάρους είναι πολύ σημαντική και για την καλύτερη ρύθμιση του
Διαβήτη ΣΔτ2, αλλά και επειδή η θνησιμότητα των διαβητικών ατόμων όταν
ο ΔΜΣ υπερβαίνει το 25 kg/m2 (American Cancer Society Study)
• Πρέπει να εξηγηθεί ότι σε υπέρβαρους διαβητικούς η ευαισθησία στην
ινσουλίνη είναι μειωμένη και πιο δύσκολος ο γλυκαιμικός έλεγχος.
έλεγχος
• Η απώλεια βάρους, έστω και σε ποσοστό 5-10% (και κατά συνέπεια η
απώλεια ποσοστού λίπους-κυρίως κοιλιακού) είναι ικανή να βελτιώσει την
ευαισθησία στην ινσουλίνη, την ανοχή στη γλυκόζη και να μειώσει τόσο τα
λιπίδια, όσο και την πίεση του αίματος.
• Η αλλαγή στον τρόπο ζωής, μέσω εκπαίδευσης, μειωμένης ενεργειακής
πρόσληψης κατά 500-1000 kcal ημερησίως, <30% πρόσληψης λίπους,
τακτικής άσκησης είναι ο καλύτερος τρόπος για απώλεια βάρους (πιθανή και
η χρήση φαρμάκων ή υποκαταστάτων γευμάτων).

31. ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕ
Σ

32. Παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη:
ποσότητα υδατανθράκων
• Οι υδατάνθρακες αποτελούν τη βασική ενεργειακή πηγή στη
διατροφή μας.
• Επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος περισσότερο από
κάθε άλλο διατροφικό στοιχείο.
• Η πρόσληψη όλων των τύπων των υδατανθράκων επιδρά θετικά
στα επίπεδα γλυκόζης αίματος.
• Αυτό που προσέχουμε είναι η συνολική ποσότητα

33. Τι προσέχουμε στους υδατάνθρακες;
Δίνουμε οδηγίες για:
Δίαιτες χαμηλές σε ΥΔΤ (< 130 γρ) δίνουν καλά
αποτελέσματα σε 6 μήνες σε σχέση με χαμηλές σε λίπος
δίαιτες και συνεπώς δεν καταφεύγουμε σε αυστηρές
δίαιτες
Διαιτητικές ίνες: 14 g/1000 kcal την ημέρα από όλες τις
διαιτητικές πηγές τους
Χρήση γλυκαιμικού δείκτη & γλυκαιμικού φορτίου??
Αριθμός γευμάτων, ενδιάμεσων γευματιδίων, πηγές και
κατανομή των υδατανθράκων στα γεύματα
καθορίζονται ανάλογα με τον τύπο της φαρμακευτικής
θεραπείας, αλλά και το πρόγραμμα του ατόμου

34. Τι προσέχουμε στους υδατάνθρακες;
• Δίαιτες με περιεκτικότητα σε CHO <130 γρ δεν συστήνονται πλέον στο ΣΔ,
ενώ η μείωση τους και η αύξηση FAT / PRO δεν δίνουν καλύτερα
αποτελέσματα
• Η χρήση των ισοδυνάμων υδατανθράκων ή της μέτρησης των
υδατανθράκων, ειδικότερα σε εντατικοποιημένα σχήματα παραμένει ο πιο
ενδεδειγμένος τρόπος ρύθμισης.
• Η παράλληλη χρήση του γλυκαιμικού δείκτη GI ή του γλυκαιμικού
φορτίου (GL), μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να συμβάλει στην
καλύτερη ρύθμιση, αλλά και ελευθερία του διαβητικού ατόμου.
• Μείωση των CHO έχει μελετηθεί μόνο σε σχέση με την αύξηση της
πρόσληψης MUFA, που σε πολλές μελέτες οδήγησε στην μείωση των TG,
αύξηση της HDL, μετριότερη μείωση της γλυκόζης νηστείας, αλλά
σημαντική μείωση στα μεταγευματικά ζάχαρα.

35. Τι προσέχουμε στους υδατάνθρακες;
• Η κατάλληλη επιλογή, η πηγή των CHO και η κατανομή τους στα
γεύματα της ημέρας είναι η «χρυσή συνταγή» για μια καλή ρύθμιση στο
ΣΔ.
• Ο ασθενής πρέπει να γνωρίζει τρόπο δράσης των φαρμάκων ή της
ινσουλίνης, ώστε να τροποποιεί κατάλληλα το διαιτολόγιο του, με
προσθήκη σνακ ή προσαρμόζοντας τη θεραπεία όταν υπάρχει προσθήκη
τροφών που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν το γλυκαιμικό έλεγχο.
• Τακτική κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και δημητριακών
ολικής πρέπει να είναι μέρος της διατροφής για τον ΣΔτ2, αφού
εξασφαλίζουν φυτικές ίνες και μικροθρεπτικά στοιχεία, δίνουν
κορεσμό και συμβάλουν στην απώλεια του βάρους, χωρίς αύξηση στα
TG.

36. Σουκρόζη και άλλα απλά ζάχαρα
• Μια μέτρια πρόσληψη απλών σακχάρων (έως 50 γρ/ημέρα)
μπορεί να ενσωματωθεί στη δίαιτα ατόμων με ΣΔ2.
• Το συνολικό ποσοστό από απλά σάκχαρα δεν θα πρέπει να
ξεπερνάει το 10%.

37. Φυτικές ίνες: πρέπει να τις προτιμούν
• Η δίαιτα ενός ατόμου με ΣΔτ2 θα πρέπει να περιέχει πάνω από 35-40 γρ.
ή 20 γρ / 1000 kcal/d φυτικές ίνες ( οι μισές διαλυτές) την ημέρα από
μαύρο ψωμί, 5 μικρομερίδες από λαχανικά, σαλάτες και φρούτα αλλά και
δημητριακά και 4 μερίδες όσπρια την εβδομάδα. (ADA & Joslin δίνουν
μέχρι και 50 γρ/ημέρα).
• Όσο μεγαλύτερο ποσοστό υδατανθράκων περιέχει η δίαιτα τόσο πιο
εύκολο είναι να συμπληρωθεί και το ποσό των φυτικών ινών που
συνιστώνται.
• Μια δίαιτα υψηλή σε φυτικές ίνες μειώνει τα ημερήσια επίπεδα γλυκόζης
αίματος, τα μεταγευματικά ζάχαρα, και κατά συνέπεια και την HbA1c.
• Η κατανομή τους στα γεύματα πρέπει να είναι ισόποση.
• Οι ίνες συμβάλουν στη μείωση ολικής και LDL χοληστερίνης.

38. Φυτικές ίνες
Υπάρχουν δυο είδη φυτικών ινών:
• α) οι διαλυτές (πηκτίνες, κόμεα, ορισμένες ημικυτταρίνες) που
βρίσκονται στα όσπρια, στα φρούτα και τα λαχανικά και
• β) οι αδιάλυτες (κυτταρίνη και ημικυτταρίνες) που βρίσκονται
στα δημητριακά.
• Οι διαλυτές φυτικές ίνες είναι ωφελιμότερες για τα άτομα με
διαβήτη, δεδομένου ότι έχει βρεθεί πως μειώνουν τη
μεταγευματική γλυκαιμία και δρουν ευμενώς στα λιπίδια του
αίματος, ελαττώνοντας την ολική και την LDL χοληστερόλη

39. Ισοδύναμα τροφίμων
Groups/Lists CHO Protein Fat Calories
Starch 15 3 ≤1 80
Fruit 15 0 0 60
Milk 12 8 0-3 90
Skim 12 8 5 120
Low fat 12 8 8 150
Whole
Other Carbohydrates 12 varies varies varies
Vegetables 5 2 0 25
Meat and Substitute Group
Very lean 0 7 0-1 35
Lean 0 7 3 55
Medium fat 0 7 5 75
High fat 0 7 8 100
Fat Group 0 0 5 45

40. Ψωμί - Δημητριακά -Όσπρια - Αμυλούχα Λαχανικά
•
• Ένα ισοδύναμο περιέχει 15 γρ. υδατάνθρακες, 3 γρ. πρωτεΐνες, 0 – 1 γρ. λίπος και 80
θερμίδες.
• Ψωμί
• Λευκό (όλων των τύπων), 30 γρ Πλήρες Σίκαλης ή βρώμης 1 φέτα (30 γρ.)
• Ψωμάκια ατομικά 30 γρ. Ψωμί Hot dog ½ τεμάχιο
• Πίτα 1/2 Φρυγανιές (μικρές) 2 τεμάχια
• Κουλούρι Θεσ/νίκης 1/2
•
• Δημητριακά
• Αλεύρι 3 κουτ. σούπας
• Βρώμη, Κορν-φλέικς ½ φλιτζάνι
• Μούσλι ¼ φλιτζάνι
• Πίτουρο σιταριού 3 κουτ. σούπας
• Ρύζι (μαγειρεμένο) άσπρο ή καστανό 1/3 φλιτζάνι
• Μακαρόνια-κριθαράκι-χυλοπίττες (μαγειρ.)½ φλιτζάνι
•
• Όσπρια (περιέχουν και πρωτεΐνη ίση με ένα ισοδύναμο πολύ άπαχου κρέατος)
• Φασόλια, φακές (μαγειρεμένα στραγγισμένα) ½ φλιτζάνι
• Φάβα, ρεβίθια ½ φλιτζάνι
•
•

41. Ψωμί - Δημητριακά -Όσπρια - Αμυλούχα Λαχανικά
• Αμυλούχα λαχανικά
• Αρακάς (μαγειρεμένος) ½ φλιτζάνι
• Φασολάκια πράσινα με καρπό μαγειρ. ½ φλιτζάνι
• Πατάτες ψητές ή βραστές 1 μικρή, μεγέθους αυγού (85γρ.)
• Πατάτα πουρέ ½ φλιτζάνι
• Καλαμπόκι βραστό ½ φλιτζάνι
• Καλαμπόκι ολόκληρο ½ μεγάλο (140γρ.)
•
• Άλλα ισοδύναμα υδατανθράκων (τα οποία πρέπει να αποφεύγετε)
• Πατάτες τηγανιτές 8 κομμάτια 1 ισοδ. αμύλου, 1 ισοδ. λίπους
• Πατατάκια 15 κομμάτια 1 ισοδ. αμύλου, 2 ισοδ. λίπους
• Παγωτό ½ φλιτζάνι 1 ισοδ. αμύλου, 2 ισοδ. λίπους
• Παγωτό 0+0 ½ φλιτζάνι 1 ισοδ. αμύλου
• Σορμπέ ½ φλιτζάνι 2 ισοδ. αμύλου

42. Φρούτα και χυμοί
•
• Ένα ισοδύναμο αντιστοιχεί σε 15 γρ. υδατάνθρακες και 60 θερμίδες. Τα γραμμάρια
• που αναφέρονται περιλαμβάνουν τη φλούδα και τα κουκούτσια.
•
• Φρούτα:
•
• Ανανάς ¾ φλιτζάνι
• Μανταρίνι 2 μικρά (220 γρ.)
• Αχλάδι 1 μικρό (110 γρ.)
• Νεκταρίνι 1 μέτριο (140 γρ.)
• Βερίκοκα 4 ολόκληρα (150 γρ.)
• Πορτοκάλι 1 μικρό (180 γρ.)
• Γκρέιπ-φρουτ 1/2 μεγάλο (330 γρ.)
• Πεπόνι ¾ φλιτζάνι (280 γρ.)
• Δαμάσκηνα 2 μέτρια (140 γρ.)
• Ροδάκινο 1 μέτριο (110 γρ.)
• Καρπούζι 1 φέτα (380 γρ.)
• Σταφύλια 17 μικρά (85 γρ.)
• Κεράσια 12 μεγάλα (85 γρ.)
• Σταφίδες 2 κ. σούπας
• Μάγκο1/2 μικρό (160 γρ.)
• Φράουλες 1 φλιτζάνι
• Μήλο 1 μικρό (120 γρ.)
• Μπανάνα 1 μικρή (120 γρ.)
• Μούρα ¾ φλιτζάνι
•

43. • Λαχανικά
•
• Ένα ισοδύναμο αντιστοιχεί σε ½ φλιτζάνι του τσαγιού βρασμένα λαχανικά ή 1
φλιτζάνι ωμά λαχανικά και περιέχει 5 γρ. υδατάνθρακες, 2 γρ. πρωτεΐνες, 25 θερμίδες
και 1 – 4 γρ. φυτικών ινών.
•
• Αγγούρι Μανιτάρια
• Αγκινάρα Μαρούλι
• Αντίδια Μελιτζάνες
• Βρούβες Μπρόκολο
• Βλίτα Μπάμιες
• Γογγύλια Παντζάρια
• Καρότα Πιπεριές
• Κολοκυθάκια Πράσα
• Κρεμμύδια Ραπανάκια
• Κουνουπίδι Ραδίκια
• Λάχανο Σέλινο
• Λάχανο κατσαρό Σπανάκι
• Λαχανάκια Βρυξελλών Σπαράγγια
• Λάχανο τουρσί Τομάτες
•
• Χυμός τομάτας ή λαχανικών
•
• - Τα αμυλούχα λαχανικά (αρακάς, φασολάκια, καλαμπόκι)
αναφέρονται στα ισοδύναμα του ψωμιού.
•

44. • Γάλα και Προϊόντα
•
• Ένα ισοδύναμο περιέχει 12 γρ. υδατάνθρακες, 8 γρ. πρωτεΐνες και ποσότητα λίπους που ποικίλλει.
•
• Γάλα αποβουτυρωμένο (0 – 3 γρ. λίπους ανά ισοδύναμο)
• Αποβουτυρωμένο γάλα 1 φλιτζάνι
• Γάλα με 1 ή 1,5% λίπος 1 φλιτζάνι
• Γάλα σκόνη αποβουτυρωμένο 1/3 φλιτζάνι
• Γάλα εβαπορέ (χωρίς λίπος) ½ φλιτζάνι
• Γάλα σόγιας αποβουτυρωμένο 1 φλιτζάνι
• Γιαούρτι από αποβουτυρωμένο γάλα 180 γρ.
•
• Γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος (5 γρ. λίπους ανά ισοδύναμο)
• Γάλα με 2% λίπος 1 φλιτζάνι
• Γιαούρτι από γάλα με 2% λίπος 180 γρ.
•
•
• Γάλα πλήρες (8 γρ. λίπους ανά ισοδύναμο)
• Γάλα πλήρες 1 φλιτζάνι
• Γάλα εβαπορέ (κουτί) ½ φλιτζάνι
• Γάλα κατσίκας 1 φλιτζάνι
• Γιαούρτι 180 γρ.
• Κεφίρ 1 φλιτζάνι
•
•
• ** Προτιμήστε τα άπαχα και τα ημίπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα.

45. Γλυκαιμικός Δείκτης (GI)
• Υδατανθρακούχα τρόφιμα χαμηλό ΓΔ είναι κατάλληλα ως πηγές υδατανθράκων
με την προϋπόθεση ότι όλα τα άλλα συστατικά των τροφίμων είναι επίσης
κατάλληλα.
• Τόσο το είδος όσο και η ποσότητα των υδατανθράκων επηρεάζει τη γλυκαιμική
απάντηση.
• Η έννοια του ΓΔ χρησιμοποιείται για την ταξινόμηση τροφών πλούσιων σε CHO
που ανήκουν σε μια παρόμοια ομάδα (ψωμιά, φρούτα, λαχανικά, ζυμαρικά ή
ρύζι) και έχει βρεθεί πως βοηθάει στη συνολική γλυκαιμική ρύθμιση όταν
μελετούμε μόνο τροφές με υδατάνθρακες (Shread N et al, Diabetes Care, 2004).

46. Πώς υπολογίζουμε τον GI;

47. Μέσες Τιμές γλυκαιμικού δείκτη διαφόρων τροφίμων
(με τρόφιμο αναφοράς το άσπρο ψωμί)
• Άσπρο ψωμί 100 Ψωμί ολικής άλεσης 99
• Ψωμί πλήρες σίκαλης 58 Σπαγγέτι 66
• All-Bran 73 Cornflakes 119
• Πατάτες (βραστές) 81 Πατάτες ψητές 135
• Φασόλια φούρνου 70 Φακές 43
• Μήλα 53 Μπανάνες 79
• Κεράσια 32 Γκρέϊπ-φρουτ 35
• Σταφύλια 62 Πορτοκάλια 66
• Ροδάκινα 40 Αχλάδια 47
• Δαμάσκηνα 34 Σταφίδες 93
• Καρπούζι 72 Φρουκτόζη 30
• Γλυκόζη 138 Μέλι 126
• Μαλτόζη 152 Σακχαρόζη 86
• Παγωτό 52 Άπαχο γάλα 46
• Ολικό γάλα 49 Γιαούρτι 52

48. Τι προσέχουμε στα λιπίδια;
Κορεσμένο λίπος < 7% ΣΕΠ
Περιορισμός trans λιπαρών οξέων
Περιορισμός διαιτητικής χοληστερόλης < 200 mg
Βασική πηγή λίπους: μονοακόρεστα λιπαρά οξέα
Δύο ή και περισσότερες μερίδες φρέσκου ψαριού
εβδομαδιαίως (πηγές ω3)
2 γραμμαρίων φυτικών στερολών & στανολών για
μείωση συνολικής και LDL χοληστερόλης

49. Τι προσέχουμε στις πρωτεΐνες;
Πρόσληψη 15-20% της ΣΕΠ
Όχι στην αντιμετώπιση της οξείας ή την
πρόληψη της βραδινής υπογλυκαιμίας
Δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη
πρέπει αν αποφεύγονται

50. Τι πρέπει να κάνουν με το αλκοόλ
Οι ισχύουσες συστάσεις δίνουν:
♀: 1 μονάδα αλκοόλης/d,
♂: 2 μονάδες αλκοόλης/d

350 ml μπύρας, 150 ml κρασιού ή 45 ml ηδίποτου
Η αλκοόλη να λαμβάνεται πάντα μαζί με το φαγητό
(υδατάνθρακες)
Περιορισμένη κατανάλωσης αλκοόλης από υπέρβαρα,
υπερτασικά, υπερτριγλυκεριδαιμικά άτομα (κενές θερμίδες).

51. Πρέπει να λαμβάνει συμπληρώματα Διατροφής
Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα για τη λήψη
συμπληρωμάτων βιταμινών και ανόργανων συστατικών
Δεν είναι απαραίτητη η συστηματική πρόσληψη
αντιοξειδωτικών ουσιών.

52. Γλυκαντικές ύλες
• Τα γλυκαντικά υποκαθιστούν την ζάχαρη και υπάγονται σε δύο
κατηγορίες:
α)Γλυκαντικά με θερμίδες, ίσες ή λιγότερες από τη σουκρόζη
(φρουκτόζη, σορβιτόλη, ξυλιτόλη)
β)Γλυκαντικά με πολύ χαμηλό θερμιδικό φορτίο (σακχαρίνη,
ασπαρτάμη, στέβια κ.α.)

53. Να καταναλώνουν υποθερμιδικές γλυκαντικές ύλες;
Position statements για τη χρήση γλυκαντικών υλών
Επιστημονικό Έτος Position Statement Πληθυσμός
ς Οργανισμός αναφοράς
American 2004, Οι καταναλωτές μπορούν με ασφάλεια να Παιδιά και
Dietetic 2009 χρησιμοποιούν γλυκαντικές ύλες, στο πλαίσιο ενήλικες
Association δίαιτας σύμφωνα με τις ομοσπονδιακές
διατροφικές συστάσεις. Η πρόσληψη
γλυκαντικών υλών δεν πρέπει να ξεπερνά την
ADI σε παιδιά.
American 2010 Άτομα με ΣΔ μπορούν να χρησιμοποιούν Γενικός
Heart γλυκαντικές ύλες, όπως και άτομα που πληθυσμός
Association ακολουθούν διατροφή απώλειας βάρους.
American 2010 Τρόφιμα και ροφήματα που περιέχουν Γενικός
Diabetes γλυκαντικές ύλες αποτελούν μια εναλλακτική πληθυσμός
Association για άτομα με ΣΔ, ώστε να καταναλώνουν
λιγότερους υδατάνθρακες και θερμίδες,
αντικαθιστώντας τα αντίστοιχα τρόφιμα και
ροφήματα με ζάχαρη
Classified - Internal use

54. Υποκατάστατα ζάχαρης
• Σύμφωνα με το ADA η σουκρόζη (ζάχαρη) δεν φαίνεται να ανεβάζει τα επίπεδα
γλυκόζης στο αίμα περισσότερο από ισοθερμιδικές ποσότητες αμύλου (Franz MJ et
al, Diabetes Care, 2002). Σύσταση για 10%.
• η φρουκτόζη δεν αποτελεί πλέον το καταλληλότερο γλυκαντικό για τους
διαβητικούς, αφού αν και ανεβάζει λιγότερο τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα,
συμβάλλει στην αύξηση των λιπιδίων όταν υπερκαταναλωθεί (Franz MJ et al,
Diabetes Care, 2002) και δίνει τις ίδιες περίπου θερμίδες με τη ζάχαρη (4 θερμίδες
ανά γραμμάριο)
• Η φρουκτόζη από φρούτα-λαχανικά να προσφέρει το 3-4% της ενέργειας.
• Τεχνητά γλυκαντικά όπως ασπαρτάμη, ακεσουλφαμικό Κ, σουκραλόζη και στέβια
μπορούν καταναλώνονται ελεύθερα, χωρίς όμως να γίνεται υπέρβαση της
συνιστώμενης ποσότητας.

55. •Η επιστημονική αυτή ανασκόπηση επισημαίνει ότι η χρήση των μη
θερμιδογόνων γλυκαντικών σε αντικατάσταση των πρόσθετων
σακχάρων σε τρόφιμα και ροφήματα ίσως βοηθά τους ανθρώπους
να επιτύχουν και να διατηρήσουν φυσιολογικό σωματικό βάρος.
•Aπαιτούνται επιπλέον επιστημονικά δεδομένα σχετικά με τη
μακροχρόνια επιδρασή τους στον έλεγχο του βάρους, φαίνεται ότι
οι μη θερμιδογόνες γλυκαντικές ύλες μπορούν να συνεισφέρουν στη
μείωση της ενεργειακής πρόσληψης, αρκεί αυτή η μείωση να μην
εξισορροπηθεί με την αύξηση της πρόσληψη ενέργειας από άλλες
διαιτητικές πηγές.

56. Επιπλέον, στην κοινή δήλωση των δύο επιστημονικών φορέων
αναφέρεται ότι τα μη θερμιδογόνα γλυκαντικά δεν έχουν καμία
επίδραση στη γλυκαιμική απόκκριση (για παράδειγμα δεν αυξάνουν
τα μετα-γευματικά επίπεδα γλυκόζης, ούτε επιδρούν με οποιοδήποτε
τρόπο στην εγγενή γλυκαιμική απόκκριση) σε άτομα με σακχαρώδη
διαβήτη.

57. ΑΣΚΗΣΗ

58. Η άσκηση των ατόμων με ΣΔτ2
(Κατευθυντήριες οδηγίες ΕΔΕ 2013)
• Η άσκηση συμβάλλει αποτελεσματικά στη ρύθμιση του σακχάρου, τη μείωση
του καρδιοαγγειακού κινδύνου και τον έλεγχο του σωματικού βάρους,
βελτιώνοντας συγχρόνως και την ποιότητα της ζωής.
• Σε άτομα όμως χωρίς καθόλου σχέση με την άσκηση πρέπει να συστήνεται
σταδιακά, έτσι ώστε να είναι εφικτή η προσαρμογή και να αποτελέσει αλλαγή
τρόπου ζωής σταδιακά, αλλά πιο μόνιμα.
Αερόβια άσκηση
• Συνιστάται άσκηση μέτριας έντασης (τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα.
• Αντί αυτής μπορεί να γίνεται έντονη άσκηση διάρκειας 75-90 λεπτών την
εβδομάδα.
• Η άσκηση πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα, με
μεσοδιαστήματα όχι πέραν των 2 ημερών χωρίς άσκηση
• Μεγαλύτερης διάρκειας άσκηση μπορεί να επιφέρει μεγαλύτερη μείωση της
HbA1c

59. Η άσκηση των ατόμων με ΣΔτ2
(Κατευθυντήριες οδηγίες ΕΔΕ 2013)
Αναερόβια άσκηση (αντιστάσεων, ενδυνάμωσης)
• Η αναερόβια άσκηση μπορεί να συμπληρώνει την αερόβια,
προσφέροντας επιπλέον οφέλη.
• Οι ασθενείς πρέπει να ενθαρρύνονται (εφόσον δεν υπάρχουν
αντενδείξεις) να εκτελούν ασκήσεις εκγύμνασης διαφόρων
μυϊκών ομάδων 2-3 φορές την εβδομάδα.
• Κατά την ημέρα της άσκησης επιλέγονται 8-10 ομάδες μυών
και εκτελούνται 8-10 συσπάσεις ανά μυϊκή ομάδα με
διάλειμμα ενός λεπτού από ομάδα σε ομάδα.
• Η όλη ως άνω διαδικασία επαναλαμβάνεται 2-3 φορές, με
ενδιάμεσο διάλειμμα 3-5 λεπτά.
• Για τις ασκήσεις χρησιμοποιείται τέτοιο βάρος ή αντίσταση,
που να είναι δύσκολο να επαναληφθούν περισσότερο από 10-
15 φορές

60. Η άσκηση στον ΣΔτ2
 Τα άτομα με ΣΔτ2 μπορούν να συμμετέχουν σε όλα
τα επίπεδα άσκησης, αρκεί να μην υπάρχει κάποια
αντένδειξη.
 Η τακτική, μέτριας έντασης άσκηση έχει τον
καλύτερο λόγο κινδύνου/οφέλους.

61. Η άσκηση των ατόμων με ΣΔτ2
(Κατευθυντήριες οδηγίες ΕΔΕ 2013)
• Άτομα τα οποία πρόκειται να ενταχθούν σε κάποιο
πρόγραμμα έντονης άσκησης, πρέπει να εκτιμώνται
κατάλληλα πριν από την έναρξη του προγράμματος,
αναφορικά με κινδύνους σχετιζόμενους με το
καρδιοαγγειακό σύστημα, περιφερική αρτηριοπάθεια,
αμφιβλη-στροειδοπάθεια (ιδιαίτερα παραγωγική),
νεφροπάθεια και νευροπάθεια (περιφερική ή του
αυτονόμου νευρικού συστήματος) με κατάλληλες
προσαρμογές του προγράμματος.
• Πριν από την ένταξη σε πρόγραμμα έντονης άσκησης
πρέπει να γίνεται η κλασική δοκιμασία κόπωσης στα
άτομα με διαβήτη.

62. Στόχοι παρέμβασης:
Προγράμματα με συμπεριφοριστική παρέμβαση με
στόχο αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής


Καλή γλυκαιμική ρύθμιση
Μείωση ΣΒ 7% (5-10%)
Αύξηση σωματικής δραστηριότητας
(150 λεπτά/εβδομάδα)
 Περιορισμός ενεργειακής πρόσληψης & λίπους
 Συνεδρίες παρακολούθησης  συστηματικές με
εξατομίκευση για εξασφάλισης της επιτυχίας του
προγράμματος

63. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

64. Ποιο από τα παρακάτω ισχύει:
1. Η κατανάλωση απλών σακχάρων επιτρέπεται μόνο
μέσα από τα φρούτα
2. Η κατανάλωση ζάχαρης επιτρέπεται μέσα από τη
διατροφή σε ποσοστό έως 10% της συνολικής
ενεργειακής πρόσληψης.
3. Η κατανάλωση απλών σακχάρων απαγορεύεται
από τα άτομα με ΣΔτ2.

65. Ποιο από τα παρακάτω ισχύει:
1. Η κατανάλωση απλών σακχάρων επιτρέπεται μόνο
μέσα από τα φρούτα
2. Η κατανάλωση ζάχαρης επιτρέπεται μέσα από τη
διατροφή σε ποσοστό έως 10% της συνολικής
ενεργειακής πρόσληψης.
3. Η κατανάλωση απλών σακχάρων απαγορεύεται από
τα άτομα με ΣΔτ2.

66. Στα διαιτολόγια απώλειας βάρους για άτομα με ΣΔ
συστήνεται η συνολική πρόσληψη φυτικών ινών ίση
με:
1. πρόσληψη 24 γρ/1000 kcal
2. πρόσληψη 14 γρ/1000 kcal
3. πρόσληψη 14 γρ/500 kcal
4. πρόσληψη 28 γρ/1000 kcal

67. Στα διαιτολόγια απώλειας βάρους για άτομα με ΣΔ
συστήνεται η συνολική πρόσληψη φυτικών ινών ίση
με:
1. πρόσληψη 24 γρ/1000 kcal
2. πρόσληψη 14 γρ/1000 kcal
3. πρόσληψη 14 γρ/500 kcal
4. πρόσληψη 28 γρ/1000 kcal

68. • Στη δίαιτα του διαβήτη:
• 1. Μειώνουμε τα κορεσμένα < 7% και τα τρανς στα
χαμηλότερα δυνατά επίπεδα.
• 2. Μειώνουμε τα πολυακόρεστα < 7% και τα τρανς
στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα.
• 3. Μειώνουμε τα κορεσμένα και τα τρανς στο < 7%.
• 4. Μειώνουμε τα κορεσμένα <10% και τα τρανς < 7%.
• Ποιο είναι σωστό;

69. • Στη δίαιτα του διαβήτη:
• 1. Μειώνουμε τα κορεσμένα < 7% και τα τρανς στα
χαμηλότερα δυνατά επίπεδα.
• 2. Μειώνουμε τα πολυακόρεστα < 7% και τα τρανς
στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα.
• 3. Μειώνουμε τα κορεσμένα και τα τρανς στο < 7%.
• 4. Μειώνουμε τα κορεσμένα <10% και τα τρανς < 7%.
• Ποιο είναι σωστό;

70. • Το γάλα και το γιαούρτι είναι πηγή πρωτεϊνών και
λίπους
• Το γάλα και το τυρί είναι πηγή υδατανθράκων,
πρωτεϊνών και λίπους
• Το γάλα και το γιαούρτι είναι πηγή υδατανθράκων,
πρωτεϊνών και λίπους
• Το τυρί και το γιαούρτι δεν περιέχουν υδατάνθρακες
• ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΩΣΤΟ;

71. • Το γάλα και το γιαούρτι είναι πηγή πρωτεϊνών και
λίπους
• Το γάλα και το τυρί είναι πηγή υδατανθράκων,
πρωτεϊνών και λίπους
• Το γάλα και το γιαούρτι είναι πηγή υδατανθράκων,
πρωτεϊνών και λίπους
• Το τυρί και το γιαούρτι δεν περιέχουν υδατάνθρακες
• ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΩΣΤΟ;

72. • Τυπικά, ένα ισοδύναμο αλκοόλ θα μπορούσε να
θεωρηθεί:
• 1) 350 ml μίας συνηθισμένης μπύρας
• 2) 150 ml ενός ποτηριού κρασιού
• 3) Ένα σφηνάκι 25 ml από αλκοολούχα ποτά όπως
βότκα, τεκίλα, ρούμι κ.α.
• ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΛΑΘΟΣ;

73. • Τυπικά, ένα ισοδύναμο αλκοόλ θα μπορούσε να
θεωρηθεί:
• 1) 350 ml μίας συνηθισμένης μπύρας
• 2) 150 ml ενός ποτηριού κρασιού
• 3) Ένα σφηνάκι 25 ml από αλκοολούχα ποτά όπως
βότκα, τεκίλα, ρούμι κ.α.
• ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΛΑΘΟΣ;

74. •Για την μακροχρόνια συντήρηση απώλειας βάρους
(>13.6 κιλά) χρειάζεται περισσότερη
Α. ένταση άσκησης
Β. διάρκεια άσκησης
Γ. συχνότητα άσκησης

75. •Για την μακροχρόνια συντήρηση απώλειας βάρους
(>13.6 κιλά) χρειάζεται περισσότερη
Α. ένταση άσκησης
Β. διάρκεια άσκησης
Γ. συχνότητα άσκησης

76. Η βελτίωση της γλυκοζυλιωμένης
αιμοσφαιρίνης εξαρτάται κυρίως από
Α. το είδος της άσκησης
Β. την διάρκεια της άσκησης
Γ. την ένταση της άσκησης
Δ. την συχνότητα της άσκησης

77. Η βελτίωση της γλυκοζυλιωμένης
αιμοσφαιρίνης εξαρτάται κυρίως από
Α. το είδος της άσκησης
Β. την διάρκεια της άσκησης
Γ. την ένταση της άσκησης
Δ. την συχνότητα της άσκησης

78. Ποιό από τα ακόλουθα είναι λάθος.Η άσκηση
βελτιώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο μέσω ποιων
μηχανισμών …
Α. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ «ΦΛΕΓΜΟΝΗ»
Β. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
Γ. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΣΠΛΑΧΝΙΚΗ ΕΝΑΠΟΘΕΣΗ ΛΙΠΟΥΣ
Δ. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΛΙΠΟΣ

79. Ποιό από τα ακόλουθα είναι λάθος.Η άσκηση
βελτιώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο μέσω ποιων
μηχανισμών …
Α. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ «ΦΛΕΓΜΟΝΗ»
Β. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ
Γ. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΣΠΛΑΧΝΙΚΗ ΕΝΑΠΟΘΕΣΗ ΛΙΠΟΥΣ
Δ. ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΟ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ΚΑΙ ΛΙΠΟΣ

80. Εντονη αερόβια άσκηση, είτε άσκηση
αντιστάσεων αντενδεικνύεται στον διαβήτη
όταν συνυπάρχει
Α. ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΥΡΙΑ
Β. ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ
ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
Δ. ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

81. Εντονη αερόβια άσκηση, είτε άσκηση
αντιστάσεων αντενδεικνύεται στον διαβήτη
όταν συνυπάρχει
Α. ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΥΡΙΑ
Β. ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ
ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
Δ. ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

82. Eυχαριστούμε για την προσοχή σας
Στέλλα Ηρακλειανού
Χάρης Δημοσθενόπουλος