19 διαγωνίσματα από προαγωγικές εξετάσεις Ιουνίου

1. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
(19 διαγωνίσµατα)
1

2. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
1
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ.
Τα ζα (Στρ. Μυριβήλη)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ποιος προβληµατισµούς εκφράζει ο συγγραφέας σχετικά µε τις αιτίες
και τη σκοπιµότητα του πολέµου στις δύο πρώτες παραγράφους του
αποσπάσµατος;
2. Εντοπίστε τις θεµατικές ενότητες του κειµένου δίνοντας τον κατάλληλο
πλαγιότιτλο σε κάθε µία.
3. α) Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε τα σχήµατα λόγου στο
απόσπασµα «Σε λίγο η λαγκαδιά…….να παραδώσει»
β)Τι έχετε να παρατηρήσετε σχετικά µε τη γλώσσα και το ύφος του
συγγραφέα;
4. Στα αποσπάσµατα «Τα ζα …….τίποτ’ άλλο» και «Ένας ηµιονηγός …..
µατωµένες» ποιες αντιθετικές καταστάσεις εκφράζονται και τι θέλει να
πετύχει ο συγγραφέας µε την περιγραφή τους;
2

3. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
2
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:
Λήθη (Λορέντζου Μαβίλη)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Γιατί καλοτυχίζει τους νεκρούς ο ποιητής και θεωρεί αξιοθρήνητους
τους ζωντανούς;
2. Να χωρίσετε το ποίηµα σε ενότητες και να δώσετε έναν τίτλο στην
καθεµιά.
3. α) Το ποίηµα είναι σονέτο. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά
γνωρίσµατα αυτού του ποιητικού είδους;
β) Ποια αφηγηµατικά πρόσωπα χρησιµοποιεί ο ποιητής, όταν
αναφέρεται στους νεκρούς και στους ζωντανούς; Σε ποια από τις δυο
κατηγορίες δίνει περισσότερη έµφαση και γιατί;
4. Μια εικόνα του Άδη δίνεται και στα δηµοτικά τραγούδια (Κείµενο Β΄).
Σε τι διαφέρει από την αντίστοιχη εικόνα που δίνει ο Μαβίλης στη Λήθη;
3

4. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
3
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:
Ορέστης (Κώστα Βάρναλη)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να αποδώσετε το περιεχόµενο του ποιήµατος.
2. Ποιο είναι το δίληµµα του Ορέστη και γιατί καθιστά τόσο δύσκολη τη
θέση του;
3. Για ποιους λόγους το τραγικό δίληµµα του Ορέστη τον κάνει
διαχρονικό σύµβολο;
4. Να αποδείξετε µε επιχειρήµατα ότι οι ακόλουθοι στίχοι του Λορέντζου
Μαβίλη από το ποίηµα «Λήθη»:
«Α δεν µπορείς παρά να κλαις το δείλι,
τους ζωντανούς τα µάτια σου ας θρηνήσουν
θέλουν – µα δε βολεί να λησµονήσουν»
αφορούν και τον Ορέστη του ποιήµατός µας.
4

5. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
4
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Όσο µπορείς (Κ. Π. Καβάφης)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. α. Ποιος είναι ο πιθανός αποδέκτης του ποιήµατος του Καβάφη κατά
τη γνώµη σας;
β. Με ποιες προσπάθειες µπορεί ο άνθρωπος να υπερασπιστεί την
προσωπική του ελευθερία και αξιοπρέπεια σύµφωνα µε τον ποιητή;
2. α. ∆ώστε ένα δικό σας τίτλο στο ποίηµα.
β. Να εντοπίσετε και να αναφέρετε τους γραµµατικούς τύπους που
καταδει-κνύουν το διδακτικό τόνο του ποιήµατος.
3. α. Να εντοπίσετε τα κύρια γνωρίσµατα και τις ιδιοτυπίες της γλώσσας
του Καβάφη.
β. Να βρείτε την παροµοίωση που υπάρχει στη β΄ στροφή και να
σχολιάσετε το ρόλο της στο νόηµα του κειµένου.
4. α. Ποιες «σχέσεις και συναναστροφές» µπορούν κατά τη γνώµη σας
στη σύγχρονη εποχή να ευτελίσουν τη ζωή του ατόµου;
β. Γιατί δεν µπορούν όλοι οι άνθρωποι, έστω κι αν το θέλουν, να
πετύχουν στον ίδιο βαθµό τους στόχους που θέτουν στη ζωή τους;
5

6. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
5
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:
Ελεύθεροι Πολιορκηµένοι (∆ιονυσίου Σολωµού)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
1. Να αποδώσετε το νόηµα των στίχων των αποσπασµάτων σε πεζό λόγο
(περίπου 10 σειρές)
2. α. Να επισηµάνετε το κυρίαρχο θέµα σε κάθε απόσπασµα.
β. Να εντοπίσετε τρεις εκφραστικούς τρόπους µε τους οποίους ο ποιητής
περιγράφει τη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι Μεσολογγίτες.
3. Ποια είναι τα βασικά πρόσωπα του αποσπάσµατος I; Να
χαρακτηρίσετε τη στάση του καθενός.
4. α. Οι περισσότεροι Επτανήσιοι ποιητές ακολούθησαν το γλωσσικό
παράδειγµα του Σολωµού. Σε τι γλώσσα είναι γραµµένο το ποίηµα και
ποια η οµοιοκαταληξία του;
β. Να σχολιάσετε τον τελευταίο στίχο του ποιήµατος: «Όποιος πεθάνει
σήµερα χίλιες φορές πεθαίνει.»
6

7. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
6
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:
Θούριος (Ρήγας Βελεστινλής)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Πως παρουσιάζει ο Ρήγας τη ζωή των σκλαβωµένων και γιατί θεωρεί
προτιµότερο το θάνατο; Να στηρίξετε την απάντησή σας κάνοντας
αναφορά σε συγκεκριµένα σηµεία του ποιήµατος.
2. α) Να χωρίσετε το ποίηµα σε ενότητες και να δώσετε στην κάθε
ενότητα ένα πλαγιότιτλο.
β) Ποιο πρόσωπο χρησιµοποιεί ο Ρήγας σε κάθε ενότητα και σε ποιους
απευθύνεται; Να αιτιολογήσετε την επιλογή αυτή του ποιητή.
3. α) Κάποια από τα εκφραστικά µέσα που τονίζουν τον επαναστατικό
χαρακτήρα του Θουρίου είναι οι προσφωνήσεις, οι ρητορικές ερωτήσεις,
οι προτροπές, οι παροµοιώσεις και οι µεταφορές. ∆ώστε ένα παράδειγµα
για καθένα από τα παραπάνω.
β) Να καταγράψετε τη γλωσσική και στιχουργική τεχνική του ποιήµατος.
4. Ποιες δεσµεύσεις αναλαµβάνει όποιος δίνει τον όρκο για αγώνα κατά
της τυραννίας; Τι επιθυµεί να επιτύχει µε αυτές τις δεσµεύσεις ο Ρήγας
και πώς οραµατίζεται το µέλλον;
7

8. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
7
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ:
Ζητείται ελπίς (Αντώνη Σαµαράκη)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόµενο του διηγήµατος, το πολύ
σε δέκα σειρές.
2. Να χωρίσετε το διήγηµα σε θεµατικές ενότητες και να δώσετε τους
πλαγιότιτλους.
3. α) Εντοπίστε δύο εκφράσεις της καθαρεύουσας και δύο της δηµοτικής
και εξηγήστε τη λειτουργία τους.
β) Βρείτε πέντε σχήµατα λόγου
4. Ποιες ήταν οι ελπίδες των ανθρώπων στο τέλος του Β΄Παγκόσµιου
πολέµου; Σύµφωνα µε τον αφηγητή οι ελπίδες τους εκπληρώθηκαν ή
διαψεύσθηκαν; Ποιο γενικό συµπέρασµα συνάγεται;
8

9. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
8
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Ο Παχύς και ο Αδύνατος (Άντον Τσέχωφ)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να αποδώσετε περιληπτικά το διήγηµα σε 80-100 λέξεις.
2. α. Να χωρίσετε το διήγηµα σε θεµατικές ενότητες και να δώσετε σ’
αυτές πλαγιότιτλους.
β. Ποια αφηγηµατική τεχνική χρησιµοποιεί ο συγγραφέας και τι
επιτυγχάνει µ’ αυτή;
3. α. Πώς αλλάζει η συµπεριφορά του Πορφύρη στη διάρκεια της
ιστορίας;
β. «Ο Αδύνατος ξαφνικά χλώµιασε…στολής του». Με ποια εκφραστικά
µέσα αποδίδει ο συγγραφέας στο συγκεκριµένο απόσπασµα, την αλλαγή
στη συµπεριφορά του Πορφύρη;
4. Γιατί ο Τσέχωφ επιλέγει να χωρίσει τους δύο παλιούς συµµαθητές µε
κριτήριο το βάρος τους;
9

10. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
9
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Σαν δέσµη από τριαντάφυλλα (Κ. Γ. Καρυωτάκης)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να περιγράψετε την ψυχική κατάσταση του ποιητή όπως εξελίσσεται
µέσα στο ποιήµα.
2. α. Να εντοπίσετε τις δύο τις δύο θεµατικές ενότητες από τις οποίες
αποτελκείται το ποίηµα και να δώσετε πλαγιότιτλους.
β. Ποιο πρόσωπο χρησιµοποιεί ο ποιητής και τι τόνο δίνει στο ποίηµα.
3. α. Σε ποιο λογοτεχνικό ρεύµα ανήκει το ποίηµα Να εντοπίσετε στο
κείµενο χαρακτηριστικά γνωρίσµατα του
β. Με ποια εκφραστικά µέσα ο ποιητής αισθητοποιεί την ατµόσφαιρα
που κυριαρχεί στην πρώτη στροφή.
4. Να συγκρίνετε τα δύο ποιήµατα. Ποιές οµοιότητες και διαφορές
παρατηρείτε.
10

11. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
10
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Γιατί µ' αγάπησες (Μαρία Πολυδούρη)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ερµηνεύστε τη φράση: «∆εν τραγουδώ παρά γιατί µ’ αγάπησες»
Ποιο γραµµατικό άξονα που γίνεται δοµικός χρησιµοποιεί η ποιήτρια;
2. Σε ποιες θεµατικές ενότητες διακρίνεται το ποίηµα;
3. Παρουσιάστε τα βασικά χαρακτηριστικά της τεχνοτροπίας του
ποιήµατος. Ποια σχήµατα λόγου εντοπίζονται;
4. α. Η ποιήτρια ταυτίζεται µε το πρόσωπο που σκέφτεται και ενεργεί σ’
αυτό το ποίηµα;
β. Ποια συναισθήµατα ώθησαν τη Μαρία Πολυδούρη να γράψει τη σειρά
των ερωτικών ποιηµάτων, στην οποία εντάσσεται και το συγκεκριµένο
ποίηµα;
11

12. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
11
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Τα ζα (Στρατή Μυριβήλη)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να γράψετε την περίληψη του αποσπάσµατος
2. α. Να χωρίσετε το απόσπασµα σε τρεις ενότητες και να γράψετε
πλαγιότιτλο σε καθεµιά από αυτές.
β. Να παρουσιάσετε τις αφηγηµατικές τεχνικές που χρησιµοποιεί ο
συγγραφέας µε αναφορά στα αντίστοιχα χωρία.
3. Αφού εντοπίσετε δύο αντιθετικές εικόνες του κειµένου, να
προσδιορίσετε τα συναισθήµατα που προκαλούν και να παρουσιάσετε τι
πετυχαίνει ο συγγραφέας µε αυτές.
4. α. «Μέσα στα κλειδωµένα δόντια του…µατωµένες»
Ποιόν συσχετισµό επιχειρεί ο Στρατής Μυριβήλης µε τη φράση αυτή και
τι επιδιώκει;
β. Σε ποια αξιολογική κρίση καταλήγει ο συγγραφέας συγκρίνοντας την
τύχη των ανθρώπων και των ζώων στις πολεµικές επιχειρήσεις και πως
την αιτιολογεί;
12

13. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
12
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Πρώτες ενθυµήσεις (Π. ∆έλτα)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόµενο του κειµένου
β. Να χωρίσετε το κείµενο σε θεµατικές ενότητες και να δώσετε από ένα
τίτλο σε κάθε µία.
2. α. Να επισηµάνετε το είδος της αφήγησης και τους αφηγηµατικούς
τρόπους που χρησιµοποιεί η συγγραφέας
β. Να επισηµάνετε τη σηµασία του διαλόγου στο κείµενο
3. Τι έκανε τον πατέρα να φαντάζει στα µάτια της κόρης του σαν
«θεότης»;
4. Γιατί είναι σηµαντικό το περιστατικό µε τα στρείδια; Τι έµαθε η
αφηγήτρια από αυτό;
13

14. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
13
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Ο Παχύς και ο Αδύνατος (Άντον Τσέχωφ)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να αποδώσετε το περιεχόµενο του διηγήµατος σε ένα κείµενο (10)
δέκα σειρών.
2. α Να χωρίσετε το κείµενο σε θεµατικές ενότητες και να δώσετε έναν
πλαγιότιτλο στην καθεµία.
β. Ποιους αφηγηµατικούς τρόπους χρησιµοποιεί ο συγγραφέας στο
διήγηµα και τι πετυχαίνει µ’ αυτούς;
3. α Ποιος είναι ο στόχος του συγγραφέα στο διήγηµα;
β. Πώς αλλάζει σταδιακά η συµπεριφορά του Αδύνατου µετά την
αποκάλυψη της κοινωνικής θέσης του φίλου του; Να αναφέρετε τα
σχετικά χωρία του κειµένου.
4. α Πώς παρουσιάζει ο συγγραφέας τους δύο ήρωές του;
β. Κρίνετε το κείµενο επίκαιρο; Λαµβάνοντας υπόψη σας τη σηµερινή
ελληνική πραγµατικότητα αιτιολογήστε την άποψή σας
14

15. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
14
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Του γιοφυριού της Άρτας
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. α. Ποια είναι τα µαγικά στοιχεία που υπάρχουν µέσα στο τραγούδι
και συντελούν στην εξέλιξη του δράµατος;
β. Ποιο επίρρηµα χρησιµοποιεί στην παραγγελία του ο πρωτοµάστορας
και ποιο ο φτερωτός αγγελιαφόρος του µηνύµατος; Τι δείχνει η επιλογή
του επιρρήµατος στην πρώτη περίπτωση και τι στη δεύτερη;
2. α. Να χωρίσετε το τραγούδι σε ενότητες και να δώσετε ένα τίτλο σε
καθεµία ώστε να αποδίδεται µε σαφήνεια και συντοµία το περιεχόµενό
της
β. Αφού εντοπίσετε τους αφηγηµατικούς τρόπους που χρησιµοποιούνται
στο τραγούδι µε παραδείγµατα για καθένα από αυτούς, στη συνέχεια να
εξηγήσετε τη λειτουργία τους.
3 Να εντοπίσετε µέσα στο τραγούδι και να καταγράψετε στίχους στους
οποίους εµφανίζονται τα παρακάτω:
προσωποποίηση- µεταφορά-ασύνδετο σχήµα- αντίθεση-παροµοίωση
4. α. Ποιο είναι το ήθος του πρωτοµάστορα; Από ποια σηµεία του
κειµένου διαπιστώνουµε την τραγική διάσταση του ρόλου του;
β. Σύµφωνα µε ορισµένους µελετητές η παραλογή αυτή εµφανίζει
συγγένειες µε την αρχαία ελληνική τραγωδία. Μπορείτε να επαληθεύσετε
την άποψη αυτή στηριζόµενοι στο κείµενο;
15

16. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
15
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Στα 200 π.Χ. (Κ. Π. Καβάφη)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Οι τρεις στροφές του ποιήµατος αποτελούν και τρεις ξεχωριστές
θεµατικές ενότητες. Ποιο είναι επιγραµµατικά το περιεχόµενο της
καθεµιάς;
2. Γιατί οι Σπαρτιάτες απουσίαζαν από την πανελλήνα εκστρατεία; Πώς
σχολιάζει ο ποιητής τη στάση τους αυτή;
3. α. Πόσα και ποια χρονικά επίπεδα διακρίνονται στο ποίηµα;
β. Ποια είναι, κατά τον ποιητή, τα σπουδαιότερα αποτελέσµατα των
εκστρατειών του Μ. Αλεξάνδρου;
4. Ο Καβάφης γενικά δε χρησιµοποιεί πολλά επίθετα στα ποιήµατά του.
Εδώ όµως, στους στίχους 18-23, έχουµε µια σωρεία επιθέτων. Ποια είναι
η λειτουργία τους;
16

17. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
16
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Της Πάργας (∆ηµοτικό τραγούδι).
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Σε ποια κατηγορία δηµοτικών τραγουδιών ανήκει το ποίηµα και ποιο
γεγονός περιγράφεται σ’ αυτό;
2. Να χωρίσετε το ποίηµα σε ενότητες και να δώσετε ένα πλαγιότιτλο για
κάθε ενότητα
3. α. Ποια χαρακτηριστικά των δηµοτικών τραγουδιών διακρίνετε στο
ποίηµα αυτό;
β. Τα λόγια του τρίτου πουλιού είναι µοιρολόι και χρησµός ταυτόχρονα.
Εντοπίστε µέσα στο ποίηµα τα παραπάνω στοιχεία. Βρείτε αντίστοιχα και
τις εγκλίσεις των ρηµάτων που χρησιµοποιούνται στην κάθε περίπτωση.
4. Εντοπίστε στο ποίηµα τα σηµεία εκείνα που δηλώνουν την ανδρεία
των Παργινών. Τι παρατηρείτε σχετικά µε το ήθος των ανδρών και των
γυναικών;
17

18. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
17
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Μπολιβάρ (Νίκος Εγγονόπουλος)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να γράψετε περίληψη του ποιήµατος µέχρι δέκα σειρές τετραδίου.
2. Η συγγραφέας Λιλή Ζωγράφου χαρακτήρισε τον ποιητή Ελύτη
«ηλιοπότη» (η λέξη προέρχεται από το έργο του ποιητή ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ)
ποια ειδική σηµασία έχει το ρήµα «πίνω» τις δυο φορές, που το
συναντάµε στο ποίηµα;
3. Σε ποια σηµεία του ποιήµατος διακρίνεται η σχέση του ποιητή µε τη
φύση; Πως βιώνει τη σχέση αυτή ο ποιητής;
4. Καταγράψτε µε τη σειρά τις ενέργειες, που κάνει ο ποιητής. Γιατί στο
τέλος εµφανίζεται να «φεύγει»; Σε ποια κατεύθυνση υποτίθεται ότι
κινείται;
18

19. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
18
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Βράδυ (Κ. Γ. Καρυωτάκης)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Στην τελευταία στροφή το βράδυ λειτουργεί ως σύµβολο. Πώς
αποδίδεται εκφραστικά και σε ποια συναισθηµατική κατάσταση του
ποιητή αντιστοιχεί;
2. Το ποίηµα ανήκει στην παραδοσιακή ή στη νεωτερική ποίηση; Να
αιτιολογήσετε την απάντησή σας µε βάση τη µορφή.
3. Αφού εντοπίσετε τις εικόνες του ποιήµατος , να τις χαρακτηρίσετε και
να σηµειώσετε τι προσφέρουν στο ποίηµα.
4. Νοµίζετε ότι το ποίηµα θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ως ερωτικό; Να
δικαιολογήσετε την απάντησή σας µε στοιχεία του περιεχοµένου
19

20. https://sites.google.com/site/tetragonikeriza/
19
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
Το Άξιον Εστί - Η Γένεσις (Οδυσσέα Ελύτη)
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Με ποιες λέξεις και φράσεις του ποιήµατος ο Ελύτης µας παραπέµπει
σε αντίστοιχες εκφράσεις της Παλαιάς ∆ιαθήκης;
2. Να βρείτε και να σχολιάσετε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του
ελληνικού νησιωτικού χώρου που προβάλλονται στο ποίηµα.
3. α. Πώς εξηγείται η έλλειψη στίξης; Να εντοπίσετε κι άλλα
χαρακτηριστικά γνωρίσµατα της νεωτερικής ποίησης στο ποίηµα.
β. Σε ποιους στίχους προβάλλεται η δηµιουργία της θάλασσας και των
νησιών και µε ποια εκφραστικά µέσα απεικονίζονται µέσα στο ποίηµα;
4. Να σχολιάσετε τους στίχους: « ΑΥΤΟΣ…..ο µέγας!»
20