Ndikimi i çimentos në kualitetin e betonit

Universiteti Shtetëror i Tetovës
Fakulteti i Shkencave të Zbatuara
Programi Studimor – Ndërtimtari
Punim seminarik
Lënda: Teknologjija e betonit
Tema: Ndikimi i çimentos në kualitetin e
betonit
Bartës i lëndës: Studenti:
Prof.Dr. Zekirija Idrizi Feradin Azizi
Mr - sc .Semial Hasani-Ziberi
Tetovë, 2014

Fakulteti i Zhkencave të Zbatuara
Ndërtimtari
Teknologjija e Betonit 2014/2015 Tetovë 2
Përmbajtja
1.0 BETONI SI MATERIAL NDËRTIMOR ...............................................................................................7
1.1 Përparësitë tekniko-ekonomike të betonit................................................................................... 8
1.2 Mangësit e betonit si material
1.3 Klasifikimi i betonëve
1.3.1 Sipas llojit të lëndës lidhëse
1.3.2 Llojit të materialit mbushës
1.3.3 Masës vëllimore ....................................................................................................................................9
1.4 Disa tipe betonesh
1.4.1 Betone me pore të mëdha (beton pa rërë)
1.4.2 Gipsobetonet.........................................................................................................................................10
1.4.3 Betone shumë të lehta (qelizore)
1.4.4 Mund të përdorën për disa qëllime
1.4.5 Betonet shumë të lehta (qelizore) – gazobeton ................................................................11
1.4.6 Betonet e imprenjuar me polimer
1.4.7 Betonet e armuara me fibra ..........................................................................................................12
1.4.8 Betonet refraktare - të qëndrueshëm ndaj zjarrit
1.4.9 Llojit të lidhësit
1.5 Llojit të materialeve mbushëse
1.5.1 Betonet kundëracide........................................................................................................................13
1.5.2 Betone me lidhës të aktivizuar në mjedis alkalin (betonet gjeopolimere)...... . 14

Ndërtimtari
2.0 ÇIMENTOJA
2.1 Llojet e çimentos ..................................................................................................................................15
2.2 Ndarja e çimentos në praktikë
2.3 Çimentoja portland normale ........................................................................................................ 16
2.4 Çimentoja portland me shtesa
2.4.1 Shtesat aktive
2.5 Çimetoja speciale
2.5.1 Çimentoja e bardhë ......................................................................................................................... 17
2.5.2 Çimetoja aluminate
2.5.3 Çimentoja ekspenzive
2.5.4 Çimentoja superfilate
2.6 Prodhimi i çimentos portland
2.6.1 Pregaditja e lëndës së parë .........................................................................................................18
2.6.2 Pjekja e lëndës së parë ( klinkerit ) ..........................................................................................19
2.6.3 Bluarja e klinkerit
2.6.3.1 Operacioni i bluerjes kalon nëpër disa faza. ........................................................................20

Ndërtimtari
3.0 MINERALET DHE VETIT FIZIKE KIMIKE DHE MEKANIKE TË ÇIMENTOS QË
NDIKOJN NË KUALITETIN E BETONIT ..................................................................................................21
3.1 Përberja kimike e portland çimentos .......................................................................................22
3.2 Modulet e klinkerit.............................................................................................................................23
3.3 Përbërja mineralogjike e ç.p - klinkeri i çimentos ..............................................................24
3.4 Ndikimi i përbërjes mineralogjike në karakteristikat e ç.p.............................................25
3.5 Hidratimi i portland çımentos ...................................................................................................26
3.6 Preza & ngurtësimi .........................................................................................................................27
3.7 Përbërësit mineralogjik të çimentos portland kanë nxehtësi të ndryshme hidratimi 29
3.8 Hidratimi i çimentos alumnate
3.8.1 Ndryshimi vëllimor gjatë hidratimit .........................................................................................30
3.9 Plasaritjet në çimento
3.9.1 Zgjedhja e çimentos ..........................................................................................................................31
3.9.2 Soliditeti në shtypje i çimentos në ditë të caktuara dhe lloji i çimentos ...................32
3.9.3 Faktori w/ c......................................................................................................................................... 33
4.0 MIRËMBAJTJA E BETONIT ............................................................................................................. 35
4.1 Kushtet klimatike - ndikimi i tyre në kualitetin e betonit dhe mënyren e
betonimit
4.1.1 Betonimi në temperatura të larta .................................................................................................36
4.1 .2 Betonimi në temperatura të ulëta .................................................................................................37
4.2 Testet e çimentos
4.2.1 Teste në terren..................................................................................................................................... 39
4.2.2 Testet laboratorike
4.3 Vetit fizike te cimentos MKS-EN 196

Ndërtimtari
4.3.1 Masa vëllimore e çimentos ..............................................................................................................40
4.3.2 Masa specifike e çimentos ................................................................................................................41
4.3.3 Finesa e bluarjes së çimentos
4.3.4 Fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos ...........................................................42
4.3.5 Qëndrueshmëria vëllimore .............................................................................................................44
4.3.6 Sipërfaqja specifike e çimentos .....................................................................................................46
4.4 Vetit mekanike te çimentos
4.4.1 Përgaditja e provave ........................................................................................................................ 47
4.4.2 Testimi i qëndrueshmëris në tërheqje nëpërmjet përkuljes .............................................48
4.4.3 Testimi i soliditetit në shtypje ......................................................................................................49
5.0 PJESA EKSPERIMENTALE ...............................................................................................................50

Ndërtimtari
Abstrakti
Betoni në kohen e sodit padyshim se ësht materiali më i përdorur për ndërtimin e
objekteve në lëmin e ndërtimit si dhe objekteve të ndryshme infrastrukturore.Por me
rëndësi shum të madhe ësht arritja e kualitetit të projektuar si dhe të jet në gjendje ti
rezistoj kohës duke patur parasysh faktorët e ndryshem si kushtet klimatike , mjedisi
ku ësht i ekspozuar etj.Përbërësit e betonit siç janë :agregati , çimentoja ,uji dhe shtesat
tjera në sasi minore luajn një rol shum të rëndësishem dhe janë faktor kyç për arritjen e
kualitetit dhe karateristikave tjera fiziko - mekanike të betonit , por si faktor shum i
rëndësishëm dhe që ndikon në mënyr direkte në karakteristikat e lartëpërmendura ësht
çimentoja.
Çimentoja si lëndë lidhëse në vete ngërthen shum karakteristika dhe faktor që në mënyr
direkte ndikojn në kualitetin e betonit.Si qëllim i këtij punimi ësht që në mënyr sa më të
mir ti studjojm dhe analizojm ata faktor dhe ata kartakteristika të çimentos që ndikojn
në kualitetin e betonit duket shfytëzuar punime shkencore , literatur të ndryshme si dhe
duke bër testime të ndryshme që në mënyr direkte të marrim të dhëna për ata
karakteristika të çimentos.Testimet do të realizohen në përputhje me standarded MKS -
EN 196 për llojin e çimentos portland , si dhe do të bëjm krahasimin e rezultateve të
fituara nga testimet me rezultatet që na i ofrojn prodhuesit e çimentos.

Ndërtimtari
HYRJE
1.0 BETONI SI MATERIAL NDËRTIMOR
Betoni me lëndë lidhëse inorganike paraqet në vete materialin prej guri artificial të
prodhuar si rezultat i ngurtësimit të përzierjes së lëndëve lidhëse , ujit , mbushësve
(agregateve), shtesave mineralogjike dhe adetiveve të marra në raporte të caktuara .
Çimento
(lidhës hidraulik)
+ Ujë
+ Shtesa =
+ Ajër
Pastë
Çimentoje +Rërë =
Llaç
Çimentoje + Zhavor =
Beton
Kompozit Agregat Qeramik
+ Shufra Metalike=
Beton i Armuar
Hekur + Beton

Ndërtimtari
1.1 PËRPARËSIT TEKNIKO-EKONOMIKE TË BETONIT
Betoni ësht material kryesor që përdoret gjërësisht në ndërtim ,përparësit tekniko -
ekonomike të betonit dhe betonit të armuar në krahasim me materialet tjera janë :
 shpenzime të ulëta të prodhimit të konstruksioneve të lidhura me përdorimin e
lëndëve të para natyrore që janë të disponueshme në çdo pjes të globit
 mekanizimi i plot i pregaditjes së betonit
 realizimi i elementeve me forma të ndryshme
 qëndrueshmeria mekanike dhe karakteristika të tjera mund të ndryshojnë në
kufij shum të gjër
 lidhja shum e mirë e betonit me armaturën , forca athezionale
 të rezistueshëm ndaj zjarrit
 jetëgjatësia
 mundësi për mirëmbajtje dhe sanim
Betoni është material ndërtimi më i përdorur:
fig : 1 Prodhimi global i betonit: 10 km3/vit

Ndërtimtari
1.2 MANGËSIT E BETONIT SI MATERIAL
 peshë vëllimore shum të madhe
 izolator i dobët termik dhe akustik
 nevoja për kofrazh dhe skela
1.3 KLASIFIKIMI I BETONËVE
1.3.1 Sipas llojit të lëndës lidhëse:
 lidhës çimentoje
 lidhës gelqere (përzierja gelqere-material silicor)
 lidhës gipsi (allci)
 lidhës të përzier (çimento - gelqere ,gelqere - skorje)
 lidhës specialë (zjarrdurues ,kundëracide etj)
1.3.2 Llojit të materialit mbushës:
 mbushës kompaktë
 mbushës porozë
 mbushës specialë
1.3.3 Masës vëllimore:
 shumë të rënda (>2500 kg/m3)
 të rënda ose të zakonshëm (2200- 2500 kg/ m3)
 të lehtësuara (1800-2200 kg/m3)
 të lehta (500-1800 kg/m3)

Ndërtimtari
1.4 DISA TIPE BETONESH
1.4.1 Betone me pore të mëdha (beton pa rërë)
Në përbërjen e betoneve me pore të mëdha bëjnë pjesë agregati me diameter 5-20 mm
çimentoja dhe uji .Si rezultat i mungesës së rërës < 5 mm në përbërjën e këtyre
betonëve masa vëllimore zvogëlohet në 1200-1400 kg/ si dhe formohen zbrastira
ndërmjet kokrrizave të agregatit deri në atë shkall sa që edhe uji mund të kaloj nëpër to.
1.4.2 Gipsobetonet
Gipsobetonët kanë si lidhës allçi dhe
çimento .Për të ulur masën vëllimore mund
të përdorën materiale mbushëse poroze
poashtu mund të futën edhe shtesa
gazoformuese të cilat bëjnë të ulët pesha
vëllimore.
Masa vëllimorë 1000-1600 kg/m3

Ndërtimtari
1.4.3 Betone shumë të lehta (qelizore)
Lëndë lidhëse, përbërës silicor, mbushës të ndryshëm, ujë dhe lëndë gazoformuese
etj.
1.4.4 Mund të përdorën për disa qëllime :
-termoizolues - masë vëllimore < 500 kg/m
-konstruktive-termoizoluese - masë vëllimore 500-900 kg/m3
-konstruktive - masë vëllimore 900-1200 kg/m3
-me rrugë kimike (gazobetoni)
-me rrugë mekanike (penobetoni)
1.4.5 Betonet shumë të lehta (qelizore) – Gazobeton
3Ca(OH)2+2Al+6H2O=3H2+3CaOAl2O3.6H2O

Ndërtimtari
1.4.6 Betonet e imprenjuar me polimere
Vetitë mekanike, fizike e kimike të betoneve polimere dallohen nga ato të betonit
normal.
 Rsh120-200 Mpa , Rt 12-20 Mpa , Rf rritet 3-4 herë.
 Përshkueshmëria e ujit bie (afërsisht në 7 herë)
 Rritjet qëndrueshmëria ndaj ngricave (mbi 7000 cikle të njëpasnjëshme -
ngrirje-shkrirje)
 Kosto e lartë
1.4.7 Betonet e armuara me fibra
 Rt rritet 2-3 herë
 Rp rritet 4-5 herë
 Rsh rritet 1,5-2 herë
 Rgoditje rritet mbi 10 herë
 Rfrritet 2 herë etj

Ndërtimtari
1.4.8 Betonet refraktare - të qëndrueshëm ndaj zjarrit
 i qëndrojnë nxehtësisë, psh < 1500 °C
 zjarrduruese, psh 1500 - 1700 °C,
 zjarrëdurues të lart, psh >1790 °C
1.4.9 Llojit të lidhësit
 me çimento portland
 me çimento pucolanike
 çimento aluminoze
 ujë xhami
 lidhës magneziale
 lëndë lidhëse kimike
1.5 Llojit të materialeve mbushëse
 mbushës jozjardurues
 mbushës shamoti
 shumë aluminoze
 mbushës silicore
 mbushës magneziti
 mineral kromi dhe krom-magnezi
1.5.1 Betonet kundëracide
 uji i xhamit
 pershpjetuesi i ngurtësimit Na2SiF6
 pluhuri antiacid
 rëra e çakëlli antiacid
Na2SiO3 + Na2SiF6 + 6H2O = 6NaF + 3Si(OH)4
2HF + Na2SiO3 + H2O = 2NaF + Si(OH)4

Ndërtimtari
1.5.2 Betone me lidhës të aktivizuar në mjedis alkalin (Betonet gjeopolimere)
Lidhës inorganik i cili sintetizohet nga përzierja në temperatura të ulëta të një
pluhuri alumosilikat me tretësirë alkaline.
Produkti i reaksionit, një fazë amorfe alumosilikate trepërmasore e përbërë nga
tetraedra të SiO44- dhe AlO45-.
Formula e përgjithshme
(Na,K)n[(SiO2)z-AlO2]n·ëH2O

Ndërtimtari
2.0 ÇIMENTOJA
Çimentoja është lëndë lidhëse hidraulike e cila në kombinim me ujin kalon në brum
të lëngët të çimëntos ,e cila pas një kohe forcohet.Varësisht nga përbërja dhe mënyra
e punimit janë të njohura më shumë lloje të çimëntos, më së shumti që përdorët
është e ashtuquajtura Portland Çimentoja. Ka një përdorim të madh në lëmin e
ndërtimtaris për gaditjen e llaçit të çimentos dhe shumë lënd tjera lidhëse.
Portland çimentoja fitohet nga llapori i argjilit ose nga përzierja adekuate e lëndëve
natyrore - gëlqërorit dhe argjilit.
 Çimento Portland → Klinker i çimentos Portland + Gips (bluarje)
 Klinkeri i çimentos Portland → Materiale gëlqerorë & argjilorë (pjekje)
2.1 LLOJET E ÇIMENTOS
Në bazë të përbërjes kimike çimentoja ndahet në dy gupe :
 Çimentoja Silikate
Përbërja e së cilës është kryesisht prej kalciumit të silikatit.
 Çimentoja Aluminate
Përbërja e së cilës është kryesisht prej kalciumit të aluminatit.
Përfaqësues kryesorë i Çimentos silikate është Portland Çimenta (PC) kurse i
çimentos aluminiate është çimentoja boksike.

Ndërtimtari
2.2 NDARJA E ÇIMENTOS NË PRAKTIK
 Çimentoja Portland Normale
 Çimentoja Portland me Shtesa
 Çimetoja Speciale
2.3 Çimentoja Portland Normale
Nga të gjith llojet e çimentove, çimentoja portland prodhohet dhe përdorët më së
shumti.
Çimentoja portland është lëndë lidhëse hidraulike, e cila duke u përzier me ujë
hidratizohet, ngurtësohët si në ajër ashtu edhe në ujë.
Fitohet me pjekjen e përzierjes së gëlqerorit dhe argjilës në temperaturë të caktuar
1450-1500 º C me çrast ndodhin reaksione kimike dhe vjen deri të bashkëdyzimi i
oksidit të kalciumit CaO nga gëlqërori në okside të argjiles: SiO2,Al2O3,Fe2O3 dhe
fitohet matriali i quajtur klinker i çimentos i cili pasi të ftohet dhe bluhet imët duke i
shtuar një sasi allçie 3,5 % jep çimento portland.
fig : 2 Rankin Diagram

Ndërtimtari
2.4 Çimentoja Portland me Shtesa
Këto çimento prodhohen për arsye teknike por edhe ekonomike. Përfitohet në atë
mënyrë që gjat procesit teknologjik, klinkerit të çimentos portland i shtohen disa
matriale inorganike që posedojnë veti hidraulike.
Më së shpeshti si shtesa përdoren:
Zgjyra e furrave te larta, porculanet natyrorë ( hiri vullkanik, shtufat vullkanik) dhe
porculanët artificiale ( hiri i TEC-it apo hiri i elektro filterit).
2.4.1 Shtesat Aktive
Shtesat aktive që i shtohën çimentos portland janë matriale natyrore apo artificiale të
cilat po të bluhen imët e të përzihën me ujë në prezence të gëlqeres fitojnë veti lidhëse,
kështu që lidhin dhe ngurtesohen si në ajër ashtu edhe në prezencë të lagështisë.
Kjo veti e tyre është zbuluar qysh në kohën e romakëve të vjetër ku është përdorur hiri
vullkanik nga lokaliteti Pucoli prandaj edhe quhën Pucolanë.
Në industrin e çimentos si shtesa aktive përdorën :
pucolanet (natyror dhe artificial)
pgjurat e furrave të larta.
2.5 Çimetoja Speciale
Në këtë grup të çimentos bëjnë pjes:
Çimentoja e Bardhë
Çimentoja Aluminate
Çimentoja Ekspenzive
Çimentoja Supersulfate
2.5.1 Çimentoja e Bardhë
Prodhohet nga përzierja e gëlqërorit dhe argjilës së pastër në të njëjtën mënyr si
çimentoja portland normale.
Edhe vetit e kësaj çimentoje janë të ngjajshme me ato të çimentos portland normale dhe
emërtohet BPC, në klasa 25,35,45. Përdoret për gatitjen e llaçnave dhe betoneve
dekorative të bardha , teraca , gurëve skajor të rrugëve etj.

Ndërtimtari
2.5.2 Çimetoja Aluminate
Prodhohet nga përzierja e gëlqërorit dhe boksiditt. Klinkeri i portland çimentos
formohet në temperatura të larta kur ndodh shkrirja e lëndës së parë ( T = 1500-1600
ºC ) prandaj kjo çimento quhët çimento e shkrirë.
2.5.3 Çimentoja Ekspenzive
Është çimento e prodhuar nga klinkeri i çimentos portland dhe disa shtesave speciale të
cilat shkaktojnë ekspanzion (rritje vëllimore) gjate ngurtësimit deri në 4,25 mm/m'.
Përdoret për mbylljen e vrimave ,ankere etj
2.5.4 Çimentoja Superfilate
Ësht e rezistueshme ndaj ujrave sulfate,por jo edhe ndaj ujrave të tharta dhe të buta.
2.6 Prodhimi i Çimentos Portland
Për të ardhur deri te produkti final i çimentos lënda e parë e çimentos duhet të kaloj
nëpër disa faza të cilat janë të varura nga njëra tjetra...
Katër fazat kryesore për prodhimin e Çimentos
Pregaditja e Lëndës së parë
Pjekja e Lëndës së parë ( klinkerit )
Bluarja e Klinkerit ( përfitimi i çimentos)
Deponimi ( paketimi dhe transporti )
2.6.1 Pregaditja e Lëndës së parë
Bazohet në imtësinë dhe përzierjen e mirë të komponentëve të cilat hynë në përbërjen e
përfitimit të çimentos . Nga minierat lënda e parë së pari thehet nëpër gurthyes në
madhësi të kokrave të arrës .
Nëse edhe lëndët tjera janë shumë kokërrmëdhej thehen veçmas dhe pastaj përzihen në
përmasa të caktuara në sillose te posaçme ashtu siç e lypën modeli hidraulik . Pasi

Ndërtimtari
imtësohet lënda e parë vjen deri te bluarja në pjesët më të imta. Përpunimi i
mëtutjeshëm bëhet për veprim të thatë dhe të njomë.
2.6.2 Pjekja e lëndës së parë ( klinkerit )
Pasi është bërë homogjenizimi dhe koreksioni eventual i përbërjes kimike lënda
dërgohet në fura për pjeie. Pjekia paraqet fazën më të ndjeshme në prodhimin e
çimentos. Pavarsisht nga veprimi i pregaditjes së lëndës së parë pjekia bëhet deri në
tempëraturë 1273-1723 Cº gjat së cilës ndodhën një zbutje e vogël dhe lidhja e goglave
të rrombullakta të ashtuquajtura Klinker.
Me rritjen e temperatures në zona të caktuara ndërrohen më shum reaksione që në fund
të fitohen Okside të Aluminiumit, Kalciumit dhe Siliciumit.
Më heret pjekja është bërë thjeshtë në furra vertikale, por tani ajo bëhet vetem në furra
rrotacione të bëra apostafat për pjekien e çimentos.
fig : 3 Pjekja e lëndës së parë

Ndërtimtari
2.6.3 Bluarja e Klinkerit
Klinkeri ka ngjyrë të gjelbërt në të erret deri në gurë të zi .
Në thyerje tregon kristale të imëta mikroskopike. Klinkeri nga furrat rrotulluese ështe
në formë të goglave në formë të ndryshmë dhe ndonjëher jo një lloj të pjëkura.
2.6.3.1 Operacioni i bluerjes kalon nëpër disa faza.
Së pari Klinkeri thehet në copa e pastaj imtësohët imët në mulli në sfera çeliku në pjesë
të imëta dhe pastaj në mulli special bluhet në formë të miëllit të imët.
Gjatë bluarjes i shtohët 1-3% Gips për të rregulluar kohën e lidhjes për shkak se
çimentoja e pastër lidhen shumë shpejt.
Përzierja e lëndeve të para, përgatitja e përzierjes së lëndeve të para realizohet me të
ashtuquajturën metode e thatë dhe metode e njomë, apo ajo e kombinuar që të gjitha
paraqesin faza te procesit teknologjik ''Metoda e njomë''. Përdoret kur përzierja e
lëndeve të para përmban sasi të mëdha të lagështisë. Në ketë rast , bluarja dhe përzierja
bëhet në mes me ujë , gjegjësisht përzierja është në mase te rrjedhshme dhe atë 35 – 50
% dhe quhet slurry (llum,shllam, si balte, lloq etj). Këtu merret parasysh aftësia e
argjilës që lehtë të shpërbehet në ujë. Ndërsa komponentë tjetër e përzierjes nga guri
gëlqeror i cili më para copëtohet , pastaj bluhet që të bashkdyzohet me argjilën dhe të
bluhen bashkë.
Klinkeri ftohet dhe pastaj bluhet imët, e në fazën tjetër i shtohet sasi e konsiderueshme
e allçisë , dhe e gjithë kjo rezulton me prodhimin: Portland çimento procesi i prodhimit
teknologjik të çimentos është dhën në vazhdim me anë te skicës.
'' Metoda e thatë '' në procesin e kësaj metode apo edhe asaj të kombinuar materiali
bazë ( komponentët përbërës nga argjila dhe gëlqerori ), në përpjesë të caktuar bazohet
në tharjen e më pastaj në bluarje e përbashkët në mullinj. Gjatë këtij procesi materiali
përmban lagështi 0.2 % dhe i njejti kalon nëpër një para nxehje e më pastaj nxehet deri
ne temperaturë afërsisht 800 ºC para se të kalojë nëpër furrë. Procesi vijues është
bluarja finale e klinkerit si në metodën paraprake.

Ndërtimtari
3.0 MINERALET DHE VETIT FIZIKE KIMIKE DHE MEKANIKE TË
ÇIMENTOS QË NDIKOJN NË KUALITETIN E BETONIT
Lëndët e para të klinkerit Ç.P.
1) Shkëmbinj gëlqerorë (CaCO3 > 75%) - 1.2÷1.3t/t k
 Gur gëlqeror
 Gëlqerorë të butë
 Mergele - 1.5÷1.6t/t k
Vendburimi SiO2 Al2O3 Fe2O3 CaO MgO HK
Fushë-Krujë (zall) 0.54 ------- 0.15 55.15 0.50 43.60
Elbasan ( Letan) 0.34 0.06 0.02 55.063 0.63 43.75
Tabela : 1
Emërtimi SiO2 Al2O3 Fe2O3 CaO MgO HK
Mergel natyror 17.78 1.44 1.32 43.38 0.39 35.17
Mergel gëlqeror 8.02 1.42 0.44 50.40 0.26 39.46
Mergel argjilor 21.32 4.14 1.64 39.32 0.75 32.62
Tabela : 2
2) Shkëmbinj argjilorë - 0.3÷0.5t/t k
 Argjila të zakonshme
 Argjila mergelore

Ndërtimtari
3.1 PËRBËRJA KIMIKE E PORTLAND ÇIMENTOS
Çimentoja portland përbëhet nga katër okside kryesore (CaO, SiO2, Al2O3, Fe2O3
≥90%) & disa okside në sasi minore. Fjala “minore” i referohet sasisë që nuk
është e rëndësishme.
Oksidet
Emri i zakonshëm
(anglisht)
Shkurtimi Sasia e përafërt (%)
CaO
Lime
C
60-67
SiO2
Silica
S
17-25
Al2O3
Alumina
A
3-8
Fe2O3
Iron-oxide
F
0.5-6
MgO
Magnesia
M
0.1-4
Na2O
Soda
N
0.2-1.3
K2O
Potassa
K
0.2-1.3
SO3
Sulfuric Anhydride
Ś
1-3
Tabela : 3
 CaO → Guri gëlqeror
 SiO2&Al2O3 → Argjila
 Fe2O3 → Papastërti në argjila
 SO3 → Nga gipsi → jo nga klinkeri

Ndërtimtari
3.2 MODULET E KLINKERIT
 Moduli hidraulik (mh) = 1,7-2,2
 mh = CaO / SiO2+Al2O3 +Fe2O3
 Moduli silikat (ms) = 2,4-2,7
 ms = SiO2/ Al2O3 +Fe2O3
 Moduli aluminat (ma) = 2
 ma= Al2O3/ Fe2O3
 Koeficienti i ngopjes (KN) = 0,89-0,92
 KN = CaO – (1.65Al2O3 + 0.35 Fe2O3)/2.8 SiO2
Sasia e oksideve në një Ç.P varet nga proporcionimi i lëndëve të para dhe se sa mirë
është bërë djegia në furrë.
Një analizë tipike e një Ç.P
C 63.6
S 20.7
A 6
F 2.4
S 2.1 < 3%
M 2.6 < 6%
N 0.1 <0.6
K 0.9
C e lIrë 1.4 <3%
Totali 99.8
Tabela : 4
 Mbetja e patret.=0.2 <0.75%
 H/K=1.4 <3%

Ndërtimtari
3.3 PËRBËRJA MINERALOGJIKE E Ç.P - KLINKERI I ÇIMENTOS
Trikalcium Silikati (C3S)
Është minerali kryesor dhe më i rëndësishëm i klinkerit . Çimentot e pasura me C3S
dallohen për rritje të shpejtë të fortësisë dhe arrijnë rezistencë shum të lartë mirëpo
gjatëngurtësimit liron një sasi të madhe nxehtësie të hidratimit.
Dykalcium Silikati (C2S)
Po ashtu ka cilësi të mira hidraulike por ngurtësohet ngadalë dhe ka një rezistencë
mesatare në shtypje gjatë 28 ditëve të para. Gjatë ngurtësimit liron një nxhtësi shum të
ulët të hidratacionit.
Trikalcium Aluminati( C3A)
Ngurtësohgët shum shpëjt dhe gjat kësaj kohe liron nxehtësi të madhë të hidratimit.
Në pikpamje të rezistencës në shtypje është shumë e vogël.
Ferroaluminati katër kalcik (C4AF)
Ka ngurtësim të shpejtë në ditët e para mirëpo më vonë nuk jep ndonjë rezistencë të
lartë në shtypje.
Prej mardhënieve në mes të këtyre komponentave të çimentos varet çfarë cilësie ose
veti do të ketë çimentoja.Nëse dëshirojm të kemi çimento me cilësi të larta mekanike në
ditët e para të ngurtësimit atëherë do ta rrisim pjesëmarrjen e Ca3Si në kufinjtë e lejuar.
Anasjelltas nëse deshirojmë çimento për objekte hidraulike d.m.th objekte masive ku
kërkohet që nxehtësia e hidratacionit të jetë sa më e vogël atëherë përbërja trekalcium
silikatit duhet të zvogëlohët.
Emri Sasia
%
Formula Kimike Shkurtimi
Trikalcium Silikati (42-65%) 3CaO.SiO2 C3S
Dykalcium Silikati (15-35%) 2CaO.SiO2 C2S
Trikalcium
Aluminati
(5-14%) 3CaO.Al2O3 C3A
Ferroaluminati
katër kalcik
(10-16%) 4CaO.Al2O3.Fe2O3 C4AF
Tabela : 5

Ndërtimtari
3.4 Ndikimi i përbërjes mineralogjike në karakteristikat e Ç.P
Ndikimi C3S C2S C3A C4AF
Shpejtësia e
reaksionit
Mesatare E ngadaltë E shpejtë Mesatare
Çlirimi i nxehtësisë
I lartë I ulët
Shumë
i lartë
Mesatar
Vlera e hershme
çimentuese
E mirë I ulët E mirë E ulët
Vlera çimentuese
përfundimtare
E mirë E mirë E ulët E ulët
Tabela : 6
fig : 4 Ndikimi i përbërësve në soliditetin e çimentos

Ndërtimtari
3.5 HIDRATIMI I PORTLAND ÇIMENTOS
Duke brumosur çimenton me një sasi të caktuar uji ndodhin dukuri të nderlikuara
kimike dhe fizike si rezultat i të cilave ,ndodh kalimi i ngadalshem i brumit plastik të
çimentos ,në masë të ngurtësuar në formë shkëmbi.Secili prej përbërsve
mineralogjik të çimentos hyn në reaksion me ujin ,duke formuar komponime të reja.
Në fillim shtohet trashësia e brumit deri sa mpikset dalë ngadalë dhe nuk
shformohet më.Kjo fazë e procesit të hidratimit që për cimenton e zakonshme
kërkon një kohë që matët me orë ,përbën mpiksjen ose prezen e çimentos .Më vonë
në brumin e mpiksur ,lindin rezistencat mekanike dhe pak nga pak masa e mpiksur
forcohet dhe shëndrohet në masë të ngurtësuar,kjo fazë e dytë kërkon një koh që
matet me ditë dhe përbën ngurtësimin e çimentos.
Grimca të pahidratuara
çimentoje
Xheli i çimentos
Poret kapilare
A) Menjëherë pas përzierjes
B) Reaksioni rreth grimcave – mpiksja fillestare
C) Formimi i strukturës skeletore – ngurtësimi fillestar
D) Mbushja e poreve - Ngurtësimi përfundimtar

Ndërtimtari
3.6 PREZA & NGURTËSIMI
3CaO • Al2O3 +12H2O + Ca(OH)2 → 4CaO• Al2O3• 13H2O
Hidroaluminat katërkalcit
3CaO• Al2O3 + 3(CaSO4•2H2O)+ 5H2O →
3CaO•Al2O3•3CaSO4•31H2O
Hidrosulfoaluminat kalciumi (kristalet kandlot)
Nga zhvillimi i reaksionit të dytë, varet vonesa që shkakton gipsi në dukurin e
prezës.
Çimentot pa gips do të ngrinin shum shpejt si rezultat i hidratimit dhe kristalizimit
shum të shpejt të C3A, sipas reaksionit të parë.Prandaj shtesa e gipsit,me masën
3-5% , shmang nga tretësira aluminën , duke e fundëruar formën e një kripe
komplekse ( hidrosulfoaluminat kalciumi).
Ky komponim tretet me vështirsi dhe vesh me një cip të hollë mbrojtëse gjysëm
përrshkuese kokrrizat e cimentos, duke vonuar hidratimin e tyre.
Prania e hidroaluminatit katërkalcit ,ësht e dëmshme në çimenton e hidratuar dhe të
ngurtësuar ,pasi shkakton shpërbërjen e betonit, nën veprimin e ujrave sulfatike
( uji i detit dhe ujrat me përmbajtje të lartë kripërash sulfate).Këto ujra veprojn leht
në këtë hidroaluminat sipas reaksionit :
4CaO• Al2O3 •13H2O + 3(CaSO4• 2H2O) +13H2O →
3CaO• Al2O3 • 3CaSO4•31H2O + Ca(OH)2
Ky reaksin ndodh në betonin e ngurtësuar dhe formimi i hidrosulfoaluminatit të
kalciumit ( kristalet kandlot që quhen dhe bacili i portlandit), shoqërohet me
zmadhim vëllimi ,kjo shkakton shpërbërjen e betonit ky efekt , nuk ësht i rrëzikshem
kur këto kristale formohen nën veprimin e shtesës së gipsit , kur brumi i çimentos
ësht akoma plastik ( sipas reaksionit të dytë).Prandaj , ka rëndësi të madhe sasia e
shtesës së gipsit gjatë bluarjes , në mënyr që hidratimi i C3A ,të zhvillohet kryesisht
sipas reaksionit të dytë.

Ndërtimtari
2(3CaO• SiO2) + 6H2O → 3CaO• 2SiO2• 3H2O + 3Ca(OH)2
gel kristal
4CaO•Al2O3•Fe2O3+ 7H2O → 3CaO•Al2O3•6H2O + CaO•Fe2O3 •H20
kristal gel
Hidrosilikati i kalciumit që prodhohet nga këto reaksione, ësht përbërësi kryesor i
çimentos së hidratuar dhë të ngurtësuar.
Hidroksidi i kalciumit , që rrjedh nga hidratimi i mineraleve silikate , quhet gëlqere e
hidrolizës ose portlandike .Kjo , përbën të meten e çimentos portland , pasi
shpërlahet lehtë sidomos nga ujrat e buta , duke u bër shkak i formimit të poreve në
objektin e ngurtësuar.Gjithashtu , gjatë karbonatimit të sajë ulët pH i sistemit si
rezultat ulet fuqia mbrojtse mbi armaturat e strukturave metalike ; praktikisht
korozioni i armaturës fillon , në qoftë se pH zbret nën 9.6. Për këto arsye duhen
përdorur shtesa aktive në çimento , që kanë vëti të fiksojnë këtë gëlqere të lirë.
Reaksionet e mësipërme të hidratimit janë të gjitha egzotermike dhe shkaktojn
rritjen e temperaturës , në të filluar preza.
Në betonimet masive kjo nxehtësi largohet me vështirsi mbasi përçueshmëria
termike e llaçit ësht e vogël.Kjo shkakton rritjen e temperaturës dhe rritjen e sajë në
brendësin e betonit pas ndonjë jave ,temperatura mund të arrij vlerë që e tejkalon
30-50 ºC, temperaturën e mjedisit dhe si pasoj , mund të shkaktojn plasaritje për
shkak të bymimit termik. më vonë temperatura ulët ngadalë dhe në shtresat e
mbrendëshme të betonit ,ekujlibri mund të arrihet pas një muaji. Në fazën e ftohjes
lindin tensione për shkak të tkurrjes mekanike të cilat po ta kalojn rezistencën në
terheqje të betoni shkaktojn plasaritjen e tij.

Ndërtimtari
3.7 Përbërësit mineralogji të çimentos portland kanë nxehtësi të ndryshme
hidratimi:
Përbërësit
Nxehtësia e
hidratimmit
(kal/gr)
C3S 120
C2S 62
C3A 207
C4AF 100
Tabela : 7 Nxehtësia e hidratimmit (kal/gr)
fig : 5 Nxehtësia e hidratimit varësisht nga koha
 Sasia e nxehtësisë së çliruar varet nga sasitë e mineraleve në çimento.
 Nxehtësia e hidratimit
(kal/gr)=120*(%C3S)+62*(%C2S)+207*(%C3A)+100*(C4AF)
Kjo tregon se çimentot me nxehtësi hidratimi më të lartë janë ato që kanë
përmbajtje më të lartë të C3A dhe C3S.

Ndërtimtari
Për të ulur nxehtësin e hidratimit duke dëmtuar vetit e tjera pozitive p.sh në
çimenton portland me termocitet të ulët ,ulën përbërësit ekzometrik.
Brenda kufinjëve të lejuar zëvendësohet një pjesë të klinkerit me skorie furmalte
ose pucolane , xham vullkanik etj.
Njëkohësisht për të rritur rezistencën kimike të çimentos ,në dëm të asaj mekanike ,
përvec zëvendësimit të një pjese C3S me C2S zëvendësohet dhe C3A me C4AF p.sh në
çimentot antisulfate.Në qoftë se ky zëvendësim ësht i plotë , kemi çimentot ferrike ,
me nxehtësi hidratimi të ulët.
3.8 HIDRATIMI I ÇIMENTOS ALUMNATE
Minerali , monokalciti aluminat ësht më së shumti prezent në çimenton aluminate
procesi i hidratimit i këtij minerali ësht shum i shpejt, si rezultat i hidratimit të
shpejt vjen deri te lidhja , ngurtësimi i shpejt i çimentos . Në orët e para shpejtësia e
hidratimit ësht shum e shpejtë , që reflekton në lirimin e sasisë së madhe të
nxehtësis ,për këtë arsye me çimenton aluminate mund të punohet në temperatura
të ulëta.
Nxehtësia e hidratimit (J/g )
Lloji i cimentos Dita 1 Dita 2 Dita 7
Cimentoja Aluminate 322-380 326-398 328-397
Portland Cimentoja 96-192 176-272 196-314
Tabela : 8 Nxehtësia e hidratimit tek çimentoja aluminate dhe portland
3.8.1 Ndryshimi vëllimor gjatë hidratimit
Ndryhsimi vëllimor i hershem i çimentos në fazën e dozimit në përgjithësi merret si
mehanizëm kryesor që çon deri te plasaritjet e hershme, ndërsa si pasojë ka
humbjen e qëndrueshmëris së konstrukcionit.Hidratimi ësht proces ekzotermik ,
nxehtësia e konsiderueshme përhapët në fillim që e përshpejton lidhjen dhe fortësin
, gjatë këtij procesi vjen deri të ndryshimi i masës vellimore të cimentos , që rezulton
me tkurje dhe bymim.

Ndërtimtari
3.9 PLASARITJET NË ÇIMENTO
Pas një periudhe kohore vjen deri te plasja e çimentos si material , që zvoglon
jetëgjatësin e konstruksionit ,dhe e gjitha kjo vjen për shkak ndryshimit
vëllimor.Këto ndryshime vëllimore shpesh paraqiten me tharje të betonit gjatë
periudhës së gjatë kohore, mirë por gjatë disa kërkimeve erdh në përfundim se kjo
tharje ndodh në fazen e hershme të thajres së masës së çimentos. Si zgjidhje më e
thjeshtë që do të kishte zvogëluar ndryshimin vëllimor në fazë të hersme do të ishtë
menjanimi i tharjes së drejtë të masës së çimentos në orët e para pas realizimit
(egzekutimit).
Tkurja e cimentos zhvillohet në dy periudha të ndryshme kohore:
 periudha e hershme <24orë
 periudha e vonëshme >24
3.9.1 ZGJEDHJA E ÇIMENTOS
Çimentoja duhet të zgjidhet në atë mënyr që për qëllim dhe kushtët ku do të përdorët ti
plotsoj si në aspëktin mekanik poashtu edhe në aspektin teknik , si dhe duhet patur
parasysh kushtet në vijim :
-Dimensionet e elementeve
-Kushtet e mirëmbajtjes
-Kushtet klimatike ku struktura do të jet e ekspozuar
-Sasia e alkalineve në agregat
Klasi i
Çimentos
Soliditeti në MPa Fillimi i
lidhjes
min
Ekspanzioni
mm
Fortësia fillestare Fortësia standarde
2 ditë 7 ditë 28 ditë
32.5 N - > 16
>32.5 <52.5 >75
> 10
32.5 R > 10 -
42.5 N > 10 -
>42.5 <62.5 >60
42.5 R > 20 -
52.5 N > 20 -
>52.5 - >45
52.5 R > 30 -
Tabela : 9 Vlerat karakterisitike fiziko-mekanike sipas EN 197-1

Ndërtimtari
3.9.2 Soliditeti në shtypje i çimentos në ditë të caktuara dhe lloji i çimentos
fig : 6 Soliditeti i Çimentos në shtypje sipas llojit
fig : 7 Soliditeti i betonit në shtypje në varshmëri nga lloji i cimentos
ReÇeta ebetonit për diagramet e më sipërm në vete përmban 320 kg çimento për 1
beton,1797 kg agregat 0-16 mm dhe faktori w/ç =0.58.

Ndërtimtari
3.9.3 FAKTORI W/ C
Në vitin 1918 ,Abramsi zbuloi se raporti i sasisë së ujit dhe sasisë së çimentos ,ndikon
në të gjitha karakteristikat dhe performancat e betonit.Për beton sa më kompakt i
përbër nga agregati , çimentoja dhe uji ,soliditeti në shtypje si dhe faktoreët tjerë
përmisohen dukshëm,nëse e kemi w/c e duhur ,ky koncept quhet si ligji i Abramsit.
fig : 8 Varshmeria e soliditetit të betonit nga raporti W/ C
fig : 9 Varshmëria e porozitetit të betonit nga raporti W/ C

Ndërtimtari
fig : 10 Varshmëria e soliditetit të betonit gjat rritjes së sasisë së ujit
fig : 11 Ndikimi i W/ Ç tek soliditeti i çimentos
Që të plotësohen të gjith kriteriumet e betonit si : jetëgjatësia , estetika , soliditeti ,
ujëpërshkueshmeria paëra se të pregaditët reçeta e betonit duhet patur parasysh këto
parametra :

Ndërtimtari
 pjesëmarrja e premisave në komponentët bazë të betonit
 loji i projektit dhe kërkesat e betonit
 ndikimet nga rrethina në strukturë kushtet klimatike gjatë hedhjes së
betonit në vepër
4.0 MIRËMBAJTJA E BETONIT
Me mirëmbajtejen e betonit pas hedhjes në vepër duhet filluar në afat kohor sa
më të hershëm , edhe atë në :
- pjesët sipërfaqësore të elementeve konstruktive prej betoni
- sipërfaqet e elementeve që kanë qenë të mbeshtjelluar me kofrazh
Sipërfaqet e betonit patjetër duhet të jenë të mbrojtura nga tharja e shpejtë dhe
humbja e sasisë së ujit gjatë periudhave kohore me temperatura të larata dhe të thata.
Mirëmbajtja jo e mirë e betonit shpeshë her shfaqet me paraqitjen e plasaritjeve. Si
parakusht për të siguruar një lagështi për elemntet e betonit , ësht moslargimi i
kofrazhit për një periudhë më të gjat kohore , por kjo gjë duke i marrë parasysh edhe
rrethanat tjera jo cdoher mund të realizohet.
Si kushte tjera që preferohen të bëhën janë :
 stërpikja me ujë e siperfaqeve të betonit
 parandalimi i hubjes së sasis së ujit nga betoni duke e mbështjellur
elementet e betonit me tekstil të lagur si dhe mbështjellja me plasmas
 përdorimi i mjeteve me bazë kimike për mirëmbajtjen e betonit
fig : 12 Sygjerime për mirëmbajtejn e betonit varësisht nga kushtet klimatike

Ndërtimtari
4.1 KUSHTET KLIMATIKE - NDIKIMI I TYRE NË KUALITETIN E BETONIT DHE
MËNYREN E BETONIMIT
4.1.1 Betonimi në temperatura të larta
Kusht që betonimi të jet në rrezik , merret kur temperatura e betonit arrin mbi
25 °C , në periudh kohore prej disa ditësh.
Pasojat që mund të ndodhin në rastet kur temperaturat janë të larta , janë :
 hedhja e keqe në vepër e betonit
 lidhja e shpejt e betonit
 rreziku nga paraqitja e plasaritjeve
 soliditet të ulët gjatë 28 ditësh
Masat që duhet të ndërmerren në raste të betonimitnë temperatura të larta janë :
 përdorimi i çimentos me nxehtësi të vogël të hidratimit
 optimizimi i sasisë së çimentos në reçeten e betonit
 përdorimi agregatit të pastër dhe me lagështi që nuk ka qën i ekspozuar në
diell
 mospërdorimin e agregatit poroz i cili do të absorbonte sasin e ujit në
beton
 vibrim të drejt të betonit
 temperaturën e betonit ta mbajmë sa më të ulët që mundet
 hedhja e betonit në vepër të bëhët natën ose në orët e hershme të
mëngjesit
 ikjes së përdorimit të pahive që mund të vije deri të absorbimi i ujit të
betonit
 me mirembajten e betonit të fillohet sa më heret që mundët
Si sygjerim dhe një zgjidhje me ideale do ishte përdorimi çimentos me nxehtësi
hidratimi më të vogël ,por natyrisht edhe që do ti plotsonte kushtet në aspektin fiziko
mekanik p.sh CEM II/B 32.5 N .

Ndërtimtari
4.1 .2 Betonimi në temperatura të ulëta
Në raste kur kemi të bëjm me betonim në teperatura të ulëta , nëse temperatura
e betonit bie deri në 5 °C , mund të vije dëri te pasojat e mëposhtme :
- lidhja e betonit ësht shum e ngadalshme ose nuk ndodh fare
- lidhja fillon përsëri kur temperatura të arrij mbi 5 °C
- akulli prish lidhjen kristalore ( proces i pa kthyeshëm )
- fitohet një struktur shum poroze
Si sygjerim dhe një zgjidhje me ideale do ishte përdorimi çimentos me nxehtësi
hidratimi më të lart , p.sh CEM II/B 32.5 N .
Tabela : 10 Dllimi mes tipit të çimentos CEM I 42.5 R dhe CEM II/B 32.5 N
Vjetërsia
Nxehtësia e hidratimit (J/g)
CEM I 42.5 R CEM II/B 32.5 N
1 172 105
3 266 171
7 289 205
28 333 243

Ndërtimtari
fig : 13 Nxehtësia e hidratimit në rastet kur faktori W/ Ç ësht =0.4 ; 0.5 ; 0.65 CEM I
fig : 14 Nxehtësia e hidratimit në rastet kur faktori W/ Ç ësht =0.4 ; 0.5 ; 0.65 CEM III
Nxehtësiaehidratimit[J/g]
Vjetërsia [ h ]
Nxehtësiaehidratimit[J/g]
Vjetërsia [ h ]

Ndërtimtari
4.2 TESTET E ÇIMENTOS
 Teste në terren
 Teste në laboratorë
4.2.1 Teste në terren
Kemi disa teste të cilët na japin disa ide bazike në lidhje me kualitetin dhe
gjendjen aktuale të çimentos pa rezultate laboratorike , këto teste mund të
realizohen gjatë përdorimit gjatë etj keto teste janë :
a) Data e prodhimit
Është shum e rëndësishme sepse fortësia reduktohet me kalimin e
kohes.Data e prodhimit mund të shihet në paketimin e çimentos.Ndikimi i
vjetërsisë në soliditetin e çimentos është dhën si më posht :
Periudha e ruajtjes Soliditeti në 28 ditë
I freskët 100 %
3 muaj 80 %
6 muaj 70 %
12 muaj 60 %
24 muaj 50 %
Tabela : 11 Ndikimi i kohës së ruajtjes së çimentos në soliditet
b) E hapim qesen me çimento dhe shohim nëse çimentoja ësht e shëndruar
në toptha.
c)Futeni dorën në çimento dhe nësë ndjen të ftohtë kjo tregon se në çimento
nuk ësht kryer ndonje proces hidratimi.
d) Hedh një grusht cimentoje në ujë , ajo duhët të shkrihet në fillim para se të
fundosët në enë.

Ndërtimtari
4.2.2 Testet laboratorike
Jan testime të cilët kryhen në laborator dhe na japin të dhëna të sakta në
lidhje me kualitetin dhe karakteristikat e çimentos , më së shpeshti në
laborator i bejm testet për shqyrtimin e vetive fiziko-mekanike të çimentos
pasi këto veti ndikojn drejt për së drejti në kualitetin e betonit.
4.3 VETIT FIZIKE TE CIMENTOS MKS-EN 196
 Masa vëllimore e çimentos
 Masa specifike e çimentos
 Finesa e bluarjes së çimentos
 Konzistenca standarde
 Fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos
 Qëndrueshmëria vëllimore
 Testimi i qëndrueshmëris në tërheqje nëpërmjet përkujes
 Testimi i soliditetit në shtypje
4.3.1 Masa vëllimore e çimentos
Masa vëllimore e çimentos paraqet raportin mes çimentos dhe vëllimit, së
bashku me porret dhe zbraztirat. Kjo caktohet në gjendje të derdhur dhe të
ngjeshur.
Masa vëllimore caktohet me ndihmën e hinkes standarte, enës standarte me
vëllim pre 1litre dhe mjeteve tjera ndihmëse.
Prova e çimentos së tharë ne temperature prej 105 – 110 ºC deri në masë të
përhershme, futet nëpër hinkën në enën cilindrike. Pastaj çimentoja përzihet me
lopatë dhe kalon nëpër shoshën me vrima 2 mm. Ena cilindrike mbushet deri
deri sat ë formojë një kon që I mbush brinjët e enës. Ena bashkë me çimenton
matet dhe masa shënohet me M1 .

Ndërtimtari
Masa vëllimore e çimentos shprehet me relacionin :
t 1 ( kg / cm3 )
t sillet në kufinjtë 1000 – 1200 kg / cm3 .
Masa vëllimore në gjendje të ngjeshur fitohet në mënyrë që enës cilindrike i
shtohet edhe pjesa e cila mban çimentonnë enë.
Ena bashkë me çimenton matet dhe ajo pesh shënohet me M2
M2 – M / V ( kg / cm3 ).
Masa vëllimore e çimentos sillet prej 1400 – 1500 ( kg / cm3 ).
4.3.2 Masa specifike e çimentos
Masa specifike e çimentos paraqet raportin mes masës të çimentos dhe vëllimit të saj pa
pore dhe zbraztira.
Masa specifike e çimentos caktohet në mënyrëllimore ose gravimetaike.
Veprimi për caktimin e masës specifike sipas mënyrës vëllimore është :
Shfrytëzohen dy piknometra ose dy epruveta me vëllim prej 50 cm3.
Epruveta e pare mbushet me lëng që nuk lidhet me çimenton. Futet edhe 30 gram
çimento, përzihet me përziers special që e thithën nga masa e çimentos. Atëherë kur do
të ndërpritet dalja e fluskave të ajrit epruveta e dytë mbushet me lëng deri në 50 cm3
nga epruveta e dytë.
Mbetja e lëngut në epruvetën e parë paraqet vëllimin e atyre 30 gram çimento që
shfrytëzohen.
Masa specifike llogaritet sipas shprehjes:
s ( gr / cm 3)
Caktimi i masës specifike në mënyrë gravimetrike behet si vijon :
Në piknometër të thatë me kapak , me masë M dhe vëllim V , vendoset çimento e thatë
përafërsisht ¼ e vëllimit.Piknometri bashkë me çimenton matet dhe masa shënohet me

Ndërtimtari
M1 .pastaj shtohet vajguri përafërsisht ½ e vëllimit të piknometrit ashtu që çimentoja të
mbulohet mire.
Përzierja përzihet me përzierësat thithës special deri sat ë dalin fluska ajri , pasi që
shtohet vajguri deri te shenja e piknometrit dhe mbyllet me kapak , piknometri i
mbushur ka masën M2 .
s M1 – M / M2 – M1 ( gr / cm 3)
V M2 – M1 / t
Masa specifike e çimentos Portland sillet prej 3.1 deri në 3.2 gr / cm 3, e për çimento me
shtojca purcolani nën 3.0 gr / cm 3.
4.3.3 Finesa e bluarjes së çimentos
Sipërfaqja e tërësishme e kokrrave në njësi vëllimore varet nga finesa e bluarjes së
çimentos.Finesa e bluarjes së çimentos caktohet në këtë mënyrë : me kalimin e 50 gr
çimento nëpër sitën me vrima 0.09 mm. Kalimi i çimentos nëpër site mund të bëhet me
aparat për të situr me anë të currilave ajror ose me dorë.Kalimi nëpër sita me dorë
bëhet me 120 dridhje në minute. Pas 20 min të sitjes , mbetja merret dhe futet në një
enë dhe matet. Sasia e mbetur përsëri kthehet në site dhe sitet aq here me nga 20 min ,
deri sa nëpër site nuk kalon më pak se 0.1 gr. Mbetja definitive matet me saktësi prej 0.1
gr dhe me atë llogaritet finesa e bluarjes në përqindje :
R M1 / M * 100
4.3.4 Fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos
Me përzierjen e portland çimentos me ujë fitohet një pastë çimentoje — pastë e cila
fillon të lidhë dhe forcohet, ku e ndërron gjendjen nga gjendja plastike në gjendje të
ngurtë. Arsyet për këto ndryshime si proces fiziko—kimik në relacionin ujë- çimento,
janë te njohura si hidratimi i çimentos. Procesi i hidratimit fillon disa minuta pas
përzierjes së cimentos me ujin dhe në fazën e parë e cila zgjat 5 deri 10 orë, pasta e
çimentos ngadalë trashet -lidhet e mandej fillon forcimi. Në muajin e parë forcimi është
mjaft intensiv, e më vonë intensiteti graduaiisht bie. Shqyrtimet e shumta kanë treguar
se për hidratim të plotë të çimentos ka nevojë të sasisë së saktë të ujit që varet nga Iloji
dhe përbërja e çimentos. Shpejtësia e hidratimit varet nga një numër më i madh

Ndërtimtari
faktorësh: nga finesa e bluarjes së çimentos, nga sasia e ujit, nga temperatura e rrethit,
nga përbërja minerale e çimentos etj.
Në procesin e hidratimit lirohet sasi e caktuare nxehtësisë e njohur si nxehtësi
hidratimi. Në madhësinë e nxehtësisë së hidratimit kanë ndikim përbërja kimike e
çimentos, finesa e bluarjes etj.
Duke pasur parasysh procesin e hidratimit si fillim të lidhjes së çimentos, mund të
përcaktohet koha e kaluar pas përzierjes së çimentos me ujë, e derisa qulli i çimentos e
humb plasticitetin. Çimentot te të cilat koha është e shkurtë, nën 15 minuta, emërtohen
si çimento me lidhje të shpejtë, kurse tjerat te të cilat fillimi i lidhjes është pas 90
minutash, janë të ashtuquajturat çimento me lidhje normale.
Në praktikë më së shumti përdoren çimentot me lidhje normale.
Si kohë e lidhjes së çimentos definohet koha nga momenti i përzierjes së çimentos me
ujë, e deri te momenti kur qulli i çimentos do ta humbë plasticitetin.
Si fund i lidhjes do të llogaritet koha e kaluar nga momenti i përzierjes së çimentos me
ujë, e deri te momenti kur qulli i çimentos do ta humbë edhe shenjën e fundit të
plasticitetit, domethënë se do të kaiojë në gjendje tjetër - një gur çimentoje.
Vetitë e cekura të çimentos transmetohen edhe te vetitë e betonit. Sipas standardeve
tona, fillimi i lidhjes nuk duhet të jetë më herët se 1,5 ore’, ndërsa fundi i lidhjes jo para
10 orësh.
Koha e lidhjes caktohet me ndihmën e aparatit të Vikatit ( i cili përbëhet, nga këto pjesë:
stativi, sonda Iëvizëse ,cilindri me diametar prej 10 mm ,ose gjilpërë celiku , peshorja,
shkalIa , akrepi , unaza konike nga material që nuk ndryshket dhe nuk pin ujë dhe
pllaka qelqi me dimensione 120/120/3 mm .
Aparati i Vikatit

Ndërtimtari
Fillimi dhe fundi i çimentos caktohen në qull çimentoje me konzistencë standarde.
Ajo caktohet poashtu me ndihmën e aparatit të Vikatit ose në pjesën e fundit vendoset
cilindri ,i cili së bashku me sondën lëvizëse ka masë prej 300 +/_2 gr.
Qulli i çimentos që shqyrtohet përgatitet në një enë të veçantë prej 400 gr çimento dhe
ujë në sasi prej 23-30% nga pesha e çimentos të cilat intensivisht perzihen në
kohëzgjatje prej 3 minutave. Pas mbarimit të përzierjes së pastës me të cilin mbushet
unaza e konit edhe ana e epërme rrafshohet. Pastaj sonda me cilidrin me kujdes
lëshohen në qendrën e unazës, ashtu që të shtrihet në sipërfaqe të pastës e pastaj
cilindri lëshohet lirisht që të kalojë nëpër pastë. Nëse pas 30 sekondash cilindri ndalet
në 5-7 mm mbi pllakën e qelqit, atëherë llogaritet se qulli i çimentos ka konzistencë
standarde. Nëse ciiindri ndalet mbi 7 mm ose nën 5 mm, atëherë duhet të përgatitet qull
çimentoje tjetër me përqindje të zmadhuar ose të zvogëiuar të ujit. Përgatitja e qullit
mund të bëhet edhe me përzierse me radhitje të saktë të veprimit.
Pasi të përgatitet qulli me konzistencë standarde, për caktimin e fillimit dhe mbarimit të
lidhjes përsëri shfrytëzohet aparati i Vikatit, por në vend të cilindrit vendoset gjilpëra e
çelikut .Që gjilpëra me sondën iëvizëse të kenë peshën prej 300 +/_ 2 gr, në aparat
vendoset peshojë shtojce.
Si fillim i lidhjes së çimentos llogaritet momenti kur gjilpëra duke kaluar nëper qull
ndalohet në 3 - 5 mm mbi pllakën e qelqit. Koha që nga përzieria e çimentos me ujë e
deri te fillimi i lidhjes, llogaritet si kohë e fillimit te lidhjes.
Menjëherë pas caktimit të fillimit të lidhjes unaza me qullin ndahen nga pllaka e qelqit
dhe kthehet ne anën tjetër. Me ndihmën e aparatit të Vikatit caktohet edhe fundi i
lidhjes i cili caktohet si moment kur gjilpëra nuk hyn më shumë se 1 mm në qull. Koha e
kaluar që nga përzierja e çimentos me ujë e deri te përfundimi i lidhjes llogaritet si kohë
e përfundimit të lidhjes.
4.3.5 Qëndrueshmëria vëllimore
Qëndrueshmëria vëllimore është veti mekanike mjaft e rëndësishme e çimentos. Eshtë e
domosdoshme që brumi i çimentos pas iidhjes qenësisht mos ta ndryshojë vëllimin.
Mirëpo çimentot që në vete kanë sasi më të mëdha gëlqere, kalcium sulfate disa shtojca
tjera të ngjashme, tregojnë veti të ndryshimi të vëllimit. Nëse nga këto çimento
përgatitet beton, atëherë pas forcimit do të paraqiten plasaritje që zgjerohen nga
sipërfaqja e jashtme kah brendia që nuk është e dëshirueshme. Prandaj, çimentot me
vëllim jo të qëndrueshëm nuk Iejohet të përdoren për përgatitjen e betoneve me
karakter të përhershëm. Qëndrueshmëria e vëilimit caktohet me ndihmën e kuleçëve të
çimentos ose me ndihmën e unazave të Shatelierit (Le Shateier).
Përgatiten kulec nga qulli i çimentos me konzistencë standarde, të cilët në sasi të
caktuar në formë të topthit vendosen në pllaka qelqi, ashtu që lehtë mund të formohet
dridhje. Atëhere topthi i quliit nga çimentoja shndërrohet në kulac me diametër 90 mm
dhe iartësi 15 mm.

Ndërtimtari
Përgatiten dy kulec të cilët në 24 orë të para mbahen në një dhomë me lagështi të ajrit
prej 95% dhe temperaturë 20 +/_ 2°C.
Pas 24 orësh kuleçët ndahen nga pllakat e qelqit, kthehen nga ana tjetër dhe vendosen
në enë me ujë në temperaturë prej 25 +/_2°C. Pastaj uji nxehet gjysmë ore deri sa të
vlojë, e në 3 orët e ardhëshme vlojnë si dhe kulegët tërë kohën duhet të gjenden nën ujë.
Pas kësaj kulecët nxirren dhe u bëhet vështrim mikroskopik. Nëse nuk paraqiten
kurrfarë deformimesh, në drejtim radial ose piasaritje rrjetore, ose të bëhet thërmimi i
kuleçve, llogaritet se çimentoja ka qëndrueshmëri vëllimore dhe e kundërta.
Per vërtetimin e qendrueshmerise vellimpre, sipas Le Shateliarit, ka nevoje per dy
unaza te nderprera prej materiaht mesing me akrepa, dy pllaka qelqi me dimensione
6x6 dhe peshojë prej 150 g.
Të dy unazat e Shatelierit vendosen në pllaka qelqi te lyera Iehte dhe mbushen me qull
çimentoje standarde e cila rrafshohet nga ana e sipërme. Nga ana e sipërme vendoset
pllaka e qelqit, e mbi ate peshoja dhe krejt së bashku vendosen në një enë me uje të
nxehur ne temperatur prej 20 +/- 2 C.
Unazat e Shatelierit

Ndërtimtari
Pas 24 ore unazat nxierren nga uji, Iirohen nga pllakat e qelqit edhe peshoja dhe
vendosen në ene me ujë. Me këtë rast akrepat e unazave kthehen perpjete dhe matet
Iargesia mes tyre (d1). Mandej ujii nxehet, ashtu qe per gjysmë ore deri sate vloje dhe
vazhdon te vloje në kohe prej 2,5 ore, mandej unazat nxirren dhe ftohen deri ne
temperature 20+/-2°C. Persëri bëhet matja e akrepave (d2). Si qëndrueshmeri vellimi
Ilogaritet çimentoja, per të cilën diferenca e Iargimit te akrepëve (d2- d1) nuk do të jete
me e madhe se 10 mm. Para se te fillohet me shqyrtimin, duhet te behet bazhdarimi i
unazave te Shatelierit te cilat duhet të kenë shtangim te caktuar. Bazhdarimi behet ne
atë menyre qe ne njërin akrep, ku eshte ngjitur te unaza varet pesha prej 300 g. Unaza
ka shtangim te pranueshem nëse zmadhimi i Iargësisë mes majave të akrepave eshtë
nen kuﬁjt prej 15-20 mm (fig. 27.)
4.3.6 Sipërfaqja specifike e çimentos
Siperfaqe specifike domethenë siperfaqja e zhvilluar e kokrrave prej 1 g çimento. Kjo
jep njohuri plotësuese per finesen e bluarjes dhe caktohet me permeabilimetrin e Blenit
(Blaine). Rezultatet e shqyrtimeve vleresohen në baze të kohes qe nevojitet per kalimin
e një sasie ajri të caktuar nëpërmjet epruvetes së çimentos ,e ngjeshur sipas rregullave
dhe kushteve të caktuara.
Për portland çimenton është caktuar sipërfaqja specifike:
- për të gjitha çimentot 2400 g
- për çimentot me markë PC 35 dhe PC 45 më shpesh është 3500 g
Aparati Blaine

Ndërtimtari
4.4 VETIT MEKANIKE TE ÇIMENTOS
4.4.1 Përgaditja e provave
Dy karakteristikat mekanike kryesore të çimentos janë soliditeti në tërheqje dhe
soliditeti në shtypje. Ato caktohen me shqyrtimin e provave në formë prizme me
dimensione 40/40/160 mm. Përgatitja e prizmave bëhet në dhoma me temperaturë
prej 20+/-2°C dhe lagështi relative më së paku 50%. Për të bërë 3 prizma nevojitet
450g çimento, 3x450 =1350 g zallë standard dhe 225 ml ujë. Zalli standard është zallë i
thatë natyror me më së pakti 96% SiO2 dhe më së shumti 0,5% lim, i ndarë në tri
fraksione: i imët, i mesëm dhe kokërmadh. Këto fitohen me kalimin nëpër sita me
madhësi të vrimave prej 0,09—2,0 mm. Përzierja e çimentos, zallit standard dhe ujit
bëhet në përzierëse speciale sipas rendit të caktuar të dozimit, ose kohës dhe
shpejtësisë së përzierjes. Për punimin e prizmave shfrytëzohet kallëp celiku prej tri
pjesëve të lyera me vaj makine dhe vendosen të fiksuara në tavolinë vibruese speciale.
Vendosja bëhet ashtu që masa e përzier nëpër pjesë të sakta shtohet në kallëpe, kurse
tavolina vibruese punon me intensitet të caktuar derisa kallëpet nuk mbushen përplot
me suva të çimentos.
Kallepet e mbushura vendosen në nje dhomë me tempefaturë 20+/-2°C dhe lageshti
relative prej 90%. Aty rrinë 24 ore pas 24 oresh kallëpet hapen,prizmat nxirren me
kujdes maten dhe numerohen. Pastaj vendosen ne pozitë horizontale mbi site ne nje ene
me uje per pije. Prizmat duhet te jene te mbuluara me ujë 2 cm mbi sipërfaqen e
siperme te prizmave. Ne ketë mes mbahen deri ate ditë kur do te shqyrtohen, shqyrtimi
behet në 3, 7 dhe 28 dite. Kur prizmat duhet te shqyrtohen, nxierren, fshihen me Ieckë
te paster dhe matet pesha e tyre.

Ndërtimtari
4.4.2 Testimi i qëndrueshmëris në tërheqje nëpërmjet përkuljes
Soliditeti e çimentos në tërheqje vërtetohet me shqyrtimin e prizmave te pergatitura
me ndihmen e aparatit special - peshores -presës. Prizmat vendosen në dy mbeshtës
cilindra me diameter 10 mm, të vendosura në Iargësi te boshteve prej 100 ose 106,7
mm, kurse ngarkimi bëhet nepermjet cilindrit te tretë të vendosur në mes me forcë të
perqëndruar e ciia rritet graduaiisht per 5+/-1 daN/s.
Soliditeti në tërheqje llogaritet sipas shprehjes :
бp *
бs - soliditeti në terheqje
F - forca e përqendrur e cila paraqet thyerjen (daN)
a - brinja e prizmës
Si soliditet në terheqje merret vlera mesatare nga tri provat veç e veç .
Nëse ndonjëri rezultat dallohet për më se 10 % nga vlera mesatare , sduhet të
përseritët.

Ndërtimtari
4.4.3 Testimi i soliditetit në shtypje
Drejtpërsëdrejti pas shqyrtimit të soliditetit në tërheqje bëhët edhe vërtetimi i
soliditetit në shtypje në të gjashtë gjysmat e prizmave.
Shqyrtimi bëhët me presë ashtu që forca zmadhohet gradualisht , d.m.th shtypja në njësi
sipërfaqsore rritet në kufijtë prej 1.5 +/_ 0.5 MPa.
Soliditeti në shtypje llogaritet sipas shprehjes :
бp
Ku janë :
бp - forca në shtypje
F - forca që paraqet thyerjen
Ab - sipërfaqja e prizmës
Si soliditet në shtypje merret vlera e mesme nga gjashtë rezultatet veç e veç.

Ndërtimtari
nëse një ose dy rezultate dallohen për më shum se 10 % nga vlera mesatare këto
rezultate eliminohen dhe mesatarja merret nga katër ose pesë rezultatët e mbetura nësë
dallohen më shum se dy rezultate atëher shqyrtimi përseritët.
Soliditeti i çimentos në shtypje i vertetuar në vjetërsi prej 28 ditësh në të vërtetë është
klasi i çimentos.Saktësisht soliditeti në tërheqje dhe shtypje së bashku e caktojn klasin
e çimentos.
5.0 PJESA EKSPERIMENTALE
Si pjese eksperimentale për ktë punim seminarik ,duke i marr parasysh mundësit dhe
aparatet që posedon laboratori në fakultetin tonë në lidhje me testimin e vetive të
çimentos kemi përzgjedhur të testojm disa prej tyre ku metoda dhe rrjedhshmëria e
përgaditjes së provave dhe mënyra e testimit janë bër në bazë të standardeve MKS-EN
196 ,poashtu e gjith porcedura ësht shënyar më lart.
Si teste që ne kemi kryer janë :
 Testimi i qëndrueshmëris në tërheqje nëpërmjet përkuljes
 Testimi i soliditetit në shtypje
 Konzistenca standarde
 Fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos
Për përgaditjen e brumit të çimentos për të kryer testimet e vetive fiziko-
mekanike ose soliditetin në shtypje dhe në tërheqje kemi përdorur : 1350 gr –
agregat 0.09 - 2.0 mm; 450 gr – çimento tipi CEM 42.5 N ; 225 ml ujë , me këtë reçetë
kemi pregaditur brumin e çimentos për tri prizma me dimensione 4x4x16 cm
të cilat më von ë kemi vëndosur në kallëpe dhe kanë qëndruar 24 orë ,pastaj të njëjtat
janë nxjerrur dhe janë vendosur në ujë , janë mirëmbajtur në kushte ideale për 28 ditë ,
kto prizma i kemi testuar në shtypje dhe tërheqje në ditë të ndryshme në 3;7 dhe 28 ditë
ku kemi fituar rezultate të përafërta me ato që janë në paketimin e çimentos , rezultatet
e fituara janë paraqitur në tabelën e më poshtme .
Për përgaditjen e brumit të çimentos për të kryer testimet e rradhës si : konzistenca
standarde , fillimi dhe mbarimi i kohës së lidhjes së çimentos kemi përdorur :400gr–
çimënto të tipit CEM 42.5 N ; 26 % ujë nga sasia e çimentos ,pas përgaditjes së
brumit të çimentos kemi realizuar testin e konzistencës standade ku pas disa
provash e fituam me 26 % ujë nga sasia e çimentos dhe e fituam konzistencën
standarde , po më të njejtin brumë kemi bër edhe testin e fillimit dhe mbarimit të

Ndërtimtari
kohës së lidhjës së çimentos ku si fillim të kohës së lidhjes e konsiderojm
periudhen kohore kur nga përzierja e çimentos me ujë dei në momëntin kur
gjilpëra ndalon 3 - 5 mm mbi qelqin e vendosur në fundin e enës ku edhe e kemi
vëndosur brumin e çimentos , dhe si kohë të fillimit të lidhjes së çimentos kemi
135 minuta.Si mbarim i kohës së lidhjes së çimentos e konsiderojm kohën që nga
momenti i përzierjes së çimentos me ujë deri në momentin kur gjilpëra prej
çeliku nuk do të dëpërtoj më shum se 1 mm në brumin e çimentos , dhe i koh e
mbarimit të lidhjes së çimentos kemi 458 minuta. Rezultatet e testimeve janë
paraqitur në tabelën më posht.

Ndërtimtari
fig : 15 Soliditeti i i çimentos nga testimet e kryera
Në tabelen e më poshtme janë paraqitur rezultatet nga testimet e
lartëpërmendura si soliditeti në shtypje, tërheqje në 3;; dhe 28 ditë , si dhe
rezultatet nga koha e fillimit dhe mbarimit të lidhjes.
Klasi i
Çimentos
Soliditeti në MPa
Fillimi i
lidhjes
min
Mbarimi
i lidhjes
min
Konzistenca
standarde
Soliditeti fillestar
Soliditeti
projektues
42.5 N
24.10 27.31 40.81
135 458 26 %
24.71 28.07 40.31
Tabela : 12 Rezultatet nga testimet
Klasi i
Çimentos
Soliditeti në tërheqje MPa
Fillimi i
lidhjes
min
Mbarimi
i lidhjes
min
Konzistenca
standarde
Soliditeti fillestar
Soliditeti
projektues
42.5 N 4.71 5.85 7.50 135 458 26 %

Ndërtimtari
Literatura e shrytëzuar:
Sande Atanovski Teknologjia e Betonit të Armuar
Doc.Ing. K.Negovani Konstrukcione prej Betoni të Armuar
Punim shkencor CIVL 111 CONSTRUCTION MATERIALS
Jozefita Marku Materialet ndwrtimore me bazw cimentoje
Peter C.HEWLETT LEA'S CHEMISTRY OF CEMENT AND CONCRETE
Indian Railways Institute of Civil Engineering Concrete Techology
A.Al Kourd & Adel Hammad Cement and Concrete Technology
Jure Barbalic Merenje i modeliranje tijeka topline hidratacije u betonu
Ivana Susac Hidratacija Cementa
Thushara Priyadarshana Variation in cement properties and it's effect on quality of concrete
Yiguo Zhang &Wai-Fah Chen Strenght and durability of concrete

Ndikimi i çimentos në kualitetin e betonit

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Destaque

Destaque (20)

Ndikimi i çimentos në kualitetin e betonit