SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 50
Baixar para ler offline
KAS DOKUSU
KAS DOKUSU
• Kasılabilme protoplazmanın en
önemli özelliklerinden biridir ve
hemen hemen tüm hücre
tiplerinde çeşitli derecelerde
görülür.
• Ancak kas dokularındaki
hücrelerde bu özellik yüksek
seviyede gelişmiştir.
• Kas, kimyasal enerjiyi kasılma ve
gevşeme vasıtasıyla mekanik işe
dönüştüren özelleşmiş bir
dokudur.
KAS HÜCRELERİ
• Kas hücrelerine miyosit (kas iplikçikleri) adı verilir.
• Bu hücrelerin içinde kasılıp gevşeme özelliği gösteren
ince ipliksi, sitoplazmik proteinler yer alır.
• Bunlara miyofibril (miyofilament) denir.
• Kas Hücresinin;
•  sitoplazmasına sarkoplazma,
•  zarına sarkolemma,
•  mitokondrisine sarkozom,
•  endoplazmik retikulumuna ise sarkoplazmik
retikulum adı verilir.
KAS DOKUSUNUN GÖREVLERİ
• Hareket: kemikler ve eklemlerle birlikte
yürüme, koşma gibi aktif yer değiştirme
hareketlerinin ortaya çıkmasını sağlar.
• Vücudun şeklinin oluşması: Kemikler
etrafında bulunan iskelet kasları hareketin
yanı sıra vücut şeklinin de oluşumunda rol
oynarlar.
• Vücutta madde taşınması: Kas dokusu
tiplerinden olan kalp kası tüm vücuda kanı
pompalar. İskelet kası ise lenf akımına
yardımcı olur.
• Isı üretimi: Vücut ısısının yaklaşık %85’i
kasların kasılmalarından meydana gelir.
Kas Dokusunun Sınıflandırılması
• Kas dokusu kendini oluşturan miyositlerin morfolojik ve
fizyolojik özelliklerine göre;
1. Düz kas ve
2. Çizgili kas
olmak üzere iki çeşittir.
• Çizgili kas da vücutta bulunduğu yere göre;
 İskelet kası
 Viseral kas
 Kalp kası
olmak üzere üç çeşittir.
Kas Dokusunun Sınıflandırılması
DÜZ KAS

• Düz kaslar özofagustan başlayarak tüm sindirim sisteminin
duvarlarını oluştururlar.
• Alınan besinlerin sindirim sularıyla karışması, ileriye doğru yol
alması,emilmesi ve boşaltılması sırasındaki organların
hareketlerinden sorumludur.
• Düz kas hücreleri bağırsak sisteminde hem enine hem de boyuna
yerleşim gösterirken; Mide ve mesane gibi içi boş organlarda çeşitli
yönlerde seyrederler.
• Gözdeki düz kaslar, göz bebeğinin genişleyip büzülmesiyle ilişkili
olan irisin ve ona yardımcı olan kirpiksi cisimciğin kas dokusunu
oluştururlar.
• Düz kaslar genellikle içi boşluklu organlarda görülür. Solunum
sistemi (trake ile alveol arasında hava yollarının duvarında), üriner
(idrar yolları ve mesane) ve genital sistemler, damarlar (atar-, toplarve büyük lenf damarları) ve deri.
Düz Kas Katı 20X

Barsak Duvarı 5X

Düz Kas Hücreleri 100X
İnsan Aort Damarı
Alp Can, 2002
DÜZ KASIN GELİŞMESİ
 Düz kas dokusu embriyoda mide-bağırsak borusunun etrafındaki
mezenşimden gelişir.
 Düz kas hücrelerine değişecek olan mezenşim hücreleri bir araya
gelerek sıklaşır. Boyları uzamaya başlayan bu hücrelere miyoblast
denir.
 Miyoblastların çekirdekleri de uzamaya başlar. Sarkoplazmada
miyofilamentler belirmeye başlar.
 Miyoblastlar mitozla bölünüp sayılarını arttırır. Çoğalan hücreler
birbirleriyle sıkı ilişki kurarak düz kas dokusunu oluşturur.
 Daha sonra sentezledikleri ince retiküler ve sayıca fazla olan elastik
fibriller çoğalarak hücrelerin çevresini sarıp düz kas elastik fibril
birliğini oluşturur.
DÜZ KAS HÜCRELERİ
 Düz kas dokusu hücreleri,
Mekik şeklinde (iğ şeklinde)
Merkezi konumlu tek çekirdekli
Bandlaşma göstermez
 Çapları 1 mikrondan küçük olabildiği gibi, bir kaç
mikron da olabilir. Düz kas hücresinin uzunluğu
bulundukları organlara göre değişiklik gösterir.
 En küçük düz kas hücreler 20 μm uzunlukta olup,
küçük kan damarları duvarında bulunur.
 İnsan ince bağırsağındaki düz kas hücrelerinin boyları
0,2 mm kadardır.
 En uzun boylu düz kas hücreleri gebelik sırasında
uterus duvarında görülür. Boyları 0,5 mm'yi bulabilir.
DÜZ KAS HÜCRELERİ
DÜZ KAS HÜCRELERİ

 Çekirdek, hücrenin uzunlamasına kesitlerinde en geniş
bölge olan orta kısmında yer alır.
 Oval veya silindir şeklindeki çekirdeğin boyu kas
hücresinin yarısı kadardır.
 Kromatin, nükleoplazma içinde tekdüze dağılmış belirgin
bir şekil oluşturur.
 Türlere bağlı olarak birkaç çekirdekçik gözlenebilir.
 Kas hücresi kasılınca çekirdek de kısalır ve kalınlaşır.
DÜZ KAS HÜCRELERİ
 Uygun sitolojik boyama yapıldığında mitokondriler
görülebilir.
 Çoğunlukla çekirdeğe komşu bölgelerde yer alan
mitokondriler az sayıdadır.
 Çekirdek çevresindeki hafif granüllü alanda bir çift
sentriyol ve küçük bir Golgi ayırt edilebilir.
 Ayrıca granüllü endoplazmik retikuluma ait az sayıda
tübüler yapı ve birçok poliribozom da bu bölgede yer alır.
 Sarkolemmasında bol miktarda mikropinositotik
kesecikler bulunur. Kasılmada gerekli olan Ca depo
bölgeleri olarak işlev görür
DÜZ KAS HÜCRELERİ
• Düz kas hücresi, canlı durumdayken sarkoplazması oldukça
homojen görünür. Fiksasyon ve rutin boyama işlemlerinden sonra
da bu görünümünü korur.
• Ancak özel boyaların kullanılmasından sonra miyofibriller görünür
hale gelebilir.
• Kas hücresinde uzunluğuna paralel olarak uzanan ince
miyofilament demetleri, miyofibrilleri oluşturur.
• Düz kas miyofibrillerinde, çizgili kas miyofıbrillerinin karakteristik
özelliği olan izotrop ve anizotrop bölgelerden oluşan enine bantlar
görülmez.
• Miyofilament demetleri arasında dağılmış halde mitokondriler yer
alır.
• Sitoplazmada ve hücrenin çeperinde, hücre iskeletini oluşturan
miyofilamentlerin yanal bağlantı bölgeleri olan yoğun cisimcikler
dağılmış halde bulunur.
DÜZ KAS HÜCRELERİ
 Düz kasla kasılmadan sorumlu iki esas filament vardır.
 İnce Filamentler: Aktin, tropomiyozin ve kaldesmon içerir
 Kalın Filamentler: Miyozin II içeren kalın fîlamentlerdir.
 Bunlara ilave olarak, ince filamentlerin arasında dağılmış olarak
bulunan desmin arafilamenti vardır.
 Damar düz kaslarında desminden başka vimentin de bulunur.
 Aktin ve tropomiyozin, miyozin II molekülü ile kuvvet oluşturan bir
etkileşimde bulunurken; kaldesmon, miyozine bağlanma bölgesini
kapatarak F-aktine bağlanır.
 Tropomiyozin ve kaldesmon hareketi, düzenleyici moleküllerin
kalsiyum bağımlı etkinliğiyle kontrol edilir.
İSKELET KASI
• İskelet kası lifleri, mezenşim hücrelerinden
farklılaşan myoblast denen genç kas
hücrelerinin arka arkaya bölünmesi ve
kaynaşması (sinsitium) sonucu oluşan
bileşik hücrelerdir.
• Kaynaşan hücrelerin plazma zarları
kaynaşarak (sarkolemma) stoplazmaları
karışır (sarkoplazma).
• Çizgili kas liflerinin orta kısmında kasılma
yeteneğine sahip miyofibriller,
• Çevresinde sarkoplazma ve çok sayıda
nükleus bulunur.
• Miyofibriller arasında çok az stoplazma
bulunur.
Miyofibril
• Aktin
• Miyozin denen protein zincirlerinden
(mikrofilamentlerden) oluşur.
• Miyozin kalın ve koyu renkli
• Aktin ince ve açık renkli zincirlerdir.
12

10

8
Sütun 1
Sütun 2
Sütun 3

6

4

2

0
Satır 1

Satır 2

Satır 3

Satır 4
Kas Dokusu
• Aktin ve miyozinin yanyana veya üst üste
gelmediği kısımlar ışığı daha hassas olan
izotrop bölgeleri (I bandı)
• Üst üste geldiği kısımlar ışığı daha az
geçiren koyu anizotrop bölgeleri (A band)
oluşturur.
Kas Dokusu
• Kas fibrilinde koyu (A) ve açık (I) bandlar
arka arkaya geldiğinden kas lifi çizgili bir
yapı gösterir.
Kas Dokusu
• Her açık izotrop bölgenin ortasında dar
koyu bir Z-bandı vardır.
• İki Z bandının arasında kalan bölge çizgili
kasın fonksiyonel birimini oluşturur ve
sarkomer adını alır.
• Kasılma iki Z-bandı arasında kalan aktin
ve miyozin iplikçiklerinin birbiri üzerine
kayması ile gerçekleşir.
Kas Dokusu
Kas Dokusu
Kas Dokusu
Kas Dokusu
Kas Dokusu
• Çizgili kasların kasılması düz kaslara göre
çok kuvvetli ve hızlı ama kısa sürelidir.
• İstemli çalışır.
•
•
•
•

Omurgalıların iskelet kasları
Eklembacaklıların kaslarının hepsi
Yumuşakçaların kalp kasları çizgilidir.
İnsanda vücut ağırlığının %40’ını iskelet
kası oluşturur.
• Yan yana gelen kas lifleri
perimysium denen
retiküler bağ dokusu ile
kuşatılarak primer kas
demetlerini oluşturur.
• Yan yana gelen primer
demetler epimysium
denen ikinci bir bağ doku
ile çevrilerek kasları
oluşturur.
• Kan damarları ve sinirler
kası saran bağ dokuları
içinde bulunur ve kasın
metabolizmasını
düzenlerler.
• Farklılaşan iskelet kası hücreleri düz
kaslar gibi mitotik bölünme yeteneklerini
kaybeder.
• Dolayısıyla yaralanmalarda kendini tamir
edemez.
• Kas dokunun tamiratı kas demetlerini
kuşatan bağ doku tarafından yapılır.
• Kasların erginlerde kalınlaşması veya
vücut geliştirme yöntemleri ile kasların
normalden fazla büyümesi, liflerin
(hücrelerin) sayıca çoğalmasından değil
hacimce büyümesinden ileri gelir.
• Bu hacim artışı ise miyofibrillerin
çoğalmasından ziyade sadece
sarkoplazmanın artmasından kaynaklanır.
KALP KASI (MİYOKARD)
• Kalp kası da çizgili bir yapı göstermesine
karşın (miyofibril yapısı aynı) hücre yapısı
ve fizyolojisi bakımından iskelet kasından
farklıdır.
• İskelet kası lifleri miyoblastların
birleşmesinden oluştuğundan
sarkoplazması ve nükleusu fazla
• Kalp kası lifleri tek hücreden oluşur.
• Kalp kası hücrelerinde bir, nadiren 2
nükleus bulunur.
• Çatallanmış yassı uçlara sahiptirler.
• Bu yassı uçlarla birbirine birleşen
kas hücreleri üç boyutlu bir kas ağı
oluşturur.
• Çizgili kaslarda ise lifler birbirine paralel
uzanır ve dallanma göstermez.
• Kalp kası hücrelerinde sarkoplazma daha
fazla, miyofibriller ise daha azdır.
• Nükleus miyofibrillerin orta kısmında
bulunur.
• Mitokondri sayısı daha fazladır.
• Kalp kası hücreleri arasında teması kuran
yassı uçların birleşme bölgelerine
interkalar (ara) disk adı verilir.
KALP KASI
• İnterkalar disk, hücrelerin
birleştiği yerde komşu
hücre sarkolemmalarının
kaynaşıp farklılaşmasından
oluşan yoğun zar
bölgeleridir.
Kas Dokusu
• Hücrelerarasında bağlantıyı
kuvvetlendirdiği gibi kalp kasında yayılan
kasılma ve sinirsel iletimin (aksiyon
potansiyeli) hızla hücreden hücreye
yayılmasını da sağlar.
• Kalp kası çizgili olmasına rağmen istemsiz
çalışır.
• Pacemaker hücreleri denen özelleşmiş
kalp kası hücrelerinde çıkan ritmik uyarılar
kalbin bölümlerine yayılarak kalbin
kasılması ve gevşemesi sağlanır.
• Kalp kasındaki dallanmalardan ötürü aralarda boşluklar
meydana gelir.
• Bu boşluklarda retiküler bağ doku ve bunun içinde damar
ve sinirler, mastosit, ve fibrositler bulunur.
• Kalp kası hücreleri, kan damarlarınca zengin retiküler
bağ doku tarafından beslenir.
• Kalp kası da mitotik bölünme yeteneğini kaybetmiştir.
• Zarara uğrayan kalp kası hücrelerinin yerini bağ dokusu
alır.
• Çeşitli nedenler yüzünden (ör. Yüksek tansiyon) bazı
yetişkinlerde kalp büyümesi görülür.
• Kalp büyümesi durumunda gene hücreler sayıca değil
hacimce artar.

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantıMuhammed Arvasi
 
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Solunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiSolunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiMelisakmak1
 
ANATOMİ kas sistemi
ANATOMİ kas sistemiANATOMİ kas sistemi
ANATOMİ kas sistemiSemih Tan
 
solunumun kontrolü (fazlası için www.tipfakultesi.org )
solunumun kontrolü (fazlası için www.tipfakultesi.org )solunumun kontrolü (fazlası için www.tipfakultesi.org )
solunumun kontrolü (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇
Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇
Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇ÖZAN DENTAL KLİNİK
 

Mais procurados (20)

Osteoloji kemiğin yapısı
Osteoloji kemiğin yapısıOsteoloji kemiğin yapısı
Osteoloji kemiğin yapısı
 
Histolojiye giriş ve epitel doku
Histolojiye giriş ve epitel dokuHistolojiye giriş ve epitel doku
Histolojiye giriş ve epitel doku
 
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
2013 1 2 hücre iskeleti- hücreler arası bağlantı
 
Hormonlar ( Endokrin sistem )
Hormonlar ( Endokrin  sistem )Hormonlar ( Endokrin  sistem )
Hormonlar ( Endokrin sistem )
 
Uriner sistem
Uriner sistemUriner sistem
Uriner sistem
 
Bosaltim sistemi
Bosaltim sistemiBosaltim sistemi
Bosaltim sistemi
 
Histolojiye giris
Histolojiye girisHistolojiye giris
Histolojiye giris
 
Bağ doku
Bağ dokuBağ doku
Bağ doku
 
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Reseptor (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Solunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisiSolunum sistemi histolojisi
Solunum sistemi histolojisi
 
Vücut sıvıları ve elektrolitler
Vücut sıvıları ve elektrolitlerVücut sıvıları ve elektrolitler
Vücut sıvıları ve elektrolitler
 
ANATOMİ kas sistemi
ANATOMİ kas sistemiANATOMİ kas sistemi
ANATOMİ kas sistemi
 
Hücre zarında transport
Hücre zarında transportHücre zarında transport
Hücre zarında transport
 
Physiology of vision
Physiology of visionPhysiology of vision
Physiology of vision
 
Doktorasemineri2
Doktorasemineri2Doktorasemineri2
Doktorasemineri2
 
Biyokimya: Lipidler
Biyokimya: LipidlerBiyokimya: Lipidler
Biyokimya: Lipidler
 
solunumun kontrolü (fazlası için www.tipfakultesi.org )
solunumun kontrolü (fazlası için www.tipfakultesi.org )solunumun kontrolü (fazlası için www.tipfakultesi.org )
solunumun kontrolü (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Anatomi Omurlar
Anatomi OmurlarAnatomi Omurlar
Anatomi Omurlar
 
Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇
Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇
Di̇l, tükürük bezleri̇ ve boyun üçgenleri̇
 
Genital Sistem Embryolojisi (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
Genital Sistem Embryolojisi (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)Genital Sistem Embryolojisi (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
Genital Sistem Embryolojisi (Prof.Dr. İsmail Hakkı NUR)
 

Destaque

Dolasim sistemi-hastaliklari
Dolasim sistemi-hastaliklariDolasim sistemi-hastaliklari
Dolasim sistemi-hastaliklariSerdar Yanıker
 
Mutasyonlar ve mutajenler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Mutasyonlar ve mutajenler (fazlası için www.tipfakultesi.org )Mutasyonlar ve mutajenler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Mutasyonlar ve mutajenler (fazlası için www.tipfakultesi.org )www.tipfakultesi. org
 
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİ
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİEGZERSİZ FİZYOLOJİSİ
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİMehmet Göktepe
 
Enzim kinetiği ve regülasyonu
Enzim kinetiği ve regülasyonuEnzim kinetiği ve regülasyonu
Enzim kinetiği ve regülasyonugulsenyilmaz
 
Cardiac anatomy powerpoint modified
Cardiac anatomy powerpoint modifiedCardiac anatomy powerpoint modified
Cardiac anatomy powerpoint modifiedrenjith2015
 
HÜCRE VE DOKU FİZYOLOJİSİ
HÜCRE VE DOKU FİZYOLOJİSİHÜCRE VE DOKU FİZYOLOJİSİ
HÜCRE VE DOKU FİZYOLOJİSİDoktorlar Sitesi
 
Mitoz Hücre Bölünmesi Sunusu
Mitoz Hücre Bölünmesi SunusuMitoz Hücre Bölünmesi Sunusu
Mitoz Hücre Bölünmesi Sunusuegitimbudur
 
Histoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlariHistoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlariSema Atasever
 

Destaque (19)

Bağ Doku
Bağ DokuBağ Doku
Bağ Doku
 
Bağ dokusu
Bağ dokusuBağ dokusu
Bağ dokusu
 
Kıkırdak HİSTOLOJİSİ
Kıkırdak HİSTOLOJİSİKıkırdak HİSTOLOJİSİ
Kıkırdak HİSTOLOJİSİ
 
Mendel Genetiği
Mendel GenetiğiMendel Genetiği
Mendel Genetiği
 
Solunum si̇stemi̇ hastaliklari
Solunum si̇stemi̇ hastaliklariSolunum si̇stemi̇ hastaliklari
Solunum si̇stemi̇ hastaliklari
 
Erkek genital sistem histolojisi ve endokrin kontrolü
Erkek genital sistem histolojisi ve endokrin kontrolüErkek genital sistem histolojisi ve endokrin kontrolü
Erkek genital sistem histolojisi ve endokrin kontrolü
 
Biyofizik pratik
Biyofizik pratikBiyofizik pratik
Biyofizik pratik
 
DNA
DNADNA
DNA
 
Dolasim sistemi-hastaliklari
Dolasim sistemi-hastaliklariDolasim sistemi-hastaliklari
Dolasim sistemi-hastaliklari
 
Hücre i̇skeleti̇
Hücre i̇skeleti̇Hücre i̇skeleti̇
Hücre i̇skeleti̇
 
Mutasyonlar ve mutajenler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Mutasyonlar ve mutajenler (fazlası için www.tipfakultesi.org )Mutasyonlar ve mutajenler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
Mutasyonlar ve mutajenler (fazlası için www.tipfakultesi.org )
 
Aksiyon potansiyeli
Aksiyon potansiyeliAksiyon potansiyeli
Aksiyon potansiyeli
 
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİ
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİEGZERSİZ FİZYOLOJİSİ
EGZERSİZ FİZYOLOJİSİ
 
Enzim kinetiği ve regülasyonu
Enzim kinetiği ve regülasyonuEnzim kinetiği ve regülasyonu
Enzim kinetiği ve regülasyonu
 
Cardiac anatomy powerpoint modified
Cardiac anatomy powerpoint modifiedCardiac anatomy powerpoint modified
Cardiac anatomy powerpoint modified
 
HÜCRE VE DOKU FİZYOLOJİSİ
HÜCRE VE DOKU FİZYOLOJİSİHÜCRE VE DOKU FİZYOLOJİSİ
HÜCRE VE DOKU FİZYOLOJİSİ
 
Mitoz Hücre Bölünmesi Sunusu
Mitoz Hücre Bölünmesi SunusuMitoz Hücre Bölünmesi Sunusu
Mitoz Hücre Bölünmesi Sunusu
 
Histoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlariHistoloji calisma-metodlari
Histoloji calisma-metodlari
 
Arthrologia and General Myologia (Prof. Dr. Ismail Hakki NUR)
 Arthrologia and General Myologia (Prof. Dr. Ismail Hakki NUR) Arthrologia and General Myologia (Prof. Dr. Ismail Hakki NUR)
Arthrologia and General Myologia (Prof. Dr. Ismail Hakki NUR)
 

Semelhante a Kas Dokusu (20)

KAS DOKU.pptx
KAS DOKU.pptxKAS DOKU.pptx
KAS DOKU.pptx
 
Kas fizyolojisi
Kas fizyolojisiKas fizyolojisi
Kas fizyolojisi
 
Hücre
HücreHücre
Hücre
 
Genel Histoloji - Bağ Doku
Genel Histoloji - Bağ DokuGenel Histoloji - Bağ Doku
Genel Histoloji - Bağ Doku
 
2 hucre-ve-doku
2 hucre-ve-doku2 hucre-ve-doku
2 hucre-ve-doku
 
Hayvansal doku
Hayvansal dokuHayvansal doku
Hayvansal doku
 
6.sınıf vücudumuzdaki sistemler
6.sınıf vücudumuzdaki sistemler6.sınıf vücudumuzdaki sistemler
6.sınıf vücudumuzdaki sistemler
 
ANATOMİ hücre ve doku
ANATOMİ hücre ve dokuANATOMİ hücre ve doku
ANATOMİ hücre ve doku
 
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notları
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notlarıBitki fizyolojisi 1.hafta ders notları
Bitki fizyolojisi 1.hafta ders notları
 
03 Genel Botanİk
03 Genel Botanİk03 Genel Botanİk
03 Genel Botanİk
 
Bölünme
BölünmeBölünme
Bölünme
 
KAN TERMİMOLOJİSİ
KAN TERMİMOLOJİSİKAN TERMİMOLOJİSİ
KAN TERMİMOLOJİSİ
 
Hücre iskeleti
Hücre iskeleti Hücre iskeleti
Hücre iskeleti
 
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut YapısıTıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
Tıbbi Terminoloji 2 - Hücre/Dokular/Organlar/Vücut Yapısı
 
Biyokimya: Hücre
Biyokimya: HücreBiyokimya: Hücre
Biyokimya: Hücre
 
Hücre ve Organelleri
Hücre ve OrganelleriHücre ve Organelleri
Hücre ve Organelleri
 
Ince bağırsak
Ince bağırsakInce bağırsak
Ince bağırsak
 
Mitoz ve mayoz bölünme
Mitoz ve mayoz bölünmeMitoz ve mayoz bölünme
Mitoz ve mayoz bölünme
 
Okaryot Hucre Yapi
Okaryot Hucre YapiOkaryot Hucre Yapi
Okaryot Hucre Yapi
 
Open and copy it
Open and copy itOpen and copy it
Open and copy it
 

Kas Dokusu

  • 2. KAS DOKUSU • Kasılabilme protoplazmanın en önemli özelliklerinden biridir ve hemen hemen tüm hücre tiplerinde çeşitli derecelerde görülür. • Ancak kas dokularındaki hücrelerde bu özellik yüksek seviyede gelişmiştir. • Kas, kimyasal enerjiyi kasılma ve gevşeme vasıtasıyla mekanik işe dönüştüren özelleşmiş bir dokudur.
  • 3. KAS HÜCRELERİ • Kas hücrelerine miyosit (kas iplikçikleri) adı verilir. • Bu hücrelerin içinde kasılıp gevşeme özelliği gösteren ince ipliksi, sitoplazmik proteinler yer alır. • Bunlara miyofibril (miyofilament) denir. • Kas Hücresinin; •  sitoplazmasına sarkoplazma, •  zarına sarkolemma, •  mitokondrisine sarkozom, •  endoplazmik retikulumuna ise sarkoplazmik retikulum adı verilir.
  • 4. KAS DOKUSUNUN GÖREVLERİ • Hareket: kemikler ve eklemlerle birlikte yürüme, koşma gibi aktif yer değiştirme hareketlerinin ortaya çıkmasını sağlar. • Vücudun şeklinin oluşması: Kemikler etrafında bulunan iskelet kasları hareketin yanı sıra vücut şeklinin de oluşumunda rol oynarlar. • Vücutta madde taşınması: Kas dokusu tiplerinden olan kalp kası tüm vücuda kanı pompalar. İskelet kası ise lenf akımına yardımcı olur. • Isı üretimi: Vücut ısısının yaklaşık %85’i kasların kasılmalarından meydana gelir.
  • 5. Kas Dokusunun Sınıflandırılması • Kas dokusu kendini oluşturan miyositlerin morfolojik ve fizyolojik özelliklerine göre; 1. Düz kas ve 2. Çizgili kas olmak üzere iki çeşittir. • Çizgili kas da vücutta bulunduğu yere göre;  İskelet kası  Viseral kas  Kalp kası olmak üzere üç çeşittir.
  • 7. DÜZ KAS • Düz kaslar özofagustan başlayarak tüm sindirim sisteminin duvarlarını oluştururlar. • Alınan besinlerin sindirim sularıyla karışması, ileriye doğru yol alması,emilmesi ve boşaltılması sırasındaki organların hareketlerinden sorumludur. • Düz kas hücreleri bağırsak sisteminde hem enine hem de boyuna yerleşim gösterirken; Mide ve mesane gibi içi boş organlarda çeşitli yönlerde seyrederler. • Gözdeki düz kaslar, göz bebeğinin genişleyip büzülmesiyle ilişkili olan irisin ve ona yardımcı olan kirpiksi cisimciğin kas dokusunu oluştururlar. • Düz kaslar genellikle içi boşluklu organlarda görülür. Solunum sistemi (trake ile alveol arasında hava yollarının duvarında), üriner (idrar yolları ve mesane) ve genital sistemler, damarlar (atar-, toplarve büyük lenf damarları) ve deri.
  • 8. Düz Kas Katı 20X Barsak Duvarı 5X Düz Kas Hücreleri 100X
  • 10. DÜZ KASIN GELİŞMESİ  Düz kas dokusu embriyoda mide-bağırsak borusunun etrafındaki mezenşimden gelişir.  Düz kas hücrelerine değişecek olan mezenşim hücreleri bir araya gelerek sıklaşır. Boyları uzamaya başlayan bu hücrelere miyoblast denir.  Miyoblastların çekirdekleri de uzamaya başlar. Sarkoplazmada miyofilamentler belirmeye başlar.  Miyoblastlar mitozla bölünüp sayılarını arttırır. Çoğalan hücreler birbirleriyle sıkı ilişki kurarak düz kas dokusunu oluşturur.  Daha sonra sentezledikleri ince retiküler ve sayıca fazla olan elastik fibriller çoğalarak hücrelerin çevresini sarıp düz kas elastik fibril birliğini oluşturur.
  • 11. DÜZ KAS HÜCRELERİ  Düz kas dokusu hücreleri, Mekik şeklinde (iğ şeklinde) Merkezi konumlu tek çekirdekli Bandlaşma göstermez  Çapları 1 mikrondan küçük olabildiği gibi, bir kaç mikron da olabilir. Düz kas hücresinin uzunluğu bulundukları organlara göre değişiklik gösterir.  En küçük düz kas hücreler 20 μm uzunlukta olup, küçük kan damarları duvarında bulunur.  İnsan ince bağırsağındaki düz kas hücrelerinin boyları 0,2 mm kadardır.  En uzun boylu düz kas hücreleri gebelik sırasında uterus duvarında görülür. Boyları 0,5 mm'yi bulabilir.
  • 13. DÜZ KAS HÜCRELERİ  Çekirdek, hücrenin uzunlamasına kesitlerinde en geniş bölge olan orta kısmında yer alır.  Oval veya silindir şeklindeki çekirdeğin boyu kas hücresinin yarısı kadardır.  Kromatin, nükleoplazma içinde tekdüze dağılmış belirgin bir şekil oluşturur.  Türlere bağlı olarak birkaç çekirdekçik gözlenebilir.  Kas hücresi kasılınca çekirdek de kısalır ve kalınlaşır.
  • 14. DÜZ KAS HÜCRELERİ  Uygun sitolojik boyama yapıldığında mitokondriler görülebilir.  Çoğunlukla çekirdeğe komşu bölgelerde yer alan mitokondriler az sayıdadır.  Çekirdek çevresindeki hafif granüllü alanda bir çift sentriyol ve küçük bir Golgi ayırt edilebilir.  Ayrıca granüllü endoplazmik retikuluma ait az sayıda tübüler yapı ve birçok poliribozom da bu bölgede yer alır.  Sarkolemmasında bol miktarda mikropinositotik kesecikler bulunur. Kasılmada gerekli olan Ca depo bölgeleri olarak işlev görür
  • 15. DÜZ KAS HÜCRELERİ • Düz kas hücresi, canlı durumdayken sarkoplazması oldukça homojen görünür. Fiksasyon ve rutin boyama işlemlerinden sonra da bu görünümünü korur. • Ancak özel boyaların kullanılmasından sonra miyofibriller görünür hale gelebilir. • Kas hücresinde uzunluğuna paralel olarak uzanan ince miyofilament demetleri, miyofibrilleri oluşturur. • Düz kas miyofibrillerinde, çizgili kas miyofıbrillerinin karakteristik özelliği olan izotrop ve anizotrop bölgelerden oluşan enine bantlar görülmez. • Miyofilament demetleri arasında dağılmış halde mitokondriler yer alır. • Sitoplazmada ve hücrenin çeperinde, hücre iskeletini oluşturan miyofilamentlerin yanal bağlantı bölgeleri olan yoğun cisimcikler dağılmış halde bulunur.
  • 16. DÜZ KAS HÜCRELERİ  Düz kasla kasılmadan sorumlu iki esas filament vardır.  İnce Filamentler: Aktin, tropomiyozin ve kaldesmon içerir  Kalın Filamentler: Miyozin II içeren kalın fîlamentlerdir.  Bunlara ilave olarak, ince filamentlerin arasında dağılmış olarak bulunan desmin arafilamenti vardır.  Damar düz kaslarında desminden başka vimentin de bulunur.  Aktin ve tropomiyozin, miyozin II molekülü ile kuvvet oluşturan bir etkileşimde bulunurken; kaldesmon, miyozine bağlanma bölgesini kapatarak F-aktine bağlanır.  Tropomiyozin ve kaldesmon hareketi, düzenleyici moleküllerin kalsiyum bağımlı etkinliğiyle kontrol edilir.
  • 17. İSKELET KASI • İskelet kası lifleri, mezenşim hücrelerinden farklılaşan myoblast denen genç kas hücrelerinin arka arkaya bölünmesi ve kaynaşması (sinsitium) sonucu oluşan bileşik hücrelerdir.
  • 18. • Kaynaşan hücrelerin plazma zarları kaynaşarak (sarkolemma) stoplazmaları karışır (sarkoplazma). • Çizgili kas liflerinin orta kısmında kasılma yeteneğine sahip miyofibriller, • Çevresinde sarkoplazma ve çok sayıda nükleus bulunur. • Miyofibriller arasında çok az stoplazma bulunur.
  • 19. Miyofibril • Aktin • Miyozin denen protein zincirlerinden (mikrofilamentlerden) oluşur. • Miyozin kalın ve koyu renkli • Aktin ince ve açık renkli zincirlerdir.
  • 20. 12 10 8 Sütun 1 Sütun 2 Sütun 3 6 4 2 0 Satır 1 Satır 2 Satır 3 Satır 4
  • 22. • Aktin ve miyozinin yanyana veya üst üste gelmediği kısımlar ışığı daha hassas olan izotrop bölgeleri (I bandı)
  • 23. • Üst üste geldiği kısımlar ışığı daha az geçiren koyu anizotrop bölgeleri (A band) oluşturur.
  • 25. • Kas fibrilinde koyu (A) ve açık (I) bandlar arka arkaya geldiğinden kas lifi çizgili bir yapı gösterir.
  • 27. • Her açık izotrop bölgenin ortasında dar koyu bir Z-bandı vardır.
  • 28. • İki Z bandının arasında kalan bölge çizgili kasın fonksiyonel birimini oluşturur ve sarkomer adını alır.
  • 29. • Kasılma iki Z-bandı arasında kalan aktin ve miyozin iplikçiklerinin birbiri üzerine kayması ile gerçekleşir.
  • 35. • Çizgili kasların kasılması düz kaslara göre çok kuvvetli ve hızlı ama kısa sürelidir. • İstemli çalışır.
  • 36. • • • • Omurgalıların iskelet kasları Eklembacaklıların kaslarının hepsi Yumuşakçaların kalp kasları çizgilidir. İnsanda vücut ağırlığının %40’ını iskelet kası oluşturur.
  • 37. • Yan yana gelen kas lifleri perimysium denen retiküler bağ dokusu ile kuşatılarak primer kas demetlerini oluşturur. • Yan yana gelen primer demetler epimysium denen ikinci bir bağ doku ile çevrilerek kasları oluşturur. • Kan damarları ve sinirler kası saran bağ dokuları içinde bulunur ve kasın metabolizmasını düzenlerler.
  • 38. • Farklılaşan iskelet kası hücreleri düz kaslar gibi mitotik bölünme yeteneklerini kaybeder. • Dolayısıyla yaralanmalarda kendini tamir edemez. • Kas dokunun tamiratı kas demetlerini kuşatan bağ doku tarafından yapılır.
  • 39. • Kasların erginlerde kalınlaşması veya vücut geliştirme yöntemleri ile kasların normalden fazla büyümesi, liflerin (hücrelerin) sayıca çoğalmasından değil hacimce büyümesinden ileri gelir. • Bu hacim artışı ise miyofibrillerin çoğalmasından ziyade sadece sarkoplazmanın artmasından kaynaklanır.
  • 40. KALP KASI (MİYOKARD) • Kalp kası da çizgili bir yapı göstermesine karşın (miyofibril yapısı aynı) hücre yapısı ve fizyolojisi bakımından iskelet kasından farklıdır. • İskelet kası lifleri miyoblastların birleşmesinden oluştuğundan sarkoplazması ve nükleusu fazla • Kalp kası lifleri tek hücreden oluşur.
  • 41. • Kalp kası hücrelerinde bir, nadiren 2 nükleus bulunur. • Çatallanmış yassı uçlara sahiptirler. • Bu yassı uçlarla birbirine birleşen kas hücreleri üç boyutlu bir kas ağı oluşturur.
  • 42. • Çizgili kaslarda ise lifler birbirine paralel uzanır ve dallanma göstermez.
  • 43. • Kalp kası hücrelerinde sarkoplazma daha fazla, miyofibriller ise daha azdır. • Nükleus miyofibrillerin orta kısmında bulunur. • Mitokondri sayısı daha fazladır.
  • 44. • Kalp kası hücreleri arasında teması kuran yassı uçların birleşme bölgelerine interkalar (ara) disk adı verilir.
  • 46. • İnterkalar disk, hücrelerin birleştiği yerde komşu hücre sarkolemmalarının kaynaşıp farklılaşmasından oluşan yoğun zar bölgeleridir.
  • 48. • Hücrelerarasında bağlantıyı kuvvetlendirdiği gibi kalp kasında yayılan kasılma ve sinirsel iletimin (aksiyon potansiyeli) hızla hücreden hücreye yayılmasını da sağlar.
  • 49. • Kalp kası çizgili olmasına rağmen istemsiz çalışır. • Pacemaker hücreleri denen özelleşmiş kalp kası hücrelerinde çıkan ritmik uyarılar kalbin bölümlerine yayılarak kalbin kasılması ve gevşemesi sağlanır.
  • 50. • Kalp kasındaki dallanmalardan ötürü aralarda boşluklar meydana gelir. • Bu boşluklarda retiküler bağ doku ve bunun içinde damar ve sinirler, mastosit, ve fibrositler bulunur. • Kalp kası hücreleri, kan damarlarınca zengin retiküler bağ doku tarafından beslenir. • Kalp kası da mitotik bölünme yeteneğini kaybetmiştir. • Zarara uğrayan kalp kası hücrelerinin yerini bağ dokusu alır. • Çeşitli nedenler yüzünden (ör. Yüksek tansiyon) bazı yetişkinlerde kalp büyümesi görülür. • Kalp büyümesi durumunda gene hücreler sayıca değil hacimce artar.