SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 14
Het belang van autonomie-ondersteuning
© 2017, Coert Visser
voor leerlingen èn docenten
AUTONOME MOTIVATIE
GROEIMINDSET
EFFECTIEVE
INSPANNING
BETEKENISVOLLE
PROGRESSIE
Progressiegericht werken
© 2017, Coert Visser
Gerard, een Havo-docent, keek de klas in van zijn collega
Wim en zag tot zijn verbazing dat deze klas, die als zeer
lastig bekend stond binnen de school, rustig en
ontspannen aan het werk was.
Hij sprak Wim tijdens de pauze met een verbaasde
glimlach aan: “Hoe heb jij dat voor elkaar gekregen,
man? Bij mij is het met deze klas een en al gedonder! Ik
zie geen andere mogelijkheid dan om ze keihard aan te
gaan pakken. De zweep erover!”
Wim glimlachte en zei toen dat hij de principes van autonomie-ondersteuning toepaste in zijn
klas en dat dat heel goed werkte. Hij legde uit dat het onder andere neerkwam op
keuzevrijheid bieden, leerlingen heel serieus nemen en dat de aanpak niet-autoritair was.
Toen hij dat hoorde zei Gerard: “Dat vind ik nogal naïef klinken van je. Als je dat doet lopen ze
zo over je heen!”
Lastige klas rustig aan het werk
• Traditionele kijk op motivatie geïnspireerd op het behaviorisme
• Eén van de belangrijke behavioristen was Skinner (zie foto), werkte
vooral met duiven en ratten
• Invloed behavioristen: werken met beloning en straf om mensen te
motiveren
• Problemen met behaviorisme:
• Mensen zijn geen duiven/ratten. Cognitieve psychologie heeft laten zien dat
cognities een enorm belangrijke rol bij motivatie spelen
• Onderzoek heeft laten zien dat belonen/straffen kwalitatief goede motivatie
kan ondermijnen (zie o.a. Deci, 1971; 1975), onder andere intrinsieke
motivatie
Motivatie: energie voor actie
© 2017, Coert Visser
Zelfdeterminatietheorie
• Ed Deci (r) en Richard Ryan (l), grondleggers van de
zelfdeterminatietheorie
• Een goed onderbouwde theorie over motivatie waaraan gewerkt
wordt door een groot netwerk van internationale onderzoekers
• Zes thema’s: 1) intrinsieke motivatie, 2) internalisatie van extrinsieke
motivatie, 3) psychologische basisbehoeften, 4) kenmerken van
doelen, 5) belang van relaties, 6) gecontroleerde vs. autonome
motivatie
• Er is veel onderzoek gedaan in de onderwijscontext
• Kern: het gaat niet zozeer om hoeveel motivatie je voor iets hebt
maar om de kwaliteit van je motivatie
© 2017, Coert Visser
Presentatie Coert Visser autonomie ondersteuning 2017
Twee soorten motivatie
• Belangrijk onderscheid: autonome motivatie versus
gecontroleerde motivatie
• Gecontroleerde motivatie = je vertoont het gedrag door
druk of verleiding (alles wat te maken heeft met belonen en
straffen). Gaat gepaard met druk en minder goed
functioneren, minder energie, minder volharding
• Autonome motivatie = je staat er volledig achter om het
gedrag te vertonen. Voordeel: meer welbevinden, beter
functioneren, meer energie, meer volharding
• Kortom: mensen functioneren op allerlei manieren beter
wanneer ze autonoom gemotiveerd zijn
© 2017, Coert Visser
Intrinsieke
motivatie:
omdat je het
interessant
vindt
Geïnternaliseerde
motivatie: omdat
je het belangrijk
vindt
Vanwege
‘verleiding’
Autonomie-ondersteuning:
• Perspectief van de ander
erkennen
• Keuzes bieden, initiatief
en exploratie stimuleren
• Een motivering voor
verwachtingen geven
• Autoritaire taal
vermijden
• Anderen betrekken bij
het stellen van doelen
Controlerend
aansturen/opvoeden:
• Autoritaire taal en toon
• Dreigen
• Schuldgevoel opwekken
• Straffen
• Belonen om iets gedaan
te krijgen
• Vleien
• Angst
• Spanning
• Korste weg naar het
doel nemen (inclusief
valsspelen)
• Weinig betrokkenheid
bij het werk
• Ontevreden, ongelukkig
• Beter presteren
• Creativiteit, flexibiliteit
• Betere samenwerking/
relaties / aanpassing
• Positievere emoties/
psycholische
gezondheid
• Plezier, energie, langer
volhouden
• Dieper leren
Autonome motivatie:
Je kiest zelf voor het gedrag en staat
er helemaal achter
Gecontroleerde motivatie:
Je vertoont het gedrag niet uit
eigen keuze en staat er niet volledig
achter
Vanwege
druk, dwang
© Bron: Coert Visser, De Psychologie van Progressie (2017)
Extrinsieke motivatie
Geïnternaliseerde motivatie
Intrinsieke
motivatie
Gecontroleerde motivatie
Moeten
Autonome motivatie
Willen
Externe druk
Iets doen vanwege
externe druk
(beloningen,
straffen)
Interne druk
Iets doen vanwege
interne moetens en
verwachtingen
Nut gedreven
Iets doen vanwege
ervaren zinvolheid,
relevantie
Waarde-
gedreven
Iets doen omdat
het past bij de
eigen waarden
Interesse-
gedreven
Iets doen
omdat het leuk/
interessant is
Onzekerheid,
faalangst,
weerstand,
apathie
Amotivatie
Niet kunnen,
niet willen,
geen interesse
of belang zien
Mate waarin psychologische basisbehoeften (aan autonomie, competentie, verbondenheid) worden vervuld
Spanning, angst,
weinig betrokkenheid
en volharding,
ontevredenheid
Schuldgevoel,
schaamte, gebrekkig
gevoel van
eigenwaarde
Gevoel van vrijwilligheid, plezier, energie,
volharding, dieper leren,
goede kwaliteit van werk, voldoening
Inactiviteit
Passiviteit,
vermijding,
opstandig
gedrag
ContextTypemotivatieRedenvoorgedragEffecten
© Bron: Coert Visser, Leren & presteren (2017)
Het motivatiecontinuüm
© 2017, Coert Visser
Gaat autonomie samen wel
met structuur?
• Mensen denken nogal eens dat autonomie en
structuur haaks op elkaar staan
• “Hoe kun je vrij zijn binnen regels en
structuren?”
© 2017, Coert Visser
• Maar ….. onderzoek laat zien:
• Die docenten die als het meest autonomie-ondersteunend worden
gezien door leerlingen bieden tevens het meest structuur
• Maar structuur bieden betekent niet: autoritair zijn!
© 2017, Coert Visser
• Duidelijke structuur
• Aansluiten bij
perspectief
• Bieden van keuzes
• Motiveren van
verwachtingen
• Stimuleren eigen
initiatief
• Etc.
• Autonome motivatie
• Betrokkenheid
• Welbevinden
• Meer energie/volharding
• Beter leren en
presteren
Management
HR
• “Ze/we geloven er echt in”
• “Ze/we vinden het echt
belangrijk”
• “Wat ik mijn leerlingen gun, wordt
mij ook gegund”
Leerlingen
Autonomie-ondersteuning
Docenten
Autonomie-
ondersteuning
© 2017, Coert Visser
De kracht van congruentie
• Autonome motivatie
• Betrokkenheid
• Welbevinden
• Meer energie/volharding
• Beter leren en
presteren
Wat kunnen we doen?
• Korte introductieworkshops in
scholen
• Training van docenten
• Training van leidinggevenden
• Intervisiesessies
• Projectmatige introductie van
autonomie-ondersteuning
Maarten van Steenkiste, professor Ontwikkelings-
en Motivatiepsychologie, Gent, België
© 2017, Coert Visser

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Sessie 22 & 33 De kracht van cocreatie binnen je werkcontext
Sessie 22 & 33 De kracht van cocreatie binnen je werkcontextSessie 22 & 33 De kracht van cocreatie binnen je werkcontext
Sessie 22 & 33 De kracht van cocreatie binnen je werkcontextVereniging Vlaamse Jeugddiensten
 
W11 chaos in het brein sandra elzinga - nibi vmbo conferentie 2014
W11 chaos in het brein   sandra elzinga - nibi vmbo conferentie 2014W11 chaos in het brein   sandra elzinga - nibi vmbo conferentie 2014
W11 chaos in het brein sandra elzinga - nibi vmbo conferentie 2014Tycho Malmberg
 
Motiverend werken met mensen met een eetstoornis
Motiverend werken met mensen met een eetstoornisMotiverend werken met mensen met een eetstoornis
Motiverend werken met mensen met een eetstoornisEls Verheyen
 
sessie 5 ppt stagebeleiding in je vakantiewerking een makkie of een karwei?ie
sessie 5 ppt stagebeleiding in je vakantiewerking een makkie of een karwei?iesessie 5 ppt stagebeleiding in je vakantiewerking een makkie of een karwei?ie
sessie 5 ppt stagebeleiding in je vakantiewerking een makkie of een karwei?ieVereniging Vlaamse Jeugddiensten
 
Bouwstenen voor motivatie
Bouwstenen voor motivatieBouwstenen voor motivatie
Bouwstenen voor motivatiejgijselhart
 
Noloc - Progressiegerichte (loopbaan) coaching
Noloc - Progressiegerichte (loopbaan) coachingNoloc - Progressiegerichte (loopbaan) coaching
Noloc - Progressiegerichte (loopbaan) coachingTeSsA FaBeR
 
Trekkerstraining dag 3
Trekkerstraining dag 3Trekkerstraining dag 3
Trekkerstraining dag 3Gijs_VVOB
 
Trekkerstraining dag 2
Trekkerstraining dag 2Trekkerstraining dag 2
Trekkerstraining dag 2Gijs_VVOB
 
Trekkerstraining dag 1
Trekkerstraining dag 1Trekkerstraining dag 1
Trekkerstraining dag 1Gijs_VVOB
 
IRB - Tool: Innovation Resilience Behaviour, een tool om teams veerkrachtiger...
IRB - Tool: Innovation Resilience Behaviour, een tool om teams veerkrachtiger...IRB - Tool: Innovation Resilience Behaviour, een tool om teams veerkrachtiger...
IRB - Tool: Innovation Resilience Behaviour, een tool om teams veerkrachtiger...Peter Oeij
 
Sessie 26 Graffitibeleid op maat van jouw gemeente- deel 2
Sessie 26 Graffitibeleid op maat van jouw gemeente- deel 2Sessie 26 Graffitibeleid op maat van jouw gemeente- deel 2
Sessie 26 Graffitibeleid op maat van jouw gemeente- deel 2Vereniging Vlaamse Jeugddiensten
 
Arnout Prince - Motivatie in het vo: wat weten we?
Arnout Prince - Motivatie in het vo: wat weten we?Arnout Prince - Motivatie in het vo: wat weten we?
Arnout Prince - Motivatie in het vo: wat weten we?Stijn Huijsmans
 
PPT feedback als motor voor zelfregulerend leren
PPT feedback als motor voor zelfregulerend lerenPPT feedback als motor voor zelfregulerend leren
PPT feedback als motor voor zelfregulerend lerenAnneliesMON
 
Slim "solliciteren" - HB café Delft
Slim "solliciteren" - HB café DelftSlim "solliciteren" - HB café Delft
Slim "solliciteren" - HB café DelftTeSsA FaBeR
 

Mais procurados (16)

Sessie 22 & 33 De kracht van cocreatie binnen je werkcontext
Sessie 22 & 33 De kracht van cocreatie binnen je werkcontextSessie 22 & 33 De kracht van cocreatie binnen je werkcontext
Sessie 22 & 33 De kracht van cocreatie binnen je werkcontext
 
W11 chaos in het brein sandra elzinga - nibi vmbo conferentie 2014
W11 chaos in het brein   sandra elzinga - nibi vmbo conferentie 2014W11 chaos in het brein   sandra elzinga - nibi vmbo conferentie 2014
W11 chaos in het brein sandra elzinga - nibi vmbo conferentie 2014
 
Motiverend werken met mensen met een eetstoornis
Motiverend werken met mensen met een eetstoornisMotiverend werken met mensen met een eetstoornis
Motiverend werken met mensen met een eetstoornis
 
sessie 5 ppt stagebeleiding in je vakantiewerking een makkie of een karwei?ie
sessie 5 ppt stagebeleiding in je vakantiewerking een makkie of een karwei?iesessie 5 ppt stagebeleiding in je vakantiewerking een makkie of een karwei?ie
sessie 5 ppt stagebeleiding in je vakantiewerking een makkie of een karwei?ie
 
Bouwstenen voor motivatie
Bouwstenen voor motivatieBouwstenen voor motivatie
Bouwstenen voor motivatie
 
Verander management
Verander managementVerander management
Verander management
 
Noloc - Progressiegerichte (loopbaan) coaching
Noloc - Progressiegerichte (loopbaan) coachingNoloc - Progressiegerichte (loopbaan) coaching
Noloc - Progressiegerichte (loopbaan) coaching
 
Trekkerstraining dag 3
Trekkerstraining dag 3Trekkerstraining dag 3
Trekkerstraining dag 3
 
Trekkerstraining dag 2
Trekkerstraining dag 2Trekkerstraining dag 2
Trekkerstraining dag 2
 
Trekkerstraining dag 1
Trekkerstraining dag 1Trekkerstraining dag 1
Trekkerstraining dag 1
 
IRB - Tool: Innovation Resilience Behaviour, een tool om teams veerkrachtiger...
IRB - Tool: Innovation Resilience Behaviour, een tool om teams veerkrachtiger...IRB - Tool: Innovation Resilience Behaviour, een tool om teams veerkrachtiger...
IRB - Tool: Innovation Resilience Behaviour, een tool om teams veerkrachtiger...
 
Sessie 26 Graffitibeleid op maat van jouw gemeente- deel 2
Sessie 26 Graffitibeleid op maat van jouw gemeente- deel 2Sessie 26 Graffitibeleid op maat van jouw gemeente- deel 2
Sessie 26 Graffitibeleid op maat van jouw gemeente- deel 2
 
Arnout Prince - Motivatie in het vo: wat weten we?
Arnout Prince - Motivatie in het vo: wat weten we?Arnout Prince - Motivatie in het vo: wat weten we?
Arnout Prince - Motivatie in het vo: wat weten we?
 
PPT feedback als motor voor zelfregulerend leren
PPT feedback als motor voor zelfregulerend lerenPPT feedback als motor voor zelfregulerend leren
PPT feedback als motor voor zelfregulerend leren
 
Slim "solliciteren" - HB café Delft
Slim "solliciteren" - HB café DelftSlim "solliciteren" - HB café Delft
Slim "solliciteren" - HB café Delft
 
Weerstanden
WeerstandenWeerstanden
Weerstanden
 

Semelhante a Presentatie Coert Visser autonomie ondersteuning 2017

Gezondheid van pubers.ppt
Gezondheid van pubers.pptGezondheid van pubers.ppt
Gezondheid van pubers.pptGeraldElb
 
Positief coachen.kbkb def
Positief coachen.kbkb defPositief coachen.kbkb def
Positief coachen.kbkb defFreek Onzia
 
Training 0p eigen kracht
Training 0p eigen krachtTraining 0p eigen kracht
Training 0p eigen krachtJan De Koning
 
Vandamme De leraar en zijn identiteit VELON VELOV 2015 becommentarieerde pres...
Vandamme De leraar en zijn identiteit VELON VELOV 2015 becommentarieerde pres...Vandamme De leraar en zijn identiteit VELON VELOV 2015 becommentarieerde pres...
Vandamme De leraar en zijn identiteit VELON VELOV 2015 becommentarieerde pres...Deep Evolvement Institute
 
Samenvatting actief leren
Samenvatting actief lerenSamenvatting actief leren
Samenvatting actief lerenflorent.sandron
 
Presentatie IiP | actieve zelfstandige leerling
Presentatie IiP | actieve zelfstandige leerlingPresentatie IiP | actieve zelfstandige leerling
Presentatie IiP | actieve zelfstandige leerlingLiemers College
 
Opvoeden en gedrag deel 1(laatste versie)
Opvoeden en gedrag deel 1(laatste versie)Opvoeden en gedrag deel 1(laatste versie)
Opvoeden en gedrag deel 1(laatste versie)CVO-SSH
 
Het ontwikkelen van een groeimindset
Het ontwikkelen van een groeimindsetHet ontwikkelen van een groeimindset
Het ontwikkelen van een groeimindsetETION
 
Het ontwikkelen van een groeimindset
Het ontwikkelen van een groeimindsetHet ontwikkelen van een groeimindset
Het ontwikkelen van een groeimindsetETION
 
Les 3, verschil mag er zijn
Les 3, verschil mag er zijnLes 3, verschil mag er zijn
Les 3, verschil mag er zijnCollin Koenen
 
Groeimindset hans van Dijck op de expo van School aan Zet
Groeimindset hans van Dijck op de expo van School aan ZetGroeimindset hans van Dijck op de expo van School aan Zet
Groeimindset hans van Dijck op de expo van School aan ZetExpoSchoolaanZet
 
Werkgelukdeskundige of opleiding voor gelukscoach
Werkgelukdeskundige of opleiding voor gelukscoachWerkgelukdeskundige of opleiding voor gelukscoach
Werkgelukdeskundige of opleiding voor gelukscoach✔Sheila Neijman
 
Vbz kam 23 april 2015
Vbz kam 23 april 2015Vbz kam 23 april 2015
Vbz kam 23 april 2015Cees Pronk
 
4de lesdag kindfactoren
4de lesdag kindfactoren4de lesdag kindfactoren
4de lesdag kindfactorenCVO-SSH
 
Gezin als systeem lesdag 2
Gezin als systeem lesdag 2Gezin als systeem lesdag 2
Gezin als systeem lesdag 2CVO-SSH
 
Hand out kenmerken van werkstress en werkplezier
Hand out kenmerken van werkstress en werkplezierHand out kenmerken van werkstress en werkplezier
Hand out kenmerken van werkstress en werkplezierFrank Smilda
 
Healthy ageing francien absg
Healthy ageing francien absgHealthy ageing francien absg
Healthy ageing francien absgFrancien Bazelier
 

Semelhante a Presentatie Coert Visser autonomie ondersteuning 2017 (20)

Assertiviteit
AssertiviteitAssertiviteit
Assertiviteit
 
Gezondheid van pubers.ppt
Gezondheid van pubers.pptGezondheid van pubers.ppt
Gezondheid van pubers.ppt
 
Positief coachen.kbkb def
Positief coachen.kbkb defPositief coachen.kbkb def
Positief coachen.kbkb def
 
Slides webinar 6
Slides webinar 6Slides webinar 6
Slides webinar 6
 
Training 0p eigen kracht
Training 0p eigen krachtTraining 0p eigen kracht
Training 0p eigen kracht
 
Vandamme De leraar en zijn identiteit VELON VELOV 2015 becommentarieerde pres...
Vandamme De leraar en zijn identiteit VELON VELOV 2015 becommentarieerde pres...Vandamme De leraar en zijn identiteit VELON VELOV 2015 becommentarieerde pres...
Vandamme De leraar en zijn identiteit VELON VELOV 2015 becommentarieerde pres...
 
Samenvatting actief leren
Samenvatting actief lerenSamenvatting actief leren
Samenvatting actief leren
 
Presentatie IiP | actieve zelfstandige leerling
Presentatie IiP | actieve zelfstandige leerlingPresentatie IiP | actieve zelfstandige leerling
Presentatie IiP | actieve zelfstandige leerling
 
Opvoeden en gedrag deel 1(laatste versie)
Opvoeden en gedrag deel 1(laatste versie)Opvoeden en gedrag deel 1(laatste versie)
Opvoeden en gedrag deel 1(laatste versie)
 
Het ontwikkelen van een groeimindset
Het ontwikkelen van een groeimindsetHet ontwikkelen van een groeimindset
Het ontwikkelen van een groeimindset
 
Het ontwikkelen van een groeimindset
Het ontwikkelen van een groeimindsetHet ontwikkelen van een groeimindset
Het ontwikkelen van een groeimindset
 
Les 3, verschil mag er zijn
Les 3, verschil mag er zijnLes 3, verschil mag er zijn
Les 3, verschil mag er zijn
 
Groeimindset hans van Dijck op de expo van School aan Zet
Groeimindset hans van Dijck op de expo van School aan ZetGroeimindset hans van Dijck op de expo van School aan Zet
Groeimindset hans van Dijck op de expo van School aan Zet
 
Werkgelukdeskundige of opleiding voor gelukscoach
Werkgelukdeskundige of opleiding voor gelukscoachWerkgelukdeskundige of opleiding voor gelukscoach
Werkgelukdeskundige of opleiding voor gelukscoach
 
Vbz kam 23 april 2015
Vbz kam 23 april 2015Vbz kam 23 april 2015
Vbz kam 23 april 2015
 
4de lesdag kindfactoren
4de lesdag kindfactoren4de lesdag kindfactoren
4de lesdag kindfactoren
 
Gezin als systeem lesdag 2
Gezin als systeem lesdag 2Gezin als systeem lesdag 2
Gezin als systeem lesdag 2
 
Hand out kenmerken van werkstress en werkplezier
Hand out kenmerken van werkstress en werkplezierHand out kenmerken van werkstress en werkplezier
Hand out kenmerken van werkstress en werkplezier
 
Een emmer vol tranen,
Een emmer vol tranen,Een emmer vol tranen,
Een emmer vol tranen,
 
Healthy ageing francien absg
Healthy ageing francien absgHealthy ageing francien absg
Healthy ageing francien absg
 

Mais de Coert Visser

Contaminated mindware how can we protect ourselves against it
Contaminated mindware  how can we protect ourselves against itContaminated mindware  how can we protect ourselves against it
Contaminated mindware how can we protect ourselves against itCoert Visser
 
Contaminated mindware nl
Contaminated mindware nlContaminated mindware nl
Contaminated mindware nlCoert Visser
 
The noam 7 steps approach of progress focused work
The noam 7 steps approach of progress focused workThe noam 7 steps approach of progress focused work
The noam 7 steps approach of progress focused workCoert Visser
 
De 7 stappen aanpak
De 7 stappen aanpakDe 7 stappen aanpak
De 7 stappen aanpakCoert Visser
 
5 progressiegerichte vragen voor teams
5 progressiegerichte vragen voor teams5 progressiegerichte vragen voor teams
5 progressiegerichte vragen voor teamsCoert Visser
 
5 progress focused questions for teams
5 progress focused questions for teams5 progress focused questions for teams
5 progress focused questions for teamsCoert Visser
 
The noam 7 steps approach of progress focused work
The noam 7 steps approach of progress focused workThe noam 7 steps approach of progress focused work
The noam 7 steps approach of progress focused workCoert Visser
 

Mais de Coert Visser (7)

Contaminated mindware how can we protect ourselves against it
Contaminated mindware  how can we protect ourselves against itContaminated mindware  how can we protect ourselves against it
Contaminated mindware how can we protect ourselves against it
 
Contaminated mindware nl
Contaminated mindware nlContaminated mindware nl
Contaminated mindware nl
 
The noam 7 steps approach of progress focused work
The noam 7 steps approach of progress focused workThe noam 7 steps approach of progress focused work
The noam 7 steps approach of progress focused work
 
De 7 stappen aanpak
De 7 stappen aanpakDe 7 stappen aanpak
De 7 stappen aanpak
 
5 progressiegerichte vragen voor teams
5 progressiegerichte vragen voor teams5 progressiegerichte vragen voor teams
5 progressiegerichte vragen voor teams
 
5 progress focused questions for teams
5 progress focused questions for teams5 progress focused questions for teams
5 progress focused questions for teams
 
The noam 7 steps approach of progress focused work
The noam 7 steps approach of progress focused workThe noam 7 steps approach of progress focused work
The noam 7 steps approach of progress focused work
 

Presentatie Coert Visser autonomie ondersteuning 2017

  • 1. Het belang van autonomie-ondersteuning © 2017, Coert Visser voor leerlingen èn docenten
  • 3. Gerard, een Havo-docent, keek de klas in van zijn collega Wim en zag tot zijn verbazing dat deze klas, die als zeer lastig bekend stond binnen de school, rustig en ontspannen aan het werk was. Hij sprak Wim tijdens de pauze met een verbaasde glimlach aan: “Hoe heb jij dat voor elkaar gekregen, man? Bij mij is het met deze klas een en al gedonder! Ik zie geen andere mogelijkheid dan om ze keihard aan te gaan pakken. De zweep erover!” Wim glimlachte en zei toen dat hij de principes van autonomie-ondersteuning toepaste in zijn klas en dat dat heel goed werkte. Hij legde uit dat het onder andere neerkwam op keuzevrijheid bieden, leerlingen heel serieus nemen en dat de aanpak niet-autoritair was. Toen hij dat hoorde zei Gerard: “Dat vind ik nogal naïef klinken van je. Als je dat doet lopen ze zo over je heen!” Lastige klas rustig aan het werk
  • 4. • Traditionele kijk op motivatie geïnspireerd op het behaviorisme • Eén van de belangrijke behavioristen was Skinner (zie foto), werkte vooral met duiven en ratten • Invloed behavioristen: werken met beloning en straf om mensen te motiveren • Problemen met behaviorisme: • Mensen zijn geen duiven/ratten. Cognitieve psychologie heeft laten zien dat cognities een enorm belangrijke rol bij motivatie spelen • Onderzoek heeft laten zien dat belonen/straffen kwalitatief goede motivatie kan ondermijnen (zie o.a. Deci, 1971; 1975), onder andere intrinsieke motivatie Motivatie: energie voor actie © 2017, Coert Visser
  • 5. Zelfdeterminatietheorie • Ed Deci (r) en Richard Ryan (l), grondleggers van de zelfdeterminatietheorie • Een goed onderbouwde theorie over motivatie waaraan gewerkt wordt door een groot netwerk van internationale onderzoekers • Zes thema’s: 1) intrinsieke motivatie, 2) internalisatie van extrinsieke motivatie, 3) psychologische basisbehoeften, 4) kenmerken van doelen, 5) belang van relaties, 6) gecontroleerde vs. autonome motivatie • Er is veel onderzoek gedaan in de onderwijscontext • Kern: het gaat niet zozeer om hoeveel motivatie je voor iets hebt maar om de kwaliteit van je motivatie © 2017, Coert Visser
  • 7. Twee soorten motivatie • Belangrijk onderscheid: autonome motivatie versus gecontroleerde motivatie • Gecontroleerde motivatie = je vertoont het gedrag door druk of verleiding (alles wat te maken heeft met belonen en straffen). Gaat gepaard met druk en minder goed functioneren, minder energie, minder volharding • Autonome motivatie = je staat er volledig achter om het gedrag te vertonen. Voordeel: meer welbevinden, beter functioneren, meer energie, meer volharding • Kortom: mensen functioneren op allerlei manieren beter wanneer ze autonoom gemotiveerd zijn © 2017, Coert Visser
  • 8. Intrinsieke motivatie: omdat je het interessant vindt Geïnternaliseerde motivatie: omdat je het belangrijk vindt Vanwege ‘verleiding’ Autonomie-ondersteuning: • Perspectief van de ander erkennen • Keuzes bieden, initiatief en exploratie stimuleren • Een motivering voor verwachtingen geven • Autoritaire taal vermijden • Anderen betrekken bij het stellen van doelen Controlerend aansturen/opvoeden: • Autoritaire taal en toon • Dreigen • Schuldgevoel opwekken • Straffen • Belonen om iets gedaan te krijgen • Vleien • Angst • Spanning • Korste weg naar het doel nemen (inclusief valsspelen) • Weinig betrokkenheid bij het werk • Ontevreden, ongelukkig • Beter presteren • Creativiteit, flexibiliteit • Betere samenwerking/ relaties / aanpassing • Positievere emoties/ psycholische gezondheid • Plezier, energie, langer volhouden • Dieper leren Autonome motivatie: Je kiest zelf voor het gedrag en staat er helemaal achter Gecontroleerde motivatie: Je vertoont het gedrag niet uit eigen keuze en staat er niet volledig achter Vanwege druk, dwang © Bron: Coert Visser, De Psychologie van Progressie (2017)
  • 9. Extrinsieke motivatie Geïnternaliseerde motivatie Intrinsieke motivatie Gecontroleerde motivatie Moeten Autonome motivatie Willen Externe druk Iets doen vanwege externe druk (beloningen, straffen) Interne druk Iets doen vanwege interne moetens en verwachtingen Nut gedreven Iets doen vanwege ervaren zinvolheid, relevantie Waarde- gedreven Iets doen omdat het past bij de eigen waarden Interesse- gedreven Iets doen omdat het leuk/ interessant is Onzekerheid, faalangst, weerstand, apathie Amotivatie Niet kunnen, niet willen, geen interesse of belang zien Mate waarin psychologische basisbehoeften (aan autonomie, competentie, verbondenheid) worden vervuld Spanning, angst, weinig betrokkenheid en volharding, ontevredenheid Schuldgevoel, schaamte, gebrekkig gevoel van eigenwaarde Gevoel van vrijwilligheid, plezier, energie, volharding, dieper leren, goede kwaliteit van werk, voldoening Inactiviteit Passiviteit, vermijding, opstandig gedrag ContextTypemotivatieRedenvoorgedragEffecten © Bron: Coert Visser, Leren & presteren (2017) Het motivatiecontinuüm
  • 10. © 2017, Coert Visser
  • 11. Gaat autonomie samen wel met structuur? • Mensen denken nogal eens dat autonomie en structuur haaks op elkaar staan • “Hoe kun je vrij zijn binnen regels en structuren?” © 2017, Coert Visser • Maar ….. onderzoek laat zien: • Die docenten die als het meest autonomie-ondersteunend worden gezien door leerlingen bieden tevens het meest structuur • Maar structuur bieden betekent niet: autoritair zijn!
  • 12. © 2017, Coert Visser
  • 13. • Duidelijke structuur • Aansluiten bij perspectief • Bieden van keuzes • Motiveren van verwachtingen • Stimuleren eigen initiatief • Etc. • Autonome motivatie • Betrokkenheid • Welbevinden • Meer energie/volharding • Beter leren en presteren Management HR • “Ze/we geloven er echt in” • “Ze/we vinden het echt belangrijk” • “Wat ik mijn leerlingen gun, wordt mij ook gegund” Leerlingen Autonomie-ondersteuning Docenten Autonomie- ondersteuning © 2017, Coert Visser De kracht van congruentie • Autonome motivatie • Betrokkenheid • Welbevinden • Meer energie/volharding • Beter leren en presteren
  • 14. Wat kunnen we doen? • Korte introductieworkshops in scholen • Training van docenten • Training van leidinggevenden • Intervisiesessies • Projectmatige introductie van autonomie-ondersteuning Maarten van Steenkiste, professor Ontwikkelings- en Motivatiepsychologie, Gent, België © 2017, Coert Visser