Verklaring bij de cijfers van aantallen Syriëgangers uit Limburg

1. Uitgereisd: 4
- Een man uit Roermond,
- een 24-jarige bekeerlinge uit Sittard,
- de 33-jarige Tsjetsjeense moeder uit Maastricht*
- 19-jarige man uit Maastricht
politie rekent Luca (9) en Aysha(8) niet mee:
zijn ontvoerd door Tsjetsjeense moeder,
geen vrijwillig vertrek
Potentiële uitreizig(st)ers: 3
- 24-jarige bekeerlinge uit Sittard,
- 15-jarige Somalisch meisje uit Sittard,
- onbekende man uit Venray (tijdelijk spoorloos
geweest, werd aangenomen dat hij was
uitgereisd en daarom aanvankelijk meegeteld
bij uitreizigers)
Teruggekeerd: 2
- Aïcha (19) uit Maastricht
- Roermondse uitreiziger
Omgekomen: 1
- Sultan Berzel uit Maastricht, zelfmoord-
aanslag in Bagdad, dood is officieel bevestigd.
Diens 19-jarige Maastrichtse vriend van Iraaks-
Koerdische afkomst sneuvelt vermoedelijk op
het strijdveld, dood onbevestigd, wordt
daarom meegeteld bij huidige uitreizigers
Monitoren radicalisering: ± 30
- lijst met subjecten, wisselend aantal,
n.a.v. informatie van familie, scholen,
wijkagenten, incidenten enz.
Cijfers Syrië/Irakgangers landelijk
- Nu in buitenland: 136
- Teruggekeerd: 51
- Verijdeld: 30 (waarvan 5 de 2e keer)
- Omgekomen: 30
DE ‘UITGEREISDEN’ UIT LIMBURG
A Sultan Berzel, B Aïcha, C Umm, D Aysha en E Luca
A
B C
E
bron:
politie eenheid Limburg
Aantallen in zwarte balkjes: politie - Uitleg en verklaring: de auteurs
D
door Johan vd Beek en Claire v Dyck
V
ier Limburgers zijn uit-
gereisd naar grondge-
bied dat wordt be-
heerst door de terreur-
groepen Islamitische
Staat of Jabhat al-Nusra. Dat aantal
noemde Els Brekelmans, plaatsver-
vangend chef van de eenheid Lim-
burg van de Nationale Politie, an-
derhalve week geleden.
Ze deed dat tijdens een presentatie
in het provinciehuis in Maastricht,
voorafgaande aan een debat over ra-
dicalisering. Ze noemde tijdens
haar presentatie nog twee cijfers:
dertig en elf.
Die dertig sloeg op een fluctueren-
de lijst van inwoners van deze
provincie die worden gemonitord
omdat ze tekenen van radicalise-
ring vertonen. Die elf sloeg op de
Limburgers die kennelijk als zo ge-
vaarlijk worden gezien dat ze op
een „nationale lijst” staan „van
mensen van wie bijvoorbeeld de te-
goeden zijn bevroren zodat zij de
strijd niet kunnen faciliteren en
om te voorkomen dat zij weer uit-
reizen”.
Naar nu blijkt doelde Brekelmans
daarmee niet op de nationale terro-
rismelijst waar op dit moment veer-
tig namen op prijken van mensen
wier financiële tegoeden zijn bevro-
ren, maar op een landelijke (inter-
ne) lijst die de politie hanteert.
Hoeveel mensen in totaal op die
geheime lijst staan, wil de politie
niet zeggen. Wel zou het aantal
van elf Limburgers op die lijst
„niet bovenproportioneel” zijn.
Naakte cijfers of lijsten kunnen,
zonder toelichting, leiden tot ver-
warring. Of zelfs tot voorbarige con-
clusies. Deze krant was aanwezig
bij enkele zogeheten expertmeet-
ings die momenteel in Limburgse
steden plaatsvinden. Doel van die
bijeenkomsten is het (vroegtijdig)
herkennen van tekenen van radica-
lisering bij moslimjongeren. Op
die middagen voor zogeheten eer-
stelijnsmedewerkers - gemeentelij-
ke contactambtenaren, politiemen-
sen, mensen uit het onderwijs en
welzijns- en jongerenwerk - werd
ook het cijfer van vier uitreizigers
(eerder drie) voor Limburg ge-
noemd in officiële presentaties
door politiefunctionarissen. Zon-
der dat daar overigens, althans bij
de bijeenkomsten waar deze krant
bij aanwezig was, duiding bij werd
gegeven. Hierdoor ontstond in een
aantal gevallen, op één van de ses-
sies zelfs bevestigd door de expert
die de bijeenkomst leidde - het
idee „dat het wel meeviel” met die
radicalisering in Limburg. Drie of
vier uitreizigers, dat is toch verwaar-
loosbaar?
Complex wordt het pas als je beseft
dat zowel het door het Openbaar
Ministerie eerder genoemde cijfer
van tien uitreizigers als het cijfer
van drie of vier klopt. Het ligt maar
helemaal aan de rekenmethode die
je hanteert (zie graphic).
Er is een oude wijsheid die zegt dat
cijfers niet liegen maar ook niets
zeggen over de werkelijkheid.
Ter illustratie: toen deze krant in
A
fgelopen zaterdag speel-
de Joe Satriani in Heer-
len. Hij wordt gezien als
de beste rockgitarist ter
wereld. Veel van zijn leerlingen
(onder wie Steve Vai) bevestigen
dat. Waarom de beste rockgitarist
ter wereld geen arena’s maar be-
scheiden zalen vult, is verklaar-
baar. Satriani opereert in een ni-
che. Hij appelleert niet aan ‘de
smaak van het brede publiek’.
Iets vergelijkbaars zie je bij het Ro-
senberg trio. Stochelo Rosenberg
wordt door veel gitaristen erkend
als de Jimi Hendrix van de jazz ma-
nouche of ‘zigeunerjazz’. Hij is de
ware erfgenaam van Django Rein-
hardt. Wat hij doet op de gitaar is
zo weergaloos en complex dat het
velen boven de pet gaat. Extra han-
dicap is dat jazz manouche door
‘het brede publiek’ wordt ervaren
als feestmuziek. Iets dat bij recep-
ties hoort, net zoals dixieland vroe-
ger fungeerde als bitterballen-
soundtrack bij VVD-bijeenkom-
sten.
Een deel van het concert zaterdag
besteedde ik aan het bestuderen
van het publiek. Dat bestond voor
ruim 80 procent uit mannen en
jongens. Ik heb er geen weten-
schappelijk onderzoek op los
gelaten, maar ik vermoed dat die
groep onder te verdelen is in:
gitaristen (amateurs en professio-
nals), gitaardocenten en jongens
die net een gitaar hebben gekocht.
Dat zag je ook aan het a-typische
gedrag van het publiek. Geen ge-
zwaai met aanstekers, biersmijten
of wezenloos gespring. Velen wa-
ren gekomen om van dichtbij mee
te maken hoeveel kippenvel ge-
paard gaat met het kijken naar ie-
mand die zijn instrument totaal be-
heerst en gelijktijdig de indruk
weet te wekken dat het niet moei-
lijk is.
Wie cijfers communiceert,
moet zoveel als mogelijk
ook het verhaal achter
die cijfers vertellen.
Aan de kant
door Johan van de Beek
ᮣ
RADICALISERING
Satriani
Reageren? j.van.de.beek@mgl.nl
Het Openbaar Minis-
terie (OM) Limburg
bevestigde afgelo-
pen zomer tegen-
over deze krant dat
in totaal tien Lim-
burgers waren ver-
trokken naar het ka-
lifaat. De politie han-
teert, ook in zogehe-
ten expertmeetings,
het getal van vier. Bei-
de getallen kloppen.
Hoe kan dat?
Slachtoffer schietpartij is
30-jarige Brunssumer
Levensgevaarlijke
achtervolging over A2,
man opgepakt
Meer dan 200.000
mensen zien
Facebookvideo Imme
Meest gelezen
Verkeersdode Konings-
lust is 72-jarige man uit
Sevenum
Chemelot-terrein open
voor bezoekers
Gewonde bij grote
brand in oude
champignonkwekerij
Ospel
Populaire video’s
SERVICE • ACHTERGROND • DOSSIERS
www.limburger.nl
Facebook/Limburger.nl
SERVICE • ACHTERGROND • DOSSIERS
www.limburger.nl
Facebook/Limburger.nl
Maandag 28 september 2015 www.limburger.nl
themavandedag HE-A02
Max Verstappen heeft zijn inhaalra-
ce tijdens de GP van Japan gisteren
bekroond met twee punten voor
het WK. De Limburger begon de ra-
ce op het circuit van Suzuka vanaf
de zeventiende startplek en eindig-
de op de negende plek. De 17-jarige
Verstappen liet weer fraaie staal-
tjes stuurmanskunst zien. De GP
van Japan werd gewonnen door Le-
wis Hamilton (Mercedes), voor
zijn teamgenoot Nico Rosberg.
Roda JC heeft gisteren voor de
tweede keer dit seizoen verloren.
Twente was in de eigen Grolsch
Veste met 2-1 te sterk. De Kerkraad-
se treffer werd gescoord door Tomi
Juric. In de eerste divisie versloeg
VVV Helmond Sport met 4-1. Grote
man bij de thuisploeg was Ralf
Seuntjens met twee treffers. Fortu-
na heeft zijn slechte thuisreputatie
niet kunnen oppoetsen. Tegen
NAC werd met 1-2 verloren.
Arjan Postma maakt al decennium
programma’s voor RTV Noord-Hol-
land, de provincie waar hij bos-
wachter was tot het papierwerk
hem te veel werd. Een paar jaar ge-
leden debuteerde hij in De Wereld
Draait Door, waar bij opviel door
zijn relaxte optreden en zijn humo-
ristische verhalen. De freelance
boswachter, zoals hij zichzelf
noemt, is nu een tv-persoonlijk-
heid met een eigen programma.
De Amerikaanse Darlene Kolden-
hoven (met Hollandse roots) won
een Grammy en was verantwoorde-
lijk voor de vocale prestaties van
de nonnen in de Sister Act-films,
waarin ze zelf ook meespeelde (de
non met de tamboerijn). Afgelopen
weekend was de vermaarde zang-
coach te gast in Stein, voor een op-
treden en om Limburgse koorle-
den en zangers de kneepjes van de
zangkunst bij te brengen.
De handballers van Lions hebben
zaterdag de finale van de Supercup
verloren van Volendam. In eigen
hal deed de regerend landskam-
pioen met 24-23 onder voor de
aartsrivaal. Lions deed vooral zich-
zelf de das om. Grote kansen wer-
den vooral na rust onbenut gela-
ten, waar Volendam wel bleef sco-
ren. Lions-coach Monique Tijster-
man: „We hebben deze nederlaag
aan onszelf te wijten.”
Roken op het balkon, in de tuin of
zelfs in huis moet worden verbo-
den als het overlast voor de buren
veroorzaakt. Dat is de inzet van
een rechtszaak die Clean Air Neder-
land volgend jaar gaat voeren. De
antirokersclub krijgt veel klachten
over rokende buren. In de wet staat
dat buren elkaar geen hinder mo-
gen toebrengen, maar de klager
moet aantonen dat zijn rokende bu-
ren onrechtmatig handelen.
A8/9 SCALA
Freelance boswachter
maakt tv-carrière
C10/11/12 SPORT
Lions moet Supercup
aan Volendam laten
C20 SPORT
Inhaalrace Verstappen
bekroond met punten
C2/C3 SPORT
Roda JC en Fortuna
verliezen, zege VVV
A4 BINNENLAND
Clean Air naar rechter
voor rookvrij balkon
B11 CULTUUR
De meezingende
coach van ‘Sister Act’
maart van dit jaar melding maakte
van de ontvoering, naar het kali-
faat, van twee jonge kinderen uit
Maastricht door hun Tsjetsjeense
moeder, kwam het totaal aantal
Maastrichtse uitreizigers voor deze
krant uit op zes: Aïcha, Sultan Ber-
zel, diens vriend Azad* en Umm*
met de kinderen Luca en Aysha. Re-
levant was dat uit journalistiek on-
derzoek bleek dat die zes mensen
elkaar allemaal kenden of hadden
gekend. Ze volgden Koranlessen of
Arabische les bij dezelfde stichting,
of hadden bij elkaar op school geze-
ten en/of waren vrienden op socia-
le netwerken. Dat was voor toen-
malig burgemeester Onno Hoes
van Maastricht aanleiding publieke-
lijk aan te kondigen dat hij zou la-
ten onderzoeken of er sprake was
van een ‘islamitische cel’ in de Lim-
burgse hoofdstad.
Dit illustreert dus het verschil tus-
sen een contextuele benadering
van cijfers of een benadering waar-
bij je uitgaat van de rekenkundige
premisse dat alleen wie nu is Syrië
is, het predikaat uitreiziger ver-
dient. Als je die laatste methode
hanteert en bovendien kinderen
niet meerekent (die immers, zo re-
deneert de politie, niet vrijwillig
zijn uitgereisd) komt het totaal
voor Maastricht uit op 2: Umm* en
Azad*.
Dit is dus een definitiekwestie. Vol-
gens de laatste methode is een va-
kantieganger bijvoorbeeld iemand
die nu op vakantie is. Wie cijfers
communiceert, of dat nu journalis-
ten zijn of opsporingsdiensten, zou
zoveel als mogelijk het verhaal ach-
ter de grafiek moeten laten zien,
juist om ongewenste effecten te
voorkomen.
Om het voorbeeld van Sultan Ber-
zel nog eens aan te halen: alleen al
de reacties op zijn dood, via een
zelfmoordaanslag in Bagdad waar-
bij 23 doden vielen, zou volgens
een contextuele benadering al een
onderzoek naar een ‘islamitische
cel’ kunnen verdienen.
Waarom?
Niet alleen de ouders van Berzel ga-
ven signalen af dat hun zoon een
martelaar was (wat impliceert dat
zij het jihadistisch gedachtegoed
onderschreven dat de bron is voor
zelfmoordaanslagen), dat deden de
nodige Maastrichtse vrienden en
vriendinnen destijds op sociale
netwerken ook.
De statistiek ‘omgekomen: 1’ klopt
dus. Berzels dood is bevestigd via
DNA. Wat ook klopt is dat er in
Maastricht, maar ook op andere
plekken in Limburg, nogal wat
mensen rondlopen die, zoals publi-
cist en radicaliseringsdeskundige
Ibrahim Wijbenga dat omschrijft,
„geen dempende werking” hebben
op radicaal gedachtegoed. Het zijn
die mensen waarop de focus zou
moeten liggen in expertmeetings,
ook al is die groep niet direct in cij-
fers of statistieken te vangen.
* Azad en Umm zijn gefingeerde
namen. Hun echte namen zijn bij de
redactie bekend maar worden om
redenen van privacy en veiligheid
niet vermeld.
Zolang harde bewijzen voor de
dood van een Syriëganger ont-
breken, blijft die persoon in de
statistieken staan onder de noe-
mer ‘uitgereisd’. Justitie houdt
er rekening mee dat naast Sul-
tan Berzel (bevestigd via DNA)
nog twee Limburgers zijn om-
gekomen. De politie gaat in of-
ficiële presentaties uit van één.
Op uitdrukkelijk verzoek van
de familie - uit schaamte en ter
bescherming van de privacy -
is deze doodgewaande uit de
statistieken gehouden, luidt de
verklaring voor deze discrepan-
tie in de onderverdeling van
cijfers. Rechtsvervolging stopt
pas bij de dood van een ver-
dachte.
Tot voor kort werd gesproken
over één teruggekeerde
Syriëganger: jihadbruid Aïcha
uit Maastricht. Inmiddels is
ook een man uit Roermond te-
ruggekeerd. Over het lopende
strafrechtelijk onderzoek, dat
door de landelijke eenheid
wordt gedaan, doet justitie
geen mededelingen.
De cijfers
verklaard
MORGEN IN
LIMBURG ONDERNEEMT
www.limburgonderneemt.nl
Het Nieuwe Werken
De onderneming van de toekomst is een platte
organisatie. In staat om zich snel aan te passen,
met medewerkers die op eigen initiatief
meedenken en samenwerken.
illustratie Dabiq graphic MGL
Spookjihadi’s en terugkeerders
A3 HE-A02R