SlideShare uma empresa Scribd logo
1 de 34
Baixar para ler offline
Eindrapport
Het initiatief beloond
ONDERZOEK NAAR HET INSPELEN OP INITIATIEVEN UIT DE
SAMENLEVING DOOR DE GEMEENTEN AALTEN, OOST GELRE EN
WINTERSWIJK
2
Colofon
Dit onderzoek is uitgevoerd door de Rekenkamercommissie Aalten, Oost Gelre, Winterswijk.
Sinds september 2013 is deze rekenkamercommissie ingericht volgens het directeursmodel.
Directeur van de rekenkamercommissie is dr. Igno Pröpper. Hij heeft dit onderzoek
uitgevoerd samen met Krist Dekkers en Remco Smulders MSc.
De rekenkamercommissie stemt geregeld af met een raadswerkgroep (bestaande uit twee
raadsleden per gemeente) over de selectie van onderwerpen, de opzet van onderzoeken en
de rapportagevorm.
Samenstelling Raadswerkgroep sinds de verkiezingen van 2014:
Dhr. J. Bongers, raadslid Oost Gelre
Dhr. T. De Graaf, raadslid Winterswijk
Dhr. R. Klein Tank, raadslid Oost Gelre
Dhr. F. Roerdinkholder, raadslid Winterswijk
Dhr. M. Veldhuizen, raadslid Aalten
Dhr. R. Wossink, raadslid Aalten
3
Inhoudsopgave
0 De Kern......................................................................................... 4
Onderzoek naar ‘inspelen op initiatieven’ ...............................................................4
Conclusie..............................................................................................................5
Aanbevelingen.......................................................................................................7
1 Drie gemeenten vol initiatieven...................................................... 8
2 Kritische succesfactoren................................................................ 9
3 Focus op het realiseren van maatschappelijke opgaven .................10
4 Samen bouwen.............................................................................12
5 Gemeente als goed samenwerkingsspeler.....................................16
6 Menselijke maat centraal............................................................. 20
Bijlage 1: Bronnen- en respondentenlijst .......................................... 24
Bijlage 2: Groslijst initiatieven Aalten................................................ 29
Bijlage 3: Groslijst Initiatieven Oost Gelre ..........................................31
Bijlage 4: Groslijst initiatieven Winterswijk........................................ 33
4
0 De Kern
Onderzoek naar ‘inspelen op initiatieven’
De rolverdeling tussen de (lokale) overheid en de samenleving verandert. Mede vanwege
bezuinigingen verwachten gemeenten en andere overheden meer van de kracht van de
samenleving . Dit is terug te zien in de coalitie-akkoorden en beleidsnota’s van de
gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk: de gemeenten willen ‘inspelen’ op
initiatieven uit de samenleving en deze ‘stimuleren’, ‘ondersteunen’ en ‘faciliteren’.
Verschillende onderzoeken in andere regio’s laten zien dat aansluiten op initiatieven uit
de samenleving veel vergt van gemeentebesturen en ambtelijke organisaties. In dit
rekenkameronderzoek hebben we gekeken in hoeverre de gemeenten Aalten, Oost Gelre
en Winterswijk hier tot nu toe in slagen, wat daarbij slaag- en succesfactoren zijn en wat
de drie gemeenten van elkaar kunnen leren.
Doel: leren van de praktijk en van elkaar
Doel van het onderzoek is inzicht krijgen in het succes waarmee de gemeenten Aalten,
Oost Gelre en Winterswijk tot nu toe inspelen op initiatieven uit de samenleving
stimuleren en wat hierbij belangrijke lessen zijn.
De hoofdvraag is: “Wat kunnen de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk leren
van de huidige praktijk van het inspelen op initiatieven uit de samenleving?”
Vier deelvragen hierbij zijn:
1 Wat zijn de ambities van Aalten, Oost Gelre en Winterswijk en welke acties hebben
de gemeenten ondernomen om initiatieven uit de samenleving beter te kunnen
faciliteren en stimuleren?
2 Welke initiatieven uit de samenleving zijn tot op heden gefaciliteerd/gestimuleerd?
3 Wat zijn bij deze initiatieven succes- en faalfactoren geweest in de samenwerking
tussen gemeente en initiatiefnemers?
4 Wat kunnen de gemeenteraden, colleges en ambtelijke organisaties leren van deze
ervaringen?
Aanpak: zeven concrete initiatieven centraal
Tijdens de oriënterende fase van dit onderzoek zijn oriënterende gesprekken binnen de
drie gemeenten gevoerd. Dit leverde onder andere per gemeente een lijst op van recente
initiatieven uit de samenleving (zie bijlagen 2 t/m 4). De rekenkamercommissie heeft
zeven initiatieven uit deze lijsten geselecteerd: Zwembad Meekenesch en BS22 (Oost
Gelre), Kulturhus Bredevoort en BuurtAanZet (Aalten), CPO-huren, Breedband
Buitengebied en de Werkfabriek (Winterswijk). Rondom deze initiatieven is verdiepend
onderzoek uitgevoerd door dossiers te bestuderen en gesprekken te voeren met
initiatiefnemers, betrokken ambtenaren, wethouders en raadsleden.
5
Conclusies
1 De analyse van zeven maatschappelijke initiatieven in Aalten, Oost Gelre en
Winterswijk laat zien dat er vier kritische succesfactoren zijn. Wanneer de
gemeenten goed invulling geven aan deze succesfactoren, wordt er goed ingespeeld
op initiatieven en lukt het om samen maatschappelijke opgaven te realiseren.
6
2 De gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk zijn betrokken bij een groot aantal
maatschappelijke initiatieven. De gemeenten zetten er actief op in dat zij goed
inspelen op deze initiatieven en lopen hierin voorop.1
Dit wordt ook onderschreven
door initiatiefnemers: zij zien dat de gemeenten zich sterk ontwikkeld hebben en
meer dan voorheen een goed samenwerkingsspeler zijn.
3 Hoewel de gemeenten over het algemeen al goed bezig zijn, kunnen zij met name
op drie punten nog verder doorgroeien:
– Een goede aansluiting van de gemeenteraden op de gemeentelijke omgang
met initiatieven uit de samenleving. De raden zijn nu regelmatig onvoldoende
aangehaakt in de zin dat zij niet tijdig in beeld komen om een
belangenafweging te maken of onvoldoende doorgronden wat de effecten zijn
van hun besluiten voor de slagingskans van initiatieven.
– De mogelijkheid om maatwerk te leveren in de ondersteuning van initiatieven.
De beschikbare financieringsvormen zijn ontoereikend om alle initiatieven op
maat te ondersteunen; de inzet van gemeentelijke middelen is onvoldoende
flexibel om snel in te kunnen spelen op innovatieve ideeën.
– Een gemeentelijke organisatie die van buiten naar binnen werkt.
Initiatiefnemers krijgen nog te vaak tegenstrijdige antwoorden of weten niet
waar ze aan toe zijn. Medewerkers worden nog niet altijd voldoende in staat
gesteld om invulling te geven aan de nieuwe rol van gemeenten.
1
De onderzoekers lezen dit af aan een vergelijking tussen de bevindingen in dit onderzoek
en bevindingen uit eerdere onderzoeken bij andere gemeenten. Zie bijvoorbeeld de
veldverkenning Doe-democratie die in opdracht van het Ministerie van BZK is uitgevoerd
en waarbij in 98 gemeenten de stand van zaken in kaart is gebracht. Zie ook de
jaarrapporten van de Benchmark Burgerparticipatie waarin jaarlijks de kwaliteit van
burger- en overheidsparticipatie wordt geanalyseerd op basis van de evaluatie van
concrete trajecten uit de deelnemende gemeenten.
7
Aanbevelingen
1 Maak als raad en college afspraken over een goede aansluiting van de raad op de
gemeentelijke inzet bij nieuwe initiatieven uit de samenleving. Bij belangrijke
initiatieven waar een politieke belangenafweging speelt, wordt de raad in een vroeg
stadium betrokken. Dit gebeurt in vergaderingen, maar ook in werkateliers waarin
raadsleden met initiatiefnemers om de tafel gaan. Zo doorgronden raadsleden de
kern en waarde van het initiatief om vervolgens een uitspraak te kunnen doen over
de gewenste gemeentelijke steun aan het initiatief. Als de raad steun uitspreekt,
worden daarbij ruime kaders gesteld zodat college en ambtelijke organisatie in de
uitvoering slagvaardig krachten kunnen bundelen met initiatiefnemers.
2 Zorg dat een behoorlijk groot deel van de gemeentelijk middelen (tijd en geld)
flexibel ingezet kan worden. Leg bij voorbaat minder gedetailleerd vast waaraan
gemeentelijke middelen besteed moeten worden. Koppel de inzet van middelen aan
globale maatschappelijke opgaven en minder aan precieze acties of instrumenten.
Creëer zodoende ruimte om de krachten te bundelen met maatschappelijke
initiatiefnemers en flexibel in te spelen op de behoeften uit de samenleving. Maak
maatwerk mogelijk door het gelijkheidsbeginsel op een goede manier toe te passen:
gelijke gevallen worden gelijk behandeld; ongelijke gevallen ongelijk. Zet
financiering met name ontwikkelgericht in als investeringssubsidie - met het oog op
een goede start voor gezonde en duurzame initiatieven die vervolgens op eigen
kracht verder kunnen. Bouw structurele exploitatiesubsidies daarentegen af.
3 Ontwikkel nieuwe financieringsvormen die de gemeente in staat stellen om
maatwerk te leveren in de ondersteuning van initiatieven. Denk aan:
– Binnen de inkoop- en aanbestedingspraktijk meer ruimte om initiatiefnemers
betaalde diensten te laten uitvoeren;
– Revolverende fondsen / matching budgetten;
– Als gemeente een deelneming nemen in een gezamenlijk initiatief (‘joint
ventures’)
– Geef ruimte aan en stimuleer ‘hybride’ constructies waarbij initiatiefnemers
non-commerciële en commerciële doelen kunnen combineren.
4 Investeer in een ambtelijke organisatie die van buiten naar binnen werkt.
Formeer rond grote en kansrijke maatschappelijke initiatieven een integraal team
van medewerkers met alle voor dat initiatief benodigde kennis. Zorg dat er binnen
dit team één duidelijk aanspreekpunt is voor de initiatiefnemers, zodat zij niet zelf
binnen de gemeentelijke organisaties op zoek moeten naar informatie. Borg dat
deze accounthouder slagvaardig kan opereren en ook snel kan doorschakelen naar
college en raad – voor bestuurlijke ondersteuning en besluitvorming.
5 Investeer in de vaardigheden en capaciteiten van medewerkers die nodig zijn
voor een goed samenspel met initiatiefnemers. Denk aan de vaardigheid om mee
te denken, netwerken te betrekken en te onderhouden en verwachtingen te
managen. Verwerk dit in het selectie- en opleidingsbeleid van de gemeenten.
8
1 Drie gemeenten vol initiatieven
Inwoners en organisaties in de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk nemen al
jaren initiatieven om maatschappelijke opgaven te realiseren. Navraag bij de gemeenten
in de oriënterende fase van dit onderzoek levert een uitgebreide lijst van
maatschappelijke initiatieven op (zie bijlage 1). We hebben het onderzoek toegespitst op
7 van deze initiatieven. Ter introductie lichten we hier kort de kern van deze initiatieven
toe:
Initiatief Zwembad Meekenesch (Oost Gelre)
Initiatiefnemers Stichting Exploitatie Meekenesch
Kern initiatief Open houden en exploiteren Zwembad Meekenesch.
Stand van zaken-
resultaten
Zwembad Meekenesch wordt sinds 2013 beheerd en geëxploiteerd
door een stichting. De stichting ontvangt 1,5 ton subsidie, terwijl de
gemeente voor 2013 zelf 6 ton per jaar kwijt was aan beheer en
exploitatie. Nu zijn er veel meer vrijwilligers die zich actief inzetten voor
het zwembad en ontstaan er ook nieuwe activiteiten en initiatieven
(bijvoorbeeld beachvolleybal, open tijdens Zwarte Cross, etc.)
Initiatief BS22 (Oost Gelre)
Initiatiefnemers Zes inwoners van Groenlo
Kern initiatief Een ‘waarmaakplek’: een makkelijk toegankelijke plek waar bewoners
met ideëen terecht kunnen, ondersteund en verbonden worden
Stand van zaken-
resultaten
Het winkelpand aan de Beltrumsestraat 22 is door de gemeente
gehuurd voor het initiatief. Via BS22 zijn verschillende projecten tot
stand gekomen, zoals het repair café, het zwerfvuil Bootcamp en het
ADHD café. BS22 speelt ook een coördinerende functie bij
burgerparticipatie in Groenlo.
Initiatief Kulturhus Bredevoort (Aalten)
Initiatiefnemers Vereniging Bredevoorts Belang / Stichting Beheer Kulturhus
Bredevoort
Kern initiatief Realisatie van een Kulturhus in de kern Bredevoort om zo het
voorzieningenniveau te borgen en synergie te realiseren in het
activiteitenaanbod.
Stand van zaken-
resultaten
Nadat in 2011 een plan waar al langer over werd gesproken niet
haalbaar bleek, wordt in 2012 een alternatief plan uitgewerkt en
goedgekeurd. In 2013 en 2014 is het Kulturhus gebouwd en nu vinden
er al ruim 1 jaar allerlei activiteiten in plaats.
Initiatief BuurtAanZet (Aalten)
Initiatiefnemers Figulus Welzijn
Kern initiatief Drie buurtnetwerken met als doel om het zelforganiserend vermogen
van de bewoners en de buurt te organiseren en/of te versterken en/of
beter te benutten, om zodoende ook de leefbaarheid te vergroten.
Stand van zaken-
resultaten
Gemeente ondersteunt het initiatief sinds 2014 met subsidie. Buurt
Aan Zet heeft vrijwilligersnetwerken opgezet en verschillende
activiteiten georganiseerd.
9
Initiatief CPO-huur (Winterswijk)
Initiatiefnemers Werkgroep Wonen van de Belangengroepen Buitengebied Winterswijk
Kern initiatief Een leegstaande boerderij opkomen met een coöperatie en daarin
vervolgens meerdere wooneenheden bouwen die verhuurd worden.
Stand van zaken-
resultaten
De plannen zijn uitgewerkt en er was al een concrete locatie op het
oog, maar de toekomstige bewoners bleken niet dezelfde visie te
hebben en een deel is afgehaakt. Nu wordt gezocht naar een nieuwe
groep bewoners met een gelijke visie en daarbij passende locatie.
Initiatief Breedband Buitengebied (Winterswijk)
Initiatiefnemers Stichting Breedband Buitengebied Winterswijk
Kern initiatief Aanleg van glasvezelnetwerk in het buitengebied van Winterswijk
Stand van zaken-
resultaten
Stichting heeft een businesscase opgesteld en voldoende
aanmeldingen gekregen om met financiële hulp van de provincie, BNG
en de gemeente het netwerk aan te kunnen gaan leggen. Omdat er nu
tegelijkertijd een plan vanuit de provincie is gekomen om in heel de
Achterhoek breedband aan te gaan leggen, ligt de uitvoering stil.
Initiatief De Werkfabriek (Winterswijk)
Initiatiefnemers JongPlus
Kern initiatief Samenwerking tussen ondernemers, maatschappelijke partners en
scholen gericht op maatschappelijke en arbeidsparticipatie.
Stand van zaken-
resultaten
Het idee is al een tijd terug gelanceerd, maar toen niet omarmd door
de gemeente(raad). Recent heeft de gemeente alsnog het initiatief
genomen om weer met de initiatiefnemers in gesprek te treden om te
kijken wat er mogelijk is.
2 Kritische succesfactoren
Dit onderzoek richt zich in de eerste plaats op de rol van de gemeenten bij deze
initiatieven. Centrale vraag is hoe de gemeenten goed kunnen inspelen op initiatieven
om samen met initiatiefnemers maatschappelijke opgaven te realiseren.
Op basis van de zeven initiatieven zien we vier kritische succesfactoren (zie ook de figuur
in de Conclusie). Of de gemeente goed invulling geeft aan deze succesfactoren, bepaalt
of er daadwerkelijk maatschappelijke opgaven gerealiseerd worden. De vier
succesfactoren zijn:
– de focus ligt op het realiseren van maatschappelijke opgaven;
– de gemeente en initiatiefnemers komen in een modus waarbij zij samen bouwen;
– de gemeente is in staat zich een goed samenwerkingsspeler te tonen;
– de menselijke maat is leidend in de samenwerking.
In de hoofdstukken 3 t/m 6 laten we per succesfactor zien waarom dit een cruciale
voorwaarde voor succes is, wat voorbeelden zijn waarbij er wel en niet goed invulling aan
is gegeven en wat de voor concrete lessen oplevert voor de gemeenten.
10
3 Focus op het realiseren van maatschappelijke
opgaven
KERN
Succesfactor in het samenspel tussen gemeente en initiatiefnemers is het behouden van
focus op het realiseren van maatschappelijke opgaven. Alleen zo kan de positieve
energie van initiatiefnemers vastgehouden worden. Dit betekent bijvoorbeeld:
– Bij de start als gemeente en initiatiefnemers gezamenlijk benoemen wat de opgave
is en daar beide steun voor uitspreken.
– De gezamenlijke maatschappelijke opgave uitwerken in deelopgaven, zodat steeds
duidelijk is dat en hoe alle acties bijdragen aan de realisatie van de opgave.
– Na bijeenkomsten en gesprekken geregeld evalueren: heeft wat we hebben gedaan
ons dichter bij de realisatie van de opgave gebracht?
Alle initiatiefnemers starten met een grote hoeveelheid positieve energie. Ze zien een
probleem of kans in de samenleving en willen daar samen mee aan de slag. Ze willen
bijvoorbeeld de inwoners van hun kern een plek geven om samen te komen en daarmee
de leefbaarheid behouden (Kulturhus Bredevoort). Ze willen zorgen dat het buitengebied
aantrekkelijk blijft om te wonen en te werken (Breedband Buitengebied Winterswijk). Of
ze willen zorgen dat kinderen en volwassenen de kans krijgen om in hun eigen dorp te
blijven zwemmen (Zwembad Meekenesch).
De bron van alle energie is kortom steeds het realiseren van een maatschappelijke
opgave; dát is waar de initiatiefnemers het voor doen. Het liefst gaan zij daar dan ook
direct mee aan de slag door hun idee daadwerkelijk uit te voeren. In de praktijk komt er
zeker bij grootschalige initiatieven echter veel meer bij kijken. Er moet gesproken
worden met alle mogelijke betrokkenen, er moeten businessplannen worden opgesteld,
met de gemeente moet gesproken worden over de regelgeving die mogelijk in de weg zit,
etc.
Het blijkt een groot risico te zijn dat deze randzaken gaan overheersen. De realisatie van
de maatschappelijke opgave, waar alle energie vandaan komt, staat soms niet meer
centraal. Dit is bijvoorbeeld te zien bij de initiatieven De Werkfabriek en Kulturhus
Bredevoort. Bij het initiatief CPO-huur is juist mooi te zien hoe gemeente en
initiatiefnemers samen de opgave voorop zetten.
11
Wanneer gaat dit niet goed?
Alle betrokkenen zijn het er over eens dat De Werkfabriek in de kern een heel mooi
initiatief is. “In de basis is het een goed verhaal”. Toch ligt de focus eind 2014 en begin
2015 helemaal niet op de maatschappelijke opgave die met het initiatief gerealiseerd
kan worden: versterken van de (maatschappelijke) participatie. In plaats daarvan ligt de
focus op één van de betrokken initiatiefnemers (Stichting Welzijn Winterswijk) en de
kaders van de gemeente (Welzijn Winterswijk krijgt geen subsidie meer voor
welzijnswerk). “Het initiatief werd niet op zijn merites beoordeeld, maar onderdeel van
een politieke dynamiek en krachtenveld.” De positieve energie gaat verloren en wordt
zelfs vervangen door negatieve energie over de onderlinge verhoudingen en
samenwerking.
In Aalten is bij het initiatief Kulturhus Bredevoort hoe in de periode 2007-2011 de focus
steeds verder afdwaalt van waar het om te doen is: het versterken van de leefbaarheid
door een mooie plek voor ontmoeting en activiteiten te creëren. Er wordt lang
gesproken over bestemmingsplannen, locaties en de verdeling van kosten tussen
corporatie, gemeente en initiatiefnemers. Veel tijd en energie gaat verloren aan overleg
tussen de betrokkenen, zonder dat dit duidelijkheid oplevert. Pas in 2012 komt er schot
in de zaak en lukt het toch nog om het Kulturhus te realiseren.
Wanneer gaat dit wel goed?
Bij het project CPO-huur is mooi te zien hoe de maatschappelijke opgave centraal staat.
Initiatiefnemers willen met het project leegstand en verpaupering voorkomen, de
ruimtelijke kwaliteit van het buitengebied behouden en het draagvlak voor
voorzieningen in stand houden. Kortom: de leefbaarheid van het gebied staat centraal.
De gemeente onderschrijft het belang van deze opgave en toont zich bereid een
uitzondering te maken op bestaande regelgeving om het project mogelijk te maken. De
initiatiefnemers gaan concreet aan de slag met verschillende deelopgaven (locatie,
financiën/juridisch, communicatie/organisatie) om het initiatief te laten slagen en de
opgave te realiseren.
12
4 Samen bouwen
KERN
Succesfactor bij het goed inspelen op initiatieven is dat gemeente en initiatiefnemers in
een modus komen waarin zij samen bouwen. Dit betekent bijvoorbeeld:
– Als gemeente in gesprek gaan met initiatiefnemers en daarbij niet alleen aangeven
‘wat niet kan’, maar proactief samen bouwen aan ‘hoe het wél kan’. Medewerkers
moeten hiervoor de vaardigheden hebben en de ruimte ervaren om een dergelijk
gesprek te voeren.
– Als gemeente in kaart hebben welke hulbronnen (financiën, kennis, netwerk,
vastgoed) je beschikbaar hebt. Vanuit dit overzicht ben je in staat de hulpbronnen
op maat in te zetten om initiatieven slim te faciliteren.
– Als gemeente initiatiefnemers ruimte en vrijheid bieden, bijvoorbeeld door te
sturen op het resultaat en niet op de manier waarop dat bereikt wordt. Dit leidt tot
meer energie en innovatie en daarmee meer resultaat.
13
Samen bouwen!
Om maatschappelijk opgaven te realiseren hebben initiatiefnemers de gemeente nodig
en heeft de gemeente initiatiefnemers nodig. Uitdaging hierbij is om in een modus te
komen waarbij samen gebouwd wordt: gemeente en initiatiefnemers hebben dezelfde
opgave voor ogen en zetten samen de schouders er onder.
Wanneer gaat dit goed?
De initiatiefnemers van het CPO-huur project hebben het idee dat ze echt samen met de
gemeente aan het bouwen zijn. Ze waarderen de grote betrokkenheid van hun
contactpersonen binnen de ambtelijke organisatie van Winterswijk. “Zij zijn vaak
aanwezig bij vergaderingen over het project en kunnen steeds benaderd worden met
vragen. Het is belangrijk dat je zulke contactpersonen hebt die benaderbaar zijn,
meedenken en die ook waardering tonen en je serieus nemen.” Meedenken blijkt hierbij
cruciaal te zijn. Dit wil niet zeggen dat een gemeente niet duidelijk mag aangeven wat
de kaders en grenzen zijn. Zoals het college van Aalten aangeeft: “Als gemeente moet je
niet altijd toegeven of meegaan, je moet elkaar overtuigen. Je moet met elkaar
gezamenlijk aan de slag gaan en dan zie je dat het ook een gemeenschappelijk traject
wordt.” Kern van de zaak is dat er onderling gesproken wordt over ‘hoet het wél kan’ en
niet alleen wordt gezegd ‘dat het niet kan’.
Wanneer gaat het niet goed?
Initiatiefnemers ervaren dat er in de praktijk nog lang niet altijd sprake is van samen
bouwen. “We hebben wel eens iemand aan tafel gehad die alleen maar op de rem trapte
en verwees naar regels en procedures waaruit bleek dat het allemaal niet kon.” De
gemeenten herkennen dit zelf ook: “Een deel van de collega’s vindt het nog steeds
lastig. Die zijn al snel geneigd om houvast te zoeken in regels of protocollen. Terwijl de
uitdaging juist is dat je op zoek gaat naar wat wel kan en daarbij ook de grenzen durft op
te zoeken.”
14
Faciliteren op maat
De zeven initiatieven die we bestudeerd hebben laten zien dat elk initiatief een andere
vorm van ondersteuning nodig heeft. Het gaat hierbij absoluut niet enkel om financiële
ondersteuning; in de praktijk blijkt dat de gemeenten initiatieven op tal van manieren
kunnen faciliteren. Door de gemeentelijke hulpbronnen goed in kaart te hebben, kunnen
deze op maat worden ingezet. Dit vergt overzicht en creativiteit.
Inzetten netwerk
Initiatiefnemers kunnen vaak niet alleen de steun van de gemeente gebruiken, maar ook
van andere partijen in het netwerk van de gemeente. Denk aan andere overheden zoals de
provincie, of andere organisaties in de samenleving. De gemeente weet hierbij de weg! Dit
is goed terug te zien bij het initiatief Breedband Buitengebied. In de zoektocht naar
financiers kon de gemeente een belangrijke rol spelen in de lobby bij de Bank Nederlandse
Gemeenten en de provincie. “Je kan initiatiefnemers op verschillende manieren faciliteren.
Enerzijds met geld, maar bijvoorbeeld ook door contacten in de regio en provincie in te
zetten.” De gemeente weet soms simpelweg beter de weg, of kan meer gewicht in de
schaal leggen.
Inzetten vastgoed
Initiatiefnemers hebben vaak behoefte aan ruimtes. Ruimtes om te vergaderen,
bijeenkomsten te organiseren of hun activiteiten te ontplooien. Gemeenten hebben
vastgoed beschikbaar. Het stadhuis kan worden aangeboden als vergaderlocatie of als
locatie om bijeenkomsten te organiseren (zoals bijvoorbeeld de informatiebijeenkomst bij
het CPO-huur project). Daarnaast kan de gemeente slim gebruik maken van het
maatschappelijk vastgoed om initiatieven te ondersteunen. Zo draagt de gemeente Aalten
niet met een subsidie bij aan de exploitatie van Kulturhus Bredevoort, maar zorgt de
gemeente wel voor gebruik van het Kulturhus: “We gaan niet rechtstreeks investeren in de
exploitatie. Wat we wel doen is huisvesten van Stichting Welzijn (in het Kulturhus)
waardoor er ook aanzuigende werking is voor de doelgroep. (…) We houden als gemeente
ook daar de gemeentelijke informatieavonden. Binnenkort is er bijvoorbeeld de Wereld
Alzheimer week, dat doen we in het Kulturhus. Mensen komen binnen, zien wat er mogelijk
is, dan komen ze vaker.”
Inzetten kennis
Het exploiteren en beheren van een zwembad of het aanleggen van een breedbandnetwerk
is geen kleine opgave. Hier komt veel bij kijken, waar initiatiefnemers zich bij de start nog
niet altijd bewust van zijn. Vaak hebben medewerkers van de gemeente hier wel zicht op en
hebben zij bovendien de kennis om hier goed mee om te gaan. De professionele kracht en
kennis van de gemeente is vaak van cruciaal belang voor succesvolle initiatieven. Zoals een
wethouder aangeeft: “We leven in een complexe wereld – juridisch, financieel, et cetera.
Daarbij helpen we. We regelen de goede administratieve en juridische randvoorwaarden
(investeringen, btw-constructies daar zit niet iedereen op te wachten).” Ook de
initiatiefnemers van het CPO-huur project zien hoe cruciaal dit is: “In de praktijk merk je
namelijk dat er veel mooie initiatieven zijn, maar dat er net een beetje extra professionele
ondersteuning nodig is om deze tot een succes te maken. Veel projecten lopen
bijvoorbeeld stuk omdat betrokkenen de regels niet goed kennen of niet goed weten hoe
en waar ze een subsidie kunnen regelen. Je merkt dat je net iets meer professionele
begeleiding nodig hebt om projecten de drempel over te helpen.”
15
Initiatieven zijn onafhankelijk en zelfstandig
Initiatiefnemers ervaren eigenaarschap en ruimte als een belangrijke succesfactor. De
initiatiefnemers van Buurt Aan Zet geven aan: “het is echt van ons gebleven. De
gemeente zei: ga maar proberen, ga maar experimenteren, kijk hoe het leeft, hoe het
gaat lopen (…) de gemeente lijkt te willen sturen op resultaten en niet op de hoe-vraag.
Ook dat is vrijlatend”.
Sturen op het resultaat en niet op de manier waarop dat bereikt wordt, blijkt een goede
manier te zijn om ruimte te geven. Initiatiefnemers blijven hierdoor eigenaar (zij mogen
zelf beslissen hoe ze iets aanpakken) en kunnen innovatief op zoek gaan naar manieren
om maatschappelijke opgaven te realiseren. Hoe dit werkt is mooi te zien bij het
initiatief Zwembad Meekenesch. De initiatiefnemers ervaren dat zij zelf aan het roer
staan. “De gemeente heeft ons vrij gelaten, onder andere in het besteden van de
exploitatiesubsidie”. De initiatiefnemers wordt kortom niet verteld ‘hoe’ ze het moeten
doen. Dit biedt ruimte om nieuwe invullingen te geven aan het zwembad en daarmee
nog meer te realiseren dan voorheen gebeurde. Zo wordt het Zwembad gebruikt tijdens
de Zwarte Cross, wordt een Triatlonwedstrijd georganiseerd en worden de
openingstijden aangepast. De initiatiefnemers blijken veel beter in staat om flexibel in
te spelen op de wensen van de gebruikers en actiever op zoek te gaan naar nieuwe
mogelijkheden om het zwembad te gebruiken. De gemeente erkent dit ook: “Ze komen
met allerlei ideeën en initiatieven die wij nooit hadden bedacht. (…) Heel knap welke
energie vrij komt. Het is nu ondernemend, dat hadden we nooit gekund – dat is het
grootste voordeel van deze privatisering.”
16
5 Gemeente als goed samenwerkingsspeler
KERN
Succesfactor bij het goed inspelen op initiatieven is dat de gemeente zich een goed
samenwerkingsspeler toont. Om dit te kunnen doen is het cruciaal dat de gemeente
‘van buiten naar binnen’ georganiseerd is. Dit betekent bijvoorbeeld:
– Initiatiefnemers hebben één contactpersoon. Deze contactpersoon zorgt ervoor dat
iedereen die binnen de gemeente aangehaakt moet zijn ook aangehaakt is.
Initiatiefnemers hoeven niet zelf binnen de gemeentelijke organisatie op zoek.
– Er zijn korte lijnen binnen de gemeentelijke organisatie en tussen organisatie en
bestuur. Hierdoor kan de gemeente snel duidelijkheid geven over wat
initiatiefnemers kunnen verwachten van de gemeente en wat de gemeente
verwacht van initiatiefnemers.
– Gemeentelijke budgetten zijn flexibel: binnen de gemeentelijke begroting is ‘vrije
ruimte’ (budget is zoveel mogelijk gekoppeld aan opgaven en zo min mogelijk bij
voorbaat al aan activiteiten), initiatiefnemers krijgen ruimte om budgetten naar
eigen inzicht in te zetten en financiële ondersteuning is gericht op
zelfredzaamheid.
17
Duidelijkheid bieden
Wanneer gaat het goed?
Bij de projecten Breedband Buitengebied en CPO-huur in Winterswijk wordt het bieden van
duidelijkheid als belangrijke succesfactor gezien. Voor CPO-huur heeft de gemeente
bijvoorbeeld snel duidelijk gemaakt wat de inzet is: we willen meewerken, maar onder de
voorwaarde dat we eerst één pilot uitvoeren en dat het gaat om een karakteristiek gebouw.
Daarbij is bovendien meteen duidelijk gemaakt: we werken mee qua locatie, regelgeving,
kennis, etc., maar stellen geen financiële middelen beschikbaar. Initiatiefnemers weten
hierdoor waar ze aan toe zijn en waarderen dit ook: “Vanuit de gemeente wordt zowel op
ambtelijk als op bestuurlijk niveau perfect meegewerkt (..) De ambtenaren geven in de
overleggen steeds aan op welke punten de plannen kunnen botsen met lokale of landelijke
regelgeving. Ze geven aan wat de kaders zijn, maar denken vervolgens ook mee over
mogelijke oplossingen. Je kan daar dus goed het gesprek over voeren met elkaar.”
Dit initiatief laat zien dat het gaat om duidelijkheid over verschillende punten: gaat de
gemeente het initiatief ondersteunen? Welke ondersteuning kunnen de initiatiefnemers
dan verwachten? Welke kansen ziet de gemeente? Welke mogelijke barrières ziet de
gemeente? Welk proces ziet de gemeente voor zich?
Wanneer gaat het niet goed?
Uit de verhalen van andere initiatiefnemers blijkt dat een gebrek aan duidelijkheid al snel
leidt tot een afname van de energie. “Je krijgt geen energie van besluiteloosheid. De
gemeente moet er mede voor zorgen dat wij er energie in blijven steken. Een tip van ons is:
helderheid geven over de te nemen processtappen, verwachtingen managen. Minder
pingpongen en meer samen werken.” In de beginperiode van het initiatief Kulturhus
Bredevoort (2007-2011) ontbrak duidelijkheid: “In die periode was het onvoldoende
duidelijk wat de rol en inbreng van alle partijen was. (…) De gemeente is wellicht te lang in
het proces meegegaan: we hadden misschien eerder het signaal kunnen geven dat dit gaat
de verkeerde kant op zou gaan – zowel financieel als juridisch. De les is: voordat je begint,
moet heel helder hebben wat de condities en de grenzen zijn per partij.” Tegelijkertijd
geven betrokkenen aan dat er wel tijd nodig was om verschillende opties te verkennen
voordat gekozen kon worden voor de huidige variant die financieel voordelig en minder
risicovol is.
18
Organiseer ‘van buiten naar binnen’
Duidelijkheid naar buiten, vraagt om afstemming binnen. Uit de onderzochte
initiatieven blijkt dat de gemeenten beter kunnen inspelen, wanneer de eigen
organisatie is ingericht op de vraag van buiten.
Wanneer gaat het niet goed?
De energie en motivatie van initiatiefnemers neemt direct af wanneer zij van het ‘kastje
naar de muur’ worden gestuurd of tegenstrijdige signalen krijgen. “We zijn nu bijna 2
jaar bezig om de financiering rond te krijgen. (…) Veel mensen bemoeien zich ermee,
niemand is echt verantwoordelijk. Dat kost heel veel geduld en energie van ons. Een
aantal van ons is ook heel boos geworden. (…) Probleem is de verkokering bij de
gemeente, met allerlei hokjes. (…) Daar heb je als initiatiefnemer last van. (…) De
verbinding met en de betrokkenheid bij initiatieven die nodig zijn, vinden we nog te
weinig terug in de gehele organisatie.” De betrokken ambtenaar erkent dat de
gemeente niet snel één duidelijk signaal heeft afgegeven: “We hadden hierover een
discussie tussen een aantal afdelingen.”
Wanneer gaat het wel goed?
Om problemen zoals hierboven beschreven te voorkomen, werken Aalten, Oost Gelre en
Winterswijk vaak met één accounthouder voor een initiatief. Deze moet zorgen dat de
organisatie met één stem naar initiatiefnemers spreekt en dat initiatiefnemers niet zelf
binnen de organisatie naar antwoorden op zoek moeten. In de ontwikkeling van het
initiatief Zwembad Meekenesch is dit bijvoorbeeld een kritische succesfactor geweest.
Initiatiefnemers geven aan dat het contact vanaf het begin goed was. “Nu hebben we
nog steeds dezelfde contactpersonen. Een nauwe en warme relatie”. Het college van
Oost Gelre stelt dat een accounthouder de initiatiefnemers kan ‘ontzorgen’: “We stellen
een accountmanager ter beschikking die weet hoe hier de hazen lopen. Qua politiek,
bestuurlijk, juridisch, ruimtelijke ordening, et cetera. Hij helpt en ondersteunt en
voorkomt dat initiatiefnemers tegen een muur lopen. De term ‘ontzorgen’ geeft goed
weer wat we doen.” Gevolg is dat de energie van initiatiefnemers niet verloren gaat aan
randzaken, maar gefocust blijft op het realiseren van de opgaven.
Daarbij is ook een goede afstemming tussen bestuur en ambtelijke organisatie van
belang. Dit is bijvoorbeeld terug te zien in het CPO-huur project. Om duidelijkheid te
kunnen bieden aan de initiatiefnemers, moet snel de bestuurlijke keuze gemaakt
worden of de gemeente de opgave onderschrijft: “Als overheid moet je kijken ‘past het
binnen onze visie?’. Je moet er achter staan, anders kan je als gemeente niet goed
participeren. Nodig is draagvlak bij raad, college én ambtelijke organisatie.” De
betrokken ambtenaren geven aan dat de organisatie van politiek-bestuurlijk draagvlak
in het hele proces van belang bleef: “Tijdens dit proces is consequent contact geweest
met de wethouder en later ook gevraagd aan het college om een intentiebesluit te
nemen. Het blijft echter de raad die uiteindelijk moet instemmen met het afwijken van
de beleidsregels. Je moet dus altijd een voorbehoud maken richting de initiatiefnemers
en ondertussen je er van vergewissen dat er uiteindelijk wel politieke steun zal zijn.”
19
Flexibele budgetten en regels
Initiatiefnemers schreeuwen om ruimte; ruimte om te vernieuwen, te experimenten en
maximaal in te spelen op actuele opgaven. Dit vraagt om flexibele budgetten die ook de
ruimte bieden.
Wanneer gaat het niet goed?
Initiatiefnemers ervaren dat het huidige financieringsrepertoire van de gemeenten nog
onvoldoende geschikt voor is. Zo geven de initiatiefnemers van BS22 aan: “De gemeente
benadert ons alsof we een subsidieaanvraag indienen. De standaardwerkwijze is dan dat
je vooraf resultaten moet bieden. Maar dat kunnen we niet; we ondersteunen
initiatiefnemers en wat hun projecten opleveren, kunnen we vooraf niet zeggen.”
Hetzelfde geldt voor de initiatiefnemers van CPO-huur, een compleet nieuwe
woonvorm. Zij moeten vooraf aangeven waar ze de subsidie voor gaan gebruiken, terwijl
het idee bij een nieuw project juist is dat je nieuwe dingen gaat ontdekken en
tegenkomen. “Het zou fijn zijn als je iets meer speling had in de subsidie om daar goed
op in te kunnen spelen.” In plaats daarvan is nu steeds weer overleg nodig of moeten er
nieuwe aanvragen worden ingediend; energie die daaraan besteed wordt, kan niet in de
realisatie van de opgave gestopt worden.
Wanneer gaat het wel goed?
Uit de gesprekken komt naar voren dat er op drie punten winst te behalen is:
– Middelen kunnen snel vrij gemaakt worden. Een initiatiefnemer krijgt niet te horen
‘wacht maar op volgend jaar, dan hebben we wellicht weer ruimte in de begroting’.
Binnen de gemeentelijke begroting is dus meer ‘vrije ruimte’.
– De inzet van middelen door de initiatiefnemers is vrijer. Van tevoren hoeft niet exact
vastgelegd te worden hoe elke euro besteed wordt; er is juist ruimte om te
experimenteren met het oog op realisatie van de opgave.
– Middelen worden zo min mogelijk structureel en zoveel mogelijk ontwikkelgericht
ingezet. Doel van de financiële ondersteuning van initiatieven is dat die vervolgens
op eigen kracht verder kunnen – zodat de gemeente ook weer middelen vrij heeft
om nieuwe initiatieven te ondersteunen.
Dit laatste punt wordt met name in Aalten volmondig onderschreven. “Structurele
subsidie daar wordt het nooit beter van. Daar worden mensen ook lui van. Als het niet
zelfvoorzienend is, wat is dan de waarde?” Idee hierachter is ook dat een structurele
subsidie afdoet aan de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van het initiatief. Er ontstaat
afhankelijkheid, een vanzelfsprekende inkomstenbron, die voorkomt dat
initiatiefnemers blijven innoveren – waar juist de kracht van het maatschappelijk
initiatief ligt.
20
6 Menselijke maat centraal
KERN
Succesfactor bij het goed inspelen op initiatieven is dat de menselijke maat leidend is in
de samenwerking tussen gemeente en samenleving. Dit betekent bijvoorbeeld:
– Ambtenaren, bestuurders en raadsleden maken zoveel mogelijk tijd vrij voor
persoonlijk contact met initiatiefnemers. In plaats van dat plannen en reacties
enkel schriftelijk worden uitgewisseld, gaan betrokkenen met elkaar in gesprek. Dit
leidt tot meer begrip voor elkaars positie, meer waardering voor elkaars inzet en
meer vertrouwen in elkaars mogelijkheden.
– Gemeenteraad en college zorgen dat zorgvuldig wordt afgewogen of een initiatief
voldoende draagvlak heeft, duurzaam en in het algemeen belang is en (financiële)
ondersteuning moet krijgen. Daarbij wordt ook gekeken naar de mogelijkheid om
een deel van het gemeenschapsgeld door bewoners zelf te laten toedelen – om zo
de verantwoordelijkheid meer in de samenleving te leggen.
– Dankzij het sterkere persoonlijke contact zijn minder zware formele
verantwoordingsstructuren nodig. De gemeente houdt zelf actiever de vinger aan
de pols; de initiatiefnemers kunnen meer van hun energie en tijd besteden aan de
realisatie van de maatschappelijke opgave.
21
Persoonlijk contact
Initiatiefnemers willen graag persoonlijk contact. Zij willen met de professionals van de
gemeente bespreken wat ze wel en niet kunnen doen, samen aan slimme oplossingen werken
en elkaar daarover in de ogen kijken. Ze zijn op zoek naar professionals die meedenken in
plaats van tegendenken, die proactief helpen in plaats van passief afwachten.
Wanneer gaat het niet goed?
Een illustrerend voorbeeld komt van de initiatiefnemers van BS22. Zij zoeken ondersteuning
bij de provincie om de opgave te realiseren, maar komen terecht in een technische en
papieren relatie. “We proberen in menselijk contact te komen, maar bij de provincie willen ze
je op technische afstand houden. Ze willen vooral vinkjes zetten op basis van een schriftelijke
procedure, het is een vorm van zelfbescherming.” Tot driemaal toe wordt een
subsidieaanvraag afgewezen omdat deze niet aan vormeisen voldoet. Regels en procedures
staan centraal; niet de gezamenlijke opgave. Na drie keer was het voor de initiatiefnemers
genoeg: “Toen hebben we druk gezet om een normaal gesprek te krijgen met aantal
personen. (…) Binnen de provincie zie je een tweestrijd: naar buiten gekeerde afdelingen, die
zeggen dit moeten we ondersteunen, maar ook naar binnen gekeerde afdelingen.”
Wanneer gaat het wel goed?
Andere initiatiefnemers hebben wel positieve ervaringen; hun energie is aangewakkerd door
de goede houding in persoonlijk contact. “Belangrijk is dat je initiatiefnemers ook echt
serieus neemt. Zij offeren hun vrije tijd op om zich in te zetten voor een mooi plan en zijn daar
erg bij betrokken. Dan moet je daar als gemeente ook medewerkers bij zetten die dat
honoreren.” Gemeenten kunnen dit op verschillende manieren in de praktijk brengen:
– Initiatiefnemers en medewerkers gaan samen om de tafel zitten om zaken te bespreken
en direct kort te sluiten (in plaats van: ‘stuur u plannen maar op, dan krijgt u over vier
weken reactie’).
– Mensen helpen elkaar. Dus niet: ‘u heeft het formulier verkeerd ingevuld, dus we nemen
het niet in behandeling’. In plaats daarvan wordt contact opgenomen om te waarschuwen
dat het formulier nog niet goed is ingevuld.
– De gemeente handelt vanuit de ‘Juridische maat+’. Het gaat er niet alleen om of wat
gedaan wordt volgens de regels klopt, maar ook of het goed voelt.
22
Democratisch proces: rekening met elkaar houden
De afweging over de inzet van gemeenschapsgeld wordt nu gemaakt door
gemeenteraad en college: zij wegen af of een initiatief in het algemeen belang is. Zoals
de collegeleden van Aalten terecht aangeven, zal de gemeente niet zomaar elk initiatief
ondersteunen: “Niet alle initiatieven ondersteun je zo maar. Je zoekt naar initiatieven
die maatschappelijke opgaven realiseren. Vanuit die focus stel je ook kritische vragen
om te controleren of er draagvlak voor is, of het duurzaam is, etc.”
Wanneer gaat het niet goed?
In de praktijk blijkt dat om opgaven te realiseren, die kritische vragen wel op een
aangename manier gesteld dienen te worden. De maatschappelijke opgave staat
immers centraal en het politieke proces mag er niet toe leiden dat de energie om die
opgave te realiseren wordt weggenomen. Verschillende initiatiefnemers geven aan dat
zij zich in de contacten met de gemeente(raad) niet altijd voldoende gewaardeerd
voelen en dat hun energie wordt ontnomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de
initiatiefnemers van Zwembad Meekenesch. Over het contact met de raadsleden zeggen
zij: “ze zagen de poten onder je stoel vandaan – kritisch mag, maar het gaat om de
manier waarop vragen gesteld worden”.
Wanneer gaat het goed?
In Winterswijk heeft Winterswijks Cultuur Landschap budget beschikbaar om
initiatieven te ondersteunen. WCL blijkt in de praktijk makkelijk en snel budget vrij te
kunnen maken voor het opstarten van nieuwe initiatieven zoals CPO-huur en Breedband
Buitengebied. Doordat binnen WCL verschillende maatschappelijke groepen
vertegenwoordigd zijn en de gemeente als één van de partijen aan tafel zit, is geborgd
dat hier een zorgvuldige belangenafweging plaatsvindt. Dit is een voorbeeld van een
manier waarop de verantwoordelijkheid voor het maken van een belangenafweging
succesvol terug wordt gelegd in de samenleving; waarbij de gemeente alleen van een
afstand de zorgvuldigheid van het proces bewaakt.
23
Verantwoording vanuit verantwoordelijkheid en vertrouwen
Over de besteding van publiek geld moet verantwoording worden afgelegd. Uit de
gesprekken over initiatieven blijkt echter dat het verantwoordingsproces ten koste kan
gaan van een effectieve besteding van dat publieke geld. Ten eerste omdat het
initiatiefnemers veel tijd en energie kost om aan strenge verantwoordingseisen te
voldoen. Ten tweede omdat deze eisen vaak ook er voor zorgen dat de zo noodzakelijke
ruimte om te vernieuwen ontbreekt.
Een mooi voorbeeld van de worsteling die hierbij speelt is terug te zien bij het initiatief
Buurt Aan Zet. De gemeente wil aan de ene kant ruimte bieden om te experimenten.
Tegelijkertijd is er de vraag vanuit de raad om verantwoording af te leggen over wat er
met het geld gebeurt. “Daar zitten nog fricties (…) De raad heeft een budget ter
beschikking gesteld. Dat betekent ook dat we wel moeten kijken of de resultaten eruit
komen die we vooraf afgesproken hebben. De raad wil ook tussentijds horen hoe het
gaat. De politiek wil dan toch bijvoorbeeld horen hoeveel mensen meedoen aan
activiteiten. Ze willen cijfertjes waarmee ze kunnen scoren. (…) Je ziet dat de raad zich
nog steeds teveel wil bemoeien met de hoe-vraag. (…) De raad zegt dan ‘ze hebben die
en die activiteiten niet gedaan’. Ik zeg ‘ze hebben geleerd dat deze activiteiten niet
werken en ze hebben andere dingen gedaan die wel bijdragen aan de beoogde
resultaten’”
Intensief persoonlijk contact tussen gemeente(bestuur) en initiatiefnemers biedt hierin
mogelijk een oplossing. De gemeente houdt dan actiever zelf de vinger aan de pols en
kan inschatten of vertrouwen of wantrouwen op zijn plaats is. Strenge eisen vooraf en
tijdrovende papieren verantwoordingsrelaties kunnen hiermee vervangen worden.
24
Bijlage 1: Bronnen- en respondentenlijst
Schriftelijke bronnen
Titelbeschrijving
Winterswijk algemeen
Gemeente Winterswijk, Concept beleidsplan WMO 2015-2016, 30 juli 2014.
Gemeente Winterswijk, Kaderstellend coalitieprogramma 2014-2018 ‘ Samen Verder’ , 2014.
Gemeente Winterswijk, De kracht van Winterswijk – Het Winterswijks kader voor de
transformatie van het sociaal domein, 24 september 2013.
Gemeente Winterswijk, Raadsbesluit subsidieverordening burgercheques Winterwijk 2015, 27
november 2014.
Oost Gelre algemeen
Gemeente Oost Gelre, Coalitieakkoord CDA en OOG 2014-2018 - Op eigen kracht, samen
duurzaam vooruit, 13 mei 2014.
Gemeente Oost Gelre, Interactief werken bij de gemeente Oost Gelre, oktober 2007.
Gemeente Oost Gelre, Nota Wet maatschappelijke ondersteuning Oost
Gelre 2012-2015, 2012.
Gemeente Oost Gelre, Strategie gemeente Oost Gelre – Samen aan de slag in andere tijden,
2013.
Gemeente Oost Gelre, Verordening burgerinitiatief gemeente Oost Gelre 2007, 2007.
Gemeente Oost Gelre, Formulier voor verzoek burgerinitiatief, datum onbekend.
Gemeente Oost Gelre, Programma Stad Groenlo 2012-2027, 2012.
Gemeente Oost Gelre, Resultaten enquete Programma Stad Groenlo, mei 2015.
Aalten algemeen
Gemeente Aalten, Beleidsnota WMO 2015-2018 – Van transitie naar transformatie, augustus
2014.
Gemeente Aalten, Coalitieakkoord 2014-2018 op hoofdlijnen, 2014.
Gemeente Aalten, Beleidsnota - De transities uitgewerkt, april 2014.
Gemeente Aalten, Verordening Burgerinitiatief Aalten 2008, 2008.
Gemeente Aalten, Voorstel tot vaststelling van het WMO beleidsplan 2013-2016, 2013.
Gemeente Aalten, Raadsvoorstel en –besluit betreffende verstrekken van een jaarlijkse subsidie
van maximaal €10.000 aan De Aaltense Uitdaging voor de duur van maximaal drie jaren, 21 april
2015.
Algemeen
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en partners, 100x100, Het
lokale bestuur in de netwerkdemocratie, 2014.
Denktank Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Van eerste overheid naar eerst de burger
– jaarbericht 2013, november 2013.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Raadgever – Burgerparticipatie &
maatschappelijke initiatieven, maart 2014.
In Actie met burgers, Met Burgers! Spoorboekje voor raad en college, oktober 2014.
BS22
Gemeente Oost Gelre, Besluitenlijst B&W-vergadering 17 maart 2015, 2015.
Gelderlander.nl en contact.nl, Artikelen over rol BS22, 18 maart 2015.
25
CPO-huur
Gemeente Winterswijk, Verslag vergadering commissie Ruimte 12 mei 2015, 2015.
Belangengroepen buitengebied Winterswijk, Folder betaalbaar en op maat wonen in
buitengebied, 2014.
Agenda Achterhoek 2020, Regionale Woonagenda Achterhoek 2015-2025, 2015.
Agenda Achterhoek 2020, Adviesrapport Kernenfoto’s Achterhoek, 2015.
Werkgroep Wonen, Brief aan College van B&W en gemeenteraad betreffende reactie op
eindrapport Wonen en Werken, 29 september 2011.
Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende pilotproject Collectief Particulier
Opdrachtgeverschap Huur (CPO-H): Ni’je Naobers, 23 april 2015.
Buurtschappen Winterswijk, Buurtschappenvisie, 2010.
Buurtschappen Winterswijk, Krimp biedt kansen! Geef ons gebied de gereedschappen!, maart
2013.
Werkgroep Wonen, Brief betreffende aanbieding eindrapport workshop wonen en werken, juni
2011.
Werkgroep Wonen, Eindrapport workshop wonen en werken, mei 2011.
Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende Buurtscahppenvisie: eindrapport workshop
‘Wonen en werken, Doen’, 10 augustus 2011.
Gemeente Winterswijk, Reactie college van B&W op eindrapport: workshop Wonen en Werken,
9 september 2011.
Buurt Aan Zet
Gemeente Aalten, Raadsmededeling Buurt aan Zet, 24 juli 2014.
Gemeente Aalten, Verslag vergadering Wmo-raad 4 november 2014, 2014.
Lisanne Abbink, Scriptie: BuurtAanZet, minder zorg(en)?, 28 mei 2015.
Buurt Aan Zet, Doelstelling en effectmeting Buurt Aan Zet, 16 juni 2015.
De Werkfabriek
Stichting Welzijn Winterswijk, Presentatie tijdens commissie Samenleving van 19 maart 2015,
2015.
Gemeente Winterswijk, Verslag commissie Samenleving 19 maart 2015, 2015.
Breedband Winterswijk
Gemeente Winterswijk, Raadsvoorstel Realisatie NGA-netwerk in de Achterhoek, 20 januari
2015
Gemeente Winterswijk, Raadsvoorstel Realisatie NGA-netwerk in het buitengebied van
Winterswijk door SBBW, 23 juni 2014.
Gemeente Winterswijk, Raadsbesluit betreffende garantieverlening SBBW, 3 juli 2014.
Gemeente Winterswijk, Raadsvoorstel Realisatie NGA-netwerk in het buitengebied van
Winterswijk door SBBW, 13 februari 2014.
Gemeente Winterswijk, Raadsbesluit betreffende garantieverlening aan SBBW, 27 februari
2014.
Europese commissie, Mededeling betreffende EU-richtsnoeren voor de toepassing van de
staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken, 26 januari 2013.
Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende intententieverklaring Breedband Achterhoekse
gemeenten, 19 november 2014.
Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende realisatie NGA (Next Gerneration Access)-
netwerk in de Achterhoek, 13 januari 2015.
Gemeente Winterswijk, Kaart Breedband Buitengebied Winterswijk, februari 2013.
26
Buurtschappen Winterswijk, Presentatie buurtschappenvisie 2013 – breedband in het
buitengebied, 18 februari 2013.
Dialogic, Brief aan gemeente Winterswijk betreffende oordeel businesscase Glasvezelcoöperatie
CBBW, 10 januari 2014.
Buurtschappen Winterswijk, Buurtschappenvisie, 2010.
Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende realisatie NGA (Next Gerneration Access)-
netwerk in het buitengebied van Winterswijk door SBBW, 22 januari 2014.
Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende realisatie NGA (Next Gerneration Access)-
netwerk in het buitengebied van Winterswijk door SBBW, 5 juni 2014.
Dialogic, Geleerde lessen bewonersinitiatieven NGA Gelderland, 31 maart 2014.
Gemeente Winterswijk, Raadsbesluit participatie regionale project aanleg en exploitatie
breedbandnetwerk, 26 februari 2015.
Kulturhus Bredevoort
Gemeente Aalten, Raadsmededeling provinciaal subsidie voor Kulturhus Bredevoort, 21
augustus 2012.
Gemeente Aalten, Raadsmededeling beantwoording vragen CDA-fractie Kulturhus te
Bredevoort, 11 juni 2012.
Gemeente Aalten, Raadsmededeling brief Stichting Kulturhus Bredevoort inzake ontwikkeling
alternatief plan, 11 juni 2012.
Gemeente Aalten, Raadsmededeling Kulturhus Bredevoort, 13 maart 2012.
Gemeente Aalten, Raadsmededeling Besprekingsverslag tussen Stichting Kulturhus Bredevoort,
De Woonplaats, Provincie Gelderland en gemeente Aalten, 24 januari 2012.
Gemeente Aalten, Raadsmededeling Beantwoording tijdens RTG Samenleving van toezeggingen
over Kulturhus Bredevoort, 9 januari 2012.
Gemeente Aalten, Raadsmededeling definitieve besluitvorming Kulturhus Bredevoort, 25
oktober 2011.
Gemeente Aalten, Raadsmededeling Beantwoording vragen CDA-fractie naar aanleiding
collegebesluit Kulthurs Bredevoort, 1 november 2011.
Stichting beheer Kulturhus Bredevoort, Kulturhuskrant nummer 4, juni 2014.
Gemeente Aalten, Raadsvoorstel en concept-besluit over ver- en uitbouw sportzaal Bredevoort
gekoppeld aan Kulturhus, september 2012.
Gemeente Aalten, Collegevoorstel betreffende gemeentelijke medewerking aan de realisatie van
een verbeterde sportvoorziening, gekoppeld aan het Kulturhus op de huidige locatie van Ons Huis
in Bredevoort, juli 2012.
Gemeente Aalten, Raadsmededeling betreffende beantwoording toezegging RTG Financiën en
bestuur 5 september over renovatie sportzaal Bredevoort, september 2012.
ICS adviseurs, Notitie Horecaconcept Kulturhus Bredevoort, 4 mei 2011.
Respondenten interviews
Dhr/mevr,
Voorletter(s)
Naam
respondent
Functie Organisatie
Dhr. A. Bloemberg Penningmeester Stichting Exploitatie
Zwembad
Meekenesch
Dhr. R. Buil Bestuurslid Stichting Exploitatie
27
Zwembad
Meekenesch
Dhr. G.J.W. Elferdink Fractievoorzitter CDA Gemeente
Winterswijk
Dhr. J. Geerdink Initiatiefnemer/ voorzitter
bestuur
Stichting BS22
Dhr.
Th.W.B.M.
Hartjes Fractievoorzitter PvdA Gemeente
Winterswijk
Dhr.P. Hijink Directeur Jongplus
Dhr. A. Hoenderboom Projectleider bij team
Projecten
Gemeente
Winterswijk
Dhr. J.B.M. Hoenderboom Wethouder gemeente Oost Gelre
Dhr. R.H.M. Hoijtink Wethouder gemeente Oost Gelre
Dhr. H. Kappert Beleidsmedewerker Team
Mens en Omgeving
Gemeente
Winterswijk
Dhr. B. Keegstra Communicatie-adviseur Gemeente Oost Gelre
Dhr. R.M.J. Klein Tank Fractievoorzitter PvdA Gemeente Oost Gelre
Drh. T.M.M. Kok Wethouder Gemeente Aalten
Mevr. I. Kransen-
Hensbroek
Lid Stuurgroep Buurt aan zet,
tevens Teamleider Wijken
Achterhoek en Landelijk
De Woonplaats
Dhr. R. Letteboer Beleidsmedewerker onderwijs
en welzijn
Gemeente Aalten
Dhr. G. Massen Beleidsmedewerker onderwijs
en welzijn
Gemeente Aalten
Dhr. A. Menting Lid Werkgroep Wonen Stichting
Buurtschappenvisie
Dhr. G.H. Migchelbrink Raadslid PP Gemeente Aalten
Mevr. J.L. Noorman Raadslid ChristenUnie Gemeente Aalten
Mevr. W.W. Oort-Löwenthal Fractievoorzitter PvdA Gemeente Aalten
Dhr. J. Rensen Fractievoorzitter SP Gemeente
Winterswijk
Dhr. H. J. Rijks Wethouder Gemeente Aalten
Dhr. E. Rouw Beleidsadviseur
Volkshuisvesting
Gemeente
Winterswijk
Mevr. I.G. Saris Wethouder gemeente Winterswijk
Mevr. P. Sasse Manager Cluster Zorg en
Welzijn
Gemeente
Winterswijk
Dhr. H. Scheinck Gemeentesecretaris Gemeente
Winterswijk
Dhr. D. Sellink Penningmeester Stichting
Buurtschappenvisie
Mevr. M. Sevenich Secretaris Stichting Exploitatie
Zwembad
Meekenesch
Mevr. A. Sitter initiatienemer, bestuurslid Stichting BS22
28
Dhr. Steggink Hoofd projectenbureau Gemeente Oost-Gelre
Dhr. G.J.W. Te Gronde Wethouder gemeente Winterswijk
Mevr. E. Teunissen-Gelsing Coördinator Buurt aan zet,
tevens teamleider Centrum
Jeugd en Gezin in gemeente
Aalten
Figulus Welzijn
Mevr. S. Van Amerongen Beleidsmedewerker Wmo Gemeente Aalten
Dhr. J. Van den Brug Hoofd afdeling Samenleving Gemeente Aalten
Dhr. F. Van Lochem Voorzitter Stichting Exploitatie
Zwembad
Meekenesch
Dhr. G. Van Vliet Hoofd afdeling Bestuur en
Openbare ruimte
Gemeente Aalten
Dhr. A. Van Wezel Vicevoorzitter Stichting Kulturhus
Bredevoort
Dhr. A. Vedder Planoloog en
Teamcoordinator team Mens
& Omgeving (deel omgeving)
Gemeente
Winterswijk
Dhr. M.J. Veldhuizen Fractievoorzitter VVD Gemeente Aalten
Dhr. G.E. Visser Fractievoorzitter VVD Gemeente
Winterswijk
Dhr. F. Vlam Fractievoorzitter D66 Gemeente
Winterswijk
Mevr. I. Weerkamp Bestuurslid/secretaris Stichting Kulturhus
Bredevoort
Dhr. J.H.J. Wessels Fractievoorzitter CDA Gemeente Aalten
Dhr. E. Wichgers Directeur - Bestuurder Stiching Welzijn
Winterswijk (SWW
kinderopvang en
welzijn)
Dhr. R.W. Willering Raadslid OOG Gemeente Oost Gelre
Dhr. H. Wiltink Wethouder Gemeente Aalten
Dhr. J.B.J.M. Wolterink Fractievoorzitter NLOG Gemeente Oost Gelre
Dhr. R. Wossink Raadslid Gemeentebelangen Gemeente Aalten
29
Bijlage 2: Groslijst initiatieven Aalten
Naam en korte omschrijving initiatief en
initatiefnemers:
Beschrijving resultaten tot nu toe:
Bibliotheek Dinxperlo leerwerkplekken: bibliotheek
Dinxperlo heeft een bezuinigingsopdracht gekregen
waardoor de bibliotheek dicht dreigt te moeten en heeft
het idee opgevat om dagbesteding en vrijwilligers
plekken te gaan ontwikkelen om zo de bieb langer open
te kunnen houden . Er wordt gedacht aan
voorleeskringen, laaggeletterdheid, inloopochtenden
met koffie, thema besprekingen.
Moet nog uitgewerkt worden; idee is
dat er kruisbestuiving /samenwerking
plaats vindt met andere instellingen.
zie je zo zinvolle dagbesteding dinxperlo: mevr Hofijzer
heeft een scala aan verkleedkleding. Mevrouw werkt ook
in de zorg en wil deze zaken combineren. Graag wil ze
een winkel beginnen waar mensen met een
verstandelijke beperking zinvolle dagbesteding kunnen
krijgen. Mw wil de verkleedkleding gaan verhuren
vermaken wassen enz.
Plan moet nog verder uitgewerkt
worden.
musea Aalten leerwerkplekken horeca: musea Aalten
heeft een prachtige ruimte achter het museum waar ze
graag een horeca achtig iets van zouden willen maken.
Het liefst een werkleerplek voor mensen met een
verstandelijke beperking. Ook wil het museum
vrijwilligers betrokken blijven houden bij hun werk; zij
zijn de basis waarop het museum kan blijven bestaan.
Moet nog opgestart worden.
Zorcooperatie Barlo: Barlo is een buurtschap waar een
aantal initiatieven ontwikkelt worden om de
buurtbewoners zo lang mogelijke zelfstandig te laten
wonen. Buurtschap telt ongeveer 300 huishoudens.
Te denken valt aan kom bij us etten,
klussendienst, vervoersdienst,
boodschappendienst,
ontmoetingsplek van en voor Barlo
Kulturhus Bredevoort: Bredevoort is het boekenstadje
van Nederland valt onder Aalten. Het kulturhuus wil het
dynamisch hart van Bredevoort zijn waar kultuur en
samenleving samen komen.
Te denken valt aan de volgende
activiteiten bewegen voor ouderen,
buurt'n filmhuis, repaircafe, veur
mekare, netwerkcafe. openbare
boekenkast
Buurt aan zet: een aantal organisatie hebben de handen
ineen geslagen om een netwerkorganisatie op te zetten
om een antwoord te geven op de veranderende
samenleving.
Middels een drietal projecten in
Aalten-zuid, Dinxperlo en Linteloo wil
men kijken of ze de inwoners kunnen
verbinden en in hun kracht kunnen
zetten. om op deze manier minder
gebruik te hoeven maken van dure
maatwerkvoorzieningen.
kulturhus lintelo: in Buurtschap Linteloo zit het
Kulturhus waarin een school en peuterspeelzaal
gevestigd zijn en verschillende verenigingen hun
onderdak vinden.
Schoef es an is een maandelijks
terugkomende gebeurtenis waar
iedereen aan kan schuiven om mee te
eten. Er worden allerlei
bijeenkomsten georganiseerd van
workshops tot kaartavonden.
leefbaarheid de Haart: in de Haart is een onderzoek
geweest, men wil graag de noaberschap weer in ere
herstellen.
Er is een "domino" avond geweest om
te onderzoeken wat er nodig is de
Haart om leefbaar te blijven. Er komt
een vervolg.
30
Naam en korte omschrijving initiatief en
initatiefnemers:
Beschrijving resultaten tot nu toe:
vrijwillige ouderen bonden invulhulp belastingdienst,
onafhankelijke
cliëntenondersteuning, internet café
met mogelijkheid van pc les.
buurtschap IJzerlo: ons aller belang in IJzerlo heeft tot
doel het sociale cohesie en leefbaarheid te bevorderen.
Het dorpshuis is het middelpunt van dit buurtschap.
Activiteiten zijn: Um den middag pot,
pc cursus, tuinonderhoud, fietsclub,
soos,
pc after curcus: dit initiatief is voor mensen die na een
computercursus thuis nog ondersteuning nodig hebben.
DZSV zomervoetbal voor de jeugd: DZSV organiseert
deze zomer voor de jeugd een zomervoetbal competitie
Elektro-car Aalten: door zorginstelling in Aalten is de
elektro-car aangeschaft om inwoners van Aalten te
kunnen vervoeren. vrijwilligers verzorgen de ritten; de
eigen bijdrage is een vrijwillige gift.
Dit initiatief is een prima alternatief
voor kleine korte ritjes voor mensen
die geen vervoer hebben. Men wil
gaan onderzoeken of ook in Dinxperlo
een Elektro-car kan gaan rijden.
cultureel erfgoed: Boogie woogie is in kader van
eenzaamheid in de buurtschappen een project gestart
om met elkaar in contact te komen jong en oud, senior
en kinderen. De insteek is cultureel erfgoed omdat dat
een verbindende factor kan zijn in de kleine kernen van
Aalten.
aangesloten bij een bestaand project
als schoef es an en de basis school
heeft dit gestalte gekregen. een
vervolg zit in de pen. andere
buurtschappen worden ook benaderd
om dit op te starten
Verkoop schoolgebouwen aan Stichting TWAO; stichting
van schoolbesturen die het onderhoud doet.
Beheer onderwijsgebouwen loopt
goed.
Verkoop en verhuur openbaar groen: gebeurt op
verschillende plaatsen en aan verschillende bewoners.
Minder onderhoud(skosten) voor de
gemeente, meer grond voor burgers.
In Aalten zijn er diverse speeltuinverenigingen die zelf
verantwoordelijk zijn voor het beheer, onderhoud en
exploitatie van de terreinen, de toestellen en gebouwen.
Speeltuinen waarvoor de buurt zich
zelf verantwoordelijk voelt.
Twee voetbalveldcomplexen, twee ijsbanen, twee
tennisparken en een manege zijn volledig geprivatiseerd
naar sportverenigingen.
31
Bijlage 3: Groslijst Initiatieven Oost Gelre
Naam en korte omschrijving initiatief
en initatiefnemers:
Beschrijving resultaten tot nu toe
Aanleg bloementuin door Stichting
Bloemencorso Lichtenvoorde + beheer
door Stichting De Lichtenvoorde / Perron
8
Als het goed is wordt de tuin in 2015 aangelegd. Idee
is dat deze zowel voorziet in dagbesteding +
toeristische meerwaarde heeft + gewoon een mooie
wandeltuin is.
Brede Maatschappelijke Voorziening
Mariënvelde + zorgcorporatie
Mariënvelde (landelijk ondersteunde pilot
waarbij het dorp zijn eigen Wmo-zorg zo
regelarm mogelijk mag regelen)
Er ligt een plan voor de voorziening dat is
goedgekeurd door de gemeenteraad; in 2015 start
de bouw. Veel inwoners werken mee als vrijwilliger.
Stichting EnergieK (gebruik restwarmte
voor o.a. verwarming zwembad)
Plan is in ver gevorderd stadium
Sociaal Cultureel Centrum Den Diek Den Diek is verbouwd en is nu een ‘zelfsturend
cultureel centrum’-> een stichting regelt de inkoop,
schoonmaak en wettelijk verplichte dingen;
dagelijkse exploitatie en beheer gebeurt door de
gebruikers zelf.
Oprichting Stichting Dierenpark De Halve
Maan en bouw nieuwe stal
Toen de oude verzorger van het dierenpark stopte en
sluiting dreigde, zijn na een oproep 30 vrijwilligers
bij elkaar gekomen; zij hebben een stichting
opgericht die nu het dierenpark runt en samen met
de gemeente is een nieuwe stal gerealiseerd.
Beheer en exploitatie zwembad door
Stichting Exploitatie Meekenesch
De stichting runt sinds 1 januari 2013 het zwembad;
dit heeft voor de gemeente een flinke bezuiniging
opgeleverd, het zwembad is toch gewoon open
kunnen blijven en vrijwilligers zijn veel meer
betrokken.
Bomenwacht: groep bewoners adviseert
de gemeente over bomen en werkt ook
mee aan projecten
De bomenwacht bestaat uit een kerngroep en een
klankbordgroep; beide bestaand uit vrijwilligers. Zij
worden om advies gevraagd bij gemeentelijke
plannen, maar voeren daarnaast zelf ok plannen uit.
Bijvoorbeeld de aanplant van de Vlinderbrug en het
plan om 200 solitaire bomen te planten in het
buitengebied.
Pluk de stad(stuin): initiatief van bewoner
om eetbaar groen in kaart te brengen +
uitgegroeid tot project waarbij
verschillende stukken groen door
bewoners zijn ontwikkeld.
Initiatief om eetbaar groen in Groenlo in kaart te
brengen heeft als vliegwiel gewerkt voor het
opnieuw inrichten van een stuk groen door
omwonenden en het ombouwen van een ander stuk
groen tot een stadstuin door een andere groep
bewoners.
Stichting Hamalandhal + Stichting
kantine Hamalandhal -> twee stichtingen
van de belangrijkste gebruikers van de
sporthal die nu al twee jaar de sporthal
beheren nadat de gemeente dit wilde
afstoten.
Een sporthal die beheert wordt door de belangrijkste
gebruikers zodat in het beheer ook rekening wordt
gehouden met de belangen van de gebruikers (sport
heeft voorrang op commerciële activiteiten). Zij
hebben ook de gesprekken met de buurt
overgenomen.
32
Naam en korte omschrijving initiatief
en initatiefnemers:
Beschrijving resultaten tot nu toe
BS22: Een pand (beltrumsestraat 22) waar
inwoners terecht kunnen met hun ideeën
om Groenlo en omgeving beter te maken.
Inmiddels zijn er zo’n 45 projecten
opgepakt.
Voorbeelden van projecten die zijn uitgevoerd zijn
onder meer het repair cafe, het zwerfvuil bootcamp,
het kinderspeelplein, etc. BS22 werkt als verbinder
en begeleider van deze projecten en is bovendien
een plek waar vrijwilligers een springplank vinden
naar werk.
dagbesteding van cliënten van Stichting
de Lichtenvoorde als vrijwilliger bij
Corsogroep Veur-Mekare;
Corsogroep die kampte met vrijwilligersprobleem
heeft initiatiefgenomen om clienten van Stichting de
Lichtenvoorde te laten meewerken als dagbesteding.
Zij hebben hierdoor meer sociale contacten + het
project is een voorbeeldproject geworden +
corsogroep heeft weer nieuwe vrijwilligers
Herinrichting kern Zieuwent op basis van
een plan/initiatief van groep inwoners.
Kern is opnieuw ingericht op basis van plan van
bewoners. Bewoners hebben ook zlef het traject
vormgegeven om hiervoor steun te zoeken bij alle
andere bewoners van de kern + zelf de aanbesteding
gedaan
Realisatie speeltuin en multicourt
(verschillende sportveldjes) in Harreveld
Op initiatief van een omnivereniging is een
multicourt ingericht. De gemeente heeft er op
aangedrongen hier ook de speeltuinvereniging bij te
betrekken (die al langer op zoek was naar nieuwe
plek) en zo is synergie ontstaan: ook de speeltuin is
verplaatst en de jeugd en de lagere school kunnen
nu op een plek van alle voorzieningen gebruik
maken. Omnivereniging had plan zelf gemaakt en
zelf offertes opgevraagd om alles te regelen.
Ouderensoos Zwolle In de buurtschappen Zwolle en Holterbroek was er
behoefte aan een plek waar ouderen konden
samenkomen. Bestuur van de Contactgroep Zwolle
heeft dit opgepakt en een plan gemaakt om een
ouderensoos in te richten. De Contactgroep is met
dit plan naar de gemeente gestapt en die stelde geld
ter beschikking. Elke vrijdagmiddag komen nu zo’n
25 tot 30 senioren samen.
Bewoners van Karel Doormanstraat/
Hartebroekseweg hebben plan gemaakt
om speeltuin in de buurt op te knappen.
Ze hebben aan gemeenteraad gevraagd
hier budget voor ter beschikking te
stellen
Gemeenteraad heeft 3000€ beschikbaar gesteld;
bewoners zijn aan de slag gegaan met opknappen
van de speeltuin. Ze hebben pad vervangen en
picknickbanken geplaatst en doen ook het beheer
zoveel mogelijk zelf.
33
Bijlage 4: Groslijst initiatieven Winterswijk
Naam en korte omschrijving initiatief en
initatiefnemers:
Beschrijving resultaten tot nu toe
Kinderen (123) ruimen maandelijks in hun
buurt het zwerfvuil op (Beestenbende); is een
initiatief van de scholen.
Een schonere buurt. We hadden de doelstelling
dat de hoeveelheid zwerfvuil minder zou worden
nu de buurt dit zelf opruimt. We merken dat deze
doelstelling ook wordt gehaald.
(Buiten)sportverenigingen kunnen het klein
onderhoud aan de buitenruimte zelf
uitvoeren.
Dit initiatief is net opgestart. Het is nog te vroeg
om over resultaten te spreken. De indruk is dat
verenigingen dit prima kunnen uitvoeren.
Speeltuinverenigingen beheren zelf de
speeltuinen
Al jarenlang gaat dit prima. De speeltuinen
liggen er goed bij en er wordt goed gebruik van
gemaakt door de jeugd.
Burgercheques
Cultuurprijs gemeente Winterswijk (wel al
afgeschaft)
CBBW (Coöperatie Breedband Buitengebied
Winterswijk) : initiatief van bewoners die
coöperatie zijn gestart om breedband in het
buitengebied aangelegd te krijgen.
Initiatief tot uitrol Breedband in het
Buitengebied. Vereiste deelname 50% is juli 2014
behaald. Project is pilot voor de provincie en nu
opgenomen in Project voor de gehele
Achterhoek. CBBW is hierbij actief betrokken
door haar kennis op gebied van vraagbundeling
en activeren van bewoners in gebied.
WCL: (Winterswijks Cultuur Landschap):
Noaberteam o.a. Groenbeheer in Meddo,
onderhoud schuilhut
Goede onderlinge samenwerking, sociaal aspect
WCL; onderhoud schuilhut Miste idem
WCL: zwerfafvalopruimingsactie in het
gehele buitengebied. (2 keer per jaar )
Redelijk schoon buitengebied; bewustwording
WCL: jaarlijkse inzameling van (landbouw)
folie
Goede afvalstroom, minder wikkelfolie in
gemeentelijke containers; bewustwording
Voedselbank Voedselpakketten voor Winterswijkers met zeer
laag inkomen
Kledingbank (opgericht door Janne Gerritse
en Els Lieverdink)
Goed draaiende maatschappelijk gedragen
voorziening waar jaarlijks ca. 600 mensen
worden geholpen.
Winterswijkse Uitdaging: initiatief van
vrijwilligersorganisaties.
Doel is het bij elkaar brengen van vraag en
aanbod van vrijwilligersorganisaties en bedrijven:
bedrijven die spullen en mankracht gaan leveren
voor vrijwilligersorganisaties.
Participatie van de gezamenlijke
buurtschappen bij opstellen omgevingsvisie
buitengebied Winterswijk
In samenwerking met de buurtschappen
opgesteld plan van aanpak voor de
omgevingsvisie. De buurtschappen nemen zitting
in de project- en stuurgroep.
34
Naam en korte omschrijving initiatief en
initatiefnemers:
Beschrijving resultaten tot nu toe
Initiatief van groep jongeren om (voormalig)
agrarische bebouwing te herbestemmen tot
wooneenheden door het concept van
Collectief Particulier Oprdachtgeverschap
toe te passen. De werkgroep Wonen van de
gezamenlijke buurtschappenvisie hebben
het initiatief genomen. De gemeente is
klankbord.
– Een potentiële locatie waar dit concept
gerealiseerd kan worden.
– Een aantal kandidaten die willen deelnemen
aan het concept van CPO-H
Uitvoeren Buurtschappenvisie (vastgesteld
door alle buurtschappen in Winterswijk) en
de ‘Nota Krimp’ (ook vastgesteld door alle
buurtschappen.
Dat zijn er diverse, voortkomend uit hun visie en
uitvoeringsplan:
– Aandacht voor mobiel bereik in het
buitengebied;
– Oprichting Ondernemersvereniging
Buitengebied
– Breedband
– Zie hierboven het CPO-H project.
De gemeente is klankbordgroep.
Buurtpreventie Winterswijk, een netwerk van
whatsappgroepen, waarin mensen vanuit een
gezamenlijke verantwoordelijkheid voor
veiligheid alert zijn op verdachte situaties en
daarbij politie en elkaar alarmeren.
Een netwerk van ruim 1000 deelnemers, dat sinds
november 2014 aantal acties waarbij
buurtbewoners en politie zijn geactiveerd om de
verdachte situatie tot een einde te brengen.
Deelnemers zijn er ook alert op om elkaar aan de
afspraken te houden: geen eigen rechter spelen.
De Werkfabriek Een plek waarin binnen het Sociale Domein
verschillende oplossingen samengebracht
worden.
Beheer van het Strandbad (buitenzwembad)
door gebruikers.
Openluchttheater wordt beheerd door
stichting van vrijwilligers.
Spoorwerkplaats Dit is een particulier initiatief van groep
bewoners (spoorliefhebbers) die een grote
werkhal bij het spoor willen bouwen. Daar moet
zowel ruimte komen voor een
miniatuurspoorbaan, als voor een professionele
onderhoudsruimte van echte treinen die door
Arriva geëxploiteerd wordt.
Plannen zijn in vergevorderd stadium; de cijfers
wat betreft exploitatie is het belangrijkste wat
nog in orde moet komen voor er gebouwd kan
gaan worden.

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

ppt 1 sessie 30 - wat leert het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid ons?
ppt 1 sessie 30 - wat leert het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid ons? ppt 1 sessie 30 - wat leert het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid ons?
ppt 1 sessie 30 - wat leert het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid ons? Vereniging Vlaamse Jeugddiensten
 
Burgermeester profiel 291018
Burgermeester profiel 291018Burgermeester profiel 291018
Burgermeester profiel 291018Maarten Noordhoff
 
Kabinetsnota doe democratie versie rb
Kabinetsnota doe democratie versie rbKabinetsnota doe democratie versie rb
Kabinetsnota doe democratie versie rboatao
 
ppt sessie 2 - intervisie: hoe geef je lokaal jeugdbeleid vorm in de nieuwe c...
ppt sessie 2 - intervisie: hoe geef je lokaal jeugdbeleid vorm in de nieuwe c...ppt sessie 2 - intervisie: hoe geef je lokaal jeugdbeleid vorm in de nieuwe c...
ppt sessie 2 - intervisie: hoe geef je lokaal jeugdbeleid vorm in de nieuwe c...Vereniging Vlaamse Jeugddiensten
 
Junitoer 2010 - Cultuurraden The Block
Junitoer 2010 - Cultuurraden The BlockJunitoer 2010 - Cultuurraden The Block
Junitoer 2010 - Cultuurraden The Blocksofieverhoeven
 
Adviesraden hervormen; een praktijkverhaal uit Herentals
Adviesraden hervormen; een praktijkverhaal uit HerentalsAdviesraden hervormen; een praktijkverhaal uit Herentals
Adviesraden hervormen; een praktijkverhaal uit HerentalsAvansa Kempen
 
Budget Games Kortrijk - Stadsatelier 'De burger in de stad'
Budget Games Kortrijk - Stadsatelier 'De burger in de stad'Budget Games Kortrijk - Stadsatelier 'De burger in de stad'
Budget Games Kortrijk - Stadsatelier 'De burger in de stad'Stedenbeleid Vlaanderen
 
Sociaal en Ondernemend 2016 Movisie
Sociaal en Ondernemend 2016 MovisieSociaal en Ondernemend 2016 Movisie
Sociaal en Ondernemend 2016 MovisieEline Arisse
 
def Factsheet Samen Sterk in de wijk Vught Invoorzorg_eindevaluatie
def Factsheet Samen Sterk in de wijk Vught  Invoorzorg_eindevaluatiedef Factsheet Samen Sterk in de wijk Vught  Invoorzorg_eindevaluatie
def Factsheet Samen Sterk in de wijk Vught Invoorzorg_eindevaluatieMarita Meulmeester
 
Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...
Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...
Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...KING
 
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitieProvincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitieKlimaatverbond Nederland
 
Speerpunten voor de toekomst vrijwillige inzet
Speerpunten voor de toekomst vrijwillige inzetSpeerpunten voor de toekomst vrijwillige inzet
Speerpunten voor de toekomst vrijwillige inzetsvwo/Arcon
 
Trefdag Pulse 2018 sessie: participeren als voedingsbodem
Trefdag Pulse 2018 sessie: participeren als voedingsbodemTrefdag Pulse 2018 sessie: participeren als voedingsbodem
Trefdag Pulse 2018 sessie: participeren als voedingsbodempulsenetwerk
 
Publicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter Hilhorst
Publicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter HilhorstPublicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter Hilhorst
Publicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter HilhorstKING
 

Mais procurados (20)

ppt 1 sessie 30 - wat leert het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid ons?
ppt 1 sessie 30 - wat leert het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid ons? ppt 1 sessie 30 - wat leert het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid ons?
ppt 1 sessie 30 - wat leert het Cijferboek Lokaal Jeugdbeleid ons?
 
#20 Met je kop boven het maaiveld - Gemeente Groningen
#20 Met je kop boven het maaiveld - Gemeente Groningen#20 Met je kop boven het maaiveld - Gemeente Groningen
#20 Met je kop boven het maaiveld - Gemeente Groningen
 
Burgermeester profiel 291018
Burgermeester profiel 291018Burgermeester profiel 291018
Burgermeester profiel 291018
 
Kabinetsnota doe democratie versie rb
Kabinetsnota doe democratie versie rbKabinetsnota doe democratie versie rb
Kabinetsnota doe democratie versie rb
 
ppt sessie 2 - intervisie: hoe geef je lokaal jeugdbeleid vorm in de nieuwe c...
ppt sessie 2 - intervisie: hoe geef je lokaal jeugdbeleid vorm in de nieuwe c...ppt sessie 2 - intervisie: hoe geef je lokaal jeugdbeleid vorm in de nieuwe c...
ppt sessie 2 - intervisie: hoe geef je lokaal jeugdbeleid vorm in de nieuwe c...
 
Inspiratie- en uitwisselingsdag schepenen van jeugd 2014
Inspiratie- en uitwisselingsdag schepenen van jeugd 2014Inspiratie- en uitwisselingsdag schepenen van jeugd 2014
Inspiratie- en uitwisselingsdag schepenen van jeugd 2014
 
Junitoer 2010 - Cultuurraden The Block
Junitoer 2010 - Cultuurraden The BlockJunitoer 2010 - Cultuurraden The Block
Junitoer 2010 - Cultuurraden The Block
 
7320
73207320
7320
 
Adviesraden hervormen; een praktijkverhaal uit Herentals
Adviesraden hervormen; een praktijkverhaal uit HerentalsAdviesraden hervormen; een praktijkverhaal uit Herentals
Adviesraden hervormen; een praktijkverhaal uit Herentals
 
Budget Games Kortrijk - Stadsatelier 'De burger in de stad'
Budget Games Kortrijk - Stadsatelier 'De burger in de stad'Budget Games Kortrijk - Stadsatelier 'De burger in de stad'
Budget Games Kortrijk - Stadsatelier 'De burger in de stad'
 
Sociaal en Ondernemend 2016 Movisie
Sociaal en Ondernemend 2016 MovisieSociaal en Ondernemend 2016 Movisie
Sociaal en Ondernemend 2016 Movisie
 
def Factsheet Samen Sterk in de wijk Vught Invoorzorg_eindevaluatie
def Factsheet Samen Sterk in de wijk Vught  Invoorzorg_eindevaluatiedef Factsheet Samen Sterk in de wijk Vught  Invoorzorg_eindevaluatie
def Factsheet Samen Sterk in de wijk Vught Invoorzorg_eindevaluatie
 
Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...
Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...
Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...
 
Voortgangsbericht hatert 2.0 april 2013
Voortgangsbericht hatert 2.0 april 2013Voortgangsbericht hatert 2.0 april 2013
Voortgangsbericht hatert 2.0 april 2013
 
Hatert 2.0 Vervolg Wijkactieplan, Pdf
Hatert 2.0 Vervolg Wijkactieplan, PdfHatert 2.0 Vervolg Wijkactieplan, Pdf
Hatert 2.0 Vervolg Wijkactieplan, Pdf
 
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitieProvincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
Provincie Drenthe gaat voor gezamenlijke transitie
 
Speerpunten voor de toekomst vrijwillige inzet
Speerpunten voor de toekomst vrijwillige inzetSpeerpunten voor de toekomst vrijwillige inzet
Speerpunten voor de toekomst vrijwillige inzet
 
Trefdag Pulse 2018 sessie: participeren als voedingsbodem
Trefdag Pulse 2018 sessie: participeren als voedingsbodemTrefdag Pulse 2018 sessie: participeren als voedingsbodem
Trefdag Pulse 2018 sessie: participeren als voedingsbodem
 
Het sociale domein
Het sociale domeinHet sociale domein
Het sociale domein
 
Publicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter Hilhorst
Publicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter HilhorstPublicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter Hilhorst
Publicatie Nabij is beter - Jos van der Lans en Pieter Hilhorst
 

Destaque

Modelos en plastilina inversiones cromosómicas
Modelos en plastilina inversiones cromosómicasModelos en plastilina inversiones cromosómicas
Modelos en plastilina inversiones cromosómicasCiberGeneticaUNAM
 
El desplazamiento forzado
El desplazamiento forzadoEl desplazamiento forzado
El desplazamiento forzadoJacobo Alvarez
 
La Correspondencia
La CorrespondenciaLa Correspondencia
La Correspondenciaguest2d6aea
 
Presentación ccmc morelos
Presentación ccmc morelosPresentación ccmc morelos
Presentación ccmc morelosguestc3a4a0
 
ランサムウェアをサーバー側から対策する
ランサムウェアをサーバー側から対策するランサムウェアをサーバー側から対策する
ランサムウェアをサーバー側から対策するMKT International Inc.
 
ALGORITMO
ALGORITMOALGORITMO
ALGORITMOactivat
 
002 abdomen agudo
002 abdomen agudo002 abdomen agudo
002 abdomen agudoEDGAR
 
Sesión 02 - worshop design challenge
Sesión 02 - worshop design challengeSesión 02 - worshop design challenge
Sesión 02 - worshop design challengeLeslieTrujillo228
 
COOPERATION AND THE CARBON TRADING GAME: A SYSTEM DYNAMICS APPROACH TO THE PR...
COOPERATION AND THE CARBON TRADING GAME: A SYSTEM DYNAMICS APPROACH TO THE PR...COOPERATION AND THE CARBON TRADING GAME: A SYSTEM DYNAMICS APPROACH TO THE PR...
COOPERATION AND THE CARBON TRADING GAME: A SYSTEM DYNAMICS APPROACH TO THE PR...ijgttjournal
 
Veterinaria
VeterinariaVeterinaria
Veterinariapirulove
 
ツールを用いた脆弱性リスクの管理・低減
ツールを用いた脆弱性リスクの管理・低減ツールを用いた脆弱性リスクの管理・低減
ツールを用いた脆弱性リスクの管理・低減MKT International Inc.
 
костяное кружево титовская
костяное кружево титовскаякостяное кружево титовская
костяное кружево титовскаяagrashhenkova
 
Protocolo Hombro Cabra
Protocolo Hombro CabraProtocolo Hombro Cabra
Protocolo Hombro CabraSAMFYRE
 
Using consumer drones in professional applications
Using consumer drones in professional applicationsUsing consumer drones in professional applications
Using consumer drones in professional applicationsEUKA
 

Destaque (20)

Modelos en plastilina inversiones cromosómicas
Modelos en plastilina inversiones cromosómicasModelos en plastilina inversiones cromosómicas
Modelos en plastilina inversiones cromosómicas
 
El desplazamiento forzado
El desplazamiento forzadoEl desplazamiento forzado
El desplazamiento forzado
 
La Correspondencia
La CorrespondenciaLa Correspondencia
La Correspondencia
 
Presentación ccmc morelos
Presentación ccmc morelosPresentación ccmc morelos
Presentación ccmc morelos
 
Curso epigenética
Curso epigenéticaCurso epigenética
Curso epigenética
 
ランサムウェアをサーバー側から対策する
ランサムウェアをサーバー側から対策するランサムウェアをサーバー側から対策する
ランサムウェアをサーバー側から対策する
 
ALGORITMO
ALGORITMOALGORITMO
ALGORITMO
 
Vayaalteatro
VayaalteatroVayaalteatro
Vayaalteatro
 
002 abdomen agudo
002 abdomen agudo002 abdomen agudo
002 abdomen agudo
 
Sesión 02 - worshop design challenge
Sesión 02 - worshop design challengeSesión 02 - worshop design challenge
Sesión 02 - worshop design challenge
 
Prevencion de-accidentes
Prevencion de-accidentesPrevencion de-accidentes
Prevencion de-accidentes
 
COOPERATION AND THE CARBON TRADING GAME: A SYSTEM DYNAMICS APPROACH TO THE PR...
COOPERATION AND THE CARBON TRADING GAME: A SYSTEM DYNAMICS APPROACH TO THE PR...COOPERATION AND THE CARBON TRADING GAME: A SYSTEM DYNAMICS APPROACH TO THE PR...
COOPERATION AND THE CARBON TRADING GAME: A SYSTEM DYNAMICS APPROACH TO THE PR...
 
Veterinaria
VeterinariaVeterinaria
Veterinaria
 
Futurismo final
Futurismo finalFuturismo final
Futurismo final
 
Resultados zoho
Resultados zohoResultados zoho
Resultados zoho
 
ツールを用いた脆弱性リスクの管理・低減
ツールを用いた脆弱性リスクの管理・低減ツールを用いた脆弱性リスクの管理・低減
ツールを用いた脆弱性リスクの管理・低減
 
костяное кружево титовская
костяное кружево титовскаякостяное кружево титовская
костяное кружево титовская
 
Protocolo Hombro Cabra
Protocolo Hombro CabraProtocolo Hombro Cabra
Protocolo Hombro Cabra
 
Using consumer drones in professional applications
Using consumer drones in professional applicationsUsing consumer drones in professional applications
Using consumer drones in professional applications
 
Biorobotics
BioroboticsBiorobotics
Biorobotics
 

Semelhante a Inspelen op initiatieven uit de samenleving

5 Verlangen en meedoen, publicatie-1
5 Verlangen en meedoen, publicatie-15 Verlangen en meedoen, publicatie-1
5 Verlangen en meedoen, publicatie-1Guus van Bork
 
Amsterdam West VI Rapport def
Amsterdam West VI Rapport defAmsterdam West VI Rapport def
Amsterdam West VI Rapport defGerda Sordam
 
Zelf doen en zelf laten
Zelf doen en zelf latenZelf doen en zelf laten
Zelf doen en zelf latenGert Rebergen
 
Onderzoek sociaal domein - Gemeente Zederik - 28 augustus 2017
Onderzoek sociaal domein - Gemeente Zederik - 28 augustus 2017Onderzoek sociaal domein - Gemeente Zederik - 28 augustus 2017
Onderzoek sociaal domein - Gemeente Zederik - 28 augustus 2017Bart Litjens
 
20120124 presentatie stipo buurtonderneming, social enterprise en sturen in...
20120124   presentatie stipo buurtonderneming, social enterprise en sturen in...20120124   presentatie stipo buurtonderneming, social enterprise en sturen in...
20120124 presentatie stipo buurtonderneming, social enterprise en sturen in...Stipo
 
Voor de toekomst - Onderzoek Jeugdzorg - gemeenten Aalten, Oost Gelre en WInt...
Voor de toekomst - Onderzoek Jeugdzorg - gemeenten Aalten, Oost Gelre en WInt...Voor de toekomst - Onderzoek Jeugdzorg - gemeenten Aalten, Oost Gelre en WInt...
Voor de toekomst - Onderzoek Jeugdzorg - gemeenten Aalten, Oost Gelre en WInt...Bart Litjens
 
Thema ontwikkelingssamenwerking memorandum 2012
Thema ontwikkelingssamenwerking   memorandum 2012Thema ontwikkelingssamenwerking   memorandum 2012
Thema ontwikkelingssamenwerking memorandum 2012beweging.net
 
Rapport 1001 krachten gebundeld
Rapport 1001 krachten gebundeldRapport 1001 krachten gebundeld
Rapport 1001 krachten gebundeldGerda Sordam
 
Rapport wijkraadpleging 2013 leidsche rijn
Rapport wijkraadpleging 2013 leidsche rijnRapport wijkraadpleging 2013 leidsche rijn
Rapport wijkraadpleging 2013 leidsche rijnWijkraad Leidsche Rijn
 
2012 02-02 samenwerkingsdag wijkgericht werken in roosendaal - presentatie stipo
2012 02-02 samenwerkingsdag wijkgericht werken in roosendaal - presentatie stipo2012 02-02 samenwerkingsdag wijkgericht werken in roosendaal - presentatie stipo
2012 02-02 samenwerkingsdag wijkgericht werken in roosendaal - presentatie stipoStipo
 
Ruimte voor zelf organisatie 2013
Ruimte voor zelf organisatie 2013Ruimte voor zelf organisatie 2013
Ruimte voor zelf organisatie 2013oatao
 
Uitkomsten chez jacques 27 februari 2012
Uitkomsten chez jacques 27 februari 2012Uitkomsten chez jacques 27 februari 2012
Uitkomsten chez jacques 27 februari 2012Necker van Naem
 
Congres Succesvol de gemeentelijke organisatie vernieuwen - De workshops
Congres Succesvol de gemeentelijke organisatie vernieuwen - De workshopsCongres Succesvol de gemeentelijke organisatie vernieuwen - De workshops
Congres Succesvol de gemeentelijke organisatie vernieuwen - De workshopsBerenschot
 
Enquete doe-democratie voor Kabinetsstandpunt
Enquete doe-democratie voor KabinetsstandpuntEnquete doe-democratie voor Kabinetsstandpunt
Enquete doe-democratie voor KabinetsstandpuntBart Litjens
 
150206 Essay Sociale innovatie en energiecoöperaties in Het Groene Woud (1)
150206 Essay Sociale innovatie en energiecoöperaties in Het Groene Woud (1)150206 Essay Sociale innovatie en energiecoöperaties in Het Groene Woud (1)
150206 Essay Sociale innovatie en energiecoöperaties in Het Groene Woud (1)Dianne Schellekens
 

Semelhante a Inspelen op initiatieven uit de samenleving (20)

5 Verlangen en meedoen, publicatie-1
5 Verlangen en meedoen, publicatie-15 Verlangen en meedoen, publicatie-1
5 Verlangen en meedoen, publicatie-1
 
Amsterdam West VI Rapport def
Amsterdam West VI Rapport defAmsterdam West VI Rapport def
Amsterdam West VI Rapport def
 
Zelf doen en zelf laten
Zelf doen en zelf latenZelf doen en zelf laten
Zelf doen en zelf laten
 
Onderzoek sociaal domein - Gemeente Zederik - 28 augustus 2017
Onderzoek sociaal domein - Gemeente Zederik - 28 augustus 2017Onderzoek sociaal domein - Gemeente Zederik - 28 augustus 2017
Onderzoek sociaal domein - Gemeente Zederik - 28 augustus 2017
 
20120124 presentatie stipo buurtonderneming, social enterprise en sturen in...
20120124   presentatie stipo buurtonderneming, social enterprise en sturen in...20120124   presentatie stipo buurtonderneming, social enterprise en sturen in...
20120124 presentatie stipo buurtonderneming, social enterprise en sturen in...
 
Voor de toekomst - Onderzoek Jeugdzorg - gemeenten Aalten, Oost Gelre en WInt...
Voor de toekomst - Onderzoek Jeugdzorg - gemeenten Aalten, Oost Gelre en WInt...Voor de toekomst - Onderzoek Jeugdzorg - gemeenten Aalten, Oost Gelre en WInt...
Voor de toekomst - Onderzoek Jeugdzorg - gemeenten Aalten, Oost Gelre en WInt...
 
Memorandum 2012
Memorandum 2012Memorandum 2012
Memorandum 2012
 
Thema ontwikkelingssamenwerking memorandum 2012
Thema ontwikkelingssamenwerking   memorandum 2012Thema ontwikkelingssamenwerking   memorandum 2012
Thema ontwikkelingssamenwerking memorandum 2012
 
3.9 Gericht werken aan de sociale basis
3.9 Gericht werken aan de sociale basis3.9 Gericht werken aan de sociale basis
3.9 Gericht werken aan de sociale basis
 
Rapport 1001 krachten gebundeld
Rapport 1001 krachten gebundeldRapport 1001 krachten gebundeld
Rapport 1001 krachten gebundeld
 
Bijlagenboek 1 e
Bijlagenboek 1 eBijlagenboek 1 e
Bijlagenboek 1 e
 
Rapport wijkraadpleging 2013 leidsche rijn
Rapport wijkraadpleging 2013 leidsche rijnRapport wijkraadpleging 2013 leidsche rijn
Rapport wijkraadpleging 2013 leidsche rijn
 
2012 02-02 samenwerkingsdag wijkgericht werken in roosendaal - presentatie stipo
2012 02-02 samenwerkingsdag wijkgericht werken in roosendaal - presentatie stipo2012 02-02 samenwerkingsdag wijkgericht werken in roosendaal - presentatie stipo
2012 02-02 samenwerkingsdag wijkgericht werken in roosendaal - presentatie stipo
 
ppt sessie 29- beleidsparticipatie waar is dat goed voor?
ppt sessie 29- beleidsparticipatie waar is dat goed voor?ppt sessie 29- beleidsparticipatie waar is dat goed voor?
ppt sessie 29- beleidsparticipatie waar is dat goed voor?
 
Ruimte voor zelf organisatie 2013
Ruimte voor zelf organisatie 2013Ruimte voor zelf organisatie 2013
Ruimte voor zelf organisatie 2013
 
Uitkomsten chez jacques 27 februari 2012
Uitkomsten chez jacques 27 februari 2012Uitkomsten chez jacques 27 februari 2012
Uitkomsten chez jacques 27 februari 2012
 
ppt sessie 4 als jongeren de centen uitdelen
ppt sessie 4   als jongeren de centen uitdelenppt sessie 4   als jongeren de centen uitdelen
ppt sessie 4 als jongeren de centen uitdelen
 
Congres Succesvol de gemeentelijke organisatie vernieuwen - De workshops
Congres Succesvol de gemeentelijke organisatie vernieuwen - De workshopsCongres Succesvol de gemeentelijke organisatie vernieuwen - De workshops
Congres Succesvol de gemeentelijke organisatie vernieuwen - De workshops
 
Enquete doe-democratie voor Kabinetsstandpunt
Enquete doe-democratie voor KabinetsstandpuntEnquete doe-democratie voor Kabinetsstandpunt
Enquete doe-democratie voor Kabinetsstandpunt
 
150206 Essay Sociale innovatie en energiecoöperaties in Het Groene Woud (1)
150206 Essay Sociale innovatie en energiecoöperaties in Het Groene Woud (1)150206 Essay Sociale innovatie en energiecoöperaties in Het Groene Woud (1)
150206 Essay Sociale innovatie en energiecoöperaties in Het Groene Woud (1)
 

Mais de Bart Litjens

Vormgeving en organisatie van de participatie over de toekomst van Europa - A...
Vormgeving en organisatie van de participatie over de toekomst van Europa - A...Vormgeving en organisatie van de participatie over de toekomst van Europa - A...
Vormgeving en organisatie van de participatie over de toekomst van Europa - A...Bart Litjens
 
Onderzoek subsidieverwerving - eindrapportage - 16 augustus 2021
Onderzoek subsidieverwerving - eindrapportage - 16 augustus 2021Onderzoek subsidieverwerving - eindrapportage - 16 augustus 2021
Onderzoek subsidieverwerving - eindrapportage - 16 augustus 2021Bart Litjens
 
Provincie Gelderland: Samenwerken aan bestuurskracht
Provincie Gelderland: Samenwerken aan bestuurskrachtProvincie Gelderland: Samenwerken aan bestuurskracht
Provincie Gelderland: Samenwerken aan bestuurskrachtBart Litjens
 
Delftse Rekenkamer - Regievoering door gemeente Delft
Delftse Rekenkamer - Regievoering door gemeente DelftDelftse Rekenkamer - Regievoering door gemeente Delft
Delftse Rekenkamer - Regievoering door gemeente DelftBart Litjens
 
Nuenen c.a. met open vizier de bestuurlijke toekomst tegemoet - 9 januari 2018
Nuenen c.a.   met open vizier de bestuurlijke toekomst tegemoet - 9 januari 2018Nuenen c.a.   met open vizier de bestuurlijke toekomst tegemoet - 9 januari 2018
Nuenen c.a. met open vizier de bestuurlijke toekomst tegemoet - 9 januari 2018Bart Litjens
 
Artikel: Opgaven gestuurd werken: startpunt voor de herijking van de bestuurl...
Artikel: Opgaven gestuurd werken: startpunt voor de herijking van de bestuurl...Artikel: Opgaven gestuurd werken: startpunt voor de herijking van de bestuurl...
Artikel: Opgaven gestuurd werken: startpunt voor de herijking van de bestuurl...Bart Litjens
 
Onderzoek naar ICT en informatievoorziening in gemeente winterswijk - 24 okto...
Onderzoek naar ICT en informatievoorziening in gemeente winterswijk - 24 okto...Onderzoek naar ICT en informatievoorziening in gemeente winterswijk - 24 okto...
Onderzoek naar ICT en informatievoorziening in gemeente winterswijk - 24 okto...Bart Litjens
 
Artikel tijdschrift Bestuurskunde: De structuur van beleidsnetwerken
Artikel tijdschrift Bestuurskunde: De structuur van beleidsnetwerkenArtikel tijdschrift Bestuurskunde: De structuur van beleidsnetwerken
Artikel tijdschrift Bestuurskunde: De structuur van beleidsnetwerkenBart Litjens
 
Lokale regie uit macht of onmacht onderzoek naar de optimalisering van de g...
Lokale regie uit macht of onmacht   onderzoek naar de optimalisering van de g...Lokale regie uit macht of onmacht   onderzoek naar de optimalisering van de g...
Lokale regie uit macht of onmacht onderzoek naar de optimalisering van de g...Bart Litjens
 
Artikel in City Journal: normen voor burgerparticipatie
Artikel in City Journal: normen voor burgerparticipatieArtikel in City Journal: normen voor burgerparticipatie
Artikel in City Journal: normen voor burgerparticipatieBart Litjens
 
Krijgsmacht als medehandhaver van openbare orde en veiligheid - Artikel
Krijgsmacht als medehandhaver van openbare orde en veiligheid - ArtikelKrijgsmacht als medehandhaver van openbare orde en veiligheid - Artikel
Krijgsmacht als medehandhaver van openbare orde en veiligheid - ArtikelBart Litjens
 
Eindrapport inzet-krijgsmacht-in-openbare-orde-handhaving -14 december 2009
Eindrapport inzet-krijgsmacht-in-openbare-orde-handhaving -14 december 2009Eindrapport inzet-krijgsmacht-in-openbare-orde-handhaving -14 december 2009
Eindrapport inzet-krijgsmacht-in-openbare-orde-handhaving -14 december 2009Bart Litjens
 
Evaluatie van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen
Evaluatie van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningenEvaluatie van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen
Evaluatie van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningenBart Litjens
 
Naar een opgaven gestuurde organisatie - Artikel
Naar een opgaven gestuurde organisatie - Artikel Naar een opgaven gestuurde organisatie - Artikel
Naar een opgaven gestuurde organisatie - Artikel Bart Litjens
 
Raadsledenpamflet: de raad gezaghebben in beeld bij burgerparticipatie
Raadsledenpamflet: de raad gezaghebben in beeld bij burgerparticipatieRaadsledenpamflet: de raad gezaghebben in beeld bij burgerparticipatie
Raadsledenpamflet: de raad gezaghebben in beeld bij burgerparticipatieBart Litjens
 
Raadsonderzoek herindicatie huishoudelijke hulp - gemeente Oude IJsselstreek
Raadsonderzoek herindicatie huishoudelijke hulp - gemeente Oude IJsselstreekRaadsonderzoek herindicatie huishoudelijke hulp - gemeente Oude IJsselstreek
Raadsonderzoek herindicatie huishoudelijke hulp - gemeente Oude IJsselstreekBart Litjens
 
De risicoregelreflex-ontleed - Onderzoeksrapportage
De risicoregelreflex-ontleed - OnderzoeksrapportageDe risicoregelreflex-ontleed - Onderzoeksrapportage
De risicoregelreflex-ontleed - OnderzoeksrapportageBart Litjens
 
Onderzoek naar passend onderwijs
Onderzoek naar passend onderwijsOnderzoek naar passend onderwijs
Onderzoek naar passend onderwijsBart Litjens
 
Groningen Energieneutraal! Onderzoeksrapportage
Groningen Energieneutraal! OnderzoeksrapportageGroningen Energieneutraal! Onderzoeksrapportage
Groningen Energieneutraal! OnderzoeksrapportageBart Litjens
 
Evaluatie van de Rekenkamercommissie Baarn
Evaluatie van de Rekenkamercommissie BaarnEvaluatie van de Rekenkamercommissie Baarn
Evaluatie van de Rekenkamercommissie BaarnBart Litjens
 

Mais de Bart Litjens (20)

Vormgeving en organisatie van de participatie over de toekomst van Europa - A...
Vormgeving en organisatie van de participatie over de toekomst van Europa - A...Vormgeving en organisatie van de participatie over de toekomst van Europa - A...
Vormgeving en organisatie van de participatie over de toekomst van Europa - A...
 
Onderzoek subsidieverwerving - eindrapportage - 16 augustus 2021
Onderzoek subsidieverwerving - eindrapportage - 16 augustus 2021Onderzoek subsidieverwerving - eindrapportage - 16 augustus 2021
Onderzoek subsidieverwerving - eindrapportage - 16 augustus 2021
 
Provincie Gelderland: Samenwerken aan bestuurskracht
Provincie Gelderland: Samenwerken aan bestuurskrachtProvincie Gelderland: Samenwerken aan bestuurskracht
Provincie Gelderland: Samenwerken aan bestuurskracht
 
Delftse Rekenkamer - Regievoering door gemeente Delft
Delftse Rekenkamer - Regievoering door gemeente DelftDelftse Rekenkamer - Regievoering door gemeente Delft
Delftse Rekenkamer - Regievoering door gemeente Delft
 
Nuenen c.a. met open vizier de bestuurlijke toekomst tegemoet - 9 januari 2018
Nuenen c.a.   met open vizier de bestuurlijke toekomst tegemoet - 9 januari 2018Nuenen c.a.   met open vizier de bestuurlijke toekomst tegemoet - 9 januari 2018
Nuenen c.a. met open vizier de bestuurlijke toekomst tegemoet - 9 januari 2018
 
Artikel: Opgaven gestuurd werken: startpunt voor de herijking van de bestuurl...
Artikel: Opgaven gestuurd werken: startpunt voor de herijking van de bestuurl...Artikel: Opgaven gestuurd werken: startpunt voor de herijking van de bestuurl...
Artikel: Opgaven gestuurd werken: startpunt voor de herijking van de bestuurl...
 
Onderzoek naar ICT en informatievoorziening in gemeente winterswijk - 24 okto...
Onderzoek naar ICT en informatievoorziening in gemeente winterswijk - 24 okto...Onderzoek naar ICT en informatievoorziening in gemeente winterswijk - 24 okto...
Onderzoek naar ICT en informatievoorziening in gemeente winterswijk - 24 okto...
 
Artikel tijdschrift Bestuurskunde: De structuur van beleidsnetwerken
Artikel tijdschrift Bestuurskunde: De structuur van beleidsnetwerkenArtikel tijdschrift Bestuurskunde: De structuur van beleidsnetwerken
Artikel tijdschrift Bestuurskunde: De structuur van beleidsnetwerken
 
Lokale regie uit macht of onmacht onderzoek naar de optimalisering van de g...
Lokale regie uit macht of onmacht   onderzoek naar de optimalisering van de g...Lokale regie uit macht of onmacht   onderzoek naar de optimalisering van de g...
Lokale regie uit macht of onmacht onderzoek naar de optimalisering van de g...
 
Artikel in City Journal: normen voor burgerparticipatie
Artikel in City Journal: normen voor burgerparticipatieArtikel in City Journal: normen voor burgerparticipatie
Artikel in City Journal: normen voor burgerparticipatie
 
Krijgsmacht als medehandhaver van openbare orde en veiligheid - Artikel
Krijgsmacht als medehandhaver van openbare orde en veiligheid - ArtikelKrijgsmacht als medehandhaver van openbare orde en veiligheid - Artikel
Krijgsmacht als medehandhaver van openbare orde en veiligheid - Artikel
 
Eindrapport inzet-krijgsmacht-in-openbare-orde-handhaving -14 december 2009
Eindrapport inzet-krijgsmacht-in-openbare-orde-handhaving -14 december 2009Eindrapport inzet-krijgsmacht-in-openbare-orde-handhaving -14 december 2009
Eindrapport inzet-krijgsmacht-in-openbare-orde-handhaving -14 december 2009
 
Evaluatie van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen
Evaluatie van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningenEvaluatie van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen
Evaluatie van de wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen
 
Naar een opgaven gestuurde organisatie - Artikel
Naar een opgaven gestuurde organisatie - Artikel Naar een opgaven gestuurde organisatie - Artikel
Naar een opgaven gestuurde organisatie - Artikel
 
Raadsledenpamflet: de raad gezaghebben in beeld bij burgerparticipatie
Raadsledenpamflet: de raad gezaghebben in beeld bij burgerparticipatieRaadsledenpamflet: de raad gezaghebben in beeld bij burgerparticipatie
Raadsledenpamflet: de raad gezaghebben in beeld bij burgerparticipatie
 
Raadsonderzoek herindicatie huishoudelijke hulp - gemeente Oude IJsselstreek
Raadsonderzoek herindicatie huishoudelijke hulp - gemeente Oude IJsselstreekRaadsonderzoek herindicatie huishoudelijke hulp - gemeente Oude IJsselstreek
Raadsonderzoek herindicatie huishoudelijke hulp - gemeente Oude IJsselstreek
 
De risicoregelreflex-ontleed - Onderzoeksrapportage
De risicoregelreflex-ontleed - OnderzoeksrapportageDe risicoregelreflex-ontleed - Onderzoeksrapportage
De risicoregelreflex-ontleed - Onderzoeksrapportage
 
Onderzoek naar passend onderwijs
Onderzoek naar passend onderwijsOnderzoek naar passend onderwijs
Onderzoek naar passend onderwijs
 
Groningen Energieneutraal! Onderzoeksrapportage
Groningen Energieneutraal! OnderzoeksrapportageGroningen Energieneutraal! Onderzoeksrapportage
Groningen Energieneutraal! Onderzoeksrapportage
 
Evaluatie van de Rekenkamercommissie Baarn
Evaluatie van de Rekenkamercommissie BaarnEvaluatie van de Rekenkamercommissie Baarn
Evaluatie van de Rekenkamercommissie Baarn
 

Inspelen op initiatieven uit de samenleving

  • 1. Eindrapport Het initiatief beloond ONDERZOEK NAAR HET INSPELEN OP INITIATIEVEN UIT DE SAMENLEVING DOOR DE GEMEENTEN AALTEN, OOST GELRE EN WINTERSWIJK
  • 2. 2 Colofon Dit onderzoek is uitgevoerd door de Rekenkamercommissie Aalten, Oost Gelre, Winterswijk. Sinds september 2013 is deze rekenkamercommissie ingericht volgens het directeursmodel. Directeur van de rekenkamercommissie is dr. Igno Pröpper. Hij heeft dit onderzoek uitgevoerd samen met Krist Dekkers en Remco Smulders MSc. De rekenkamercommissie stemt geregeld af met een raadswerkgroep (bestaande uit twee raadsleden per gemeente) over de selectie van onderwerpen, de opzet van onderzoeken en de rapportagevorm. Samenstelling Raadswerkgroep sinds de verkiezingen van 2014: Dhr. J. Bongers, raadslid Oost Gelre Dhr. T. De Graaf, raadslid Winterswijk Dhr. R. Klein Tank, raadslid Oost Gelre Dhr. F. Roerdinkholder, raadslid Winterswijk Dhr. M. Veldhuizen, raadslid Aalten Dhr. R. Wossink, raadslid Aalten
  • 3. 3 Inhoudsopgave 0 De Kern......................................................................................... 4 Onderzoek naar ‘inspelen op initiatieven’ ...............................................................4 Conclusie..............................................................................................................5 Aanbevelingen.......................................................................................................7 1 Drie gemeenten vol initiatieven...................................................... 8 2 Kritische succesfactoren................................................................ 9 3 Focus op het realiseren van maatschappelijke opgaven .................10 4 Samen bouwen.............................................................................12 5 Gemeente als goed samenwerkingsspeler.....................................16 6 Menselijke maat centraal............................................................. 20 Bijlage 1: Bronnen- en respondentenlijst .......................................... 24 Bijlage 2: Groslijst initiatieven Aalten................................................ 29 Bijlage 3: Groslijst Initiatieven Oost Gelre ..........................................31 Bijlage 4: Groslijst initiatieven Winterswijk........................................ 33
  • 4. 4 0 De Kern Onderzoek naar ‘inspelen op initiatieven’ De rolverdeling tussen de (lokale) overheid en de samenleving verandert. Mede vanwege bezuinigingen verwachten gemeenten en andere overheden meer van de kracht van de samenleving . Dit is terug te zien in de coalitie-akkoorden en beleidsnota’s van de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk: de gemeenten willen ‘inspelen’ op initiatieven uit de samenleving en deze ‘stimuleren’, ‘ondersteunen’ en ‘faciliteren’. Verschillende onderzoeken in andere regio’s laten zien dat aansluiten op initiatieven uit de samenleving veel vergt van gemeentebesturen en ambtelijke organisaties. In dit rekenkameronderzoek hebben we gekeken in hoeverre de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk hier tot nu toe in slagen, wat daarbij slaag- en succesfactoren zijn en wat de drie gemeenten van elkaar kunnen leren. Doel: leren van de praktijk en van elkaar Doel van het onderzoek is inzicht krijgen in het succes waarmee de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk tot nu toe inspelen op initiatieven uit de samenleving stimuleren en wat hierbij belangrijke lessen zijn. De hoofdvraag is: “Wat kunnen de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk leren van de huidige praktijk van het inspelen op initiatieven uit de samenleving?” Vier deelvragen hierbij zijn: 1 Wat zijn de ambities van Aalten, Oost Gelre en Winterswijk en welke acties hebben de gemeenten ondernomen om initiatieven uit de samenleving beter te kunnen faciliteren en stimuleren? 2 Welke initiatieven uit de samenleving zijn tot op heden gefaciliteerd/gestimuleerd? 3 Wat zijn bij deze initiatieven succes- en faalfactoren geweest in de samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemers? 4 Wat kunnen de gemeenteraden, colleges en ambtelijke organisaties leren van deze ervaringen? Aanpak: zeven concrete initiatieven centraal Tijdens de oriënterende fase van dit onderzoek zijn oriënterende gesprekken binnen de drie gemeenten gevoerd. Dit leverde onder andere per gemeente een lijst op van recente initiatieven uit de samenleving (zie bijlagen 2 t/m 4). De rekenkamercommissie heeft zeven initiatieven uit deze lijsten geselecteerd: Zwembad Meekenesch en BS22 (Oost Gelre), Kulturhus Bredevoort en BuurtAanZet (Aalten), CPO-huren, Breedband Buitengebied en de Werkfabriek (Winterswijk). Rondom deze initiatieven is verdiepend onderzoek uitgevoerd door dossiers te bestuderen en gesprekken te voeren met initiatiefnemers, betrokken ambtenaren, wethouders en raadsleden.
  • 5. 5 Conclusies 1 De analyse van zeven maatschappelijke initiatieven in Aalten, Oost Gelre en Winterswijk laat zien dat er vier kritische succesfactoren zijn. Wanneer de gemeenten goed invulling geven aan deze succesfactoren, wordt er goed ingespeeld op initiatieven en lukt het om samen maatschappelijke opgaven te realiseren.
  • 6. 6 2 De gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk zijn betrokken bij een groot aantal maatschappelijke initiatieven. De gemeenten zetten er actief op in dat zij goed inspelen op deze initiatieven en lopen hierin voorop.1 Dit wordt ook onderschreven door initiatiefnemers: zij zien dat de gemeenten zich sterk ontwikkeld hebben en meer dan voorheen een goed samenwerkingsspeler zijn. 3 Hoewel de gemeenten over het algemeen al goed bezig zijn, kunnen zij met name op drie punten nog verder doorgroeien: – Een goede aansluiting van de gemeenteraden op de gemeentelijke omgang met initiatieven uit de samenleving. De raden zijn nu regelmatig onvoldoende aangehaakt in de zin dat zij niet tijdig in beeld komen om een belangenafweging te maken of onvoldoende doorgronden wat de effecten zijn van hun besluiten voor de slagingskans van initiatieven. – De mogelijkheid om maatwerk te leveren in de ondersteuning van initiatieven. De beschikbare financieringsvormen zijn ontoereikend om alle initiatieven op maat te ondersteunen; de inzet van gemeentelijke middelen is onvoldoende flexibel om snel in te kunnen spelen op innovatieve ideeën. – Een gemeentelijke organisatie die van buiten naar binnen werkt. Initiatiefnemers krijgen nog te vaak tegenstrijdige antwoorden of weten niet waar ze aan toe zijn. Medewerkers worden nog niet altijd voldoende in staat gesteld om invulling te geven aan de nieuwe rol van gemeenten. 1 De onderzoekers lezen dit af aan een vergelijking tussen de bevindingen in dit onderzoek en bevindingen uit eerdere onderzoeken bij andere gemeenten. Zie bijvoorbeeld de veldverkenning Doe-democratie die in opdracht van het Ministerie van BZK is uitgevoerd en waarbij in 98 gemeenten de stand van zaken in kaart is gebracht. Zie ook de jaarrapporten van de Benchmark Burgerparticipatie waarin jaarlijks de kwaliteit van burger- en overheidsparticipatie wordt geanalyseerd op basis van de evaluatie van concrete trajecten uit de deelnemende gemeenten.
  • 7. 7 Aanbevelingen 1 Maak als raad en college afspraken over een goede aansluiting van de raad op de gemeentelijke inzet bij nieuwe initiatieven uit de samenleving. Bij belangrijke initiatieven waar een politieke belangenafweging speelt, wordt de raad in een vroeg stadium betrokken. Dit gebeurt in vergaderingen, maar ook in werkateliers waarin raadsleden met initiatiefnemers om de tafel gaan. Zo doorgronden raadsleden de kern en waarde van het initiatief om vervolgens een uitspraak te kunnen doen over de gewenste gemeentelijke steun aan het initiatief. Als de raad steun uitspreekt, worden daarbij ruime kaders gesteld zodat college en ambtelijke organisatie in de uitvoering slagvaardig krachten kunnen bundelen met initiatiefnemers. 2 Zorg dat een behoorlijk groot deel van de gemeentelijk middelen (tijd en geld) flexibel ingezet kan worden. Leg bij voorbaat minder gedetailleerd vast waaraan gemeentelijke middelen besteed moeten worden. Koppel de inzet van middelen aan globale maatschappelijke opgaven en minder aan precieze acties of instrumenten. Creëer zodoende ruimte om de krachten te bundelen met maatschappelijke initiatiefnemers en flexibel in te spelen op de behoeften uit de samenleving. Maak maatwerk mogelijk door het gelijkheidsbeginsel op een goede manier toe te passen: gelijke gevallen worden gelijk behandeld; ongelijke gevallen ongelijk. Zet financiering met name ontwikkelgericht in als investeringssubsidie - met het oog op een goede start voor gezonde en duurzame initiatieven die vervolgens op eigen kracht verder kunnen. Bouw structurele exploitatiesubsidies daarentegen af. 3 Ontwikkel nieuwe financieringsvormen die de gemeente in staat stellen om maatwerk te leveren in de ondersteuning van initiatieven. Denk aan: – Binnen de inkoop- en aanbestedingspraktijk meer ruimte om initiatiefnemers betaalde diensten te laten uitvoeren; – Revolverende fondsen / matching budgetten; – Als gemeente een deelneming nemen in een gezamenlijk initiatief (‘joint ventures’) – Geef ruimte aan en stimuleer ‘hybride’ constructies waarbij initiatiefnemers non-commerciële en commerciële doelen kunnen combineren. 4 Investeer in een ambtelijke organisatie die van buiten naar binnen werkt. Formeer rond grote en kansrijke maatschappelijke initiatieven een integraal team van medewerkers met alle voor dat initiatief benodigde kennis. Zorg dat er binnen dit team één duidelijk aanspreekpunt is voor de initiatiefnemers, zodat zij niet zelf binnen de gemeentelijke organisaties op zoek moeten naar informatie. Borg dat deze accounthouder slagvaardig kan opereren en ook snel kan doorschakelen naar college en raad – voor bestuurlijke ondersteuning en besluitvorming. 5 Investeer in de vaardigheden en capaciteiten van medewerkers die nodig zijn voor een goed samenspel met initiatiefnemers. Denk aan de vaardigheid om mee te denken, netwerken te betrekken en te onderhouden en verwachtingen te managen. Verwerk dit in het selectie- en opleidingsbeleid van de gemeenten.
  • 8. 8 1 Drie gemeenten vol initiatieven Inwoners en organisaties in de gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk nemen al jaren initiatieven om maatschappelijke opgaven te realiseren. Navraag bij de gemeenten in de oriënterende fase van dit onderzoek levert een uitgebreide lijst van maatschappelijke initiatieven op (zie bijlage 1). We hebben het onderzoek toegespitst op 7 van deze initiatieven. Ter introductie lichten we hier kort de kern van deze initiatieven toe: Initiatief Zwembad Meekenesch (Oost Gelre) Initiatiefnemers Stichting Exploitatie Meekenesch Kern initiatief Open houden en exploiteren Zwembad Meekenesch. Stand van zaken- resultaten Zwembad Meekenesch wordt sinds 2013 beheerd en geëxploiteerd door een stichting. De stichting ontvangt 1,5 ton subsidie, terwijl de gemeente voor 2013 zelf 6 ton per jaar kwijt was aan beheer en exploitatie. Nu zijn er veel meer vrijwilligers die zich actief inzetten voor het zwembad en ontstaan er ook nieuwe activiteiten en initiatieven (bijvoorbeeld beachvolleybal, open tijdens Zwarte Cross, etc.) Initiatief BS22 (Oost Gelre) Initiatiefnemers Zes inwoners van Groenlo Kern initiatief Een ‘waarmaakplek’: een makkelijk toegankelijke plek waar bewoners met ideëen terecht kunnen, ondersteund en verbonden worden Stand van zaken- resultaten Het winkelpand aan de Beltrumsestraat 22 is door de gemeente gehuurd voor het initiatief. Via BS22 zijn verschillende projecten tot stand gekomen, zoals het repair café, het zwerfvuil Bootcamp en het ADHD café. BS22 speelt ook een coördinerende functie bij burgerparticipatie in Groenlo. Initiatief Kulturhus Bredevoort (Aalten) Initiatiefnemers Vereniging Bredevoorts Belang / Stichting Beheer Kulturhus Bredevoort Kern initiatief Realisatie van een Kulturhus in de kern Bredevoort om zo het voorzieningenniveau te borgen en synergie te realiseren in het activiteitenaanbod. Stand van zaken- resultaten Nadat in 2011 een plan waar al langer over werd gesproken niet haalbaar bleek, wordt in 2012 een alternatief plan uitgewerkt en goedgekeurd. In 2013 en 2014 is het Kulturhus gebouwd en nu vinden er al ruim 1 jaar allerlei activiteiten in plaats. Initiatief BuurtAanZet (Aalten) Initiatiefnemers Figulus Welzijn Kern initiatief Drie buurtnetwerken met als doel om het zelforganiserend vermogen van de bewoners en de buurt te organiseren en/of te versterken en/of beter te benutten, om zodoende ook de leefbaarheid te vergroten. Stand van zaken- resultaten Gemeente ondersteunt het initiatief sinds 2014 met subsidie. Buurt Aan Zet heeft vrijwilligersnetwerken opgezet en verschillende activiteiten georganiseerd.
  • 9. 9 Initiatief CPO-huur (Winterswijk) Initiatiefnemers Werkgroep Wonen van de Belangengroepen Buitengebied Winterswijk Kern initiatief Een leegstaande boerderij opkomen met een coöperatie en daarin vervolgens meerdere wooneenheden bouwen die verhuurd worden. Stand van zaken- resultaten De plannen zijn uitgewerkt en er was al een concrete locatie op het oog, maar de toekomstige bewoners bleken niet dezelfde visie te hebben en een deel is afgehaakt. Nu wordt gezocht naar een nieuwe groep bewoners met een gelijke visie en daarbij passende locatie. Initiatief Breedband Buitengebied (Winterswijk) Initiatiefnemers Stichting Breedband Buitengebied Winterswijk Kern initiatief Aanleg van glasvezelnetwerk in het buitengebied van Winterswijk Stand van zaken- resultaten Stichting heeft een businesscase opgesteld en voldoende aanmeldingen gekregen om met financiële hulp van de provincie, BNG en de gemeente het netwerk aan te kunnen gaan leggen. Omdat er nu tegelijkertijd een plan vanuit de provincie is gekomen om in heel de Achterhoek breedband aan te gaan leggen, ligt de uitvoering stil. Initiatief De Werkfabriek (Winterswijk) Initiatiefnemers JongPlus Kern initiatief Samenwerking tussen ondernemers, maatschappelijke partners en scholen gericht op maatschappelijke en arbeidsparticipatie. Stand van zaken- resultaten Het idee is al een tijd terug gelanceerd, maar toen niet omarmd door de gemeente(raad). Recent heeft de gemeente alsnog het initiatief genomen om weer met de initiatiefnemers in gesprek te treden om te kijken wat er mogelijk is. 2 Kritische succesfactoren Dit onderzoek richt zich in de eerste plaats op de rol van de gemeenten bij deze initiatieven. Centrale vraag is hoe de gemeenten goed kunnen inspelen op initiatieven om samen met initiatiefnemers maatschappelijke opgaven te realiseren. Op basis van de zeven initiatieven zien we vier kritische succesfactoren (zie ook de figuur in de Conclusie). Of de gemeente goed invulling geeft aan deze succesfactoren, bepaalt of er daadwerkelijk maatschappelijke opgaven gerealiseerd worden. De vier succesfactoren zijn: – de focus ligt op het realiseren van maatschappelijke opgaven; – de gemeente en initiatiefnemers komen in een modus waarbij zij samen bouwen; – de gemeente is in staat zich een goed samenwerkingsspeler te tonen; – de menselijke maat is leidend in de samenwerking. In de hoofdstukken 3 t/m 6 laten we per succesfactor zien waarom dit een cruciale voorwaarde voor succes is, wat voorbeelden zijn waarbij er wel en niet goed invulling aan is gegeven en wat de voor concrete lessen oplevert voor de gemeenten.
  • 10. 10 3 Focus op het realiseren van maatschappelijke opgaven KERN Succesfactor in het samenspel tussen gemeente en initiatiefnemers is het behouden van focus op het realiseren van maatschappelijke opgaven. Alleen zo kan de positieve energie van initiatiefnemers vastgehouden worden. Dit betekent bijvoorbeeld: – Bij de start als gemeente en initiatiefnemers gezamenlijk benoemen wat de opgave is en daar beide steun voor uitspreken. – De gezamenlijke maatschappelijke opgave uitwerken in deelopgaven, zodat steeds duidelijk is dat en hoe alle acties bijdragen aan de realisatie van de opgave. – Na bijeenkomsten en gesprekken geregeld evalueren: heeft wat we hebben gedaan ons dichter bij de realisatie van de opgave gebracht? Alle initiatiefnemers starten met een grote hoeveelheid positieve energie. Ze zien een probleem of kans in de samenleving en willen daar samen mee aan de slag. Ze willen bijvoorbeeld de inwoners van hun kern een plek geven om samen te komen en daarmee de leefbaarheid behouden (Kulturhus Bredevoort). Ze willen zorgen dat het buitengebied aantrekkelijk blijft om te wonen en te werken (Breedband Buitengebied Winterswijk). Of ze willen zorgen dat kinderen en volwassenen de kans krijgen om in hun eigen dorp te blijven zwemmen (Zwembad Meekenesch). De bron van alle energie is kortom steeds het realiseren van een maatschappelijke opgave; dát is waar de initiatiefnemers het voor doen. Het liefst gaan zij daar dan ook direct mee aan de slag door hun idee daadwerkelijk uit te voeren. In de praktijk komt er zeker bij grootschalige initiatieven echter veel meer bij kijken. Er moet gesproken worden met alle mogelijke betrokkenen, er moeten businessplannen worden opgesteld, met de gemeente moet gesproken worden over de regelgeving die mogelijk in de weg zit, etc. Het blijkt een groot risico te zijn dat deze randzaken gaan overheersen. De realisatie van de maatschappelijke opgave, waar alle energie vandaan komt, staat soms niet meer centraal. Dit is bijvoorbeeld te zien bij de initiatieven De Werkfabriek en Kulturhus Bredevoort. Bij het initiatief CPO-huur is juist mooi te zien hoe gemeente en initiatiefnemers samen de opgave voorop zetten.
  • 11. 11 Wanneer gaat dit niet goed? Alle betrokkenen zijn het er over eens dat De Werkfabriek in de kern een heel mooi initiatief is. “In de basis is het een goed verhaal”. Toch ligt de focus eind 2014 en begin 2015 helemaal niet op de maatschappelijke opgave die met het initiatief gerealiseerd kan worden: versterken van de (maatschappelijke) participatie. In plaats daarvan ligt de focus op één van de betrokken initiatiefnemers (Stichting Welzijn Winterswijk) en de kaders van de gemeente (Welzijn Winterswijk krijgt geen subsidie meer voor welzijnswerk). “Het initiatief werd niet op zijn merites beoordeeld, maar onderdeel van een politieke dynamiek en krachtenveld.” De positieve energie gaat verloren en wordt zelfs vervangen door negatieve energie over de onderlinge verhoudingen en samenwerking. In Aalten is bij het initiatief Kulturhus Bredevoort hoe in de periode 2007-2011 de focus steeds verder afdwaalt van waar het om te doen is: het versterken van de leefbaarheid door een mooie plek voor ontmoeting en activiteiten te creëren. Er wordt lang gesproken over bestemmingsplannen, locaties en de verdeling van kosten tussen corporatie, gemeente en initiatiefnemers. Veel tijd en energie gaat verloren aan overleg tussen de betrokkenen, zonder dat dit duidelijkheid oplevert. Pas in 2012 komt er schot in de zaak en lukt het toch nog om het Kulturhus te realiseren. Wanneer gaat dit wel goed? Bij het project CPO-huur is mooi te zien hoe de maatschappelijke opgave centraal staat. Initiatiefnemers willen met het project leegstand en verpaupering voorkomen, de ruimtelijke kwaliteit van het buitengebied behouden en het draagvlak voor voorzieningen in stand houden. Kortom: de leefbaarheid van het gebied staat centraal. De gemeente onderschrijft het belang van deze opgave en toont zich bereid een uitzondering te maken op bestaande regelgeving om het project mogelijk te maken. De initiatiefnemers gaan concreet aan de slag met verschillende deelopgaven (locatie, financiën/juridisch, communicatie/organisatie) om het initiatief te laten slagen en de opgave te realiseren.
  • 12. 12 4 Samen bouwen KERN Succesfactor bij het goed inspelen op initiatieven is dat gemeente en initiatiefnemers in een modus komen waarin zij samen bouwen. Dit betekent bijvoorbeeld: – Als gemeente in gesprek gaan met initiatiefnemers en daarbij niet alleen aangeven ‘wat niet kan’, maar proactief samen bouwen aan ‘hoe het wél kan’. Medewerkers moeten hiervoor de vaardigheden hebben en de ruimte ervaren om een dergelijk gesprek te voeren. – Als gemeente in kaart hebben welke hulbronnen (financiën, kennis, netwerk, vastgoed) je beschikbaar hebt. Vanuit dit overzicht ben je in staat de hulpbronnen op maat in te zetten om initiatieven slim te faciliteren. – Als gemeente initiatiefnemers ruimte en vrijheid bieden, bijvoorbeeld door te sturen op het resultaat en niet op de manier waarop dat bereikt wordt. Dit leidt tot meer energie en innovatie en daarmee meer resultaat.
  • 13. 13 Samen bouwen! Om maatschappelijk opgaven te realiseren hebben initiatiefnemers de gemeente nodig en heeft de gemeente initiatiefnemers nodig. Uitdaging hierbij is om in een modus te komen waarbij samen gebouwd wordt: gemeente en initiatiefnemers hebben dezelfde opgave voor ogen en zetten samen de schouders er onder. Wanneer gaat dit goed? De initiatiefnemers van het CPO-huur project hebben het idee dat ze echt samen met de gemeente aan het bouwen zijn. Ze waarderen de grote betrokkenheid van hun contactpersonen binnen de ambtelijke organisatie van Winterswijk. “Zij zijn vaak aanwezig bij vergaderingen over het project en kunnen steeds benaderd worden met vragen. Het is belangrijk dat je zulke contactpersonen hebt die benaderbaar zijn, meedenken en die ook waardering tonen en je serieus nemen.” Meedenken blijkt hierbij cruciaal te zijn. Dit wil niet zeggen dat een gemeente niet duidelijk mag aangeven wat de kaders en grenzen zijn. Zoals het college van Aalten aangeeft: “Als gemeente moet je niet altijd toegeven of meegaan, je moet elkaar overtuigen. Je moet met elkaar gezamenlijk aan de slag gaan en dan zie je dat het ook een gemeenschappelijk traject wordt.” Kern van de zaak is dat er onderling gesproken wordt over ‘hoet het wél kan’ en niet alleen wordt gezegd ‘dat het niet kan’. Wanneer gaat het niet goed? Initiatiefnemers ervaren dat er in de praktijk nog lang niet altijd sprake is van samen bouwen. “We hebben wel eens iemand aan tafel gehad die alleen maar op de rem trapte en verwees naar regels en procedures waaruit bleek dat het allemaal niet kon.” De gemeenten herkennen dit zelf ook: “Een deel van de collega’s vindt het nog steeds lastig. Die zijn al snel geneigd om houvast te zoeken in regels of protocollen. Terwijl de uitdaging juist is dat je op zoek gaat naar wat wel kan en daarbij ook de grenzen durft op te zoeken.”
  • 14. 14 Faciliteren op maat De zeven initiatieven die we bestudeerd hebben laten zien dat elk initiatief een andere vorm van ondersteuning nodig heeft. Het gaat hierbij absoluut niet enkel om financiële ondersteuning; in de praktijk blijkt dat de gemeenten initiatieven op tal van manieren kunnen faciliteren. Door de gemeentelijke hulpbronnen goed in kaart te hebben, kunnen deze op maat worden ingezet. Dit vergt overzicht en creativiteit. Inzetten netwerk Initiatiefnemers kunnen vaak niet alleen de steun van de gemeente gebruiken, maar ook van andere partijen in het netwerk van de gemeente. Denk aan andere overheden zoals de provincie, of andere organisaties in de samenleving. De gemeente weet hierbij de weg! Dit is goed terug te zien bij het initiatief Breedband Buitengebied. In de zoektocht naar financiers kon de gemeente een belangrijke rol spelen in de lobby bij de Bank Nederlandse Gemeenten en de provincie. “Je kan initiatiefnemers op verschillende manieren faciliteren. Enerzijds met geld, maar bijvoorbeeld ook door contacten in de regio en provincie in te zetten.” De gemeente weet soms simpelweg beter de weg, of kan meer gewicht in de schaal leggen. Inzetten vastgoed Initiatiefnemers hebben vaak behoefte aan ruimtes. Ruimtes om te vergaderen, bijeenkomsten te organiseren of hun activiteiten te ontplooien. Gemeenten hebben vastgoed beschikbaar. Het stadhuis kan worden aangeboden als vergaderlocatie of als locatie om bijeenkomsten te organiseren (zoals bijvoorbeeld de informatiebijeenkomst bij het CPO-huur project). Daarnaast kan de gemeente slim gebruik maken van het maatschappelijk vastgoed om initiatieven te ondersteunen. Zo draagt de gemeente Aalten niet met een subsidie bij aan de exploitatie van Kulturhus Bredevoort, maar zorgt de gemeente wel voor gebruik van het Kulturhus: “We gaan niet rechtstreeks investeren in de exploitatie. Wat we wel doen is huisvesten van Stichting Welzijn (in het Kulturhus) waardoor er ook aanzuigende werking is voor de doelgroep. (…) We houden als gemeente ook daar de gemeentelijke informatieavonden. Binnenkort is er bijvoorbeeld de Wereld Alzheimer week, dat doen we in het Kulturhus. Mensen komen binnen, zien wat er mogelijk is, dan komen ze vaker.” Inzetten kennis Het exploiteren en beheren van een zwembad of het aanleggen van een breedbandnetwerk is geen kleine opgave. Hier komt veel bij kijken, waar initiatiefnemers zich bij de start nog niet altijd bewust van zijn. Vaak hebben medewerkers van de gemeente hier wel zicht op en hebben zij bovendien de kennis om hier goed mee om te gaan. De professionele kracht en kennis van de gemeente is vaak van cruciaal belang voor succesvolle initiatieven. Zoals een wethouder aangeeft: “We leven in een complexe wereld – juridisch, financieel, et cetera. Daarbij helpen we. We regelen de goede administratieve en juridische randvoorwaarden (investeringen, btw-constructies daar zit niet iedereen op te wachten).” Ook de initiatiefnemers van het CPO-huur project zien hoe cruciaal dit is: “In de praktijk merk je namelijk dat er veel mooie initiatieven zijn, maar dat er net een beetje extra professionele ondersteuning nodig is om deze tot een succes te maken. Veel projecten lopen bijvoorbeeld stuk omdat betrokkenen de regels niet goed kennen of niet goed weten hoe en waar ze een subsidie kunnen regelen. Je merkt dat je net iets meer professionele begeleiding nodig hebt om projecten de drempel over te helpen.”
  • 15. 15 Initiatieven zijn onafhankelijk en zelfstandig Initiatiefnemers ervaren eigenaarschap en ruimte als een belangrijke succesfactor. De initiatiefnemers van Buurt Aan Zet geven aan: “het is echt van ons gebleven. De gemeente zei: ga maar proberen, ga maar experimenteren, kijk hoe het leeft, hoe het gaat lopen (…) de gemeente lijkt te willen sturen op resultaten en niet op de hoe-vraag. Ook dat is vrijlatend”. Sturen op het resultaat en niet op de manier waarop dat bereikt wordt, blijkt een goede manier te zijn om ruimte te geven. Initiatiefnemers blijven hierdoor eigenaar (zij mogen zelf beslissen hoe ze iets aanpakken) en kunnen innovatief op zoek gaan naar manieren om maatschappelijke opgaven te realiseren. Hoe dit werkt is mooi te zien bij het initiatief Zwembad Meekenesch. De initiatiefnemers ervaren dat zij zelf aan het roer staan. “De gemeente heeft ons vrij gelaten, onder andere in het besteden van de exploitatiesubsidie”. De initiatiefnemers wordt kortom niet verteld ‘hoe’ ze het moeten doen. Dit biedt ruimte om nieuwe invullingen te geven aan het zwembad en daarmee nog meer te realiseren dan voorheen gebeurde. Zo wordt het Zwembad gebruikt tijdens de Zwarte Cross, wordt een Triatlonwedstrijd georganiseerd en worden de openingstijden aangepast. De initiatiefnemers blijken veel beter in staat om flexibel in te spelen op de wensen van de gebruikers en actiever op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden om het zwembad te gebruiken. De gemeente erkent dit ook: “Ze komen met allerlei ideeën en initiatieven die wij nooit hadden bedacht. (…) Heel knap welke energie vrij komt. Het is nu ondernemend, dat hadden we nooit gekund – dat is het grootste voordeel van deze privatisering.”
  • 16. 16 5 Gemeente als goed samenwerkingsspeler KERN Succesfactor bij het goed inspelen op initiatieven is dat de gemeente zich een goed samenwerkingsspeler toont. Om dit te kunnen doen is het cruciaal dat de gemeente ‘van buiten naar binnen’ georganiseerd is. Dit betekent bijvoorbeeld: – Initiatiefnemers hebben één contactpersoon. Deze contactpersoon zorgt ervoor dat iedereen die binnen de gemeente aangehaakt moet zijn ook aangehaakt is. Initiatiefnemers hoeven niet zelf binnen de gemeentelijke organisatie op zoek. – Er zijn korte lijnen binnen de gemeentelijke organisatie en tussen organisatie en bestuur. Hierdoor kan de gemeente snel duidelijkheid geven over wat initiatiefnemers kunnen verwachten van de gemeente en wat de gemeente verwacht van initiatiefnemers. – Gemeentelijke budgetten zijn flexibel: binnen de gemeentelijke begroting is ‘vrije ruimte’ (budget is zoveel mogelijk gekoppeld aan opgaven en zo min mogelijk bij voorbaat al aan activiteiten), initiatiefnemers krijgen ruimte om budgetten naar eigen inzicht in te zetten en financiële ondersteuning is gericht op zelfredzaamheid.
  • 17. 17 Duidelijkheid bieden Wanneer gaat het goed? Bij de projecten Breedband Buitengebied en CPO-huur in Winterswijk wordt het bieden van duidelijkheid als belangrijke succesfactor gezien. Voor CPO-huur heeft de gemeente bijvoorbeeld snel duidelijk gemaakt wat de inzet is: we willen meewerken, maar onder de voorwaarde dat we eerst één pilot uitvoeren en dat het gaat om een karakteristiek gebouw. Daarbij is bovendien meteen duidelijk gemaakt: we werken mee qua locatie, regelgeving, kennis, etc., maar stellen geen financiële middelen beschikbaar. Initiatiefnemers weten hierdoor waar ze aan toe zijn en waarderen dit ook: “Vanuit de gemeente wordt zowel op ambtelijk als op bestuurlijk niveau perfect meegewerkt (..) De ambtenaren geven in de overleggen steeds aan op welke punten de plannen kunnen botsen met lokale of landelijke regelgeving. Ze geven aan wat de kaders zijn, maar denken vervolgens ook mee over mogelijke oplossingen. Je kan daar dus goed het gesprek over voeren met elkaar.” Dit initiatief laat zien dat het gaat om duidelijkheid over verschillende punten: gaat de gemeente het initiatief ondersteunen? Welke ondersteuning kunnen de initiatiefnemers dan verwachten? Welke kansen ziet de gemeente? Welke mogelijke barrières ziet de gemeente? Welk proces ziet de gemeente voor zich? Wanneer gaat het niet goed? Uit de verhalen van andere initiatiefnemers blijkt dat een gebrek aan duidelijkheid al snel leidt tot een afname van de energie. “Je krijgt geen energie van besluiteloosheid. De gemeente moet er mede voor zorgen dat wij er energie in blijven steken. Een tip van ons is: helderheid geven over de te nemen processtappen, verwachtingen managen. Minder pingpongen en meer samen werken.” In de beginperiode van het initiatief Kulturhus Bredevoort (2007-2011) ontbrak duidelijkheid: “In die periode was het onvoldoende duidelijk wat de rol en inbreng van alle partijen was. (…) De gemeente is wellicht te lang in het proces meegegaan: we hadden misschien eerder het signaal kunnen geven dat dit gaat de verkeerde kant op zou gaan – zowel financieel als juridisch. De les is: voordat je begint, moet heel helder hebben wat de condities en de grenzen zijn per partij.” Tegelijkertijd geven betrokkenen aan dat er wel tijd nodig was om verschillende opties te verkennen voordat gekozen kon worden voor de huidige variant die financieel voordelig en minder risicovol is.
  • 18. 18 Organiseer ‘van buiten naar binnen’ Duidelijkheid naar buiten, vraagt om afstemming binnen. Uit de onderzochte initiatieven blijkt dat de gemeenten beter kunnen inspelen, wanneer de eigen organisatie is ingericht op de vraag van buiten. Wanneer gaat het niet goed? De energie en motivatie van initiatiefnemers neemt direct af wanneer zij van het ‘kastje naar de muur’ worden gestuurd of tegenstrijdige signalen krijgen. “We zijn nu bijna 2 jaar bezig om de financiering rond te krijgen. (…) Veel mensen bemoeien zich ermee, niemand is echt verantwoordelijk. Dat kost heel veel geduld en energie van ons. Een aantal van ons is ook heel boos geworden. (…) Probleem is de verkokering bij de gemeente, met allerlei hokjes. (…) Daar heb je als initiatiefnemer last van. (…) De verbinding met en de betrokkenheid bij initiatieven die nodig zijn, vinden we nog te weinig terug in de gehele organisatie.” De betrokken ambtenaar erkent dat de gemeente niet snel één duidelijk signaal heeft afgegeven: “We hadden hierover een discussie tussen een aantal afdelingen.” Wanneer gaat het wel goed? Om problemen zoals hierboven beschreven te voorkomen, werken Aalten, Oost Gelre en Winterswijk vaak met één accounthouder voor een initiatief. Deze moet zorgen dat de organisatie met één stem naar initiatiefnemers spreekt en dat initiatiefnemers niet zelf binnen de organisatie naar antwoorden op zoek moeten. In de ontwikkeling van het initiatief Zwembad Meekenesch is dit bijvoorbeeld een kritische succesfactor geweest. Initiatiefnemers geven aan dat het contact vanaf het begin goed was. “Nu hebben we nog steeds dezelfde contactpersonen. Een nauwe en warme relatie”. Het college van Oost Gelre stelt dat een accounthouder de initiatiefnemers kan ‘ontzorgen’: “We stellen een accountmanager ter beschikking die weet hoe hier de hazen lopen. Qua politiek, bestuurlijk, juridisch, ruimtelijke ordening, et cetera. Hij helpt en ondersteunt en voorkomt dat initiatiefnemers tegen een muur lopen. De term ‘ontzorgen’ geeft goed weer wat we doen.” Gevolg is dat de energie van initiatiefnemers niet verloren gaat aan randzaken, maar gefocust blijft op het realiseren van de opgaven. Daarbij is ook een goede afstemming tussen bestuur en ambtelijke organisatie van belang. Dit is bijvoorbeeld terug te zien in het CPO-huur project. Om duidelijkheid te kunnen bieden aan de initiatiefnemers, moet snel de bestuurlijke keuze gemaakt worden of de gemeente de opgave onderschrijft: “Als overheid moet je kijken ‘past het binnen onze visie?’. Je moet er achter staan, anders kan je als gemeente niet goed participeren. Nodig is draagvlak bij raad, college én ambtelijke organisatie.” De betrokken ambtenaren geven aan dat de organisatie van politiek-bestuurlijk draagvlak in het hele proces van belang bleef: “Tijdens dit proces is consequent contact geweest met de wethouder en later ook gevraagd aan het college om een intentiebesluit te nemen. Het blijft echter de raad die uiteindelijk moet instemmen met het afwijken van de beleidsregels. Je moet dus altijd een voorbehoud maken richting de initiatiefnemers en ondertussen je er van vergewissen dat er uiteindelijk wel politieke steun zal zijn.”
  • 19. 19 Flexibele budgetten en regels Initiatiefnemers schreeuwen om ruimte; ruimte om te vernieuwen, te experimenten en maximaal in te spelen op actuele opgaven. Dit vraagt om flexibele budgetten die ook de ruimte bieden. Wanneer gaat het niet goed? Initiatiefnemers ervaren dat het huidige financieringsrepertoire van de gemeenten nog onvoldoende geschikt voor is. Zo geven de initiatiefnemers van BS22 aan: “De gemeente benadert ons alsof we een subsidieaanvraag indienen. De standaardwerkwijze is dan dat je vooraf resultaten moet bieden. Maar dat kunnen we niet; we ondersteunen initiatiefnemers en wat hun projecten opleveren, kunnen we vooraf niet zeggen.” Hetzelfde geldt voor de initiatiefnemers van CPO-huur, een compleet nieuwe woonvorm. Zij moeten vooraf aangeven waar ze de subsidie voor gaan gebruiken, terwijl het idee bij een nieuw project juist is dat je nieuwe dingen gaat ontdekken en tegenkomen. “Het zou fijn zijn als je iets meer speling had in de subsidie om daar goed op in te kunnen spelen.” In plaats daarvan is nu steeds weer overleg nodig of moeten er nieuwe aanvragen worden ingediend; energie die daaraan besteed wordt, kan niet in de realisatie van de opgave gestopt worden. Wanneer gaat het wel goed? Uit de gesprekken komt naar voren dat er op drie punten winst te behalen is: – Middelen kunnen snel vrij gemaakt worden. Een initiatiefnemer krijgt niet te horen ‘wacht maar op volgend jaar, dan hebben we wellicht weer ruimte in de begroting’. Binnen de gemeentelijke begroting is dus meer ‘vrije ruimte’. – De inzet van middelen door de initiatiefnemers is vrijer. Van tevoren hoeft niet exact vastgelegd te worden hoe elke euro besteed wordt; er is juist ruimte om te experimenteren met het oog op realisatie van de opgave. – Middelen worden zo min mogelijk structureel en zoveel mogelijk ontwikkelgericht ingezet. Doel van de financiële ondersteuning van initiatieven is dat die vervolgens op eigen kracht verder kunnen – zodat de gemeente ook weer middelen vrij heeft om nieuwe initiatieven te ondersteunen. Dit laatste punt wordt met name in Aalten volmondig onderschreven. “Structurele subsidie daar wordt het nooit beter van. Daar worden mensen ook lui van. Als het niet zelfvoorzienend is, wat is dan de waarde?” Idee hierachter is ook dat een structurele subsidie afdoet aan de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van het initiatief. Er ontstaat afhankelijkheid, een vanzelfsprekende inkomstenbron, die voorkomt dat initiatiefnemers blijven innoveren – waar juist de kracht van het maatschappelijk initiatief ligt.
  • 20. 20 6 Menselijke maat centraal KERN Succesfactor bij het goed inspelen op initiatieven is dat de menselijke maat leidend is in de samenwerking tussen gemeente en samenleving. Dit betekent bijvoorbeeld: – Ambtenaren, bestuurders en raadsleden maken zoveel mogelijk tijd vrij voor persoonlijk contact met initiatiefnemers. In plaats van dat plannen en reacties enkel schriftelijk worden uitgewisseld, gaan betrokkenen met elkaar in gesprek. Dit leidt tot meer begrip voor elkaars positie, meer waardering voor elkaars inzet en meer vertrouwen in elkaars mogelijkheden. – Gemeenteraad en college zorgen dat zorgvuldig wordt afgewogen of een initiatief voldoende draagvlak heeft, duurzaam en in het algemeen belang is en (financiële) ondersteuning moet krijgen. Daarbij wordt ook gekeken naar de mogelijkheid om een deel van het gemeenschapsgeld door bewoners zelf te laten toedelen – om zo de verantwoordelijkheid meer in de samenleving te leggen. – Dankzij het sterkere persoonlijke contact zijn minder zware formele verantwoordingsstructuren nodig. De gemeente houdt zelf actiever de vinger aan de pols; de initiatiefnemers kunnen meer van hun energie en tijd besteden aan de realisatie van de maatschappelijke opgave.
  • 21. 21 Persoonlijk contact Initiatiefnemers willen graag persoonlijk contact. Zij willen met de professionals van de gemeente bespreken wat ze wel en niet kunnen doen, samen aan slimme oplossingen werken en elkaar daarover in de ogen kijken. Ze zijn op zoek naar professionals die meedenken in plaats van tegendenken, die proactief helpen in plaats van passief afwachten. Wanneer gaat het niet goed? Een illustrerend voorbeeld komt van de initiatiefnemers van BS22. Zij zoeken ondersteuning bij de provincie om de opgave te realiseren, maar komen terecht in een technische en papieren relatie. “We proberen in menselijk contact te komen, maar bij de provincie willen ze je op technische afstand houden. Ze willen vooral vinkjes zetten op basis van een schriftelijke procedure, het is een vorm van zelfbescherming.” Tot driemaal toe wordt een subsidieaanvraag afgewezen omdat deze niet aan vormeisen voldoet. Regels en procedures staan centraal; niet de gezamenlijke opgave. Na drie keer was het voor de initiatiefnemers genoeg: “Toen hebben we druk gezet om een normaal gesprek te krijgen met aantal personen. (…) Binnen de provincie zie je een tweestrijd: naar buiten gekeerde afdelingen, die zeggen dit moeten we ondersteunen, maar ook naar binnen gekeerde afdelingen.” Wanneer gaat het wel goed? Andere initiatiefnemers hebben wel positieve ervaringen; hun energie is aangewakkerd door de goede houding in persoonlijk contact. “Belangrijk is dat je initiatiefnemers ook echt serieus neemt. Zij offeren hun vrije tijd op om zich in te zetten voor een mooi plan en zijn daar erg bij betrokken. Dan moet je daar als gemeente ook medewerkers bij zetten die dat honoreren.” Gemeenten kunnen dit op verschillende manieren in de praktijk brengen: – Initiatiefnemers en medewerkers gaan samen om de tafel zitten om zaken te bespreken en direct kort te sluiten (in plaats van: ‘stuur u plannen maar op, dan krijgt u over vier weken reactie’). – Mensen helpen elkaar. Dus niet: ‘u heeft het formulier verkeerd ingevuld, dus we nemen het niet in behandeling’. In plaats daarvan wordt contact opgenomen om te waarschuwen dat het formulier nog niet goed is ingevuld. – De gemeente handelt vanuit de ‘Juridische maat+’. Het gaat er niet alleen om of wat gedaan wordt volgens de regels klopt, maar ook of het goed voelt.
  • 22. 22 Democratisch proces: rekening met elkaar houden De afweging over de inzet van gemeenschapsgeld wordt nu gemaakt door gemeenteraad en college: zij wegen af of een initiatief in het algemeen belang is. Zoals de collegeleden van Aalten terecht aangeven, zal de gemeente niet zomaar elk initiatief ondersteunen: “Niet alle initiatieven ondersteun je zo maar. Je zoekt naar initiatieven die maatschappelijke opgaven realiseren. Vanuit die focus stel je ook kritische vragen om te controleren of er draagvlak voor is, of het duurzaam is, etc.” Wanneer gaat het niet goed? In de praktijk blijkt dat om opgaven te realiseren, die kritische vragen wel op een aangename manier gesteld dienen te worden. De maatschappelijke opgave staat immers centraal en het politieke proces mag er niet toe leiden dat de energie om die opgave te realiseren wordt weggenomen. Verschillende initiatiefnemers geven aan dat zij zich in de contacten met de gemeente(raad) niet altijd voldoende gewaardeerd voelen en dat hun energie wordt ontnomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de initiatiefnemers van Zwembad Meekenesch. Over het contact met de raadsleden zeggen zij: “ze zagen de poten onder je stoel vandaan – kritisch mag, maar het gaat om de manier waarop vragen gesteld worden”. Wanneer gaat het goed? In Winterswijk heeft Winterswijks Cultuur Landschap budget beschikbaar om initiatieven te ondersteunen. WCL blijkt in de praktijk makkelijk en snel budget vrij te kunnen maken voor het opstarten van nieuwe initiatieven zoals CPO-huur en Breedband Buitengebied. Doordat binnen WCL verschillende maatschappelijke groepen vertegenwoordigd zijn en de gemeente als één van de partijen aan tafel zit, is geborgd dat hier een zorgvuldige belangenafweging plaatsvindt. Dit is een voorbeeld van een manier waarop de verantwoordelijkheid voor het maken van een belangenafweging succesvol terug wordt gelegd in de samenleving; waarbij de gemeente alleen van een afstand de zorgvuldigheid van het proces bewaakt.
  • 23. 23 Verantwoording vanuit verantwoordelijkheid en vertrouwen Over de besteding van publiek geld moet verantwoording worden afgelegd. Uit de gesprekken over initiatieven blijkt echter dat het verantwoordingsproces ten koste kan gaan van een effectieve besteding van dat publieke geld. Ten eerste omdat het initiatiefnemers veel tijd en energie kost om aan strenge verantwoordingseisen te voldoen. Ten tweede omdat deze eisen vaak ook er voor zorgen dat de zo noodzakelijke ruimte om te vernieuwen ontbreekt. Een mooi voorbeeld van de worsteling die hierbij speelt is terug te zien bij het initiatief Buurt Aan Zet. De gemeente wil aan de ene kant ruimte bieden om te experimenten. Tegelijkertijd is er de vraag vanuit de raad om verantwoording af te leggen over wat er met het geld gebeurt. “Daar zitten nog fricties (…) De raad heeft een budget ter beschikking gesteld. Dat betekent ook dat we wel moeten kijken of de resultaten eruit komen die we vooraf afgesproken hebben. De raad wil ook tussentijds horen hoe het gaat. De politiek wil dan toch bijvoorbeeld horen hoeveel mensen meedoen aan activiteiten. Ze willen cijfertjes waarmee ze kunnen scoren. (…) Je ziet dat de raad zich nog steeds teveel wil bemoeien met de hoe-vraag. (…) De raad zegt dan ‘ze hebben die en die activiteiten niet gedaan’. Ik zeg ‘ze hebben geleerd dat deze activiteiten niet werken en ze hebben andere dingen gedaan die wel bijdragen aan de beoogde resultaten’” Intensief persoonlijk contact tussen gemeente(bestuur) en initiatiefnemers biedt hierin mogelijk een oplossing. De gemeente houdt dan actiever zelf de vinger aan de pols en kan inschatten of vertrouwen of wantrouwen op zijn plaats is. Strenge eisen vooraf en tijdrovende papieren verantwoordingsrelaties kunnen hiermee vervangen worden.
  • 24. 24 Bijlage 1: Bronnen- en respondentenlijst Schriftelijke bronnen Titelbeschrijving Winterswijk algemeen Gemeente Winterswijk, Concept beleidsplan WMO 2015-2016, 30 juli 2014. Gemeente Winterswijk, Kaderstellend coalitieprogramma 2014-2018 ‘ Samen Verder’ , 2014. Gemeente Winterswijk, De kracht van Winterswijk – Het Winterswijks kader voor de transformatie van het sociaal domein, 24 september 2013. Gemeente Winterswijk, Raadsbesluit subsidieverordening burgercheques Winterwijk 2015, 27 november 2014. Oost Gelre algemeen Gemeente Oost Gelre, Coalitieakkoord CDA en OOG 2014-2018 - Op eigen kracht, samen duurzaam vooruit, 13 mei 2014. Gemeente Oost Gelre, Interactief werken bij de gemeente Oost Gelre, oktober 2007. Gemeente Oost Gelre, Nota Wet maatschappelijke ondersteuning Oost Gelre 2012-2015, 2012. Gemeente Oost Gelre, Strategie gemeente Oost Gelre – Samen aan de slag in andere tijden, 2013. Gemeente Oost Gelre, Verordening burgerinitiatief gemeente Oost Gelre 2007, 2007. Gemeente Oost Gelre, Formulier voor verzoek burgerinitiatief, datum onbekend. Gemeente Oost Gelre, Programma Stad Groenlo 2012-2027, 2012. Gemeente Oost Gelre, Resultaten enquete Programma Stad Groenlo, mei 2015. Aalten algemeen Gemeente Aalten, Beleidsnota WMO 2015-2018 – Van transitie naar transformatie, augustus 2014. Gemeente Aalten, Coalitieakkoord 2014-2018 op hoofdlijnen, 2014. Gemeente Aalten, Beleidsnota - De transities uitgewerkt, april 2014. Gemeente Aalten, Verordening Burgerinitiatief Aalten 2008, 2008. Gemeente Aalten, Voorstel tot vaststelling van het WMO beleidsplan 2013-2016, 2013. Gemeente Aalten, Raadsvoorstel en –besluit betreffende verstrekken van een jaarlijkse subsidie van maximaal €10.000 aan De Aaltense Uitdaging voor de duur van maximaal drie jaren, 21 april 2015. Algemeen Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en partners, 100x100, Het lokale bestuur in de netwerkdemocratie, 2014. Denktank Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Van eerste overheid naar eerst de burger – jaarbericht 2013, november 2013. Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Raadgever – Burgerparticipatie & maatschappelijke initiatieven, maart 2014. In Actie met burgers, Met Burgers! Spoorboekje voor raad en college, oktober 2014. BS22 Gemeente Oost Gelre, Besluitenlijst B&W-vergadering 17 maart 2015, 2015. Gelderlander.nl en contact.nl, Artikelen over rol BS22, 18 maart 2015.
  • 25. 25 CPO-huur Gemeente Winterswijk, Verslag vergadering commissie Ruimte 12 mei 2015, 2015. Belangengroepen buitengebied Winterswijk, Folder betaalbaar en op maat wonen in buitengebied, 2014. Agenda Achterhoek 2020, Regionale Woonagenda Achterhoek 2015-2025, 2015. Agenda Achterhoek 2020, Adviesrapport Kernenfoto’s Achterhoek, 2015. Werkgroep Wonen, Brief aan College van B&W en gemeenteraad betreffende reactie op eindrapport Wonen en Werken, 29 september 2011. Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende pilotproject Collectief Particulier Opdrachtgeverschap Huur (CPO-H): Ni’je Naobers, 23 april 2015. Buurtschappen Winterswijk, Buurtschappenvisie, 2010. Buurtschappen Winterswijk, Krimp biedt kansen! Geef ons gebied de gereedschappen!, maart 2013. Werkgroep Wonen, Brief betreffende aanbieding eindrapport workshop wonen en werken, juni 2011. Werkgroep Wonen, Eindrapport workshop wonen en werken, mei 2011. Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende Buurtscahppenvisie: eindrapport workshop ‘Wonen en werken, Doen’, 10 augustus 2011. Gemeente Winterswijk, Reactie college van B&W op eindrapport: workshop Wonen en Werken, 9 september 2011. Buurt Aan Zet Gemeente Aalten, Raadsmededeling Buurt aan Zet, 24 juli 2014. Gemeente Aalten, Verslag vergadering Wmo-raad 4 november 2014, 2014. Lisanne Abbink, Scriptie: BuurtAanZet, minder zorg(en)?, 28 mei 2015. Buurt Aan Zet, Doelstelling en effectmeting Buurt Aan Zet, 16 juni 2015. De Werkfabriek Stichting Welzijn Winterswijk, Presentatie tijdens commissie Samenleving van 19 maart 2015, 2015. Gemeente Winterswijk, Verslag commissie Samenleving 19 maart 2015, 2015. Breedband Winterswijk Gemeente Winterswijk, Raadsvoorstel Realisatie NGA-netwerk in de Achterhoek, 20 januari 2015 Gemeente Winterswijk, Raadsvoorstel Realisatie NGA-netwerk in het buitengebied van Winterswijk door SBBW, 23 juni 2014. Gemeente Winterswijk, Raadsbesluit betreffende garantieverlening SBBW, 3 juli 2014. Gemeente Winterswijk, Raadsvoorstel Realisatie NGA-netwerk in het buitengebied van Winterswijk door SBBW, 13 februari 2014. Gemeente Winterswijk, Raadsbesluit betreffende garantieverlening aan SBBW, 27 februari 2014. Europese commissie, Mededeling betreffende EU-richtsnoeren voor de toepassing van de staatssteunregels in het kader van de snelle uitrol van breedbandnetwerken, 26 januari 2013. Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende intententieverklaring Breedband Achterhoekse gemeenten, 19 november 2014. Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende realisatie NGA (Next Gerneration Access)- netwerk in de Achterhoek, 13 januari 2015. Gemeente Winterswijk, Kaart Breedband Buitengebied Winterswijk, februari 2013.
  • 26. 26 Buurtschappen Winterswijk, Presentatie buurtschappenvisie 2013 – breedband in het buitengebied, 18 februari 2013. Dialogic, Brief aan gemeente Winterswijk betreffende oordeel businesscase Glasvezelcoöperatie CBBW, 10 januari 2014. Buurtschappen Winterswijk, Buurtschappenvisie, 2010. Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende realisatie NGA (Next Gerneration Access)- netwerk in het buitengebied van Winterswijk door SBBW, 22 januari 2014. Gemeente Winterswijk, B&W-nota betreffende realisatie NGA (Next Gerneration Access)- netwerk in het buitengebied van Winterswijk door SBBW, 5 juni 2014. Dialogic, Geleerde lessen bewonersinitiatieven NGA Gelderland, 31 maart 2014. Gemeente Winterswijk, Raadsbesluit participatie regionale project aanleg en exploitatie breedbandnetwerk, 26 februari 2015. Kulturhus Bredevoort Gemeente Aalten, Raadsmededeling provinciaal subsidie voor Kulturhus Bredevoort, 21 augustus 2012. Gemeente Aalten, Raadsmededeling beantwoording vragen CDA-fractie Kulturhus te Bredevoort, 11 juni 2012. Gemeente Aalten, Raadsmededeling brief Stichting Kulturhus Bredevoort inzake ontwikkeling alternatief plan, 11 juni 2012. Gemeente Aalten, Raadsmededeling Kulturhus Bredevoort, 13 maart 2012. Gemeente Aalten, Raadsmededeling Besprekingsverslag tussen Stichting Kulturhus Bredevoort, De Woonplaats, Provincie Gelderland en gemeente Aalten, 24 januari 2012. Gemeente Aalten, Raadsmededeling Beantwoording tijdens RTG Samenleving van toezeggingen over Kulturhus Bredevoort, 9 januari 2012. Gemeente Aalten, Raadsmededeling definitieve besluitvorming Kulturhus Bredevoort, 25 oktober 2011. Gemeente Aalten, Raadsmededeling Beantwoording vragen CDA-fractie naar aanleiding collegebesluit Kulthurs Bredevoort, 1 november 2011. Stichting beheer Kulturhus Bredevoort, Kulturhuskrant nummer 4, juni 2014. Gemeente Aalten, Raadsvoorstel en concept-besluit over ver- en uitbouw sportzaal Bredevoort gekoppeld aan Kulturhus, september 2012. Gemeente Aalten, Collegevoorstel betreffende gemeentelijke medewerking aan de realisatie van een verbeterde sportvoorziening, gekoppeld aan het Kulturhus op de huidige locatie van Ons Huis in Bredevoort, juli 2012. Gemeente Aalten, Raadsmededeling betreffende beantwoording toezegging RTG Financiën en bestuur 5 september over renovatie sportzaal Bredevoort, september 2012. ICS adviseurs, Notitie Horecaconcept Kulturhus Bredevoort, 4 mei 2011. Respondenten interviews Dhr/mevr, Voorletter(s) Naam respondent Functie Organisatie Dhr. A. Bloemberg Penningmeester Stichting Exploitatie Zwembad Meekenesch Dhr. R. Buil Bestuurslid Stichting Exploitatie
  • 27. 27 Zwembad Meekenesch Dhr. G.J.W. Elferdink Fractievoorzitter CDA Gemeente Winterswijk Dhr. J. Geerdink Initiatiefnemer/ voorzitter bestuur Stichting BS22 Dhr. Th.W.B.M. Hartjes Fractievoorzitter PvdA Gemeente Winterswijk Dhr.P. Hijink Directeur Jongplus Dhr. A. Hoenderboom Projectleider bij team Projecten Gemeente Winterswijk Dhr. J.B.M. Hoenderboom Wethouder gemeente Oost Gelre Dhr. R.H.M. Hoijtink Wethouder gemeente Oost Gelre Dhr. H. Kappert Beleidsmedewerker Team Mens en Omgeving Gemeente Winterswijk Dhr. B. Keegstra Communicatie-adviseur Gemeente Oost Gelre Dhr. R.M.J. Klein Tank Fractievoorzitter PvdA Gemeente Oost Gelre Drh. T.M.M. Kok Wethouder Gemeente Aalten Mevr. I. Kransen- Hensbroek Lid Stuurgroep Buurt aan zet, tevens Teamleider Wijken Achterhoek en Landelijk De Woonplaats Dhr. R. Letteboer Beleidsmedewerker onderwijs en welzijn Gemeente Aalten Dhr. G. Massen Beleidsmedewerker onderwijs en welzijn Gemeente Aalten Dhr. A. Menting Lid Werkgroep Wonen Stichting Buurtschappenvisie Dhr. G.H. Migchelbrink Raadslid PP Gemeente Aalten Mevr. J.L. Noorman Raadslid ChristenUnie Gemeente Aalten Mevr. W.W. Oort-Löwenthal Fractievoorzitter PvdA Gemeente Aalten Dhr. J. Rensen Fractievoorzitter SP Gemeente Winterswijk Dhr. H. J. Rijks Wethouder Gemeente Aalten Dhr. E. Rouw Beleidsadviseur Volkshuisvesting Gemeente Winterswijk Mevr. I.G. Saris Wethouder gemeente Winterswijk Mevr. P. Sasse Manager Cluster Zorg en Welzijn Gemeente Winterswijk Dhr. H. Scheinck Gemeentesecretaris Gemeente Winterswijk Dhr. D. Sellink Penningmeester Stichting Buurtschappenvisie Mevr. M. Sevenich Secretaris Stichting Exploitatie Zwembad Meekenesch Mevr. A. Sitter initiatienemer, bestuurslid Stichting BS22
  • 28. 28 Dhr. Steggink Hoofd projectenbureau Gemeente Oost-Gelre Dhr. G.J.W. Te Gronde Wethouder gemeente Winterswijk Mevr. E. Teunissen-Gelsing Coördinator Buurt aan zet, tevens teamleider Centrum Jeugd en Gezin in gemeente Aalten Figulus Welzijn Mevr. S. Van Amerongen Beleidsmedewerker Wmo Gemeente Aalten Dhr. J. Van den Brug Hoofd afdeling Samenleving Gemeente Aalten Dhr. F. Van Lochem Voorzitter Stichting Exploitatie Zwembad Meekenesch Dhr. G. Van Vliet Hoofd afdeling Bestuur en Openbare ruimte Gemeente Aalten Dhr. A. Van Wezel Vicevoorzitter Stichting Kulturhus Bredevoort Dhr. A. Vedder Planoloog en Teamcoordinator team Mens & Omgeving (deel omgeving) Gemeente Winterswijk Dhr. M.J. Veldhuizen Fractievoorzitter VVD Gemeente Aalten Dhr. G.E. Visser Fractievoorzitter VVD Gemeente Winterswijk Dhr. F. Vlam Fractievoorzitter D66 Gemeente Winterswijk Mevr. I. Weerkamp Bestuurslid/secretaris Stichting Kulturhus Bredevoort Dhr. J.H.J. Wessels Fractievoorzitter CDA Gemeente Aalten Dhr. E. Wichgers Directeur - Bestuurder Stiching Welzijn Winterswijk (SWW kinderopvang en welzijn) Dhr. R.W. Willering Raadslid OOG Gemeente Oost Gelre Dhr. H. Wiltink Wethouder Gemeente Aalten Dhr. J.B.J.M. Wolterink Fractievoorzitter NLOG Gemeente Oost Gelre Dhr. R. Wossink Raadslid Gemeentebelangen Gemeente Aalten
  • 29. 29 Bijlage 2: Groslijst initiatieven Aalten Naam en korte omschrijving initiatief en initatiefnemers: Beschrijving resultaten tot nu toe: Bibliotheek Dinxperlo leerwerkplekken: bibliotheek Dinxperlo heeft een bezuinigingsopdracht gekregen waardoor de bibliotheek dicht dreigt te moeten en heeft het idee opgevat om dagbesteding en vrijwilligers plekken te gaan ontwikkelen om zo de bieb langer open te kunnen houden . Er wordt gedacht aan voorleeskringen, laaggeletterdheid, inloopochtenden met koffie, thema besprekingen. Moet nog uitgewerkt worden; idee is dat er kruisbestuiving /samenwerking plaats vindt met andere instellingen. zie je zo zinvolle dagbesteding dinxperlo: mevr Hofijzer heeft een scala aan verkleedkleding. Mevrouw werkt ook in de zorg en wil deze zaken combineren. Graag wil ze een winkel beginnen waar mensen met een verstandelijke beperking zinvolle dagbesteding kunnen krijgen. Mw wil de verkleedkleding gaan verhuren vermaken wassen enz. Plan moet nog verder uitgewerkt worden. musea Aalten leerwerkplekken horeca: musea Aalten heeft een prachtige ruimte achter het museum waar ze graag een horeca achtig iets van zouden willen maken. Het liefst een werkleerplek voor mensen met een verstandelijke beperking. Ook wil het museum vrijwilligers betrokken blijven houden bij hun werk; zij zijn de basis waarop het museum kan blijven bestaan. Moet nog opgestart worden. Zorcooperatie Barlo: Barlo is een buurtschap waar een aantal initiatieven ontwikkelt worden om de buurtbewoners zo lang mogelijke zelfstandig te laten wonen. Buurtschap telt ongeveer 300 huishoudens. Te denken valt aan kom bij us etten, klussendienst, vervoersdienst, boodschappendienst, ontmoetingsplek van en voor Barlo Kulturhus Bredevoort: Bredevoort is het boekenstadje van Nederland valt onder Aalten. Het kulturhuus wil het dynamisch hart van Bredevoort zijn waar kultuur en samenleving samen komen. Te denken valt aan de volgende activiteiten bewegen voor ouderen, buurt'n filmhuis, repaircafe, veur mekare, netwerkcafe. openbare boekenkast Buurt aan zet: een aantal organisatie hebben de handen ineen geslagen om een netwerkorganisatie op te zetten om een antwoord te geven op de veranderende samenleving. Middels een drietal projecten in Aalten-zuid, Dinxperlo en Linteloo wil men kijken of ze de inwoners kunnen verbinden en in hun kracht kunnen zetten. om op deze manier minder gebruik te hoeven maken van dure maatwerkvoorzieningen. kulturhus lintelo: in Buurtschap Linteloo zit het Kulturhus waarin een school en peuterspeelzaal gevestigd zijn en verschillende verenigingen hun onderdak vinden. Schoef es an is een maandelijks terugkomende gebeurtenis waar iedereen aan kan schuiven om mee te eten. Er worden allerlei bijeenkomsten georganiseerd van workshops tot kaartavonden. leefbaarheid de Haart: in de Haart is een onderzoek geweest, men wil graag de noaberschap weer in ere herstellen. Er is een "domino" avond geweest om te onderzoeken wat er nodig is de Haart om leefbaar te blijven. Er komt een vervolg.
  • 30. 30 Naam en korte omschrijving initiatief en initatiefnemers: Beschrijving resultaten tot nu toe: vrijwillige ouderen bonden invulhulp belastingdienst, onafhankelijke cliëntenondersteuning, internet café met mogelijkheid van pc les. buurtschap IJzerlo: ons aller belang in IJzerlo heeft tot doel het sociale cohesie en leefbaarheid te bevorderen. Het dorpshuis is het middelpunt van dit buurtschap. Activiteiten zijn: Um den middag pot, pc cursus, tuinonderhoud, fietsclub, soos, pc after curcus: dit initiatief is voor mensen die na een computercursus thuis nog ondersteuning nodig hebben. DZSV zomervoetbal voor de jeugd: DZSV organiseert deze zomer voor de jeugd een zomervoetbal competitie Elektro-car Aalten: door zorginstelling in Aalten is de elektro-car aangeschaft om inwoners van Aalten te kunnen vervoeren. vrijwilligers verzorgen de ritten; de eigen bijdrage is een vrijwillige gift. Dit initiatief is een prima alternatief voor kleine korte ritjes voor mensen die geen vervoer hebben. Men wil gaan onderzoeken of ook in Dinxperlo een Elektro-car kan gaan rijden. cultureel erfgoed: Boogie woogie is in kader van eenzaamheid in de buurtschappen een project gestart om met elkaar in contact te komen jong en oud, senior en kinderen. De insteek is cultureel erfgoed omdat dat een verbindende factor kan zijn in de kleine kernen van Aalten. aangesloten bij een bestaand project als schoef es an en de basis school heeft dit gestalte gekregen. een vervolg zit in de pen. andere buurtschappen worden ook benaderd om dit op te starten Verkoop schoolgebouwen aan Stichting TWAO; stichting van schoolbesturen die het onderhoud doet. Beheer onderwijsgebouwen loopt goed. Verkoop en verhuur openbaar groen: gebeurt op verschillende plaatsen en aan verschillende bewoners. Minder onderhoud(skosten) voor de gemeente, meer grond voor burgers. In Aalten zijn er diverse speeltuinverenigingen die zelf verantwoordelijk zijn voor het beheer, onderhoud en exploitatie van de terreinen, de toestellen en gebouwen. Speeltuinen waarvoor de buurt zich zelf verantwoordelijk voelt. Twee voetbalveldcomplexen, twee ijsbanen, twee tennisparken en een manege zijn volledig geprivatiseerd naar sportverenigingen.
  • 31. 31 Bijlage 3: Groslijst Initiatieven Oost Gelre Naam en korte omschrijving initiatief en initatiefnemers: Beschrijving resultaten tot nu toe Aanleg bloementuin door Stichting Bloemencorso Lichtenvoorde + beheer door Stichting De Lichtenvoorde / Perron 8 Als het goed is wordt de tuin in 2015 aangelegd. Idee is dat deze zowel voorziet in dagbesteding + toeristische meerwaarde heeft + gewoon een mooie wandeltuin is. Brede Maatschappelijke Voorziening Mariënvelde + zorgcorporatie Mariënvelde (landelijk ondersteunde pilot waarbij het dorp zijn eigen Wmo-zorg zo regelarm mogelijk mag regelen) Er ligt een plan voor de voorziening dat is goedgekeurd door de gemeenteraad; in 2015 start de bouw. Veel inwoners werken mee als vrijwilliger. Stichting EnergieK (gebruik restwarmte voor o.a. verwarming zwembad) Plan is in ver gevorderd stadium Sociaal Cultureel Centrum Den Diek Den Diek is verbouwd en is nu een ‘zelfsturend cultureel centrum’-> een stichting regelt de inkoop, schoonmaak en wettelijk verplichte dingen; dagelijkse exploitatie en beheer gebeurt door de gebruikers zelf. Oprichting Stichting Dierenpark De Halve Maan en bouw nieuwe stal Toen de oude verzorger van het dierenpark stopte en sluiting dreigde, zijn na een oproep 30 vrijwilligers bij elkaar gekomen; zij hebben een stichting opgericht die nu het dierenpark runt en samen met de gemeente is een nieuwe stal gerealiseerd. Beheer en exploitatie zwembad door Stichting Exploitatie Meekenesch De stichting runt sinds 1 januari 2013 het zwembad; dit heeft voor de gemeente een flinke bezuiniging opgeleverd, het zwembad is toch gewoon open kunnen blijven en vrijwilligers zijn veel meer betrokken. Bomenwacht: groep bewoners adviseert de gemeente over bomen en werkt ook mee aan projecten De bomenwacht bestaat uit een kerngroep en een klankbordgroep; beide bestaand uit vrijwilligers. Zij worden om advies gevraagd bij gemeentelijke plannen, maar voeren daarnaast zelf ok plannen uit. Bijvoorbeeld de aanplant van de Vlinderbrug en het plan om 200 solitaire bomen te planten in het buitengebied. Pluk de stad(stuin): initiatief van bewoner om eetbaar groen in kaart te brengen + uitgegroeid tot project waarbij verschillende stukken groen door bewoners zijn ontwikkeld. Initiatief om eetbaar groen in Groenlo in kaart te brengen heeft als vliegwiel gewerkt voor het opnieuw inrichten van een stuk groen door omwonenden en het ombouwen van een ander stuk groen tot een stadstuin door een andere groep bewoners. Stichting Hamalandhal + Stichting kantine Hamalandhal -> twee stichtingen van de belangrijkste gebruikers van de sporthal die nu al twee jaar de sporthal beheren nadat de gemeente dit wilde afstoten. Een sporthal die beheert wordt door de belangrijkste gebruikers zodat in het beheer ook rekening wordt gehouden met de belangen van de gebruikers (sport heeft voorrang op commerciële activiteiten). Zij hebben ook de gesprekken met de buurt overgenomen.
  • 32. 32 Naam en korte omschrijving initiatief en initatiefnemers: Beschrijving resultaten tot nu toe BS22: Een pand (beltrumsestraat 22) waar inwoners terecht kunnen met hun ideeën om Groenlo en omgeving beter te maken. Inmiddels zijn er zo’n 45 projecten opgepakt. Voorbeelden van projecten die zijn uitgevoerd zijn onder meer het repair cafe, het zwerfvuil bootcamp, het kinderspeelplein, etc. BS22 werkt als verbinder en begeleider van deze projecten en is bovendien een plek waar vrijwilligers een springplank vinden naar werk. dagbesteding van cliënten van Stichting de Lichtenvoorde als vrijwilliger bij Corsogroep Veur-Mekare; Corsogroep die kampte met vrijwilligersprobleem heeft initiatiefgenomen om clienten van Stichting de Lichtenvoorde te laten meewerken als dagbesteding. Zij hebben hierdoor meer sociale contacten + het project is een voorbeeldproject geworden + corsogroep heeft weer nieuwe vrijwilligers Herinrichting kern Zieuwent op basis van een plan/initiatief van groep inwoners. Kern is opnieuw ingericht op basis van plan van bewoners. Bewoners hebben ook zlef het traject vormgegeven om hiervoor steun te zoeken bij alle andere bewoners van de kern + zelf de aanbesteding gedaan Realisatie speeltuin en multicourt (verschillende sportveldjes) in Harreveld Op initiatief van een omnivereniging is een multicourt ingericht. De gemeente heeft er op aangedrongen hier ook de speeltuinvereniging bij te betrekken (die al langer op zoek was naar nieuwe plek) en zo is synergie ontstaan: ook de speeltuin is verplaatst en de jeugd en de lagere school kunnen nu op een plek van alle voorzieningen gebruik maken. Omnivereniging had plan zelf gemaakt en zelf offertes opgevraagd om alles te regelen. Ouderensoos Zwolle In de buurtschappen Zwolle en Holterbroek was er behoefte aan een plek waar ouderen konden samenkomen. Bestuur van de Contactgroep Zwolle heeft dit opgepakt en een plan gemaakt om een ouderensoos in te richten. De Contactgroep is met dit plan naar de gemeente gestapt en die stelde geld ter beschikking. Elke vrijdagmiddag komen nu zo’n 25 tot 30 senioren samen. Bewoners van Karel Doormanstraat/ Hartebroekseweg hebben plan gemaakt om speeltuin in de buurt op te knappen. Ze hebben aan gemeenteraad gevraagd hier budget voor ter beschikking te stellen Gemeenteraad heeft 3000€ beschikbaar gesteld; bewoners zijn aan de slag gegaan met opknappen van de speeltuin. Ze hebben pad vervangen en picknickbanken geplaatst en doen ook het beheer zoveel mogelijk zelf.
  • 33. 33 Bijlage 4: Groslijst initiatieven Winterswijk Naam en korte omschrijving initiatief en initatiefnemers: Beschrijving resultaten tot nu toe Kinderen (123) ruimen maandelijks in hun buurt het zwerfvuil op (Beestenbende); is een initiatief van de scholen. Een schonere buurt. We hadden de doelstelling dat de hoeveelheid zwerfvuil minder zou worden nu de buurt dit zelf opruimt. We merken dat deze doelstelling ook wordt gehaald. (Buiten)sportverenigingen kunnen het klein onderhoud aan de buitenruimte zelf uitvoeren. Dit initiatief is net opgestart. Het is nog te vroeg om over resultaten te spreken. De indruk is dat verenigingen dit prima kunnen uitvoeren. Speeltuinverenigingen beheren zelf de speeltuinen Al jarenlang gaat dit prima. De speeltuinen liggen er goed bij en er wordt goed gebruik van gemaakt door de jeugd. Burgercheques Cultuurprijs gemeente Winterswijk (wel al afgeschaft) CBBW (Coöperatie Breedband Buitengebied Winterswijk) : initiatief van bewoners die coöperatie zijn gestart om breedband in het buitengebied aangelegd te krijgen. Initiatief tot uitrol Breedband in het Buitengebied. Vereiste deelname 50% is juli 2014 behaald. Project is pilot voor de provincie en nu opgenomen in Project voor de gehele Achterhoek. CBBW is hierbij actief betrokken door haar kennis op gebied van vraagbundeling en activeren van bewoners in gebied. WCL: (Winterswijks Cultuur Landschap): Noaberteam o.a. Groenbeheer in Meddo, onderhoud schuilhut Goede onderlinge samenwerking, sociaal aspect WCL; onderhoud schuilhut Miste idem WCL: zwerfafvalopruimingsactie in het gehele buitengebied. (2 keer per jaar ) Redelijk schoon buitengebied; bewustwording WCL: jaarlijkse inzameling van (landbouw) folie Goede afvalstroom, minder wikkelfolie in gemeentelijke containers; bewustwording Voedselbank Voedselpakketten voor Winterswijkers met zeer laag inkomen Kledingbank (opgericht door Janne Gerritse en Els Lieverdink) Goed draaiende maatschappelijk gedragen voorziening waar jaarlijks ca. 600 mensen worden geholpen. Winterswijkse Uitdaging: initiatief van vrijwilligersorganisaties. Doel is het bij elkaar brengen van vraag en aanbod van vrijwilligersorganisaties en bedrijven: bedrijven die spullen en mankracht gaan leveren voor vrijwilligersorganisaties. Participatie van de gezamenlijke buurtschappen bij opstellen omgevingsvisie buitengebied Winterswijk In samenwerking met de buurtschappen opgesteld plan van aanpak voor de omgevingsvisie. De buurtschappen nemen zitting in de project- en stuurgroep.
  • 34. 34 Naam en korte omschrijving initiatief en initatiefnemers: Beschrijving resultaten tot nu toe Initiatief van groep jongeren om (voormalig) agrarische bebouwing te herbestemmen tot wooneenheden door het concept van Collectief Particulier Oprdachtgeverschap toe te passen. De werkgroep Wonen van de gezamenlijke buurtschappenvisie hebben het initiatief genomen. De gemeente is klankbord. – Een potentiële locatie waar dit concept gerealiseerd kan worden. – Een aantal kandidaten die willen deelnemen aan het concept van CPO-H Uitvoeren Buurtschappenvisie (vastgesteld door alle buurtschappen in Winterswijk) en de ‘Nota Krimp’ (ook vastgesteld door alle buurtschappen. Dat zijn er diverse, voortkomend uit hun visie en uitvoeringsplan: – Aandacht voor mobiel bereik in het buitengebied; – Oprichting Ondernemersvereniging Buitengebied – Breedband – Zie hierboven het CPO-H project. De gemeente is klankbordgroep. Buurtpreventie Winterswijk, een netwerk van whatsappgroepen, waarin mensen vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor veiligheid alert zijn op verdachte situaties en daarbij politie en elkaar alarmeren. Een netwerk van ruim 1000 deelnemers, dat sinds november 2014 aantal acties waarbij buurtbewoners en politie zijn geactiveerd om de verdachte situatie tot een einde te brengen. Deelnemers zijn er ook alert op om elkaar aan de afspraken te houden: geen eigen rechter spelen. De Werkfabriek Een plek waarin binnen het Sociale Domein verschillende oplossingen samengebracht worden. Beheer van het Strandbad (buitenzwembad) door gebruikers. Openluchttheater wordt beheerd door stichting van vrijwilligers. Spoorwerkplaats Dit is een particulier initiatief van groep bewoners (spoorliefhebbers) die een grote werkhal bij het spoor willen bouwen. Daar moet zowel ruimte komen voor een miniatuurspoorbaan, als voor een professionele onderhoudsruimte van echte treinen die door Arriva geëxploiteerd wordt. Plannen zijn in vergevorderd stadium; de cijfers wat betreft exploitatie is het belangrijkste wat nog in orde moet komen voor er gebouwd kan gaan worden.